Η εύρεσις των λειψάνων των αγίων μαρτύρων των εν τοις Ευγενίου(22 Φεβρουαρίου)
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Σταχρόνια του βασιλιά Αρκαδίου, όταν ο αγιότατος Θωμάς πατριάρχευε στον θρόνο τηςΚωνσταντινουπόλεως, βρέθηκαν τα άγια λείψανα των μαρτύρων κάτω από τη γη, καιαμέσως τα πήρε ο αρχιερέας με πολύ σεβασμό. Δόθηκε τότε και μεγάλη βοήθεια απότους αγίους, διότι θεραπεύτηκαν ακόμη και ανίατα νοσήματα. Μετά την παρέλευσηπολλών χρόνων, από θεία φανέρωση, αποκαλύφθηκε σε κάποιο καλλιγράφο κληρικό,που λεγόταν Νικόλαος, ότι μερικά από τα πολλά λείψανα είναι του Ανδρονίκου καιτης Ιουνίας, για τους οποίους κάνει λόγο ο θείος απόστολος Παύλος στην προςΡωμαίους επιστολή».
Δενπαύει η Εκκλησία μας να κηρύσσει αδιάκοπα την πίστη της περί της δυνάμεως τωνλειψάνων των αγίων της, δεδομένου ότι αυτά φέρουν τη χάρη του Θεού που είχε οάγιος ενόσω ζούσε.
Διότι, όπως πολλές φορές έχουμε πει, ο άνθρωπος στέκεταιενιαία, ως ψυχοσωματική οντότητα, απέναντι στον Θεό, που σημαίνει ότι η δόξατου Θεού ζώντας στην αγιασμένη ψυχή του αγίου μεταγγίζεται και στο άγιο σώματου. Γι’ αυτό και οι πιστοί θεωρούμε ότι τα άγια λείψανα αποτελούν έναν απότους μεγαλύτερους θησαυρούς της πίστεώς μας, που μας καθιστούν ζωντανό καιπαρόντα ανάμεσά μας τον άγιο, έστω κι αν έχει φύγει από τη ζωή αυτή. Τηναλήθεια αυτή τονίζει και σήμερα η υμνολογία της Εκκλησίας μας, με την εύρεσητων τιμίων λειψάνων των σήμερα εορταζομένων μαρτύρων. Σ’ ένα από τα στιχηρά γιαπαράδειγμα του εσπερινού διαβάζουμε: «Οι για πολλούς χρόνους κρυμμένοικαλλίνικοι μάρτυρες τώρα φανερώθηκαν, σαν πολύτιμος θησαυρός, καταπλουτίζονταςτη βασιλίδα όλων των πόλεων» («Οι επί χρόνους μακρούς εγκεκρυμμένοι καλλίνικοιμάρτυρες νυν πεφανέρωνται, καθάπερ όλβος πολύτιμος, την Βασιλίδακαταπλουτίζοντες πασών πόλεων»). Στην τρίτη ωδή μάλιστα του κανόνα βλέπουμε όλοτο σκεπτικό της Εκκλησίας μας για τα λείψανα: Οι άγιοι με πόθο για τον Χριστόακολούθησαν το εκούσιο πάθος Του, ζώντας συσταυρωμένοι με Αυτόν. Έτσι άντλησαντη χάρη από την πηγή Εκείνου, οπότε η χάρη αυτή ευρισκομένη και στα λείψανάτους απαστράπτει και προσφέρει το φως των ιαμάτων σε καθέναν που τα προσεγγίζειμε πίστη. «Απαστράπτει Μαρτύρων τα φωταυγή λείψανα φέγγος ιαμάτων τοις πίστειτούτοις προστρέχουσι∙ χάριν γαρ ήντλησαν εκ των πηγών του Σωτήρος, τούτουτο εκούσιον πάθος ζηλώσαντες». Τα θαύματα δηλαδή που επιτελούνται μέσω τωναγίων λειψάνων αποτελούν την επιβεβαίωση περί της ενεργείας του Θεού σ’ αυτά.Ακόμη και το άγγιγμά τους ή λίγη από τη σκόνη τους εκλύει πηγές θαυμάτων γιατους πιστούς. «Και λίγη σκόνη από το σώμα των αθλοφόρων, αναβρύει με τη χάρητου Θεού πηγές θαυμάτων» («κόνις βραχεία του σώματος των αθλοφόρων, πηγάςθαυμάτων βρύει εν χάριτι») (στιχηρό εσπερινού).
Δενπαύει η Εκκλησία μας να κηρύσσει αδιάκοπα την πίστη της περί της δυνάμεως τωνλειψάνων των αγίων της, δεδομένου ότι αυτά φέρουν τη χάρη του Θεού που είχε οάγιος ενόσω ζούσε.
Διότι, όπως πολλές φορές έχουμε πει, ο άνθρωπος στέκεταιενιαία, ως ψυχοσωματική οντότητα, απέναντι στον Θεό, που σημαίνει ότι η δόξατου Θεού ζώντας στην αγιασμένη ψυχή του αγίου μεταγγίζεται και στο άγιο σώματου. Γι’ αυτό και οι πιστοί θεωρούμε ότι τα άγια λείψανα αποτελούν έναν απότους μεγαλύτερους θησαυρούς της πίστεώς μας, που μας καθιστούν ζωντανό καιπαρόντα ανάμεσά μας τον άγιο, έστω κι αν έχει φύγει από τη ζωή αυτή. Τηναλήθεια αυτή τονίζει και σήμερα η υμνολογία της Εκκλησίας μας, με την εύρεσητων τιμίων λειψάνων των σήμερα εορταζομένων μαρτύρων. Σ’ ένα από τα στιχηρά γιαπαράδειγμα του εσπερινού διαβάζουμε: «Οι για πολλούς χρόνους κρυμμένοικαλλίνικοι μάρτυρες τώρα φανερώθηκαν, σαν πολύτιμος θησαυρός, καταπλουτίζονταςτη βασιλίδα όλων των πόλεων» («Οι επί χρόνους μακρούς εγκεκρυμμένοι καλλίνικοιμάρτυρες νυν πεφανέρωνται, καθάπερ όλβος πολύτιμος, την Βασιλίδακαταπλουτίζοντες πασών πόλεων»). Στην τρίτη ωδή μάλιστα του κανόνα βλέπουμε όλοτο σκεπτικό της Εκκλησίας μας για τα λείψανα: Οι άγιοι με πόθο για τον Χριστόακολούθησαν το εκούσιο πάθος Του, ζώντας συσταυρωμένοι με Αυτόν. Έτσι άντλησαντη χάρη από την πηγή Εκείνου, οπότε η χάρη αυτή ευρισκομένη και στα λείψανάτους απαστράπτει και προσφέρει το φως των ιαμάτων σε καθέναν που τα προσεγγίζειμε πίστη. «Απαστράπτει Μαρτύρων τα φωταυγή λείψανα φέγγος ιαμάτων τοις πίστειτούτοις προστρέχουσι∙ χάριν γαρ ήντλησαν εκ των πηγών του Σωτήρος, τούτουτο εκούσιον πάθος ζηλώσαντες». Τα θαύματα δηλαδή που επιτελούνται μέσω τωναγίων λειψάνων αποτελούν την επιβεβαίωση περί της ενεργείας του Θεού σ’ αυτά.Ακόμη και το άγγιγμά τους ή λίγη από τη σκόνη τους εκλύει πηγές θαυμάτων γιατους πιστούς. «Και λίγη σκόνη από το σώμα των αθλοφόρων, αναβρύει με τη χάρητου Θεού πηγές θαυμάτων» («κόνις βραχεία του σώματος των αθλοφόρων, πηγάςθαυμάτων βρύει εν χάριτι») (στιχηρό εσπερινού).
Στονοίκο του κοντακίου ο άγιος υμνογράφος προχωρεί ακόμη περισσότερο και μαςπροσφέρει μία εικόνα για τα τίμια λείψανα των αγίων, που παραπέμπει στημεγαλοφυή εικόνα που συνέλαβε για την ελευθερία ο εθνικός ποιητής μας ΔιονύσιοςΣολωμός και κατέγραψε στον Ύμνο της Ελευθερίας, τμήμα του οποίου αποτέλεσε καιτον εθνικό ύμνος της πατρίδας μας: «Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη (η ελευθερία) τωνΕλλήνων τα ιερά». Ο Διονύσιος Σολωμός μπορεί να επηρεάστηκε για νασυλλάβει την πολύ όμορφη αυτή εικόνα και από τη γνωστή προφητεία περί τηςζωογονήσεως των οστών του προφήτη Ιεζεκιήλ (κεφ. 37) – που τη διαβάζουμε στηνΕκκλησία μας το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής μετά την επιστροφή του επιταφίου,ως προαναγγελία της πίστεως στην ανάσταση εκ νεκρών του Χριστού και των σωμάτωντων ανθρώπων – όμως και ο υμνογράφος σήμερα κινείται στο ίδιο μήκος κύματος:βλέπει ότι η ορθοδοξία αναδύεται ως ρόδινη οσμή μέσα από τα λείψανα αυτά τωναγίων. Με άλλα λόγια, όπως η ελευθερία για τον εθνικό μας ποιητή είναι καρπόςθυσίας των Ελλήνων – έπεσαν στις μάχες οι Έλληνες και έμειναν μόνον τα κόκκαλάτους – κατά τον ίδιο τρόπο και η ορθόδοξη πίστη δεν είναι θέμα λόγων καιμελετών, νοησιαρχιακών θεωριών, αλλά καρπός ολοκαυτωμάτων, εκεί δηλαδή που οιάγιοι δίνουν τη ζωή τους χάριν της πίστεως στον Χριστό. «Σαν ρόδα πουανθοφορούν ανάμεσα στ’ αγκάθια τα λείψανά σας, πηγάζετε στον κόσμο, ένδοξοισεπτοί μάρτυρες, την οσμή της ορθοδοξίας» («Ως ρόδα μέσον ακανθών τα λείψαναανθούντα, οσμήν ορθοδοξίας πηγάζετε εν κόσμω, μάρτυρες ένδοξοι σεπτοί»).
Σπάνιαμία εικόνα έχει τόση δύναμη, που να φανερώνει διά μιας το τι είναι η ορθοδοξία.Σαν να μας λέει και πάλι ο υμνογράφος: η Ορθοδοξία, ως Ορθόδοξη Εκκλησίαεννοείται, είναι ποτισμένη από το αίμα πρώτα του αρχηγού της Κυρίου Ιησού,έπειτα κι από το αίμα των ακολούθων Του αγίων μαρτύρων, είτε του φυσικούαίματός τους είτε του αίματος της συνειδήσεως. «Με τη λάμψη και την καθαρότητατων καλλονών των αρετών σας, στολίσατε το ένδυμά σας, που κοκκίνισε από ταμαρτυρικά αίματά σας» («Ταις καλλοναίς των αρετών φαιδρυνόμενοι, εξ αιμάτωνχλαίναν εστολίσθητε, ηρυθρωμένην μαρτυρικών») (ωδή δ΄). Γι’ αυτό και πάντοτεπαραμένει αήττητη, κατά τον αψευδή λόγο άλλωστε του Κυρίου μας, ότι «πύλαι Άδουου κατισχύσουσιν αυτής». Τη δύναμη της Εκκλησίας διά των αγίων μαρτύρωνεπισημαίνει μεταξύ πολλών άλλων ύμνων η ακολουθία και με τον εξής ύμνο: «Οιαθλητές της δόξας του Χριστού με τους οχετούς των αιμάτων τους αποξήραναν τουςποταμούς της ειδωλομανίας και αποτέφρωσαν τη φωτιά του αθέου προστάγματος. Απότην άλλη, πότισαν πλούσια κάθε καρδιά που αναβοά με πίστη: Ιερείς ευλογείτε,λαός υπερυψούτε, εις τους αιώνας» («Τοις οχετοίς του αίματος ποταμούςαπεξήραναν ειδωλομανίας και πυράν ετέφρωσαν αθέου προστάγματος, οι αθληταί τηςδόξης Χριστού∙ πάσαν δε πιστώς αναβοώσαν καρδίαν κατήρδευσαν πλουσίως∙ ιερείςευλογείτε, λαός υπερυψούτε,Χριστόν εις τους αιώνας») (ωδή η΄).
Ακολουθείν
