Γράμμα τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ ΟἰκουμενικοῦΠατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου πρός τόν Μακ. Ἀρχιεπίσκοπον Τσεχίας καί Σλοβακίαςκ. κ. Χριστοφόρον.
Ἀριθμ.Πρωτ. 102
ΜακαριώτατεἈρχιεπίσκοπε Τσεχίας καί Σλοβακίας, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἀγαπητέ καί περιπόθητε ἀδελφέκαί συλλειτουργέ τῆς ἡμῶν Μετριότητος κύριε Χριστοφόρε, τήν Ὑμετέραν σεβασμίανΜακαριότητα ἀδελφικῶς ἐν Κυρίῳ περιπτυσσόμενοι, ὑπερήδιστα προσαγορεύομεν.
ἩὙμετέρα φιλτάτη Μακαριότης γνωρίζει καλῶς ὅτι ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία ἐν τῇ ὀφειλετικῇδιακονίᾳ πασῶν τῶν κατά τόπους Ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν κινεῖται πάντοτεμετά τῆς δεούσης συνεπείας πρός τάς ἀρχάς τῆς Ὀρθοδόξου κανονικῆς παραδόσεως καίὑπηρετεῖ πάντοτε τό καλῶς ἐννοούμενον συμφέρον αὐτῶν, εἴτε διά τήν πρόληψιν εἴτεκαί διά τήν θεραπείαν πάσης ἐνδεχομένης ἤ πιθανῆς παρεκκλίσεως ἐκ τῶν καθιερωμένωνὁρίων, ἅ ἔθεντο οἱ Πατέρες ἡμῶν. Ἡ ὀφειλετική αὕτη διακονία, καίτοι πάντοτε ὑπηρέτεικαί ὑπηρετεῖ τήν παραδεδομένην ἑνότητα πασῶν τῶν κατά τόπους Ἁγιωτάτων ὈρθοδόξωνἘκκλησιῶν πρός ἀλλήλας καί πρός τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἔν τε τῇ κοινωνίᾳτῆς πίστεως καί ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς ἀγάπης, δέν ἐκτιμᾶται δεόντως καί, δυστυχῶς,κατά συγκυριακούς καί συμφεροντολογικούς λόγους ἑρμηνεύεται ἐνίοτε ἄλλως καί ἐνίοτεδιαφόρως, ὅπερ ἀπᾷδον τῷ Θείῳ Ὀργανισμῷ ἐπί τῆς γῆς, ἤτοι τῇ Ἐκκλησίᾳ, ἥτις ἐστίσῶμα Θεοῦ Ζῶντος, λιμήν καί ὁρμητήριον σωτήριας, ἀσφάλεια καί ἐγγύησις τῶν ἑστώτων.
Ἐντῇ τοιαύτῃ ὀφειλετικῇ μερίμνῃ τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἀνταποκριθέν εἰς τόὑπ' ἀριθμ. Πρωτ. 195/98 καί ἀπό δ΄ Ἰουλίου ,αϠϰη’ ἔγγραφον αἴτημα τοῦ τότε ἐπίκεφαλῆς τῆς καθ' Ὑμᾶς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας ἀειμνήστου Ἀρχιεπισκόπου Πράγας Δωροθέου,ἐκ μέρους τῆς Ἱεραρχίας, τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ αὐτῆς, γράψαντος ἐπί λέξει"ἡ Ἱερά Σύνοδος καί ὁ κλῆρος τολμῶμεν νά προσπέσωμεν εἰς τήν Ὑμετέραν Ἁγιωσύνηνμέ τήν παράκλησιν νά χορηγήσητε εἰς τήν καθ' ἡμᾶς Ἐκκλησίαν, τήν ἐν Τσεχίᾳ καίΣλοβακίᾳ, Αὐτοκέφαλον" καί ἀποκηρύξαντος τοιουτοτρόπως τό ὅπως ποτέ ὑπό τοῦΠατριαρχείου Μόσχας παρά τά παραδεδομένα ἐν τῇ Ὀρθοδοξίᾳ δοθέν ἐν ἔτει ,αϠνα’“αὐτοκέφαλον”, ἀπένειμεν εἰς αὐτήν τό κανονικόν αὐτοκέφαλον διά ἡμετέρουΠατριαρχικοῦ καί Συνοδικοῦ Τόμου, ἐκδοθέντος τῇ κζ΄ Αὐγούστου ,αϠϰη’,γενομένης καί ἐπί τούτῳ ἱεροτελεστίας ἐν τῷ Ἱερῷ Καθεδρικῷ Ναῷ Πράγας.
Εἰςτήν κανονικήν ταύτην πρᾶξιν, ὡς θά ἐνθυμῆσθε καλῶς, Μακαριώτατε ἀδελφέ, πρωτεύονταπαρακλητικόν ρόλον διεδραμάτισε καί ἡ Ὑμετέρα Μακαριότης, ἐν τῇ ἐπιθυμίᾳ αὐτῆς ὅπως,ὡς ἰσχυρίζετο τότε, συμβάλῃ εἰς τήν ἀποκατάστασιν τῆς ἀπό μακροῦ κλονισθείσης ἐντῇ Ἐκκλησίᾳ Ὑμῶν κανονικῆς τάξεως καί τῆς ἐπανορθώσεως ἑνός ἀτοπήματος. Τούτωνοὕτως ἐχόντων, ἀδυνατοῦμεν προσωπικῶς καί ὡς Μήτηρ Ἐκκλησία, διά νά μή εἴπωμενκαί ὡς σύνολος Καθολική Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, νά κατανοήσωμεν τάς, εὐκαίρως ἀκαίρωςλόγῳ καί ἔργῳ, ὀργανουμένας ἐκδηλώσεις ἐπί τῇ ἐπετείῳ τῆς ἀπονομῆς τῇ Ἐκκλησίᾳ Ὑμῶντοῦ δῆθεν “αὐτοκεφάλου” ὑπό τῆς Ἐκκλησίας Μόσχας, διά τό ὁποῖον Ὑμεῖς προσωπικῶς,ἅγιε ἀδελφέ, ὡς Ἐπίσκοπος Ὀλομούτς καί Μπρνό ὑπεβάλετε τῇ περί ἡμᾶς Ἁγίᾳ καί ἹερᾷΣυνόδῳ διά τοῦ ἀπό κε΄ Ἰουλίου ,αϠϰη’ γράμματος Ὑμῶν ἐκ μέρους τῶν ΧωρῶνΤσεχίας καί Σλοβακίας καί ἐντολῇ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Πράγας ὅτι "ἡ Ἐκκλησίατῆς Τσεχοσλοβακίας ἔλαβε τό αὐτοκέφαλον ἐν ἔτει ,αϠνα’ ἀπό τήν Ἐκκλησίαν τῆςΡωσσίας ὡς μοναδικήν λύσιν ἐπιβιώσεως ἐντός τοῦ κομμουνιστικοῦ περιβάλλοντος τόὁποῖον εἶχεν ὡς κέντρον τήν τότε Σοβιετικήν Ἕνωσιν. Ἡ Ἐκκλησία τῆςΤσεχοσλοβακίας ἀναγνωρίζει τό σεπτόν Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ὡς Μητέρα Ἐκκλησίανκαί ἀποδίδει εἰς αὐτό τά πρεσβεῖα τιμῆς, ἀφοῦ ἀπό τά τέκνα αὐτοῦ Κύριλλον καίΜεθόδιον ἐδιδάχθη τόν χριστιανισμόν, διακαρτεροῦσα δέ (ἡ ἘκκλησίαΤσεχοσλοβακίας) τῇ προσευχῇ καί τῇ ἐλπίδι ὅτι καί οἱ διάδοχοι ἡμῶν γνώσοντεςτήν ἱστορίαν θά διατηρήσουν τό αὐτό φρόνημα, προσδοκῶμεν δέ καί εὐχόμεθα ὡς ἐκτούτων ὅτι εἰρηνεύουσαι αἱ Ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι θά ἀναπτύξουν τά αἰσθήματα ἀγάπης,φιλίας καί συνεργασίας μεταξύ των".
ΤόΟἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον στερρῶς ἐχόμενον τῆς τηρήσεως τῶν ἱερῶν κανόνων καίθεσμίων τῆς Ὀρθοδοξίας προέβη πάντοτε εἰς τάς καταλλήλους ἐγγράφους παραστάσειςκαί διαμαρτυρίας πρός τε τόν ἀείμνηστον προκάτοχον Ὑμῶν Νικόλαον καί πρός τήν ὙμετέρανΜακαριότητα, τυχόν καί τῆς ἐγγράφου αὐτοῦ τε καί Ὑμῶν ἐκζητήσεως συγγνώμης, τῆςδέ ἐν προκειμένῳ ἀνταλλαγείσης ἀλληλογραφίας ἰδούσης τό φῶς τῆς δημοσιότητος ἐντῷ ἐπισήμῳ ὀργάνῳ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου «Ὀρθοδοξία».
Καίὡς νά μή ἤρκει τό δίς ἐπαναληφθέν εἰς τό παρελθόν κανονικόν παράπτωμα τοῦτο,κατεστάθη τοῦτο πάγιον “ἁμάρτημα” διά τῆς ὀργανώσεως τῇ η΄ Δεκεμβρίου π.ἔ. ἀναλόγωνἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων ἐν Πράγᾳ, ἐπί "τῇ ἑξηκοστῇ ἐπετείῳ ἀπό τῆς παροχῆςτῆς κανονικῆς (!) Αὐτοκεφαλίας εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν Τσεχίας καίΣλοβακίας ἐκ μέρους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας Ρωσσίας", τῇ συμμετοχῇ τοῦ ἹερωτάτουΜητροπολίτου Βολοκολάμσκ κ. Ἱλαρίωνος, Προέδρου τοῦ Τμήματος Ἐξωτερικῶν ἘκκλησιαστικῶνΣχέσεων τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας, καί χορῳδίας καί πλειάδος κληρικῶν αὐτοῦ.
Μετάλύπης ἀξιολογήσαντες καί μελετήσαντες συνοδικῶς τήν νέαν ταύτην προκλητικήν ἐνέργειαντῆς καθ᾿ Ὑμᾶς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας, θεωροῦμεν ταύτην τε καί τάς προηγηθείσαςἀναλόγους ὡς τοῦτ᾿ αὐτό περιφρόνησιν τῆς καθεστηκυίας ἐκκλησιαστικῆς καίκανονικῆς τάξεως, ἀλλά καί ἀπάρνησιν τύποις καί οὐσίᾳ τοῦ παραχωρηθέντος τῇ ἘκκλησίᾳΤσεχίας καί Σλοβακίας κανονικοῦ αὐτοκεφάλου παρά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου,εἰς τό ὁποῖον ἀνήκει ὡς δικαίωμα, ἅμα δέ καί ὡς καθῆκον ὁ συντονισμός τῶν ἐνεργειῶντῶν ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν πρός διατήρησιν τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας,καί, ἕνεκα τούτου καί πᾶσα πρωτοβουλία, ὡς ἐμφαίνεται ἐν τῷ ἱστορικῷ βίῳ τῆςκαθόλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, διά τήν ἀνακήρυξιν ἤ τήν κατάργησιν τοῦ αὐτοκεφάλουμιᾶς Ἐκκλησίας, ἅτε οὖσα ἀείποτε συνδεδεμένη πρός τήν ἐκ τῶν κανονικῶνπρεσβείων τιμῆς ἀπορρέουσαν ἰδιαιτέραν εὐθύνην τῆς πρωτοθρόνου ἐν τῇ Ἀνατολῇ Ἐκκλησίαςτῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Διό καί διά τῶν μετά χεῖρας Πατριαρχικῶν ἡμῶνΓραμμάτων, προαγόμεθα, ὁμοφώνῳ ἀποφάσει τῆς περί ἡμᾶς Ἁγίας καί ῾Ιερᾶς Συνόδου,ὅπως ἅπαξ ἔτι διαμαρτυρηθῶμεν διά τήν ἀντικανονικήν ταύτην ἐνέργειαν τῆς καθ᾿ ὙμᾶςἉγιωτάτης Ἐκκλησίας καί γνωρίσωμεν κατηγορηματικῶς, ὅτι ἐν περιπτώσει ἐπαναλήψεωςἀναλόγων ἐκδηλώσεων ἑορτασμοῦ τῆς θεωρουμένης ὡς μή γενομένης καί ἀνέκαθεν μήλογιζομένης ἐν ἰσχύϊ πράξεως τῆς ὑπό τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας ἐπιβληθείσης τότεαὐτοκεφαλίας εἰς τήν Ἐκκλησίαν Τσεχίας καί Σλοβακίας, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖονμετά λύπης θέλει προβῆ εἰς τήν ἄρσιν τοῦ χορηγηθέντος τῇ Ὑμετέρᾳ Ἐκκλησίᾳ πρόδεκατετραετίας κανονικοῦ αὐτοκεφάλου, θά ἐπαναφέρῃ τήν Ἐκκλησίαν Τσεχίας καίΣλοβακίας εἰς τήν πρό τῆς κανονικῆς ταύτης πράξεως τάξιν τῶν Αὐτονόμων Ἐκκλησιῶνκαί θά διαγράψῃ αὐτήν ἐκ τῆς ἥν κατέχει δεκάτης τετάρτης θέσεως εἰς τήν τάξιν τῶνἹερῶν Διπτύχων τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, κοινοποιοῦν τήν πρᾶξιν αὐτοῦταύτην καί πάσαις ταῖς ἀδελφαῖς Ὀρθοδόξοις Ἐκκλησίαις.
Ἐντῇ συναφείᾳ ταύτῃ, ἀσφαλῶς κατανοεῖ ἡ Ὑμετέρα Μακαριότης ὅτι ὑπό τάςδιαμορφωθείσας συνθήκας ὡς ἐκ τῆς ἀπαραδέκτου καί κατά συρροήν ἀντικανονικῆς ἐνεργείαςταύτης τυγχάνει ἀμφίβολος, ἐάν μή καί ἀδύνατος, ἡ ἀνταπόκρισις τῆς ἡμετέραςΜετριότητος εἰς τήν ἀπευθυνθεῖσαν Ὑμετέραν πρόσκλησιν ὅπως προστῶμεν τῶν κατάτό προσεχές ἔτος ὑπό τῆς καθ' Ὑμᾶς Ἐκκλησίας διοργανωθησομένων ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεωνἐπί τῇ συμπληρώσει χιλίων καί ἑκατόν πεντήκοντα ἐτῶν ἀπό τῆς ἀποστολῆς ὑπό τῆςΜητρός Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως τῶν Θεσσαλονικέων αὐταδέλφων Ἁγίων Κυρίλλουκαί Μεθοδίου εἰς Μεγάλην Μοραβίαν πρός εὐαγγελισμόν τῶν λαῶν τῆς εὐρυτέραςπεριοχῆς εἰς τήν χριστιανικήν ἡμῶν πίστιν καί ἑδραίωσιν αὐτῶν ἐπί τῶν δογματικῶνκαί κανονικῶν θεμελίων τῆς Ἁγίας Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας. Ὡς εἰκός, ἠθέλομεν ἀσφαλῶςἀναθεωρήσει τήν ἀπόφασιν ἡμῶν ταύτην εἴ γε καί ἤθελον ἡὙμετέρα Μακαριότης καί ἡ κατ' Αὐτήν Ἐκκλησία δηλώσει ἐγγράφως εἰλικρινῆμεταμέλειαν. Δεδομένης οὔσης τῆς ἥν δοκιμάζομεν στενοχωρίας ὡς ἐκ τῶν εἰρημένωνὙμετέρων μή προσδοκωμένων ἐνεργειῶν -καίτοι αἱ αὐλαί καί ἡ καρδία τῆς Μητρός Ἐκκλησίαςεἶναι ἀνοικταί διά τά τέκνα αὐτῆς- αὐτονόητον τυγχάνει ὅτι καί ἡ προγραμματισθεῖσαἐπίσκεψις εἰς τό Ἱερόν ἡμῶν Κέντρον τήν προσεχῆ Κυριακήν τῆς Σαμαρείτιδος μεθ' ὁμίλουπιστῶν τῆς κατ' Αὐτήν Ἐκκλησίας θά πρέπει νά ἀναθεωρηθῇ, ἐκτός ἐάν ἡ ὙμετέραΜακαριότης, δι' ὧν αὕτη ἤθελε κρίνει τρόπων, ἐπανορθώσῃ τά οὐχί καλῶς ἐνπροκειμένῳ γενόμενα.
Ἐπίδέ τούτοις, περιπτυσσόμενοι καί αὖθις ἀδελφικῶς τήν Ὑμετέραν Μακαριότητα,προτρεπόμεθα καί ἀδελφικῶς παρακαλοῦμεν ὅπως τά ἀνωτέρω ληφθοῦν σοβαρῶς ὑπ᾿ ὄψιν,ἵνα καί δι᾿ ὁρωμένων καί δι᾿ ἀοράτων καί διά πνευματικῶν καί διά ὑλικῶν στοιχείων,στηρίζηται καί οἰκοδομῆται τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, καί διατελοῦμεν μετά τῆς ἐνΚυρίῳ ἀγάπης καί τιμῆς.
‚βιβ’ Φεβρουαρίου δ’
Τῆς Ὑμετέρας σεβασμίας Μακαριότητος
ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός
Τῆς Ὑμετέρας σεβασμίας Μακαριότητος
ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός
