Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ
Ὁ Κύριος, ὕστερα ἀπὸ ἐντατικὴ ἐργασία, ἀποσυρόταν σὲ μέρηἔρημα μακριὰ ἀπὸ τὸν κόσμο κι ἐκεῖ ξεκουραζόταν. Δὲν ἦταν ὅμως πάντα τυχερός.Πολλὲς φορὲς τὰ πλήθη τῶν γύρω χωριῶν, ποὺ λαχταροῦσαν ν’ ἀκούσουν τὴν ὄμορφηδιδαχή του, ἔτρεχαν καὶ στοὺς ἔρημους ἀκὸμη τόπους καὶ μὴ λογαριάζοντας τὴνκούρασή του, ζητοῦσαν νὰ τὸν ἀκούσουν.
Ἡ σημερινὴ περικοπὴ εἶναι μέρος ἀπὸ τὴν ἐπὶτοῦ ὄρους ὁμιλία τοῦ Κυρίου, ποὺ εἰπώθηκε μπροστὰ σὲ πολλὲς χιλιάδες κόσμου,στὴν κορυφὴ ἑνὸς ὄμορφου καὶ κατάφυτου βουνοῦ.
Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον (κεφ. στ´, 14 -21).
Κείμενο
Εἶπεν ὁ Κύριος· ἐὰν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰπαραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ Πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος·
ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματααὐτῶν, οὐδὲ ὁ Πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν.
Ὅταν δὲ νηστεύητε, μὲ γίνεσθε, ὥσπερ οἱὑποκριταί, σκυθρωποί· ἀφανίζουσι γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν, ὅπως φανῶσι τοῖςἀνθρώποις νηστεύοντες· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν.
Σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸπρόσωπόν σου νίψαι, ὅπως μὲ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων, ἀλλὰ τῷ Πατρί σου τῷκρυπτῷ, καὶ ὁ Πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ.
Μὴ θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς,ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει, ὅπου σκόρος καὶ σαπίλα καταστρέφει κι καὶ ὅπουκλέπται διορύσσουσι καὶ κλέπτουσι.
Θησαυρίζετε δὲ ὑμῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπουοὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν, οὐδὲκλέπτουσιν·
ὅπου γὰρ ἐστιν ὁ θησαυρὸς ὑμῶν, ἐκεῖ ἔσταικαὶ ἡ καρδία ὑμῶν.
Εἶπεν ὁ Κύριος· ἂν συγχωρέσετε στοὺς ἀνθρώπουςτὰ σφάλματά τους, θὰ συγχωρέση καὶ σὲ σᾶς ὁ πατέρας σας ὁ οὐράνιος·
ἂν ὅμως, δὲ συγχωρέσετε τῶν ἀνθρώπων τὰσφάλματά τους, δὲ θὰ συγχωρέση οὔτε ὁ πατέρας σας τὰ δικά σας σφάλματα.
Καὶ σὰ νηστεύετε, μὴ γίνεστε σὰν τοὺςὑποκριτὲς μελαγχολικοί, ποὺ παραμορφώνουν τὰ πρόσωπά τους γιὰ νὰ φανοῦν στοὺςἀνθρώπους πὼς νηστεύουν. Ἀληθινὰ σᾶς λέγω, αὐτοὶ ἔλαβαν τὴν πληρωμή τους.
Σὺ δέ, σὰ νηστεύεις, λάδωσε τὸ κεφάλι σου καὶνίψε τὸ πρόσωπό σου, γιὰ νὰ μὴ φανῆς στοὺς ἀνθρώπους πὼς νηστεύεις, ἀλλὰ μόνονστὸν κρυφό σου τὸν πατέρα καὶ ὁ πατέρας σου ποὺ βλέπει στὸ κρυφὸ θὰ σὲ πληρώσηστὸ φανερό.
Μὴ θησαυρίζετε θησαυροὺς στὴ γῆ, ὅπου κλέφτεςτρυποῦν καὶ κλέβουν.
Μόνον θησαυρίζετε θησαυροὺς στὸν οὐρανό, ὅπουοὔτε σκόρος οὔτε σαπίλα καταστρέφει κι ὅπου κλέφτες δὲν τρυποῦν μήτε κλέβουν.
Γιατὶ ὅπου εἶναι ὁ θησαυρός σας ἐκεῖ θὰ εἶναικαὶ ἡ καρδιά σας.
Ὅταν μᾶς ἔρθη ἀρρώστια βαριὰ καὶ κινδυνεύομε νὰ πεθάνωμε,φωνάζομε μὲ ἀγωνία τὸ γιατρὸ νὰ ἔλθη στὸ σπίτι μας νὰ μῆς δώση τὶς βοήθειέςτου, γιὰ νὰ γίνωμε καλά. Μὲ πόση λαχτάρα κοιτάζομε τὴν πόρτα, σὰν βλέπομε πὼςἀργεῖ! Κάθε λεπτὸ ποὺ περνάει, μᾶς φαίνεται ὥρα ὁλόκληρη, χρόνος ἀτέλειωτος.Πόσο φροντίζομε γιὰ τὸ σῶμα μας!
Ὁ ἄνθρωπος, παιδιά μου, ἀποτελεῖται κι ἀπὸψυχή. Τοῦτο τὸ συστατικὸ εἶναι τὸ πιὸ πολύτιμο, γιατὶ τοῦτο εἶναι ποὺ δίνει τὴζωή. Φορέας τοῦ πολύτιμου τούτου ἀγαθοῦ εἶναι τὸ σῶμα. Εἶναι τὸ χειροπιαστὸπράγμα τῆς ἀνθρώπινης ὑποστάσεώς μας.
Εἴδατε τί θυσίες καταβάλλομε γιὰ τὴνἐπαναφορὰ τῆς ὑγείας μας. Εἶναι ὑποχρέωση ἀπ’ τὶς μεγαλύτερες στὸν ἄνθρωπο ἡδιατήρηση τῆς ὑγείας, γιατὶ εἶναι πλασμένος «κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωση», μοιάζειτοῦ Δημιουργοῦ καὶ Πλάστη του. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι τὸ στολίδι τοῦ κόσμου. Τὸτελειότερο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἀσέβεια λοιπὸν πρὸς τὸ Θεὸ νὰ παραμελήσηκανεὶς τὸν ἑαυτό του ποὺ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς στὴ μορφή.
Διαρκὴς κι ἀτελείωτη πρέπει νὰ εἶναι ἡφροντίδα μας γιὰ τὴν ὑγεία τοῦ σώματος. Εἴπαμε ὅμως, πὼς δὲν εἴμαστε μόνο σῶμαἀλλὰ καὶ ψυχή. Τοῦτο τὸ συστατικὸ τὸ ἄυλο, τὸ ἄπιαστο, ποὺ εἶναι πνοὴ ἀπ’ τὰθεϊκὰ στήθια δοσμένη στὸν πρῶτον ἄνθρωπο κι ἀπ’ αὐτὸν σ’ ὅλη τὴν ἀνθρωπότητα,ἀρρωσταίνει καμιὰ φορά; Ἀρρωσταίνει. Καὶ τούτη ἡ ἀρρώστια εἶναι βαρύτερη, πιὸμεγάλη, ἀπ’ τὴ σωματική.
Γιατὶ ἡ ἀρρώστια ἡ σωματικὴ βαστάει ὅσο ζῆ ὁἄνθρωπος. Ὅσο ἡ ψυχή του βρίσκεται πάνω στὸ φθαρτό του σῶμα. «Πᾶσα λύπη καὶστεναγμὸς» σταματοῦν μόλις σταματήση καὶ ἡ ζωή. Ἡ ἀρρώστια ὅμως ἡ ψυχική,ἀκολουθάει τὴν ψυχὴ καὶ δὲν τὴν ἀποχωρίζεται «εἰς αἰῶνα τὸν ἅπαντα».
Ἡ ἁμαρτία, εἶναι ἡ ἀρρώστια τῆς ψυχῆς. Καὶἁμαρτία θὰ πῆ παράβαση τῶν θείων ἐντολῶν, τῶν θείων νόμων. Καὶ γιὰ τὴ θεραπείατῆς ψυχῆς ὑπάρχουν οἱ γιατροὶ καὶ τὰ φάρμακα. Ὁ καλός μας Χριστός, ποὺ ἀγάπησεπολὺ τὸ ἀνθρώπινο γένος, δὲ μποροῦσε νὰ μὴ φροντίση καὶ γιὰ τὴ σωτηρία τῆςψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Τί καλὸς καὶ πονετικὸς πατέρας ποὺ εἶναι! Φροντίζει γιὰ τὸἄρρωστο παιδί Του, γιὰ τὸν ἄνθρωπο, καὶ μᾶς δίνει τὶς θεῖες συνταγές, ποὺ εἶναιἀλάθητες στὸ ἀποτέλεσμα. Ἅμα τὶς ἀκολουθήση κανένας εἷναι ἀδύνατο νὰ μὴγιατρεφτῆ. Εἶναι ἀδύνατο νὰ μὴ γίνη καλά.
Στὴ σημερινὴ περικοπὴ ποὺ διαβάσαμε ὁ Χριστὸςδίνει τρεῖς παραγγελίες, τρεῖς συνταγές, τρεῖς ἐντολές, ποὺ θὰ μᾶς βοηθήσουνστὴν καταπολέμηση τῆς ἁμαρτίας.
«Ἄν θὰ συγχωρέσετε στοὺς ἀνθρώπους τὰ σφάλματάτους, θὰ συγχωρέση κι ἐσᾶς ὁ Πατέρας σας ὁ οὐράνιος. Ἄν ὅμως δὲν συγχωρέσετεστοὺς ἀνθρώπους τὰ σφάλματά τους, δὲ θὰ συγχωρέση οὔτε ὁ Πατέρας σας τὰ δικάσας σφάλματα.
Πρῶτο βῆμα στὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς ἡ συγχώρεσητῶν σφαλμάτων τῶν ἀνθρώπων. Κάνει συμφωνία μαζί μας ὁ Χριστός. Ὅλα τὰ σφάλματάμας τὰ σβήνει, τὰ συγχωρεῖ, ἂν ἐμεῖς συγχωρέσωμε τὰ σφάλματα τῶν ἀδελφῶν μας.Ἄν διώξωμε ἐμεῖς τὸ μίσος ἀπ’ τὴν καρδιά μας, θὰ διώξη καὶ ὁ Θεὸς τὴν ὀργή τουἀπὸ μᾶς. Ἄν πλημμυρίση ἡ ψυχή μας ἀπὸ ἀγάπη θὰ μᾶς περιβάλη μὲ τὴν ἀγάπη Τουκαὶ ὁ Κύριος. Καὶ ξέρετε τί θὰ πῆ αὐτό; «ἐὰν ὁ Θεὸς μεθ’ ἡμῶν, οὐδεὶς καθ’ἡμῶν». Ἐὰν εἶναι φίλος καὶ σύμμαχός μας ὁ Θεός, κανένας δὲν μπορεῖ νὰ τὰ βάλημαζί μας καὶ νὰ μὴ νικηθῆ.
Προχωρεῖ παρακάτω ὁ Κύριος καὶ μᾶςσυμβουλεύει, πῶς πρέπει νὰ νηστεύωμε. Ἔχει ὑπόψη του τοὺς Φαρισσαίους ποὺ ἦτανὑποκριτὲς καί, γιὰ νὰ δείξουν στὸ λαὸ πὼς νηστεύουν, προσπαθοῦσαν νὰ φανοῦνστενοχωρεμένοι, κιτρινωποί, μὲ δακρυσμένα μάτια, μὰ ἄπλυτα κι ἀχτένιστα μαλλιά.Τέτοια νηστεία δὲν τὴ θέλει. Ὅταν ὁ Χριστιανὸς νηστεύη, πρέπει νὰ εἶναι καθαρὸςκαὶ στὸ σῶμα. Οὔτε εἶναι ἀνάγκη νὰ διαλαλῆ τὴ χριστιανική του αὐτὴ πράξη.Διδάσκοντας ὁ Χριστὸς τέτοιον τρόπο νηστείας, μᾶς διδάσκει τὴν ταπεινοφροσύνη.Εἶναι μιὰ χριστιανικὴ ἀρετὴ ποὺ τὴν πρόσεξε πολὺ ὁ Κύριος. Δὲν ἀγαπάει τοὺςκαυχησιάρηδες, τοὺς κενόδοξους.
Θυμηθῆτε τί μᾶς εἶπε γιὰ τὴν ἐλεημοσύνη. «Μὴγνώτω ἡ ἀριστερά σου τὶ ποιεῖ ἡ δεξιά σου». Καὶ γιὰ τὴν προσευχὴ τὰ ἴδια μᾶςλέγει: Ὅταν προσεύχεσαι, χριστιανέ, ἔμπα μέσα στὸ κελλί σου καὶ προσευχήσου καὶὁ Πατέρας σου ὁ Οὐράνιος ποὺ σὲ βλέπει στὰ κρυφά, θὰ σὲ ἀνταμείψη στὰ φανερά.Μὲ τὰ ἴδια λόγια κλείνει τὴ συμβουλή του γιὰ τὴ νηστεία.
Τὴν τριλογία του τὴ σημερινὴ ὁ Κύριος τὴνκλείνει μὲ ἐπιχειρήματα δυνατὰ γιὰ τὸ ἔργο τῆς ἐλεημοσύνης. Ἄλλη φορὰ μᾶςδίδαξε τὸν τρόπο ποὺ μπορεῖ νὰ γίνη δεκτὴ ἀπὸ τὸ Θεὸ ἡ ἐλεημοσύνη. Μᾶς μίλησεγιὰ τὴ μυστικότητα ποὺ ἀναφέραμε λιγάκι παραπάνω.
Τώρα μᾶς λέει γιατὶ πρέπει νὰ κάνωμεἐλεημοσύνη. Γιατὶ ἁπλούστατα, κάνοντας ἐλεημοσύνη, εἶναι σὰ νὰ δίνωμε τά λεφτάμας στὸ οὐράνιο θησαυροφυλάκιο νὰ φυλαχτοῦν. Ἐκεῖ εἶναι καλὰ ἀσφαλισμένα, γιατὶοὔτε σκουλήκι τὰ ἀφανίζει οὔτε κλέφτες τρυποῦν καὶ κλέβουν. Εἶναι καλὸ νὰθησαυρίζωμε θησαυροὺς στὸν οὐρανό, γιατὶ ἐκεῖ ποὺ εἶναι ὁ νοῦς μας θὰ εἶναι καὶἡ καρδιά μας. Θὰ βρισκόμαστε ἔτσι σὲ μιὰ διαρκῆ ἐπικοινωνία μὲ τὸ Θεὸ καὶ θὰγεννοῦνται στὸ μυαλό μας σκέψεις θεάρεστες.
Ἀπὸ αὔριο ἀρχίζει ἡ ἁγία Σαρακοστή. Οἱχριστιανοὶ θ’ ἀρχίσουν τὴ νηστεία. Τώρα ξέρει πῶς θὰ νηστέψη κάθε χριστιανὸςμικρὸς ἢ μεγάλος. Μὲ ἁγνὴ καὶ εἰλικρινῆ διάθεση, ἀπὸ ἀνάγκη ψυχικὴ καὶ ὄχι γιὰτὰ μάτια τοῦ κόσμου. Τὴ νηστεία ·ὅμως θὰ τὴ συνοδεύουν καὶ καλὲς πράξεις. Οἱκαλὲς πράξεις εἶναι ἀπαραίτητο συμπλήρωμα τῆς καλῆς νηστείας. Ὁ προφήτης Ἡσαΐαςλέγει, πὼς ἡ τέτοια νηστεία ἀνοίγει τὸ δρόμο πρὸς τὸ Θεὸ καὶ ἡ δόξα τοῦ Θεοῦπερικυκλώνει τὴν ψυχή μας.
Πόσο εὐτυχισμένοι θὰ εἶναι οἱ χριστιανοὶ ποὺθὰ νηστέψουν ἔτσι!
«Μὲ τὴ νηστεία ὅμως, ἀγαπητοί μου, θὰἀκούσετε στοὺς ὡραίους ὕμνους τῆς Ἐκκλησίας μας κατὰ τὴ Μεγάλη Τεσσαρακοστή,συνδέεται μία μεγάλη ἀρετή, ἡ ἀρετὴ τῆς ἐλεημοσύνης. Νηστεία καὶ ἐλεημοσύνη.Ἰδοὺ δύο ἐπιταγὲς χριστιανικές. Ἡ νηστεία τοῦ πλουσίου πρέπει νὰ εἶναι ἡἀνακούφιση γιὰ τοὺς φτωχούς. Καὶ εἶναι νηστεία τότε ἡ ἐλεημοσύνη, ὅταν δίδηκανεὶς στοὺς φτωχούς, ἐκεῖνο ποὺ ἀρνεῖται νὰ δώση στὸν ἑαυτό του. Ὅταν δίδη καὶχορταίνη αὐτοὺς ποὺ πεινοῦν.
