«ΦΘΑΣΑΝΤΕΣ ΠΙΣΤΟΙ ΤΟ ΣΩΤΗΡΙΟΝ ΠΑΘΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ»
(Εισαγωγικόσχόλιο στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα)
Για μια ακόμα φορά, με τη χάρη τουΘεού, οδεύουμε στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, στην ιερότερη εορτολογική περίοδοτου έτους. Για μια ακόμη φορά θα ακολουθήσουμε τα ίχνη του Νυμφίου τηςΕκκλησίας μας Χριστού και θα γίνουμε συνοδοιπόροι του Θείου Πάθους Του. Σύμφωναμε τον ιερό υμνογράφο, καλούμαστε όπως «συμπορευθώμεναυτώ και συσταυρωθώμεν καινεκρωθώμενδι΄αυτόν ταις του βίου ηδοναίς΄ ίνα και συζήσωμεναυτώ». Με αυτή τηνπροϋπόθεση θα γίνουμε πραγματικοί κοινωνοί της Αναστάσεώς Του. Μόνο έτσι θανοιώσουμε πραγματικά τη χαρά της Θείας Εγέρσεως.
Η αφετηρία αυτής της τόσο σημαντικήςεορτολογικής περιόδου είναι πανάρχαια και ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους.Η νηστεία και η πνευματική προετοιμασία των πιστών της αρχαίας Εκκλησίας είναιπιθανόν να έχει καθιερωθεί από τους ίδιους τους Αποστόλους, σύμφωνα με τουςλόγους του Κυρίου προς αυτούς: «Ελεύσονται δε ημέραι, όταν απαρθήαπ΄αυτών ονυμφίος και τότε νηστεύσουσιν» (Ματθ.9,15). Ο άγιος Διονύσιος Αλεξανδρείας(+264) μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τον εορτασμό της Μεγάλης Εβδομάδοςτον 3ο αιώνα. Ιδιαίτερα κατατοπιστική είναι η προσκυνήτρια Αιθερία (5οςαιώνας), η οποία στο περίφημο «Οδοιπορικό» της στους Αγίους Τόπους μαςπληροφορεί πώς η ΙεροσολυμίτικηΕκκκλησία εόρταζε τη Μεγάλη Εβδομάδα και τοΠάσχα στα πρωτοχριστιανικά χρόνια.
Σύμφωνα με το ιερό Χρυσόστομο«Μεγάλην καλούμεν την Εβδομάδα, ουκ επειδή πλέον έχει το μήκος των ωρών΄ καιγαρ εισί έτεραι πολλώμείζους ώρας έχουσαι΄ ουκ επειδή πλείους ημέρας έχει΄ καιγαρ ο αυτός αριθμός και ταύτης και ταις άλλαιςπάσαις. Τίνος ουν ένεκενμεγάληνταύτηνκαλούμεν; Μεγάλα τινά και απόρρητα τυγχάνει τα υπάρξαντα ημίν εναυτή αγαθά. Εν γαρ ταύτη ο χρόνιος ελύθη πόλεμος, θάνατος εσβέσθη, κατάραανηρέθη, του διαβόλου η τυραννίςκατελύθη, τα σκεύη αυτού διερπάγη, Θεούκαταλλαγή προς ανθρώπους γέγονεν» (Ομιλ.30, Εις Γένεσιν,P.G.53,273).
Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών τουΚυρίου και Θεού μας Ιησού Χριστού αποτελεί αναμφίβολα σπουδαιότατο σταθμόπλουσίου πνευματικού ανεφοδιασμού των ψυχών μας. Η μνεία των ιερών γεγονότωνμαζί με τις θεσπέσιες ακολουθίες των αγίων ημερών, δημιουργούν ατμόσφαιρακατάνυξης και περισυλλογής. Τα Άγια και Σεπτά Πάθη του Χριστού μας ελάχιστεςψυχές ανθρώπων αφήνουν ασυγκίνητες. Μόνο οι πωρωμένοι από την αμαρτία και τοκακό ελάχιστοι άνθρωποι παραμένουν απαθείς τις άγιες αυτές ημέρες. Το μεγάλοπλήθος των ανθρώπων, οι οποίοι μάλλον θα μπορούσε κάποιος να τους χαρακτηρίσειαδιάφορους, αυτές τις άγιες ημέρες κατακλύζουν τους ναούς με τη «Σύνοψη» στοχέρι να σιγοψάλλουν μαζί με τους ψάλτες τους ύμνους των ιερών ακολουθιών.
Πρέπει να επισημάνουμε σε αυτούς που δενγνωρίζουν την εκκλησιαστική τάξη, πως η Εκκλησία μας έχει καθιερώσει τη Μ.Εβδομάδα να τελείται ο Όρθρος της ημέρας το προηγούμενο βράδυ, π.χ. ο Όρθροςτης Μ. Δευτέρας τελείται το βράδυ της Κυριακής, ο Όρθρος της Μ. Τρίτης το βράδυτης Μ. Δευτέρας κ.ο.κ. Αυτό γίνεται για να μπορούν οι εργαζόμενοι πιστοί να συμμετέχουν στις ιερές ακολουθίες.
Η δομή της Μεγάλης Εβδομάδος είναιακριβώς η αναπαράσταση της τελευταίας εβδομάδος της επί γης παρουσίας τουΧριστού μας. Κάθε ημέρα «μνείαν ποιούμεθα», όπως αναφέρει το ιερό συναξάρι,κάποιου από εκείνα τα σωτήρια γεγονότα. Τη Μεγάλη Δευτέρα τιμάμε μια μεγάληπροσωπικότητα της Π.Δ. τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο, ο οποίος είναι ο ίδιος, με ταάδικα παθήματά του, τύπος του
Χριστού και επίσης ενθυμούμαστε το γεγονός της«ξηρανθείσης συκής» από τον Κύριο, ως ζωντανή προτροπή στους πιστούς γιαπαραγωγή πνευματικών καρπών. Τη Μεγάλη Τρίτη ενθυμούμαστε τις διδακτικότατεςπαραβολές των Δέκα Παρθένων και των Ταλάντων, οι οποίες έχουν υψίστη σημασίαγια τη σωτηρία μας, υπενθυμίζοντάς μας την φοβερή και αδέκαστη Δευτέρα Παρουσίατου Κυρίου. Την Μ. Τετάρτη τιμάμε τη μετάνοια της αμαρτωλής γυναικός, η οποίαάλειψε με μύρο από ευγνωμοσύνη τα πόδια του Κυρίου, λίγο πριν το Πάθος Του καιακόμα τη μέρα αυτή θυμόμαστε την προδοσία του άθλιου Ιούδα. Τη Μ. Πέμπτηεορτάζουμε τα σωτήρια γεγονότα που συνέβηκαν κατά τη διάρκεια του ΜυστικούΔείπνου, τον ιερό Νιπτήρα, την παράδοση της Θείας Ευχαριστίας, την ΑρχιερατικήΠροσευχή του Κυρίου και την σύλληψη του Κυρίου. Την Μ. Παρασκευή προσκυνούμε ταάγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Το Μ. Σάββατοτιμάμε τη θεόσωμο Ταφή του Κυρίου μας και την εις Άδου Κάθοδόν Του.
«Αιμνήμαι και τα γεγονότα των ημερών της Μ. Εβδομάδος, γράφει σύγχρονος λόγιοςκληρικός, έχουν ορισθή κατά την ιστορικήν των σειράν, ώστε δι’ αυτών ναδύνανται οι Χριστιανοί να παρακολουθούν, ως να είσαν παρόντες, πρώτον τηνπορείαν του Κυρίου προς το πάθος, έπειτα αυτό το πάθος και την ταφήν και τέλοςτην ανάστασίν του» (Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάς, έκδοσις Αποστολικής Διακονίαςτης Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι 1990, σελ.10).
Οι άγιοι Πατέρες στόλισαν τη Μ. Εβδομάδαμε υμνολογικό περιεχόμενο υψίστης ποιητικής και μουσικής αξίας. Οι μεγαλύτεροιυμνογράφοι της Εκκλησίας μας, εμπνευσμένοι από το Θεό, με πίστη και ευλάβεια,συνέθεσαν για τη Μεγάλη Εβδομάδα ύμνους ύψιστης θεολογικής και αισθητικήςαξίας. Η υμνολογία της Μ. Εβδομάδος αποτελείτο απόγειο της παγκοσμίου ποιήσεως. Μεγάλοι μουσουργοί έντυσαν αυτούς με έξοχημελωδία. Ποια ανθρώπινη καρδιά δεν μένειασυγκίνητη στο άκουσμα του κατανυκτικού τροπαρίου «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται», ήτου άφθαστου δοξαστικού «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή», η τουσυγκλονιστικού καθίσματος «Σήμερον Κρεμάται επί ξύλου», ή του περίφημουδοξαστικού «Εξέδυσάν με τα ιματιά μου» ή των μελωδικότατων εγκωμίων τουΕπιταφίου«Η Ζωή εν τάφω»;
Η Αγία μας Εκκλησία μας καλεί αυτές τιςημέρες να βιώσουμε με συντριβή και κατάνυξη τα άγια και σεπτά Πάθη του Κυρίουμας Ιησού Χριστού. Καλούμαστε να γίνουμε συνειδητοί κοινωνοί των παθημάτων τουΛυτρωτή μας, διότι έτσι θα νοιώσουμε το μέγεθος της θείας αγάπης καιφιλανθρωπίας. Μόνο έτσι θα καταλάβουμε πως «ου φθαρτοίς αργυρίω ήχρυσίωελυτρώθημεν εκ της ματαίας αναστροφής πατροπαραδότου, αλλά τιμίωαίματι ωςαμνού αμώμου και ασπίλου Χριστού» (Α΄Πέτρ.1,19-20). Η σωτηρία μας είναιαποτέλεσμα των Παθημάτων και της αδίκου Θυσίας του Κυρίου μας, καθ ότι «ταςαμαρτίας ημών αυτός ανήνεγκεν εν τω σώματι αυτού επί το ξύλον, ίνα ταιςαμαρτίαις απογενόμενοι τη δικαιοσύνη ζήσωμεν» (Α΄Πετρ.2,24). Ο Χριστός «υπέρπάντων απέθανεν … ίνα οι ζώντες μηκέτι εαυτοίς ζώσιν, αλλά τω υπέρ αυτώναποθανόντι και εγερθέντι» (Ρωμ.5,15). Αυτό προϋποθέτει η βίωση από μέρους μαςτων σωτηρίων Παθημάτων του Λυτρωτή μας Χριστού να μην είναι τυπική ή μόνοσυναισθηματική, αλλά πρέπει να είναι καθολική οντολογική μέθεξη των σωτηριωδώνενεργειών, οι οποίες απορρέουν από «τον της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν Ιησούν»(Εβρ.12,2).
