Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Ματθ. ι΄32-33, 37-38, ιθ΄27-30
Μεγάλοι αὐτοί, μικρὸς ὁ Χριστός!…
(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)
«Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φι λῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος» (Ματθ. 10,37)
Όποιος, ἀγαπητοί μου, ἀκούσῃ τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ εὐαγγελίου, μπορεῖ νὰ σκανδαλισθῇ, νὰ νομίσῃ ὅτι ἡ πίστι μας εἶνε ἐναντίον τοῦ γάμου, τῆς οἰκογενείας, τῶν γονέων, τῶν παιδιῶν. Ἀλλὰ τὸ νόημα τῶν λόγων αὐτῶν τοῦ Κυρίου εἶνε πολὺ διαφορετικό. Θὰ προσπαθήσω νὰ δώσω τὴν ὀρθὴ ἔννοιά τους σύμφωνα μὲ τὴν ἑρμηνεία τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας.
Ἂν ἀνοίξουμε, ἀγαπητοί μου, τὴν ἁγία Γραφή, θὰ δοῦμε ὅτι ὁ Κύριος εἶνε ἐκεῖνος ποὺ θέσπισε τὸ θεσμὸ τῆς οἰκογενείας. Αὐτὸς ἔφτειαξε τὰ δύο φῦλα, «ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς»(Ματθ. 19,4. Μᾶρκ. 10,6), δημιούργησε τὸν ἄντρα καὶ τὴ γυναῖκα. Αὐτὸς ἕνωσε τὸ πρῶτο ἀντρόγυνο καὶ εἶπε «Αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε καὶ πληρώσατε τὴν γῆν καὶ κατακυριεύσατε αὐτῆς»(Γέν. 1,28· 9,1,7). Αὐτὸς ἔδωσε τὴν ἐντολὴ νὰ σέβωνται οἱ ἄνθρωποι τοὺς γονεῖς· «Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου…»(Ἔξ. 20,12. Δευτ. 5,16).
Κι ὅταν ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος ἐδῶ στὴ γῆ,πολλὲς φορὲς τίμησε τὴν οἰκογένεια. Γεννήθηκε ἀπὸ κόρη παρθένο γιὰ νὰ τιμήσῃ τὴν παρθενικὴ ζωή, ἀλλὰ καὶ ἀρραβωνιασμένη γιὰνὰ τιμήσῃ τὸ γάμο· γεννήθηκε ὡς βρέφος γιὰ νὰεὐλογήσῃ τὴ γέννησι τῶν παιδιῶν. Καὶ ὅταν κατόπιν βγῆκε στὸ δημόσιο βίο, τὸ πρῶτο θαῦμα του τὸ ἔκανε στὸ γάμο τῆς Κανᾶ, ὅπου ἔκανε τὸ νερὸ κρασί. Ὁ Χριστὸς εἶνε ἐκεῖνος ποὺ πῆρε στὴν ἀγκαλιά του τὰ παιδιά, τὰ εὐλόγησε καὶ εἶπε·«Ἄφετε τὰ παιδία ἔρχεσθαι πρός με…»(Μᾶρκ. 10,14). Καὶ ὅταν πάνω στὸ σταυρὸ μέσασὲ φρικτοὺς πόνους ἔσβηνε ὅπως σβήνει τὸ καντήλι, δὲν λησμόνησε τὴ Μητέρα του, ἀλλὰ φρόντισε γι᾽ αὐτὴν καὶ εἶπε στὸν Ἰωάννη «Ἰδοὺ ἡ μήτηρ σου»· κι ἀπὸ τὴν ὥρα ἐκείνη ὁεὐαγγελιστὴς Ἰωάννης παρέλαβε τὴν Παναγία ὑπὸ τὴν προστασία του(Ἰω. 19,27).
Δὲν εἶνε ἑπομένως ὁ Χριστός μας ἐναντίοντῆς οἰκογενείας. Τότε λοιπὸν τί νόημα ἔχουν τὰ λόγια του «Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑ πὲρ ἐ μὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος» (Ματθ. 10,37);Σημαίνουν τὸ ἑξῆς. Ὅτι παραπάνω ἀπ᾿ ὅλα τὰ ἀγαπητά μας πρόσωπα πρέπει νὰ ἔχουμε αὐτόν.
Γιατί; Διότι αὐτὸς μᾶς ἀγάπησε ἀπείρως περισσότερο κι ἀπὸ τὴ μάνα κι ἀπὸ τὸν πατέρα κι ἀπὸ κάθε ἄλλον. Γιά σκεφτῆτε. Ἀφοῦ μᾶς δημιούργησε ἀπὸ τὸ χῶμα, μᾶς ἔδωσε τὸ νοῦ, τὴθέλησι, ὅλο τὸ μεγαλεῖο τῆς ἀνθρωπίνης ὑποστάσεως. Αὐτὸς φρόντισε νὰ μᾶς βάλῃ ἐπάνω σ᾿ αὐτὸ τὸν θαυμάσιο πλανήτη, αὐτὸς «ἐποίησε πάντα τὰ ὡραῖα τῆς γῆς»(Ψαλμ. 73,17). Εἶνε μικρὸ τὸ ὅτι μόνο ἡ Γῆ –ἀπ᾽ ὅ,τι λένε μέχρι στιγμῆς οἱ ἀστρονόμοι–εἶνε κατοικία κατάλληλη γιὰ τὸν ἄνθρωπο; Στὴ σελήνη ἀέρας δὲν ὑπάρχει, οἱ ἀστροναῦτες χρειάζονται φιάλες. Ἐδῶ λοιπὸν ἔφτειαξε ὀξυγόνο, νερά, πηγὲς καὶ ποτάμια, θάλασσες καὶ ὠκεανούς, φυτὰ καὶ ζῷα. Ὅπωςτὸ ψάρι κολυμπάει στὴ θάλασσα καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ζήσῃ ἔξω ἀπὸ αὐτήν, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς κολυμπᾶμε σ᾽ ἕναν ὠκεανὸ θείων εὐεργεσιῶν.Ἀλλὰ ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ δὲν ἐξαντλεῖταισ᾽ αὐτά· προχωρεῖ ἀκόμη πιὸ πέρα, μολονότι δὲν τὸ αἰσθανόμεθα ὅσο πρέπει. Χριστέ, σ᾿ εὐχαριστοῦμε γιὰ ὅλα αὐτὰ τὰ ἀγαθά· ἀλλὰ πά-νω ἀπὸ τὰ ὑλικὰ εἶνε τὰ πνευματικὰ ἀγαθά.
Ποιά εἶνε τὰ πνευματικά; Δὲν ὑπάρχει ζυγαριὰ νὰ τὰ ζυγίσῃ· καὶ ὅποιος αὐτὰ δὲν τὰ αἰσθάνεται, Χριστιανὸς δὲν εἶνε. Ποιά εἶνε ἡ μεγαλύτερη ἀπ᾿ ὅλες τὶς εὐεργεσίες; Γιὰ νὰ τὴνπαραστήσω ἔπρεπε νά ᾿χω γλῶσσα ἀγγέλου καὶ ἀρχαγγέλου, γλῶσσα Χρυσοστόμου. Ποιάεἶνε αὐτὴ ἡ δωρεὰ τοῦ Χριστοῦ; Ὅτι κατέβηκε ἐδῶ στὴ γῆ καὶ ταπεινώθηκε, φόρεσε ροῦχαζητιάνου αὐτὸς ὁ Βασιλιᾶς ὅλου τοῦ κόσμου,ὅτι ἀγκάλιασε τὸν ἁμαρτωλὸ ἄνθρωπο, κι ὅτι ἀνέβηκε στὸ σταυρὸ καὶ ἔχυσε σταλαγματιὰ- σταλαγματιὰ τὸ πανάγιό του αἷμα, ἄνοιξε τὶςφλέβες του καὶ ῥάντισε ὁλόκληρο τὸν κόσμο.
Θυσιάστηκεγιὰ μένα τὸν ἁμαρτωλό, ἔσχισετὰ γραμμάτια τῶν ἁμαρτιῶν ὅλων μας, αὐτὸς εἶνε«ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου»(Ἰω.1,29).Κι αὐτά, ἐνῷ ἤμασταν ἀνάξιοι τῶν εὐεργεσιῶν του κ᾽ ἔπρεπε ἡ γῆ ν᾿ ἀνοίξῃ νὰ μᾶς καταπιῇ γιὰ τὶς ἀσέβειές μας. Ὅπως λέει ὁ ἀπό-στολος Παῦλος,«συνίστησι τὴν ἑαυτοῦ ἀγάπην εἰς ἡμᾶς ὁ Θεός, ὅτι ἔτι ἁμαρτωλῶν ὄν - των ἡμῶν Χριστὸς ὑπὲρ ἡμῶν ἀπέθανε»(῾Ρωμ. 5,8).
Ὅλα λοιπὸν ὅσα ἔχεις, στὸ Χριστὸ τὰ ὀφείλεις· τὰ μάτια ποὺ βλέπεις, τ᾿ αὐτιὰ ποὺ ἀκοῦς,τὴν καρδιὰ ποὺ χτυπάει· ἂν ἔχῃς μάνα, ἂν ἔχῃς γυναῖκα πιστή, ἂν ἔχῃς ἄντρα φιλότιμο κ᾽ἐργατικό, ἂν ἔχῃς ἀγγελούδι στὴν κούνια, ἂν ἔχῃς μεγάλα παιδιὰ ποὺ προοδεύουν, ἂν ἔχῃς πατρίδα ἐλεύθερη, ὅλα αὐτὰ τά ᾿χεις ἀπ᾿ τὸΧριστό. Ἂν εἶσαι εὐγνώμων, ἂν ἔχῃς αἴσθημα καὶ καρδιά, ἀγάπησέ τον πάνω ἀπὸ κάθε τι. Αὐτὸς γιὰ σένα εἶνε τὸ πᾶν, εἶνε «ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος», ἡ«ἀρχὴ»καὶ τὸ«τέλος»(Ἀπ. 21,6· 22,13).
Καὶ ὅμως κουκούτσι ἀγάπη στὸ Χριστὸ δὲν ἔχουμε . Τρέχουν τὰ μάτια μας ὅταν ἀκούσουμε τὸ ὄνομα τῆς μάνας μας, χτυπάει ἡ καρδιά μας ὅτανἀκούσουμε ὀνόματα ἄλλων προσώ-πων, ἀλλὰ δὲν συγκινούμεθα ὅταν ἀκοῦμε τὸ«ὄνομα τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα», τὸ ὄνομα τοῦ «Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ»(Φιλ. 2,9-11). Τί μᾶς λένε ὅμως οἱ ἅγιοι Πάντες· Εἶνε ἁμαρτία, μεγάλη ἁμαρτία, ν᾿ ἀγαπᾷς τὸ Χριστὸ λιγώτερο ἀπὸ κάτι ἄλλο. Ἂν ἀγαπᾷς τὸ Χριστὸ λιγώτερο ἀπὸκάποιο ἄλλο πρόσωπο ἢ πρᾶγμα, δὲν εἶ σαι δί-καιος. Αὐτὸ λέει σήμερα τὸ εὐαγγέλιο.Καὶ ἐκφράζεται ἔτσι ὁ Χριστός, γιατὶ συμ-βαίνουν παράδοξα περιστατικά. Ὁ πατέρας π.χ. πιέζει τὸ παιδί του νὰ μὴν πηγαίνῃ στὴν ἐκκλησία ἢ στὸ κατηχητικὸ ἢ στὴν ἐξομολόγησι, ἐνῷ τ᾿ ἀφήνει ἐλεύθερο νὰ πηγαίνῃ σὲ παιχνίδια διασκεδάσεις καὶ θεάματα· ἡ μάνα δὲνἀφήνει τὴν κόρη της νὰ διαβάζῃ Εὐαγγέλιοκαὶ θρησκευτικὰ βιβλία ἢ νὰ συχνάζῃ στὴν ἐκκλησία καὶ νὰ κάνῃ προσευχὴ καὶ νηστεία, τὴσπρώχνει ὅμως σὲ ἄνομες σχέσεις, στὴν ἀτι-μία καὶ τὴ διαφθορά. Ἂν λοιπὸν ἕνα παιδὶ ἢμιὰ κόρη ἔχῃ τέτοιους γονεῖς, τότε τὸ εὐαγ-γέλιο συνιστᾷ· Μὴν τοὺς ἀκοῦς, προτίμησετὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, φύλαξε τὴν ἀγάπη τοῦΧριστοῦ μας. Αὐτὸ ἔκαναν οἱ ἅγιοι Πάντες ποὺ ἑορτάζουν σήμερα.Ἂν διαβάσουμε τοὺς βίους τῶν ἁγίων, θὰδοῦμε ὅτι ὅλοι, ἄντρες γυναῖκες καὶ μικρὰπαιδιά, ἀγάπησαν τὴ μάνα τους, τὸν πατέρατους, τὰ παιδιά τους, τὶς γυναῖκες τους, γιατὶὁ Χριστιανισμὸς ἴσον ἀγάπη, ἀλλὰ παραπάνωἀπ᾿ ὅλα ἀγάπησαν τὸ Χριστό.
Διαβάστε τὸνβίο π.χ. τῆς ἁγίας Βαρβάρας. Ἦταν μιὰ κο-πέλλα μὲ ὅλα τὰ χαρίσματα καὶ τὶς ἀρετές,σωματικὲς καὶ πνευματικές. Ἀλλὰ ὁ πατέραςτης μισοῦσε τὸ Χριστό, κι ὅταν ἀντιλήφθηκεπὼς ἡ κόρη του εἶνε Χριστιανὴ ἔκανε σὰ λυσσασμένο σκυλί. Πῆγε ὁ ἴδιος καὶ τὴν κατήγγειλε στοὺς εἰδωλολάτρες, προέτρεπε τὸ δικαστὴ νὰ τὴν τιμωρήσῃ, καὶ πέτυχε νὰ τὴ βάλουν στὴ φυλακή. Ὁ ἴδιος κατόπιν τὴν κυνήγησε πάνω στὰ βουνὰ, καὶ τέλος πῆρε τὸσπαθὶ ἀπὸ τὸ δήμιο καὶ τὴν ἔσφαξε μὲ τὸ χέρι του. Ἀλλὰ ἄνοιξε κάτω ἡ γῆ καὶ ἔπεσε κε-ραυνὸς καὶ τὸν ἔκανε κάρβουνο. Ἡ ἁγία Βαρβάρα παραπάνω ἀπ᾿ ὅλα εἶχε τὸ Χριστό.
Αὐτό, ἀδελφοί μου, ποὺ ἔγινε τὴν ἐποχὴ τῆς ἁγίας Βαρβάρας, γίνεται καὶ σήμερα. Μὴ κοροϊδευώμαστε, μὴ ξεγελιώμαστε. Ἀμφιβάλλω ἂν ὑπάρχῃ χριστιανοσύνη στὸν κόσμο. «Ἀγάπη»ὑπάρχει πολλή, μιὰ ψεύτικη ἀγάπη, ἕνας ἔρωτας χυδαῖος. Δὲν ὑπάρχει ἡ ἀγάπη στὸ Χριστό.
Κι αὐτὸ εἶνε τὸ πιὸ βαρύ. Ἡ πιὸ μεγάλη ἁμαρτία στὸν κόσμο δὲν εἶνε τὸ ἂν ἔκλεψες ἢ ἐπόρνευσες ἢ ἐμοίχευσες κ.τ.λ.· ἡ πιὸ μεγάλη ἁμαρτία εἶνε ὅτι δὲν ἀγαπᾷς τὸ Χριστό. Τὰ μάτια μας πολλὲς φορὲς κλαῖνε γιὰ πράγματα ἐ-πίγεια, γιὰ τὸ Χριστὸ πόσες φορὲς ἔκλαψαν;
Ἂν ἀγαποῦμε τὸ Χριστό, ἐμπρὸς ἂς καταπολεμήσουμε τοὐλάχιστον τὴ Βλασφημία τῶν θείων. Μὴν ἀνέχεσαι νὰ βλασφημῆται τὸ ὄνομάτου σὺ ὁ ἐργάτης ἀπὸ τὸν προϊστάμενό σου,σὺ ὁ ὑπάλληλος ἀπὸ τὸν τμηματάρχη ἢ τὸν διευθυντή σου, σὺ ὁ στρατιώτης ἀπὸ τὸν δεκανέα ἢ τὸν ἀξιωματικό σου. Ἂν ἀγαπούσαμετὸ Χριστό, μέσα σὲ εἰκοσιτέσσερις ὧρες θὰ εἴχαμε φράξει τὰ στόματα τῶν βλασφήμων.
Ἄχ, Χριστέ, δὲν σ᾿ ἀγαποῦμε. Ἂν βλασφημήσῃ κανεὶς τὸν ἀνώτατο ἄρχοντα, ἔχει ὀχτὼ μῆνες φυλακή· ἐσένα ὅμως σὲ καθυβρίζουν χωρὶς νὰ φοβοῦνται συνέπειες. Γι᾽ αὐτὸ εἶπα καὶτὸ ἐπαναλαμβάνω· μεγάλοι αὐτοί (οἱ βασιλιᾶδες, οἱ πρίγκιπες, οἱ πρωθυπουργοί, οἱ ἀρχηγοὶτῶν κομμάτων…) –μικρός, πολὺ μικρὸς ὁ Χριστός· καὶ μεγάλη ἡ μάνα μας –μικρή, πολὺ μι- κρὴ ἡ Παναγιά μας.
Ἂς ζητήσουμε συγχώρησι. Νὰ γίνουμε Χριστιανοί. Ν᾽ ἀγαποῦμε τὸΧριστό . Νὰ θυσιάζουμε τὴ ζωή μας γιὰ τὰ με-γάλα καὶ ὑψηλά, γιὰ νὰ ἔχουμε τὴν εὐλογίατοῦ Χριστοῦ καὶ Πάντων τῶν ἁγίων· ἀμήν
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε σὲ ἱ. ναὸ τῶν Ἀθηνῶν τὴν 5-6-1966 μὲ ἄλλο τίτλο.
