Εισήγηση τού Αρχιεπισκόπου Κύπρου σε διεθνές συνέδριο στο Ρίμινι τής Ιταλίας.
ΘΕΜΑ: ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ: ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥΣ.
« Τη ελευθερία ουν, η Χριστός ημάς ηλευθέρωσε, στήκετε και μη πάλιν ζυγώ δουλείας ενέχεσθε » (Γαλ.5,1).
Αγαπητέ Κύριε Πρόεδρε,
Αγαπητοί μου Σύνεδροι, Ευγενείς προσκεκλημένοι,
Κατ’ αρχάς εκφράζω τις ολόθερμές μου ευχαριστίες για την ευγενική Σας πρόσκληση να παρευρεθώ και να μιλήσω στο συνέδριο αυτό, που έχει ως τίτλο: ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ: ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥΣ.
Προτού εισέλθω στην ανάπτυξη τού θέματός μου επιθυμώ να αναφέρω στην αγάπη Σας ότι διακατέχομαι από έντονα εθνικοθρησκευτικά συναισθήματα, γιατί το Ρίμινι είναι για μάς τους Έλληνες χώρος ιστορικός. Είναι συνδεδεμένος με τους πολεμικούς αγώνες και τις θυσίες τής 3ηΕλληνικής Ορεινής Ταξιαρχίας, υπό την ηγεσία τού Συνταγματάρχη Θρασύβουλου Τσακαλώτου, της επονομασθείσας τιμητικά «Ταξιαρχίας τού Ρίμινι». 146 άνδρες αυτής έπεσαν ηρωικώς μαχόμενοι κατά των Γερμανών, στα πεδία των μαχών τού χώρου αυτού και στον ποταμό Ρουβίκωνα, και άλλοι 310 τραυματίστηκαν, από τις 9 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 7 Νοεμβρίου 1944, υπερασπιζόμενοι τις αξίες τής ζωής, ιδιαίτερα δε την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΩΝ ΛΑΩΝ, όπως ήταν τότε το σύνθημα των Συμμαχικών Δυνάμεων.
Επομένως οι θυσίες των πεσόντων και τραυματισθέντων εκείνων παλληκαριών συνάδουν εν μέρει και με το θέμα τού Συνεδρίου μας αυτού και μας βοηθούν να αναλογιστούμε βαθύτερα το χρέος μας, ως πνευματικών ταγών της κοινωνίας, για την επικράτηση των Θρησκευτικών Ελευθεριών, απανταχού τής οικουμένης.
Επιθυμώ, εξ αρχής, να κάνω μια ουσιαστική διευκρίνιση. Όταν μιλάμε για την πολύπτυχη έννοια τής Ελευθερίας, θα ήθελα να τονίσω ότι, αδρομερώς τουλάχιστον, πρέπει να την διακρίνουμε στην εσωτερική και στην εξωτερική ελευθερία.
Η πρώτη, η εσωτερική, είναι ασφαλώς η πιο δύσκολη διότι απαιτείται συνεχής και έντονος πνευματικός αγώνας, προσευχή και ηθική καλλιέργεια. Χωρίς την εσωτερική αυτήν ελευθερία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπάρξει η εξωτερική. Και αν κάποιοι άλλοι μού την εξασφαλίσουν, είτε αυτή λέγεται πολιτική ελευθερία είτε οικονομική, είτε θρησκευτική, είτε άλλη, τότε σίγουρα με τις πράξεις μου θα την μεταβάλω σε ασυδοσία. Θα οδηγήσω τον εαυτό μου σε τέτοιες υπερβάσεις, εάν δεν θα υπάρχει η εσωτερική μου ελευθερία, και η πνευματική μου καλλιέργεια, και θα με καταστήσουν αιχμάλωτο στα παντοειδή είδωλα τού μάταιου τούτου κόσμου.
Ασφαλώς, η εσωτερική ελευθερία είναι ένα τόσο δύσκολο αγώνισμα, στο οποίο ο άνθρωπος από μόνος του δεν μπορεί να επιτύχει. Χρειάζεται και τη βοήθεια τού Θεού. Αυτό μάς το δήλωσε καθαρά ο Κύριος λέγοντας μας ότι «εάν ουν ο Υιός υμάς ελευθερώση, όντως ελεύθεροι έσεσθε » ( Ιωάν.8, 34-36).
Με τη σειρά του, ο θεηγόρος Παύλος θεωρεί την αληθινή ελευθερία, αφ’ ενός μεν, ως τον καρπό τής αγάπης τού Θεού, αφ’ ετέρου δε, του αδιάλειπτου εσωτερικού και εξωτερικού αγώνα τού Ανθρώπου. Αυτή είναι η σημασία τού ρήματος « στήκετε » στη γνωστή του προτροπή. « Τη ελευθερία ουν, η Χριστός ημάς ηλευθέρωσε, στήκετε, και μη πάλιν ζυγώ δουλείας ενέχεσθε » (Γαλ.5,1).
Ακράδαντα δε, πιστεύω, ότι εκείνος που είναι θρησκευτικά ελεύθερος, είναι όντως ελεύθερος και σ’ όλες τις άλλες πτυχές τής ζωής του. Τρανό παράδειγμα ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος.
Και τώρα ας έλθουμε να εξετάσουμε το θέμα μας που έχει τίτλο:
ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ: ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥΣ.
Ασφαλέστατα το θέμα μας είναι μέγα. Βασικά ανάγει τις ρίζες του στο περίφημο Διάταγμα των Μεδιολάνων του 313 μ. Χ., που υπέγραψαν, ο Μέγας Κωνσταντίνος με το Λικίνιο. Πρόκειται για το γνωστό « Διάταγμα τής Ανεξιθρησκίας»
Το διάταγμα των Μεδιολάνων διαλάμβανε τις εξής πρόνοιες:
1. Όλοι οι υπήκοοι τού κράτους μπορούν να ασκούν ελεύθερα της θρησκεία και τη λατρεία τους.
2. Καταργούνται όλοι οι νόμοι κατά των Χριστιανών που ίσχυαν στο παρελθόν.
3. Οι τόποι λατρείας πρέπει να αποδοθούν στους Χριστιανούς χωρίς υποχρέωση εξαγοράς τους.
4. Οι χριστιανοί επανέρχονται στα αξιώματα τής πολιτείας και τού στρατού απ’ όπου είχαν εκδιωχθεί.
5. Είχαν την ελευθερία να οικοδομούν Ναούς σ’ όλη την αυτοκρατορία.
Όλες αυτές οι ιστορικές πρόνοιες είχαν ως αποτέλεσμα οι χριστιανοί να δημιουργήσουν περίλαμπρους ναούς, στους οποίους να εκτελούν πια ελεύθερα τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Ένας τέτοιος Ναός, μοναδικού κάλλους και αρχιτεκτονικού επιτεύγματος είναι και η Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως, η οποία μέχρι σήμερα ( έστω και τουρκοκρατούμενη) αποτελεί σημείο αναφοράς, ενσαρκώνει το μεγαλείο τής Ορθοδοξίας και αποτελεί πηγή πνευματικής τρυφής, θρησκευτικής καύχησης και πνευματικής ανάτασης!
Καρπός αυτής τής θρησκευτικής Ελευθερίας είναι και το περίφημο ΣΩΜΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ, το γνωστό στη Νομική Επιστήμη ως « CORPUS JURIS CIVILIS», το οποίο θεσπίστηκε επί Ιουστινιανού, με επικεφαλής τον νομομαθή Τριβωνιανό, πάνω στο οποίο στηρίκτηκε η νομοθετική διάρθρωση και διοίκηση τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και αργότερα όλου τού κόσμου. Πρόκειται για ένα νομικό πνευματικό επίτευγμα ολκής, βασισμένο πάνω στο Ρωμαϊκό Δίκαιο αλλά διαποτισμένο πια από τις χριστιανικές αρχές. Ο μέγας Βυζαντινολόγος Ernestus Stein το χαρακτήρισε
« ως το μεγαλύτερο επίτευγμα τού Ιουστινιανού, ως έργο λαμπρότερο τής Αγίας Σοφίας, και ενδοξότερο
από τις νίκες του Βελισαρίου και τού Ναρσή».
Και τώρα, ας έλθουμε στα σύγχρονα δεδομένα.
Κατ’ αρχάς οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η διεθνής αμφικτιονία τού Ο.Η.Ε., αναγνωρίζουσα πλήρως ότι το δικαίωμα τής Θρησκευτικής Ελευθερίας τού ανθρώπου είναι υψίστης σημασίας το περιέλαβε ανάμεσα στα πρωταρχικά άρθρα τής περίφημης ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΟΥ, η οποία πανηγυρικά ενεκρίθη στις 10 Δεκεμβρίου του 1948.
Πολύ χαρακτηριστικός είναι ο Πρόλογος τής Διακήρυξης αυτής. Ας τον ακούσουμε.
Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ
Διακηρύσσει ότι η παρούσα Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αποτελεί το κοινό ιδανικό στο οποίο πρέπει να κατατείνουν όλοι οι λαοί και όλα τα έθνη, έτσι ώστε κάθε άτομο και κάθε όργανο της κοινωνίας, με τη Διακήρυξη αυτή διαρκώς στη σκέψη, να καταβάλλει, με τη διδασκαλία και την παιδεία, κάθε προσπάθεια για να αναπτυχθεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών αυτών, και να εξασφαλιστεί προοδευτικά, με εσωτερικά και διεθνή μέσα, η παγκόσμια και αποτελεσματική εφαρμογή τους, τόσο ανάμεσα στους λαούς των ίδιων των κρατών μελών όσο και ανάμεσα στους πληθυσμούς χωρών που βρίσκονται στη δικαιοδοσία τους.
Στη συνέχεια δε με το περίφημο 18ο Άρθρο της διακηρύσσει:
Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Στο δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται η ελευθερία για την αλλαγή θρησκείας ή πεποιθήσεων, όπως και η ελευθερία να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία του ή τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, μόνος ή μαζί με άλλους, δημόσια ή ιδιωτικά, με τη διδασκαλία, την άσκηση, τη λατρεία και με την τέλεση θρησκευτικών τελετών.
Πρόσφατα, στις Ηνωμένες Πολιτείες τής Αμερικής, ψηφίστηκε ο λεγόμενος «Νόμος περί Θρησκευτικών Ελευθεριών Διεθνώς» τού 1998, ο οποίος ομολογουμένως έδωσε νέα έμφαση και ώθηση στο μέγα και φλέγον τούτο θέμα.
Και τίθεται το εύλογο ερώτημα. Σε ποιο βαθμό ο άνθρωπος σήμερα απολαμβάνει τις Θρησκευτικές του ελευθερίες, και σε ποιο βαθμό δύναται ελεύθερα να εκτελεί τα Θρησκευτικά του καθήκοντα; Ποιες είναι οι βασικές αρχές τους και ποιες οι συνέπειές τους.
Κατ’ αρχάς οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι από τότε που η Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ενεκρίθη πανηγυρικά από τη Γενική Συνέλευση τού Ο.Η.Ε. και το θέμα τής Θρησκευτικής Ελευθερίας κατέλαβε πρωταρχική θέση, η οποία επίσης πανηγυρικά επαναψηφίστηκε από τις Η.Π.Α. με τον προαναφερθέντα « Νόμο περί Θρησκευτικών Ελευθεριών Διεθνώς» η ανθρωπότητα σημείωσε σταθερά και ικανοποιητικά βήματα προόδου. Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι σήμερα στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α. οι άνθρωποι δύνανται να απολαμβάνουν τις Θρησκευτικές τους ελευθερίες, και ως άτομα και ως ομάδες και να τις προάγουν δεόντως.
Καρπός αυτών των Θρησκευτικών Ελευθεριών είναι η δημιουργία ενός λαμπρού χριστιανικού πολιτισμού, ο οποίος έθεσε ανεξίτηλα τη σφραγίδα του τόσο στην ψυχοσύνθεση τού Ανθρώπου όσο και σ’ όλους τους τομείς τής Τέχνης και τού Πολιτισμού.
Και πρώτιστα στο μέγα θέμα τής αξίας τού Ανθρώπου. Ο Χριστιανισμός θεωρεί τον Άνθρωπο ως εικόνα τού Θεού, πλασθείσα από τον Θείο Δημιουργό. Ο Άνθρωπος πάλι, που ζει μέσα στο πνεύμα τής αγάπης και τής ελευθερίας που τού χάρισε ο Θεός, συνειδητοποιεί αυτή τη μεγάλη τιμή, και αενάως αγωνίζεται «ομοιούσθαι τω Θεώ».
Στην Ιστορία τής ανθρωπότητας η αξία τού Ανθρώπου ποτέ δεν τοποθετήθηκε τόσο ψηλά όσο στον Χριστιανισμό και ποτέ κανένα φιλοσοφικό, κοινωνικό ή πολιτικό σύστημα δεν ανέβασε τον Άνθρωπο τόσο ψηλά όσο ο Χριστιανισμός!
Αποτέλεσμα αυτής τής χριστιανικής ελευθερίας και του χριστιανικού πνεύματος της αγάπης είναι η ίδρυση χιλιάδων φιλανθρωπικών οργανώσεων, η οργάνωση εσωτερικής και εξωτερικής ιεραποστολής και η έντονη χριστιανική αλληλεγγύη προς τους πεινασμένους λαούς τής Αφρικής και τής Ασίας. Δεκάδες λαμπροί επιστήμονες εγκατέλειψαν πανεπιστημιακές έδρες ή εξέχουσες θέσεις για να βρεθούν δίπλα στον πονεμένο, στον πεινασμένο και στον ασθενούντα αδελφό τους. Αναφέρω χαρακτηριστικά μερικά γνωστά ονόματα. Ερρίκος Ντυνάν, Ραούλ Φολλερώ, Χάνσεν, Αλβέρτος Σβάιτσερ, και την προσφάτως τιμηθείσα με το βραβείο Νόμπελ Αδελφή Τερέζα.
Από ελληνικής πλευράς αναφέρω τους αδελφούς και θερμούς ιεραποστόλους Κύριλλο και Μεθόδιο, οι οποίοι, επί πατριαρχίας Φωτίου, με τον άγιο μόχθο τους επιτέλεσαν μέγα εκπολιτιστικό έργο στους Σλαβικούς λαούς, συνέθεσαν το πρώτο σλαβικό αλφάβητο, μετέφρασαν στη σλαβική γλώσσα την Αγία Γραφή και τους εκχριστιάνισαν.
Αναφέρω επίσης τους νεότερους ιεραποστόλους της Μαύρης Ηπείρου Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο, Χαρίτωνα Πνευματικάκι και τον Αλβανίας Αναστάσιο Γιαννουλάτο.
Καθηκόντως και χρεωστικώς αναφέρω και τον αοίδιμο προκάτοχό μου Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο, ο οποίος και μεγάλο ιεραποστολικό έργο επιτέλεσε στην Κένυα, με την βάπτιση χιλιάδων γηγενών και Ιερατική Σχολή ίδρυσε. Για την εξωτερική ιεραποστολή τής Κυπριακής Εκκλησίας είχε μεγάλους οραματισμούς και ασφαλώς θα επιτελούσε πολύ μεγαλύτερο έργο, εάν ο αδόκητος και τόσο πρόωρος θάνατός του δεν τού ανέκοπτε το νήμα τής ζωής του.
Αλλά ο κόσμος δεν είναι μονάχα η Ευρώπη και Αμερική. Τι γίνεται στην υπόλοιπη ανθρωπότητα;
Οι στατιστικές τού Ο.Η.Ε. αναφέρουν ότι περίπου το 52 με 55% των συνανθρώπων μας στερούνται τού, οίκοθεν για μάς, θεωρουμένου αναφαίρετου δικαιώματος των θρησκευτικών ελευθεριών. Εσχάτως δε, όλοι μας βιώνουμε την αναβίωση ενός θρησκευτικού φονταμενταλισμού στις μουσουλμανικές χώρες, που απαγορεύει κάθε θρησκευτική ελευθερία και με έκδηλες τάσεις διείσδυσης στη Ρωσία και την Ευρώπη. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για τις θρησκευτικές μας ελευθερίες και το οποίο πρέπει να προσέξουμε ιδιαιτέρως.
Και τώρα παρακαλώ να μού επιτρέψετε να κάνω ιδιαίτερη μνεία καταπάτησης των θρησκευτικών ελευθεριών που συμβαίνουν στην μικρή μου πατρίδα την Κύπρο.
Ουδαμού της ανθρωπότητας συνέβησαν τέτοιες φρικαλεότητες και τέτοια εγκλήματα, όσα συνέβησαν τον τελευταίο μισό αιώνα στο χριστιανικό αυτό νησί, το οποίο δια μέσου των αιώνων υπήρξε μια ζωογόνα εστία ελληνοχριστιανικού πολιτισμού.
Η Τουρκία δια της δυνάμεως των όπλων κατέλαβε το 38% τού εδάφους μας, εξεδίωξε δια τής βίας από τις πατρογονικές του εστίες όλο τον χριστιανικό πληθυσμό - είναι απίστευτο και να το λέγει κανείς - και επέβαλε πολιτική εθνικού ξεκαθαρίσματος.
Στη συνέχεια μετέφερε χιλιάδες εποίκους από τα βάθη της Ανατολίας και τις εγκατέστησε στις οικίες των νόμιμων κατόχων τους. Άλλαξε τα ονόματα των πόλεων καθώς και των τοπωνυμίων σε μια εμφανέστατη προσπάθεια να παρουσιάσει την ελληνικότατη και χριστιανικότατη βόρεια Κύπρο σαν τουρκική. Πέραν από κάθε αρχή δικαίου και ηθικής, στις 15 Νοεμβρίου τού 1983 ανακήρυξε το κατεχόμενο βόρειο μέρος τής πατρίδας μας σαν Τουρκική Δημοκρατία τής Βόρειας Κύπρου και προσπαθεί να επιτύχει διεθνώς την αναγνώρισή της, πράγμα που ευτυχώς δεν πέτυχε. Η Διεθνής κοινότητα καταδίκασε την αποσχιστική αυτή ενέργεια άμεσα και κατηγορηματικά καθώς και το Συμβούλιο Ασφαλείας τού Ο.Η.Ε.
Οι Τούρκοι ποτέ δεν σεβάστηκαν τα ψηφίσματα τού Ο.Η.Ε. και τού Συμβουλίου ασφαλείας, παρ’ όλο που το ψήφισμα 3212, το οποίο προέβλεπε επιστροφή όλων των προσφύγων στις πατρογονικές τους εστίες υπό συνθήκες ειρήνης και ασφαλείας, το ψήφισαν και οι ίδιοι.
Νοιώθουμε, αγαπητοί μας φίλοι, βαθύτατη οδύνη διότι οι Τούρκοι επιδρομείς ουδόλως σεβάστηκαν τα ιερά και τα όσιά μας. Στα κατεχόμενα εδάφη μας υπάρχουν συνολικά 520 Εκκλησίες. Απ’ αυτές άλλες κατέστρεψαν, άλλες μετέβαλαν σε αποθήκες ή αποχωρητήρια και άλλες σε μουσουλμανικά τεμένη. Ανάμεσα σ’ αυτές είναι και ο τάφος τού ιδρυτή και προστάτη τής Αγιωτάτης Εκκλησίας μας, τού Αποστόλου Βαρνάβα, καθώς και η Ιερά Μονή αυτού, την οποία μετέτρεψαν σε μουσείο. Και οφείλουμε να πληρώσουμε εισιτήριο για να επισκεφθούμε τη φύτρα αυτή του χριστιανικού μας πολιτισμού.
Επί πλέον σύλησαν ανενδοιάστως τους εκκλησιαστικούς μας θησαυρούς. Κατά τρόπο εγκληματικό και βάρβαρο αποτοίχισαν ακόμη ψηφιδωτά και αγιογραφίες, τις οποίες πώλησαν στο εξωτερικό τούρκοι αρχαιοκάπηλοι. Και νομίζω είναι σ’ όλους γνωστή η περιπέτεια των ψηφιδωτών τής Παναγίας τής Κανακαριάς και των αγιογραφιών τού Αγίου Ευφημιανού.
Ο κάθε ευαίσθητος άνθρωπος που επισκέπτεται σήμερα τα κατεχόμενα μέρη μας στην Κύπρο, το λίκνο τούτο τού εύρωστου χριστιανικού μας πολιτισμού, που αποτελεί σήμερα τον προμαχώνα τού Χριστιανισμού τής Ευρώπης, έχει την εντύπωση πως διαβαίνει πια από τον κρανίου τόπο τής ανθρωπότητας.
Πόνος πολύς και οδύνη απερίγραπτη πλανάται στο χριστιανικό μας νησί. 180 περίπου χιλιάδες πρόσφυγες βρίσκονται εγγύς των πατρογονικών τους Εστιών αλλά εκτός αυτών. Πρέπει να « προσκυνήσουν τον κατακτητή » για να τις επισκεφθούν και να τις δουν εκ του πλησίον ή για να μπορέσουν να τελέσουν ιεροκρυφίως ένα τρισάγιο στους τάφους των πεφιλημένων τους Γονέων και τεθνεώτων.
Πονεμένοι Γονείς - όσοι ακόμα ζουν - για τριάντα οκτώ τώρα χρόνια περιμένουν να μάθουν κάτι για τους αγνοούμενους τους. Η Τουρκία αρνείται επίμονα να δώσει στοιχεία για επίλυση τού ανθρωπιστικού αυτού προβλήματος. Αυτή είναι μια άλλη τραγική πτυχή τής καταπάτησης των ανθρωπίνων και θρησκευτικών μας ελευθεριών.
Πρόσφατα στην κατεχόμενη Καρπασία τούρκοι στρατιώτες, την ημέρα των Χριστουγέννων μάλιστα, εισήλθαν στο ιερό τής Εκκλησίας και ανάγκασαν δια τής βίας ένα γέροντα ιερέα να διακόψει τη Θεία Λειτουργία, που τελούσε για τους λιγοστούς γέροντες εγκλωβισμένους που παραμένουν ακόμη εκεί.
Ο δε Επίσκοπος Καρπασίας δεν μπορεί ούτε να επισκέπτεται ελεύθερα το ποίμνιό του ούτε και φυσικά να λειτουργεί. Και αν κάποτε του επιτρέψουν να επισκεφτεί την Καρπασία, με τη μεσολάβηση τού Ο.Η.Ε. ευρίσκεται συνεχώς κάτω από αυστηρότατη αστυνομική παρακολούθηση.
Πρόκειται για ανεπίτρεπτη κατάσταση που συνιστά αισχύνη για όλους, όσοι εκπροσωπούν τους Διεθνείς Οργανισμούς, τον Ο.Η.Ε. την ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ, το Συμβούλιο τής Ευρώπης, την UNESCO, και όλους τους άλλους διεθνείς οργανισμούς, που είναι εντεταλμένοι να προστατεύουν τις Ανθρώπινες Ελευθερίες και τα Θρησκευτικά Δικαιώματα.
Μέσα σ’ όλη αυτή την οδύνη και την καταπάτηση κάθε ίχνους θρησκευτικής ελευθερίας, διερωτώμαι για ποιες θρησκευτικές ελευθερίες μπορούμε να καυχώμεθα; Και μιλάμε για μια χώρα μέλους τού Ο.Η.Ε. μέλους τού Συμβουλίου τής Ευρώπης και μέλους τής Ε.Ε. που αυτή την περίοδο μάλιστα τυγχάνει να ασκεί και την προεδρία αυτής.
Αγαπητοί μου Σύνεδροι,
Η ανθρωπότητα πρέπει να συνειδητοποιήσει τούτη τη διαχρονική ιστορική αλήθεια. Όταν μία Εστία τού χριστιανικού πολιτισμού σβήνει, τότε σβήνει μια ακένωτη πηγή πνευματικού φωτός και τροφοδοσίας τής οικουμένης ολόκληρης. Διότι το πνεύμα τού Χριστιανισμού, που είναι Θεϊκό, που είναι ουράνιο, είναι πνεύμα διαχρονικό και πνεύμα οικουμενικό. Η δροσοβόλος αύρα του έχει τη χάρη και τη δύναμη να ζωογονεί όλη την ανθρωπότητα και να τής παρέχει τις δυνατότητες να ανθοφορεί και να καρποφορεί εσαεί.
Και τούτες οι μεγάλες αλήθειες δεν είναι απλά λόγια ενός κληρικού που είναι διαποτισμένος από το ελληνοχριστιανικό πνεύμα. Φωτισμένα μυαλά από το Ευρωπαϊκό πνευματικό στερέωμα, όπως ο μεγάλος Άγγλος ιστορικός Arnold Toynbee, ο Άγγλος ποιητής Elliot, ο Γάλλος φιλόσοφος και ποιητής Paul Valery, ο εμβριθής Βυζαντινολόγος Steven Runciman και δεκάδες άλλα κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες τής ανθρωπότητας διακήρυξαν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο, τις διαχρονικές αυτές αλήθειες, τις οποίες ο χρόνος δεν μού επιτρέπει να αναφέρω.
Γι’ αυτό και ακράδαντα πιστεύω ότι σήμερα η ανθρωπότητα δίδει εξετάσεις στην Κύπρο, αλλά και σ’ όλο τον κόσμο, όπου υπάρχει παραβίαση των ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Δίδει τις πιο δύσκολες εξετάσεις της απέναντι στις ηθικές και διαχρονικές αξίες τής ζωής. Απέναντι στο αναφαίρετο δικαίωμα τού κάθε λαού να ασκήσει ελεύθερα τις θρησκευτικές του ελευθερίες.
Αγαπητοί μου, η ιστορική πραγματικότητα μαρτυρεί ότι όπου οι Θρησκευτικές ελευθερίες καταπατούνται εκεί υπάρχει η στασιμότητα και η οπισθοδρόμηση. Η αξία τού Ανθρώπου εκμηδενίζεται και εξευτελίζεται.
Αντίθετα, όπου υπάρχουν και βιώνονται οι Θρησκευτικές Ελευθερίες εκεί αναπτύσσεται ένας καρποφόρος πολιτισμός. Εκεί υπάρχει η χαρά τής δημιουργίας, η ευτυχία και η ευλογία τού Θεού.
Επομένως, χρέος όλων μας, ιδιαίτερα ημών των πνευματικών ταγών τής κοινωνίας, είναι όπως αγωνιζόμεθα αενάως για την επικράτηση των Θρησκευτικών Ελευθεριών, απανταχού τής ανθρωπότητας. Και είμαι απόλυτα σίγουρος ότι ο αγώνας αυτός είναι ευάρεστος ενώπιον τού Κυρίου.
Σάς ευχαριστώ όλους θερμά που με ακούσατε και διαπύρως εύχομαι προς τον Κύριο, όπως ευλογεί το έργο Σας και τους υψηλόφρονες οραματισμούς Σας.
