Τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος
Μὴχάνεις καιρό!
(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)
«Βλέπετε οὖν πῶς ἀκριβῶςπεριπατεῖτε, μὴ ὡς ἄσοφοι, ἀλλ᾽ ὡς σοφοί,ἐξαγοραζόμενοιτὸν καιρόν, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι»(Ἐφ. 5,15-16)
ΣΗΜΕΡΑ, ἀγαπητοί μου, εἶνε ἡ ἑορτὴ τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνοςτοῦ θαυματουργοῦ. Καὶ στὴν ἀκολουθία τῆςἡμέρας ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ὥρισε νὰ διαβάζεται μία περικοπὴ ἀπὸ τὴν ἐπιστολὴ πρὸς Ἐφεσίους, τὴν ὁποία μέσα ἀπὸ τὴ φυλακὴ ἔγραψε ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν ἐκκλησία τῶν Ἐφεσίων καὶ δι᾽ αὐτῆςπρὸς τοὺς Χριστιανοὺς ὅλων τῶν αἰώνων.
Ἐκεῖ, μεταξὺ ἄλλων, λέει· «Βλέπετε πῶς ἀκριβῶςπεριπατεῖτε, μὴ ὡς ἄσοφοι, ἀλλ᾽ ὡς σοφοί,ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρόν ,ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι»(Ἐφ.5,15). Τί σημαίνουν τὰ λόγια αὐτά; Ἂς δώσουμε μία σύντομη ἑρμηνεία βοηθούμενοι ἀπὸ τὸν ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη.
Ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς ὑπενθυμίζει τὸἑξῆς. Στὸν κόσμο αὐτὸνοἱ Χριστιανοὶ εἴμαστε«σὰν πρόβατα ἀνάμεσασὲ λύκους»(Ματθ.10,16). Νὰ προσέχουμε λοιπόν,ὅσο ἐξαρτᾶται ἀπὸ μᾶς, νὰ μὴν τοὺς δίνουμεἀφορμὴ γιὰ ἔχθρα καὶ μῖσος. Μόνο σὲ ζητήματα ὀρθοδόξου πίστεως νὰ εἴ μαστεἀνυποχώρητοι· στὰ ἄλλα ἂς εἴμαστε εἰρηνικοὶκαὶ ἄκακοι. Αὐτὸ εἶνε γνώρισμα τῆς φρονιμάδας τῶν Χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοιἔτσι θὰ συμπεριφέρωνται ὄχι «ὡς ἄσοφοι, ἀλλ᾽ ὡς σοφοί » .Νὰ ζοῦμε, συνεχίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «ἐξαγοραζόμενοι τὸν καιρόν». Ὁμιλεῖ γιὰ τὴνἀξία τοῦ χρόνου . Ὁ χρόνος εἶνε ἕνα πολύτιμοπρᾶγμα.
Οἱ ἀρχαῖοι ἔλεγαν «χρόνου φεί-δου» . Καὶ σήμερα ἀκοῦμεὅτι «ὁ χρόνος εἶνε χρῆμα». Ὅπως δηλαδὴ τὸ χρῆμα τὸ φυλᾷς καὶ δὲν τὸ σπαταλᾷς, ἔτσι νὰ βλέπῃς καὶ τὸ χρόνο. Ὁ χρόνος εἶνε τάλαντο. Ὅπως τὰ τάλαντα,κατὰ τὴ γνωστὴ παραβολὴ τοῦΚυρίου (βλ. Ματθ.25,14-30) , ὀφείλουμε νὰ τὰ ἀξιοποιοῦμε καὶ νὰ τὰ ἐκμεταλλευώμεθα, ἔτσι νὰ κάνουμε καὶ συνετὴχρῆσι τοῦ χρόνου ποὺ διαθέτουμε.ὉΘεὸς εἶνε αἰώνιος, ἄχρονος, ἐκτὸς χρόνου.Ἐμεῖς ζοῦμε ἐν χρόνῳ σ᾽ αὐτὸ τὸν κόσμο, ὡς «ξένοι»«πάροικοι» καὶ «παρεπίδη μοι ἐπὶ τῆς γῆς» (Ἑβρ.11,13. Α΄ Πέτρ. 1,1· 2,11). Ὅσα χρόνια καὶ ἂν ζήσου-με, ἡ ζωή μας ἐδῶ εἶνε μιὰ σταγόνα ἐμπρὸς στὸν ὠκεανὸ τῆςαἰωνιότητος. Κάθε στιγμὴ ὅμως τῆς ζωῆς μας, αὐτὸς ὁ λίγος χρόνος, ἔχει μεγάλη ἀξία. Ἀπὸ τὴν ἡμέρα τῆς γεννήσεώς μαςὣς τὰ βαθειὰ γεράματα, τὸ διάστημα αὐτὸδὲνεἶνε δικό μας· μᾶς δόθηκε γιὰ ἕνα σκοπό. Ἂνζήσουμεὄχι μὲ ἔχθρες καὶ μίση, ἀλλὰ μὲ ὑπομονὴστὶς θλίψεις, τότε «ἐξαγοράζουμετὸν και-ρόν» . Ὅ,τι καὶ ἂν ἀπαιτηθῇ λοιπόν, ἂς τὸ θυσιά-σουμε, ἀρκεῖ μόνο νὰ κρατήσουμε τὴν πίστι .Ἀκοῦμε, ὅτι ἕνας πλούσιος, βλέποντας κακοποιοὺςνὰ ἔρχωνται νὰ τὸν σκοτώσουν, τοὺς ἔδωσεὅ,τι εἶχε καὶ γλύτωσε. Αὐτός, λέμε, ἐξαγόρασε τὴ ζωή του μὲ τὰ πλούτη του. Κ᾽ ἐμεῖς ἀξίζει νὰδώσουμε ὅλα τὰ ὑπάρχοντά μας γιὰνὰ γλυτώσουμε τὸμέγα κεφάλαιο, γιὰ νὰ ἐξα-γοράσουμε μ᾽ αὐτὰ τὴν ὀρθόδοξο πίστι μας, διότι«αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι» . Δὲνφταῖνε βεβαίως οἱ ἡμέρες αὐτὲς καθεαυτές, τὸ φῶς - οἱ ὧρες - τὰ λεπτά τους· φταῖνε οἱ κακοὶ ἄνθρωποι ποὺ γεμίζουν τὶς ἡμέρες μὲ πονηρὰ ἔργα,καὶἔτσι λέμε ὅτι «οἱ ἡμέρες εἶνε πονηρές».
Ὡς πρὸς τὰ ἐπίγεια ,τὰ καλύτερα χρόνιατῆς ζωῆς εἶνε γιὰ μὲν τὰ παιδιὰ καιρὸς μαθήσεως, γιὰ τοὺς νέους καιρὸς ἡρωικῶν πράξεων,γιὰ δὲ τοὺς ὡρίμους ἄντρες καὶ γυναῖ -κες καιρὸς γάμου καὶ τεκνογονίας.Κατόπιν οἱ εὐκαιρίες αὐτὲς τελειώνουν· δὲν βλέπεις γέροντες οὔτε στὰ σχολεῖα οὔτε στὸ στρατὸ οὔτε στὸ γάμο, γιατὶ ὁ χρόνος πέρασε πλέον.Ἔτσι, καὶ πολὺπερισσότερο, στὰ μέλλοντα καὶ οὐράνια.
Λένε γιὰ τὸν Τίτο, αὐτοκράτορα τῆς ῾Ρώμης, ὅτι ἦτανὀπαδὸς τοῦ φιλοσό-φου Πυθαγόρα, ποὺὑποχρέωνε τοὺς μαθητάςτου κάθε βράδυ νὰ ἐξετάζουν τί ἔκαναν τὴν ἡμέρα.Καὶ ὁ Τίτος, ὅταν ἔβλεπε ὅτι δὲν ἔκανε κάτι ἀξιόλογο, ἔλεγε· Ἀλλοίμονο, ἔχασα τὸνκαιρό μου! Καὶ στὴδική μας πνευματικὴ ζωὴπόσος χαμένος καιρὸς ὑπάρχει!
Πῶς ἐξαγοράζεται - πῶς κερδίζεται ὁκαιρός;
Ὅταν δὲν διαφεύγῃ μὲ ἀμέλεια καὶ ἀργία, ἀλλὰ δι ατίθεται γιὰ κοπιώδη ἐσωτερικὴἐργασία, λεπτομερῆ αὐτοεξέτασι, ἐπιμελῆἄσκησι, ἀκριβῆ τήρησι τῶν θείωνἐντολῶν, ἐκρίζωσι τῶνπαθῶν,καλλιέργεια τῶν ἀρετῶν, μόρφωσι κατὰΧριστόν. Ὅταν ὁ πιστὸς ἐκμεταλλεύεται τὸν καιρό, μπορεῖ νὰ ἐλπίζῃ στὸαἰώνιο μέλλον.
Ἕνας ἄνθρωπος προετοιμασμένος γιὰ τὴναἰωνιότητα ἦταν,ἀγαπητοί μου, ὁ ἅγιος Σπυρίδων , ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα. Αὐτὸς «ἐξη γοράσατο»- ἐκμεταλλεύθηκε τὸ χρόνο του. Πῶς ἔζησε;Ἦταν ὀλιγογράμματος, ἔβοσκεπρόβατα, ἀλλ᾽ἄνθρωπος μεγάλης ἀγάπης, ἐλεήμων καὶ φιλόξενος. Ἦταν ἔγγαμος καὶ μὲτὴ γυναῖκατου ἀπέκτησαν μιὰ θυγατέρα, τὴνΕἰρήνη· ἀλλ᾽ἔπειτα πέθαναν καὶ ἡ σύζυγος καὶ ἡ κόρη του. Ζοῦσε ἐνάρετα, ἁπλᾶκαὶ ταπεινά.
Συμπεριφερόταν μὲπραότητα καὶ ἀγαθότητα. Γι᾽ αὐτὸ τὸν ἀγαποῦσαν ὅλοι. Ἔτσι, ὅταν κενώθηκεὁ θρόνος τῆς Τριμυθοῦντος, μιᾶς μικρῆςπόλεως κοντὰ στὴ Σαλαμῖνα τῆς Κύπρου, τὸν ἐξέλεξαν παμψηφεὶ ἐπίσκοπότης.Ὡς ἐπίσκοπος δὲν ἄλλαξε τρόπο ζωῆς καὶ συμπεριφορᾶς.Εἶχε δὲ τόση παρρησία στὸ Θεό, ὥστε ἔκανε θαύματα μεγάλα.
Κάποτε π.χ., γιὰ νὰ βοηθήσῃ ἕναφτωχὸ κ᾽ ἐ-πειδὴ ὁ ἴδιος δὲν εἶχεδραχμὴ στὴ τσέπη, μόλις εἶδε ἐκεῖ κοντὰ ἕνα φίδι νὰ κινῆται, ἔκανε τὸ φίδι χρυσό ―ἂς μὴν πιστεύουν οἱἄπιστοι,ἐμεῖς πιστεύουμε―, κι ἀφοῦ ὁ φτωχὸς ἐξυπηρετήθηκε ἐπανέφερε τὸ χρυσάφισὲ φίδι ζωντανό, γιὰ νὰ μὴν πέσῃ ὁ ἄνθρωπος σὲ πλεονεξία καὶ φιλαργυρία, ποὺ εἶνε τὰ χειρότερα κακά.
Πάλεψε ὅμως καὶ μ᾽ ἕνα ἄλλο τρομερὸ φίδι, μὲ τὴν αἵρεσιτοῦ Ἀρείου, ὁ ὁποῖος δὲν πίστευε στὴνἁγία Τριάδα καὶ ἔλεγε, ὅτι ὁ Χριστὸςδὲν εἶνε ἄχρονος ὅπως ὁ οὐράνιοςΠατήρ. Συνῆλθε ἡ Πρώτη (Α΄) Οἰκουμενικὴ Σύνοδος στὴΝίκαια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ μαζεύτηκαν ἐκεῖ 318πατέρες ἀπ᾽ ὅλη τὴν οἰκουμένη. Μεταξὺ αὐτῶν ἦταν καὶ ὁ ἅγιος Σπυρίδων, ὁὁποῖος μὲ θαῦμα ἀπέδειξε πῶς μποροῦν τὰ ΤρίαΠρόσωπα τῆς Θεότητος νὰ εἶνε μίαφύσις. Τί ἔκανε· πῆρε στὰ χέρια του ἕνα κεραμίδι καὶ εἶπε«Εἰς τὸὄνομα τοῦ Πατρός» κ᾽ ἔφυγε πρὸς τὰ πάνωἡ φωτιὰ ποὺ τὸ εἶχε ψήσει, «καὶ τοῦ Υἱοῦ» κ᾽ ἔφυγε πρὸς τὰ κάτω τὸ νερὸποὺ τὸ εἶχεζυμώσει, «καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος» κ᾽ ἔμεινε στὸ χέρι του τὸ χῶμαἀπὸ τὸ ὁποῖο εἶχε γίνει. Ἔτσι συνετέλεσε καὶ αὐτὸς στὴν σύνταξι τοῦ «Πιστεύω»ποὺ ἀκοῦμε κάθε φορά.Μετὰ τὴν κοίμησί του τὸ ἱερὸ λείψανό του μεταφέρθηκεἀρχικὰ στὴν Κωνσταντινούπο-λι (τὸν 7ο αἰῶνα)καὶ τελικὰ στὴν Κέρκυρα(τὸν 15ο αἰῶνα), ὅπου τιμᾶται μέχρι σήμερα.
Αὐτός, ἀγαπητοί μου, ἦταν ὁ ἅγιος Σπυρί-δων. Ἔζησε σ᾽ αὐτὴ τὴ ζωὴ κατὰ τὸ θέληματοῦ Θεοῦκαὶ μᾶς διδάσκει νὰ ζήσουμε κ᾽ ἐμεῖςὅπως λέει σήμερα ὁ ἀπόστολος, «ἐξαγο ραζόμενοιτὸν καιρόν, ὅτι αἱ ἡμέραι πονηραί εἰσι» .Μὴ χάνετε καιρό! μᾶς φωνάζει. Ὁ χρόνος τῆς ζωῆς μας εἶνε χρόνοςπροετοιμασίας γιὰ τὴν αἰωνιότητα. Κιαὐτὴ ἡ προετοιμασία ἀρχί-ζει ἀπὸ ἐδῶ μὲ τὴ μετοχὴστὰ ἱερὰ μυστήρια.
Σὲ λίγο ἔρχονται Χριστούγεννα,ἀκούγεται τὸ «Χριστὸς γεννᾶται…» (ᾠδ.α΄) . Ἂς ἑτοιμαστοῦμε γιὰ θεία κοινωνία.Καὶ ἡ ἑτοιμασία εἶνε νὰ ἐξομολογηθοῦμε τὰ ἁμαρτήματά μας. Στὸ ζήτημα αὐτὸ δυστυχῶς εἴμαστε πίσω. Εἶνε ἀμφί-βολο ἂν στοὺς δέκα ἕνας ἐξομολογῆται· οἱ ἄλλοι πῶς θὰ κοινωνήσουν; Ἂς τρέξουμε λοιπὸν νὰλουστοῦμε, νὰ καθαριστοῦμε. Τὰ χρόνιαποὺζοῦμε, ὅσο πᾶνε, γίνονται σκληρότερα,ἁμαρτωλότερα. Βρισκόμαστε σὲ καιροὺςἀπο-καλυπτικούς. Τὸ κακὸ αὐξάνει. Οἱ Χριστιανοί,ὅπως εἴπαμε, εἶνε «ὡςπρόβατα ἐν μέσῳ λύ- κων» (Ματθ.10,16) . Εἶνε λίγοι. Γίνεται μάχη μεταξὺτοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ. Κατὰ τὴνἈποκάλυ-ψι θὰ πέσῃ κόσκινο. Οἱ πολλοὶ ἐπηρεάζονται,ξεμυαλίζονται,ἀπομακρύνονται.
Ἔντυπα, ῥα-διοφωνικοὶκαὶ τηλεοπτικοὶ σταθμοί, νυχτερινὰκέντρα, ἀθέμιτες ἀπολαύσεις, κρεοφαγία ἀκόρεστη,ἀλκοόλ, κάπνισμα, ναρκωτικὰ προκαλοῦν φθορά. Οἱ ἄνθρωποι ξοδεύουν τὰ χρήματά τους στὸ διάβολο. Κι ὅσοιἔρχεστε στὴν ἐκκλησία,τί τὸ ὄφελος; Οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς παντρεμένους εἶστε δολοφόνοι, σκοτώνετε παιδιά·γι᾽ αὐτὸ σβήνουμε ὡς ἔθνος. Ἕνας Ἕλληνας πεθαίνει τὸ πρωὶ καὶ ὣς τὸ βράδυ δὲ γεννιέται ἄλλος·μισὸς γεννιέται. Στὴν Τουρκία ἕνας Τοῦρκοςπεθαίνει τὸ πρωὶ καὶ ὣς τὸ βράδυ γεννιοῦνται δώδεκα! Νὰ μετανοήσουμελοιπόν.Τὶς παραμονὲς τῶν Χριστουγέννων θὰγίνῃ ἔρανος γιὰ τοὺς φτωχούς. Ἂςἐλεήσουμε. «Ὁ ἐλεῶν , λέει, πτωχόν, δανείζει Θεῷ» (Παροιμ.19,17) .Εἴθε ὁ Κύριος νὰ μᾶς ἀξιώσῃ ὅλους νὰἑορτάσουμε τὶς ἅγιες ἡμέρες
ποὺ ἔρχονται ὅπως θέλει ὁ Θεός, ὅπως θέλει ὁ ΚύριοςἡμῶνἸησοῦς Χριστός, «τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον» (Ἀπ. 5,6) · ὅν, παῖδες Ἑλλήνων, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺςαἰῶνας· ἀμήν.
Ἀπομαγνητοφωνημένηὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Στεφάνου - Πτολεμαΐδος τὴν Κυριακὴ12-12-1993 μὲ ἄλλο τίτλο
