Συνοπτική κριτική ἀξιολόγηση τοῦνέου (πιλοτικοῦ) προγράμματος σπουδῶν στά θρησκευτικά δημοτικοῦ καί γυμνασίου (ἔτους2011)
Γράφει ο ΕὐάγγελοςΣτ. Πονηρός Δρ Θ., Μ.Φ.
Τόν Σεπτέμβριο τοῦ 2011 δημοσιεύθηκε νέο πρόγραμμα στό μάθημα τῶν θρησκευτικῶνγιά τό δημοτικό καί τό γυμνάσιο καί ἀπό Νοέμβριο ἐπιχειρήθηκε πιλοτική(δοκιμαστική) ἐφαρμογή του. Κατόπιν λεπτομερέστατης μελέτης τοῦ προγράμματοςκαί τοῦ ὁδηγοῦ τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ ὁ ὁποῖος τό συνοδεύει, διαπιστώσαμε ὅτι ἀτυχῶς πάσχει σοβαρά σέ πολλά σημεῖα:
α) Καταργεῖ τήν βάσει τῆς βιβλικῆςκαί ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας χρονολογικήσειρά τῶν μαθημάτων καίπεριέχει διαφόρες ἑνότητες θεμάτων κατ΄ ἐπιλογήν. Ἡ χρονολογική σειρά συχνάκαταργεῖται καί ἐντός τῶν ἑνοτήτων. Τόμειονέκτημα αὐτό θά φέρει πρωτοφανέστατη ἀναστάτωση στή μνήμη τῶν παιδιῶν. Ποτέδέν θά μάθουν ποιό γεγονός συνέβη πρῶτο καί ποιό τελευταῖο. Ποτέ δέν θά συνειδητοποιήσουν τήν ἑνότητατῆς Καινῆς Διαθήκης, ἀλλά ἐάν τελικά κάτι ἀφομοιώσουν, θά μείνει μέσα τους γιάπάντα ἀποσπασματικό...
Ἡ σειρά τῶν γεγονότων τῆςβιβλικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας δέν εἶναι δημιούργημα ἀκαδημαϊκῶν κύκλων.Πρῶτα συνέβησαν τά γεγονότα καί κατόπιν διδάχθηκαν στά πανεπιστήμια. Ἡ δέδιδασκαλία βάσει τῆς ἱστορικῆς σειρᾶς δέν ἀποκλείει τήν διδακτική ἀξιοποίηση τῶνγεγονότων καί δέν παραγκωνίζει τήν θεία ἀποκάλυψη καί τήν θεολογία. Τό ἀντίθετοκινδυνεύει νά συμβεῖ. Ἐάν διετηρεῖτο ἡ κατά χρονολογική σειρά διδασκαλία, δένθά ἦταν εὔκολη ἡ εἰσαγωγή πλήθους ἑτεροθρήσκων στοιχείων.
β) Εἰσάγει γιά πρώτη φορά σημαντική ποσότητα, συχνά ἀπίθανες λεπτομέρειες, ἑτεροδόξων καίἑτεροθρήσκωνστοιχείων καί κατ΄ αὐτόν τόντρόπο νοθεύει τό ὀρθόδοξο χριστιανικό μάθημα πράγμα τό ὁποῖο δημιουργεῖ κίνδυνογιά τά παιδιά μας. Δέν πρόκειται ἐδῶ γιά ἁπλή ἐνημέρωση γιά τήν ὕπαρξηθρηκευμάτων ἀνά τήν ὑφήλιο, ὅπως θά νόμιζε κάποιος ἀνενημέρωτος. Κάτι τέτοιο θάμποροῦσε νά γίνει μέσα σέ 5-6 διδακτικές ὧρες σέ μία τάξη τοῦ γυμνασίου.Πρόκειται γιά εἰσαγωγή πρωτοφανοῦς σέ ὄγκο ποσότητας ἑτεροθρήσκων στοιχείων, τάὁποῖα ἀπειλοῦν τήν ψυχοπνευματική ὁλοκλήρωση κάθε ὀρθοδόξου χριστιανοῦ.
γ) Ἐπιδιώκει νά διδάσκονται τά ἑτερόδοξα καί ἑτερόθρησκα στοιχεῖασχεδόν πάντοτε σέ συνάφεια μέ τήν ὀρθόδοξη χριστιανική θεολογία, πράγμα ἐξ ἴσου ἐπικίνδυνο γιά τά μικρά παιδιά, τά ὁποῖα εἶναιδυνατόν νά ἐπηρεάσει δυσμενῶς καί νά τούς καλλιεργήσει συγκρητιστικές τάσεις.
δ) Ἐπανειλημμένως συμβαίνει ὁ τίτλος μιᾶς ἑνότητας νά εἶναιπαραπειστικός. Ἐπί παραδείγματι, ὑπό τόντίτλο «Κυριακή: μια σημαντική ημέρα της εβδομάδας» τῆς Γ΄ δημοτικοῦνομίζει ὁ ἐνδιαφερόμενος πώς θά βρεῖ στοιχεῖα μόνο γιά τήν θεία λειτουργία. Ὅμωςπεριλαμβάνονται στήν ἑνότητα αὐτή πλεῖστα ὅσα στοιχεῖα γιά τέσσερα θρησκεύματα,τά ὁποῖα στοιχεῖα δέν θά ἐπιβαρύνουν ἁπλῶς τόν ἐγκέφαλο τοῦ ὀκτάχρονου παιδιοῦ,ἀλλά θά ἀπειλοῦν καί νά τοῦ δημιουργήσουν τήν ψευδαίσθηση ὅτι ἡ ὀρθόδοξηχριστιανική λειτουργία ταυτίζεται καί ἔχει ἴση ἀξία μέ τά τελετουργικά γιά τά ὁποῖαδιδάχθηκε μαζί μέ ἐκείνην.
ε) Ἀφαιρεῖ σημαντικά ὀρθόδοξα χριστιανικά κεφάλαια, ἐνῷ ἐπαναλαμβάνει, τόσο στό δημοτικό ὅσο καί στό γυμνάσιο, ἀπίθαναἑτερόθρησκα στοιχεῖα. Τά ἰνδουιστικά «μάνταλα», ὁ Φραγκίσκος τῆς Ἀσίζηςκαί τό Παγκόσμιο Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν περιλαμβάνονται τόσο στό πρόγραμμα τοῦδημοτικοῦ, ὅσο καί στό πρόγραμμα τοῦ γυμνασίου. Εἶναι πιό σημαντικά ἀπό τόν Εὐαγγελισμότῆς Θεοτόκου, τή γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τόν Ἰωάννη τόν Βαπτιστή, τή βάπτιση τοῦ Χριστοῦ,τήν Κυριακή προσευχή, τήν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου, τήν προσευχή τοῦ Χριστοῦ στήΓεθσημανή καί τή σύλληψη του, τή δίκη τοῦ Χριστοῦ, τήν παράδοση τοῦ Χριστοῦ ἀπότόν Πιλάτο, τήν ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ, τήν πεντηκοστή, τήν ἐκλογή τῶν ἑπτάδιακόνων, τόν πρῶτο διωγμό τῶν χριστιανῶν καί τόν λιθοβολισμό τοῦ Στεφάνου, τήμεταστροφή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τό ἔργο τοῦ ἀποστόλου Παύλου στήν Ἑλλάδα καίτήν ἀποστολική σύνοδο, τά ὁποῖα δέν θεωρήθηκαν κατάλληλα γιά νά διδάσκονταιπλέον στό γυμνάσιο; Γιά ποιό λόγο ἄραγε δέν περιελήφθη κανένα γεγονός, καμμίαπροσωπικότητα, καμμία διδασκαλία ἀπό τόν δέκατο ἕως καί τόν δέκατο πέμπτο αἰῶνεςπλήν τοῦ μεγάλου σχίσματος τοῦ 1054; Τίποτε ἀξιόλογο δέν συνέβη κατά τούς αἰῶνεςαὐτούς;
στ) Χαρακτηρίζεται ἀπό ρευστή καί παραπαίουσα θεολογία, ἡ ὁποία συνεπάγεται σοβαρά θεολογικά σφάλματα. Ἀπορρίπτεται π.χ.ἀπό τό πρόγραμμα ὁ παύλειος θεολογικός ὅρος «κατηχεῖν» καί ταυτοχρόνως υἱοθετεῖταιὁ ἐπίσης παύλειος ὅρος «καταλλαγή». ὉΦραγκίσκος τῆς Ἀσίζης χαρακτηρίζεται ἐπανειλημμένως «ἅγιος». Ἀναφέρεται ἐπίσηςὡς προσδοκία τό νά μποροῦν οἱ μαθητές νά «εξηγούν τους λόγους πουαπομάκρυναν σταδιακά την Εκκλησία της Ανατολής από τη Δύση». Κατ΄ αὐτόν τόν τρόπο δίδεται ἡ ἐντύπωση,ὅτι ἡ Δύση ἦταν τό διοικητικό κέντρο τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τό ὁποῖο ἀπομακρύνθηκε ἡἈνατολή καί ἔτσι δικαιώνεται ἡ ἰδέα περί παπικοῦ πρωτείου. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός δένδιδάσκεται ὡς ὁ μονογενής υἱός τοῦ Θεοῦ, σωτήρας καί λυτρωτής τῆς ἀνθρωπότητος,ἀλλά τάσσεται καί συνεξετάζεται μαζί μέ τούς μεγάλους δασκάλους τῶν θρησκειῶν! Σημαντικές ἀλήθειες πίστεως, ὅπως τά περί τῶν ἐσχάτων, ὀνομάζονται«ἀντίληψη», δηλαδή σύλληψη τῆς ἀνθρωπίνης διανοίας καί συνεπῶς δέν θεωροῦνταιἀποκεκαλυμμένες θεῖες ἀλήθειες. Ὁ ὁδηγός τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ ἀποτυγχάνει νάδιατυπώσει ὀρθόδοξο ὁρισμό τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῆς θείας εὐχαριστίας.
ζ) Καταφέρεται ἐπανειλημμένως εἰς βάρος τῆς κατηχήσεως, ἄρα ἀπορρίπτειτήν ἀποστολική καί πατερική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τό περιεχόμενο τῆς κατηχήσεως. Ἡ περαιτέρω υἱοθεσίακαί διδασκαλία ὀρθοδόξων χριστιανικῶν θεμάτων θά σημάνει χρήση τους γιά ἀλλότριουςπρός τήν χριστιανική παιδαγωγική σκοπούς. Ἀφοῦ δηλαδή ἀπορρίπτεται ἡ κατήχηση,θά διδάσκονται χριστιανικά θέματα γιά μή χριστιανικούς σκοπούς.
η) Τό πρόγραμμα εὐελπιστεῖνά συγκρατήσει μέσα στήν ἴδια αἴθουσα διδασκαλίας, τόσο τούς ὀρθοδόξουςχριστιανούς, ὅσο καί τούς ἑτεροδόξους καί ἑτεροθρήσκους, ὅμως θά ἀποτύχει καίστά δύο ἐγχειρήματα. Διότι ὁ τύπος μαθήματοςτόν ὁποῖον εἰσηγεῖται, ἀφ΄ ἑνός μέν θά ἀπογοητεύσει πολλούς ὀρθοδόξους μαθητέςκαί θά ζητοῦν νά ἀπαλλαγοῦν, διότι θά εἶναι πλέον νοθευμένο. Ἀφ΄ ἑτέρου δέ θά ἀποτύχεινά προσελκύσει τούς ἑτεροδόξους καί ἑτεροθρήσκους, διότι δέν θά ἔχει γίνειρωμαιοκαθολικό, προτεσταντικό, ἰσραηλιτικό, ἰσλαμικό, ἰνδουιστικό, βουδιστικόκ.ο.κ.
θ) Εἰσάγει ἀπό τήν ξένη βιβλιογραφία πληθώρα διδακτικῶν μεθόδων, ὁρισμένεςἀπό τίς ὁποῖες δέν πρόκειται νά ἐπιτύχουν, διότι θυμίζουν ἔντονα γραφειοκρατία.
ι) Ὅσες μέθοδοι εἶναι δυνατόν νά χαρακτηρισθοῦν ἐπιτυχεῖς, ἀδυνατοῦν νά δικαιώσουν τό ἐσφαλμένοπεριεχόμενο τοῦ προγράμματος.
Ὅλα τά ἀνωτέρω σοβαράπροβλήματα καθιστοῦν τό ἐν λόγῳ πρόγραμμαἀντισυνταγματικό, διότι ἀπειλεῖτήν ἀνάπτυξη τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν μαθητῶν καίκατ΄ αὐτόν τόν τρόπο παραβιάζει τά ἄρθρα 13 καί 16 τοῦ Συντάγματος, ἀποσκοπεῖδέ νά συμβάλει στήν δημιουργία «πολυπολιτισμικῆς κοινωνίας» καί κατ΄ αὐτόντόν τρόπο παραβιάζει τό ἄρθρο 5 τοῦ Συντάγματος.
Πρός δικαιολόγηση τοῦ ἐν λόγῳ τολμήματος δένεὐσταθεῖ κανένας ἐξωραϊστικός ἰσχυρισμός, ὅπως «πλουραλισμός», «ἄνοιγμαπρός ἄλλες θρησκεῖες», «διαχείριση τοῦ θρησκευτικοῦ φαινομένου», «πολυφωνία».Ὅλοιοἱ ὡς ἄνω πειραματισμοί εἰσάγουν νόθευση τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς παιδείαςκαί ἀπειλοῦν νά ἐπιφέρουν στά παιδιά μας σύγχυση καί ζημία.
Ὁποιοδήποτε εἶδοςπρογράμματος καί ἄν υἱοθετηθεῖ,(περιεχομένων, στόχων, διαδικασίας), θά πρέπει νά καταστεῖ καθολική συνείδηση, ὅτι δέν ἐπιτρέπεται νά ἀποστερεῖ ἀπότούς ὀρθοδόξους χριστιανούς στοιχεῖα ὀρθοδόξου πίστεως καί ζωῆς ἀπαραίτητα γιά τήν πνευματική ὁλοκλήρωσή τους καίἀντ΄ αὐτῶν νά τούς ἐπιβάλλει τή διδασκαλία ἑτεροθρήσκων στοιχείων τά ὁποῖα εἶναιδυνατόν νά τούς ἀποπροσανατολίσουν.
Ἐρωτοῦμε δέ τούςδημιουργούς τοῦ προγράμματος: γιατίδέν ἐπιδιώκεται νά διδαχθεῖ ταυτοχρόνως στό ἴδιο μάθημα, ἡ ἑλληνική γλώσσα μαζίμέ ξένες γλῶσσες; Διότι ἁπλούστατα τέτοιου εἴδους πείραμα θά ἐπιφέρει σύγχυσηστά παιδιά. Τό ἴδιο θά συμβεῖ καί στήν περίπτωση τοῦ μαθήματος τῆς ὀρθόδοξηςχριστιανικῆς παιδείας, ἐάν ἀντικατασταθεῖ ἀπό μάθημα νοθευμένο μέ ἑτερόθρησκαστοιχεῖα. Οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι καί οἱ ἅγιοι πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας εἶχαν τήνπίστη, ὅτι ἡ ὀρθόδοξη χριστιανική παιδεία εἶναι πλήρης καί αὐτάρκης καί δέν ἐπιδέχεταιἀλλότριες προσμίξεις, ἐμεῖς μέ ποιό δικαίωμα θά τήν νοθεύσουμε;
Δέν εἶναι δυνατόν νά ἀρνηθοῦμεἀνανέωση καί ἐμπλουτισμό τοῦ μαθήματος, ὅμως ἡνόθευση δέν εἶναι ἀνανέωση, δέν εἶναι ἐμπλουτισμός. Ἀνανέωση θά ἦταν ἡ ἐπαφή τῶν μαθητῶνμέ τόν ἀνεξάντλητο πλοῦτο τῶν πηγῶν τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καί ζωῆς καί ἡδυνατότητα συνδέσεώς του μέ τούς προβληματισμούς τῆς ἐποχῆς μας καί τά ἐνδιαφέροντατῶν μαθητῶν.
Ἑπομένωςπροτείνουμε: α) Τό ἐν λόγῳ δημιούργημα νά τεθεῖ ὁριστικῶς στό ἀρχεῖο ὡς παντελῶςπαράνομο καί παιδαγωγικῶς ἀκατάλληλο. β) Νά ἐκπονηθεῖ νέο πρόγραμμα μέ ἕξι ἑνότητεςτῶν ἕξι ὡρῶν ἡ καθεμία σέ κάθε τάξη. Οἱ τέσσερεις, νά ἔχουν αὐστηρή χρονολογικήσειρά βάσει τῆς βιβλικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας καί οἱ δύο θά μποροῦν νάπεριλαμβάνουν θέματα κατ΄ ἐπιλογήν, ὄχι ὅμως νοθευμένα μέ ἑτερόδοξα καί ἑτερόθρησκαστοιχεῖα. γ) Μία θεματική ἑνότητα τῆς Γ΄ γυμνασίουθά μποροῦσε νά περιλαμβάνει συνοπτική παρουσίαση τῶν θρησκευμάτων τοῦ κόσμου, ὥστενά ἐνημερώνονται γι΄ αὐτά καί τυχόν μαθητές οἱ ὁποῖοι ποτέ δέν θά φοιτήσουν σέλύκειο. Ἡ ἁπλή ἐνημέρωση ὅμως δέν θά πρέπει ποτέ νά καταντήσει στήν ὡς ἄνω ἐπισημανθείσανόθευση.
Ἐπί ἑκατόν ἑνενήνταχρόνια στήν ἐλεύθερη Ἑλλάδα εἶχαν οἱ ὀρθόδοξοι χριστιανοί πλῆρες καί ἀναφαίρετοδικαίωμα νά ἀπολαμβάνουν ἀνόθευτη ἀπό ἀλλότριες προσμείξεις τήν ὀρθόδοξηχριστιανική παιδεία στά σχολεῖα γιά τά ὁποῖα πλήρωναν καί πληρώνουν φόρους.Τώρα γιατί θά πρέπει ἡ παιδεία αὐτή νά συρρικνωθεῖ καί νά νοθευθεῖ;
