Στο χαμάμ των Τρικάλων παρακολουθεί κανείς όλη την περιγραφόμενη εξέλιξη ενός χαμάμ, καθώς πρόκειται για κτίσμα αρκετά συγκροτημένο .
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και η 19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στα πλαίσια της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων (Τα μουσεία σε έναν κόσμο που αλλάζει) σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας και τον Δήμο Τρικκαίων, διοργανώνουν εκδήλωση με θέμα: «ΑΠΟ ΤΟ ΧΑΜΑΜ ΣΤΙΣ ΠΑΛΙΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ…ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ», στο Κουρσούμ Τζαμί, στις 24 του μηνός.
Πρόγραμμα
Η εκδήλωση περιλαμβάνει ξεναγήσεις στο Κουρσούμ Τζαμί και το Χαμάμ Τρικάλων από τις 10:00 π. μ. έως και τις 8:00 μ. μ. για το κοινό, από αρχαιολόγους της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Η εκδήλωση περιλαμβάνει ξεναγήσεις στο Κουρσούμ Τζαμί και το Χαμάμ Τρικάλων από τις 10:00 π. μ. έως και τις 8:00 μ. μ. για το κοινό, από αρχαιολόγους της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Το απόγευμα στις 8.30μ.μ. θα πραγματοποιηθούν ομιλίες από την κ. Κρυσταλλία Μαντζανά, Προϊσταμένη της 19ης Ε.Β.Α., «Το «έγκλειστο» Οθωμανικό λουτρό στις πρώην φυλακές Τρικάλων», τον κ. Σπύρο Κουγιουμτζόγλου, Αρχαιολόγο της 19ης Ε.Β.Α, «Από την αρχαία Τρίκκη στα Τρίκαλα» και την κ. Φανή Τσαπάλα - Βαρδούλη, Διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών Δ. Τρικκαίων, “Επανάχρηση κεντρικού κτιρίου παλαιών φυλακών Τρικάλων - Κέντρο ΄Ερευνας «Βασίλης Τσιτσάνης»”. Την εκδήλωση θα κλείσει η ορχήστρα «ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ.
![]()
Λουτρά
Όταν ο Οθωμανός περιηγητής Evliya Celebi περιέγραφε τη περιοχή γύρω από το Κουρσούμ Τζαμί των Τρικάλων «ως ένας τόπος της πόλης για περιπάτους, τερπνός με ευχάριστη ατμόσφαιρα, εξοχικός, γεμάτος λουλούδια…..» κανείς δε θα μπορούσε να φανταστεί ότι σ’ αυτό το ειδυλλιακό χώρο χρησιμοποίησαν το συγκρότημα του χαμάμ ως ποινική φυλακή…
Και ότι μετά από 125χρόνια, έστω και τραυματισμένο από το χρόνο και από τις ανθρώπινες επεμβάσεις, ήρθε στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη υπό την επίβλεψη της Προϊσταμένης της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Κρυσταλλίας Μαντζανά και του αρχαιολόγου κ. Σπύρου Κουγιουμτζόγλου.
Ποια είναι όμως η ιστορική εξέλιξη του Οθωμανικού λουτρού; Σύμφωνα με τους παραπάνω αρχαιολόγους, ο Οθωμανός γεωγράφος Kiatip Celebi (Haci Kalfa) τα μέσα του 17ου αι. αναφέρει τα Τρίκαλα, «ως πόλισμα που βρίσκεται μεταξύ των Σκοπίων και του Μορέως με κάστρο, λουτρά, τζαμιά και πολλούς κήπους…», επισημαίνοντας τρία λουτρά ανάμεσα στα οποία και το λουτρό του Osman Sah.
Συγκεκριμένα στον Seyahatname ο Οθωμανός περιηγητής Evliya Celebi αναφέρει και εξυμνεί ένα αρχιτεκτονικό σύνολο που εκτός από το τέμενος περιελάμβανε ιεροδιδασκαλείο, πτωχοκομείο, νηπιαγωγείο, χάνι και άλλα βοηθητικά κτίσματα, η θέση των οποίων σε σχέση με τον αστικό ιστό δηλώνει την επιθυμία του Οσμάν Σάχ να δημιουργήσει ένα δικό του πυρήνα, ανεξάρτητο από αυτόν που υπήρχε.
Από τοπικούς μελετητές και σύμφωνα με τοπογραφικό διάγραμμα της πόλης του 1885, το λουτρό του Osman Sah τοποθετείται στη θέση του κεντρικού κτιρίου των πρώην φυλακών, καθώς ο ρους του Ληθαίου ποταμού στα ανατολικά επιτρέπει την ανέγερση λουτρού, ενώ το μέγεθος του οικοδομήματος δείχνει, ότι η κατασκευή του έγινε σε εποχή που στο οθωμανικό κράτος υπήρχαν τα οικονομικά μέσα, οι συνθήκες και οι δυνατότητες για ανέγερση μεγάλων αφιερωμάτων.
Η εξέλιξη των χαμάμ ήταν τέτοια, διευκρινίζει ο κ. Κουγιουμτζόγλου, ώστε ο χρόνος που περνούσε κάποιος σ’ αυτά αντανακλά κατά κάποιο τρόπο κοινωνικές ανάγκες και επηρεάζει την αρχιτεκτονική των κτιρίων αυτού του είδους, αφού ο χώρος υποδοχής – προετοιμασίας παίρνει όλο και περισσότερη σημασία. Είναι σημαντικό ακόμη, ότι όλη η διαδικασία γίνεται με τρεχούμενο νερό, δηλαδή νερό που χύνεται στο σώμα με ειδικά σκεύη και όχι με εμβαπτισμό σε λουτήρα (στάσιμο νερό).
Στο χαμάμ των Τρικάλων παρακολουθεί κανείς όλη την περιγραφόμενη εξέλιξη ενός χαμάμ, καθώς πρόκειται για κτίσμα αρκετά συγκροτημένο, σωστά δομημένο που ακολουθεί την διάταξη των χαμάμ που χρονολογούνται από τον 15ο-17ο αι.
Δείτε και:
