ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΕΝΩΣΙΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΡΓΟΛΙΔΟΣ
ΝΑΥΠΛΙΟ
16 Ιουλίου 2012
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Προς τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών και πάσης Ελλάδος
κ.κ. Ιερώνυμον.
Το παράρτημα Π.Ε.Θ Ν. Αργολίδας επισημαίνει τα παρακάτω σχετικά με τα Νέα Προγράμματα Σπουδών τα οποία δημοσίευσε το Υπουργείο Παιδείας (ΦΕΚ Τ. Β΄ αριθ. Φυλ. 2335 / 17 – 10 – 2011 ) και εφαρμόζει πιλοτικά από το Σεπτέμβριο του 2011 σε ορισμένα Σχολεία :
Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ
1. Οι πηγές της Ορθοδόξου Θεολογίας (εάν θέλουμε να είμαστε ακριβείς) βρίσκονται στην Ένθεο Αποκάλυψη, χωρίς την οποία φυσικά κάθε λόγος μας για το Θεό περιπίπτει σε υπόθεση της ανθρώπινης σοφίας και μόνον, άνευ σωτηριολογικού περιεχομένου. Κατά ταύτα το πρόγραμμα σπουδών του θρησκευτικού μαθήματος δεν είναι απλώς ένας σωρός υλικών, ετερόκλητων (ή ακόμη και ομοιογενών) τα οποία καλείται ο διδάσκων να μεταδώσει ως Επιστημονική, θρησκειολογική, Ιστορικοπολιτισμική ή όποια άλλη Γνώση. Τα θρησκευτικά (εάν θέλουν να έχουν αυτή την ονομασία) οφείλουν να έχουν εσωτερική ενότητα θεώρησης του κόσμου, του Θεού και του Ανθρώπου, καθώς αρδεύονται από τις πηγές της ενθέου Αποκαλύψεως, ως φανερώσεως Θείων Αληθειών αλλά και ως Αυτοαποκαλύψεως του Ιδιου του Δημιουργού.
2. Μπορούμε βεβαίως να έχουμε και θρησκευτικά ≪άλλου τύπου≫, σε πλαίσια λ.χ που θα προσδιορίζονται από το τι σκέπτονται οι άνθρωποι για το Θεό, από τις επί μέρους παραδόσεις και τα ήθη των διαφόρων θρησκειών, ως Ιστορικών / Πολιτισμικών ≪μορφωμάτων≫ ή από τη ανθρωπιστικά περιεχόμενα της ≪διαφωτισμένης≫ εποχής μας.
Στην τελευταία περίπτωση τα ≪θρησκευτικά≫, παρότι συμβατά ίσως με το πρόγραμμα ή τους στόχους των κοσμικών σχολείων, συρρικνώνουν την Ένθεο Αποκάλυψη, για να την προσαρμόσουν στο πνεύμα της εξατομικευμένης κοινωνίας, η οποία δυστυχώς ενοχλείται από το Ευαγγέλιο του Θεανθρώπου Χριστού. Γι’ αυτό και θέλει να Τον εξισώσει με διάφορους θρησκευτικούς ≪Μύστες≫, με την πρόφαση ότι όλοι αυτοί έχουν επίσης δείξει ≪δρόμους σωτηρίας≫ για την Ανθρωπότητα.
3. Εκτιμούμε ότι με τα Νέα Προγράμματα Σπουδών επιχειρείται να επιβληθεί στα σχολεία μας ένα μάθημα αυτού του τύπου και γι’ αυτό διαφωνούμε τόσο ως προς τη γενικότερη φιλοσοφία του, όσο και ως προς τα επί μέρους στοιχεία τα οποία και μπορούμε να καταδείξουμε. Η δόμηση των Νέων προγραμμάτων διευκολύνει την θρησκειοποίηση των περιεχομένων του μαθήματος των θρησκευτικών, διότι πίσω από τον διαφαινόμενο σεβασμό προς όλες τις θρησκευτικές παραδόσεις και αξίες ≪ανθρωποποιείται≫ και η ίδια η Ένθεος Αποκάλυψη για να χωρέσει μέσα στο σχήμα της παγκοσμιοποιημένης εποχής μας (αυτό φυσικά γίνεται με έντεχνο τρόπο και όχι ρητά και ξεκάθαρα).
4. Κάτι τέτοιο αποδεικνύεται από την εξισωτική παραδοχή θρησκειών ή παραδόσεων (με ≪θετικές αξίες≫ για την κοινωνία), τις οποίες καλούνται να οικειοποιηθούν ακόμη και μαθητές του _ημοτικού σχολείου ως η πλέον ≪εύπλαστη ύλη≫, αλλά και ωςαυριανοί πολίτες μιας ομογενοποιημένης εξαναγκαστικά κοινωνίας, όπου η ορθή πίστη θα έχει για τα καλά μπει μέσα στο χωνευτήρι της σχεδιαζόμενης πανθρησκείας.
Β. TI MΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΗ;
1. Ως χριστιανούς θεολόγους δεν μας ξαφνιάζει μια τέτοια προσπάθεια.Αντίθετα πιστοποιεί εύγλωττα, πως φτάσαμε στην κορύφωση της σταδιακής αποδόμησης της πίστεως, η οποία επιχειρείται τα τελευταία χρόνια και η οποία είναι διακριτή(για τους έχοντας αυξημένα αισθητήρια) σε πολλαπλά επίπεδα της κοινωνίας μας.
2. Οντως οι εποχές έχουν αλλάξει και χρειάζεται η θεολογία και η εκκλησία να αποδεχθούν τις νέες συνθήκες ζωής, οι οποίες σταδιακά κυριαρχούν σε όλο τον πλανήτη. Όμως αυτό δε σημαίνει εγκατάλειψη των βασικών στοιχείων της ορθοδόξου παραδόσεως. Σημαίνει μάλλον αλλαγή Μεθόδων, ίσως και μια σύνδεση των περιεχομένων της πίστεως με τη σύγχρονη κατάσταση της Γνώσης (Νέο –Απολογητική / διαθεματική προσέγγιση), διάθεση να εκφράσει κανείς ≪καινώς τα καινά≫, όχι όμως αποστασία από την Ορθόδοξη Πίστη και Ζωή. Έτσι η υιοθέτηση λ.χ κάποιας Διδακτικής καινοτομίας συμβάλει ασφαλώς στην αποδοτικότητα του μαθήματος και οι θεολόγοι δεν μπορούμε να αγνοούμε τις σύγχρονες διδακτικές μεθόδους, οι οποίες εφαρμόζονται και σε άλλα μαθήματα του σχολικού προγράμματος. Αυτές οι αλλαγές μπορούν να συμπεριλαμβάνονται σε καινούργια Σχολικά Εγχειρίδια και να ακολουθήσει κατάλληλη επιμόρφωση των Διδασκόντων.
Γ. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΣΕΙΣ
1. Από παιδαγωγική θεώρηση τα νέα προγράμματα σπουδών :
α) παρουσιάζουν αναντιστοιχία του προσφερόμενου παιδευτικού υλικού με τη φάση ωρίμανσης και εμπειρίας στην οποία βρίσκονται οι μαθητές.
β) Όσον αφορά στο δημοτικό σχολείο, έχει συσσωρευθεί θρησκειολογικό υλικόετερόκλητο και εν πολλοίς άγνωστο στα παιδιά μικρής ηλικίας, η ανάλυση του οποίου θα επιφέρει σύγχυση και τελικά αδιαφορία.
γ) Το Μ.τ.Θ. μεταλλάσσεται σε απλή γνώση και απογυμνώνεται από τη μετάδοση πίστης σε αξίες, οι οποίες οικοδομούν και συγκροτούν την προσωπικότητα. Έτσι εγκαταλείπεται ο δυναμισμός της Πίστεως, η καλλιέργεια του οποίου είναι από τους σημαντικότερους στόχους παλαιότερων και σύγχρονων παιδαγωγών και αποτυγχάνουν οι προκαθορισμένοι Διδακτικοί στόχοι.
2. Από άποψης ουσίας και περιεχομένου τα νέα Π.Σ :
α) Μεταβάλλουν το χαρακτήρα του ΜτΘ από Ορθόδοξο Χριστιανικό – Θεολογικό (ομολογιακό της Πίστης μας) σε θρησκειολογικό και Ιστορικό – Πολιτιστικό (προτείνουμε στη συνάφεια αυτή το ΜτΘ να ονομάζεται Ορθόδοξος Χριστιανική Αγωγή, για να προσδιορίζεται επακριβώς το περιεχόμενό του).
β) Τα νέα Π.Σ.παρουσιάζουν πράγματι σε μεγαλύτερη έκταση στοιχεία της ορθόδοξης χριστιανικής παραδόσεως απ’ όση τα των άλλων θρησκειών. Τούτο είναι λογικά και πρακτικά το μόνο δυνατό. Η ποσοτική αυτή όμως παρουσία δεν καλύπτει κατά κανένα τρόπο την αξιολογική εξίσωση τους, η οποία είναι έκδηλη σ’ όλες τις βαθμίδες (ή τάξεις των Σχολείων). Σημειώνουμε μάλιστα ότι καταβάλλεται ιδιαίτερη προσπάθεια γι’ αυτή την εξίσωση.
γ) Έχουν αφαιρεθεί από τους σκοπούς και στόχους και από τα θέματα όλων των θεματικών ενοτήτων κεφαλαιώδεις ορθόδοξες θρησκευτικές διδασκαλίες, με αποτέλεσμα τη διαγραφή από τη συνείδηση των μαθητών όχι μόνο της πίστης, αλλά και της γνώσης πολύ σημαντικών στοιχείων της ορθόδοξης διδασκαλίας και ζωής.
δ) Η μέθοδος της διαθρησκειακής διδασκαλίας ορισμένων θεμάτων καταλήγει στη δημιουργία σύγχυσης για το τι ακριβώς διδάσκει και πιστεύει η κάθε θρησκεία, όπως γίνεται π.χ με την έννοια του ≪αγίου ανθρώπου≫, όπου ένας καθαρά χριστιανικός θεολογικός όρος αποδίδεται όχι μόνο σε μη χριστιανούς, αλλά και σε μυθικά πρόσωπα.
Δ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Για όλα τα παραπάνω είμαστε αντίθετοι προς τα νέα Π.Σ τα ήδη ≪πιλοτικώς≫ εφαρμοζόμενα. Κατά την εκτίμηση του παραρτήματος μας Π.Ε.Θ Ν. Αργολίδας, τα Νέα Προγράμματα Σπουδών, θα μπορούσαν να έχουν άλλη μορφή και δομή, εναρμονιζόμενη με τη θρησκευτική πίστη των πατέρων μας (ορθοδοξία), συγχρόνως όμως ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΟΝΤΑΙ σε σύγχρονους προβληματισμούς οδηγώντας τους στο ζωντανό νερό της Αγιοπατερικής και Λειτουργικής μας παραδόσεως.
Φρονούμε συνεπώς και σας παρακαλούμε να το συμμεριστείτε αυτό και σεις Μακαριώτατε, πως είναι θεμιτό να καταρτισθούν νέα αναλυτικά προγράμματα (στη θέση αυτών που επικρίνουμε) με τη συνδρομή εγκρίτων θεολόγων και Παιδαγωγών.
Τα προγράμματα αυτά επίσης να είναι εμπλουτισμένα με Νέες Τεχνολογίες και να δίνουν έμφαση στη βιωματικότητα αλλά και την διαθεματική προσέγγιση.
Γι’ αυτό και ζητούμε την απ’ αρχής πλήρη και ουσιαστική αναμόρφωση τους (θα μπορούσε η Π.Ε.Θ να παρουσιάσει εδώ ορισμένα πρότυπα προγράμματα σπουδών) στην οποία θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη όλα όσα κατεγράφησαν σ’ αυτό το Υπόμνημα.
Με σεβασμό για το πρόσωπο Σας
Το Παράρτημα Π.Ε.Θ Ν. Αργολίδος
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Κων/νος Παπαγεωργίου Παν. Τσούλος
