ΚΑΘΑΡΣΗ, ΕΛΛΑΜΨΗ, ΘΕΩΣΗ
1. Στά προηγούμενα κηρύγματά μας, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί χριστιανοί, λέγαμε ὅτι τό χαρακτηριστικό τῆς Ὀρθόδοξης πίστης μας εἶναι τό ὅτι τονίζει νά καθαριστεῖ ἡ ψυχή μας ἀπό τά ἁμαρτωλά πάθη. Αὐτό εἶναι τό πᾶν: Ὁ καθαρμός τοῦ νοῦ ἀπό τον σκοτασμό τῆς ἁμαρτίας. «Κάθαρση» λέγεται τό πρῶτο καί κύριο αὐτό στάδιο. Κι ὅταν καθαριστεῖ ἡ ψυχή μας ἀπό τά πάθη, ἔρχεται, εἴπαμε, ὁ Χριστός καί κατοικεῖ σ᾽ αὐτήν. «Ἔλλαμψη» ἤ «Φωτισμός» λέγεται τό δεύτερο αὐτό στάδιο, γιατί ὁ Χριστός πού κατοικεῖ στήν ψυχή, εἶναι Φῶς. «Ἐγώ εἰμι τό Φῶς τοῦ κόσμου» (Ἰωάν.8,12), εἶπε. Καί ἡ πρόοδος στό δεύτερο αὐτό στάδιο τῆς Ἔλλαμψης ὁδηγεῖ στην «Θέωση», πού εἶναι ὁ προορισμός μας, γιατί γι᾽ αὐτήν πλαστήκαμε ἀπό τόν Θεό.
2. Κοιτάξτε, ἀγαπητοί μου, στήν Ἐκκλησία μας τά ἱερά εἰκονίσματα. Κοιτάξτε ὀμορφιές! Εἶναι ὁ φωτισμός πού λάμπει στό πρόσωπό τους ἀπό τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, πού κατοικεῖ στήν καθαρή τους ψυχή. Μέ τό φωτοστέφανο πού ἔχει ἡ ὀρθόδοξη εἰκόνα τῶν ἁγίων μας δείχνεται καθαρά ὅτι ὁ ἅγιος πέρασε ἀπό τήν κάθαρση καί ἔφτασε στον φωτισμό καί στήν θέωση. Ἀλλά Ἐκείνη πού λάμπει περισσότερο ἀπό ὅλους γιά την ἁγιότητά Της, Ἐκείνη πού εἶναι «καθαρωτέρα λαμπηδόνων ἡλιακῶν», εἶναι ἡ Παναγία μας. Στό 12ο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκάλυψης ἡ Παναγία γιά τήν καθαρότητά Της, τήν λαμπρότητά Της καί τήν δόξα Της παριστάνεται νά φοράει τόν ἥλιο! Κάποιος εὐλαβής μοναχός, πού διάβαζε τά βιβλία τῶν ἁγίων Πατέρων καί ἄκουγε στά τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν δόξα τῆς Παναγίας, Τήν παρακάλεσε θερμά νά ἀξιωθεῖ νά δεῖ τό λαμπρό Της Πρόσωπο κι ἄς χάσει τό ἕνα του μάτι! Καί ἔγινε, χριστιανοί μου, ὅπως τό εἶπε. Τοῦ ἐμφανίστηκε ἡ Παναγία μας ἀνάμεσα σέ οὐράνια στρατεύματα, καί, Θεέ μου! Πόσο λαμπερή ἦταν ἡ Μητέρα τοῦ Χριστοῦ! Σάν νά ἦταν ἑβδομήντα ἥλιοι μαζί καί ἀκόμη περισσότερο! Ὁ μοναχός γιά τήν καθαρότητα τῆς ψυχῆς πού εἶχε, εἶδε θεοπτία! Εἶδε τήν Παναγία! Ὅμως, ἀπό τήν λαμπρότητα καί τήν φωτεινότητα τῆς Παναγίας πού εἶδε, θαμπώθηκε ὁ μοναχός καί ἔχασε τό ἕνα του μάτι, ὅπως καί τό εἶπε στήν προσευχή του. Ἀλλά, τί νομίζετε, χριστιανοί μου, στενοχωρήθηκε γιά τό ὅτι ἔχασε τό μάτι του; Ὄχι! Ἦταν τόση ἡ χαρά του καί ἡ ἀπορρόφηση τῆς ψυχῆς του, γιατί εἶδε τήν δόξα τῆς Παναγίας, ὥστε Τήν παρακάλεσε πάλι νά τοῦ ἐμφανιστεῖ ὅπως πρῶτα καί ἄς χαθεῖ καί τό δεύτερό του μάτι! Πραγματικά ἡ Παναγία τοῦ ἐμφανίστηκε πάλι, ὅπως καί πρῶτα, ὄχι ὅμως γιά νά τυφλωθεῖ καί τό δεύτερό του μάτι, ἀλλά για νά τοῦ θεραπεύσει καί τό πρῶτο του μάτι!
Οἱ ἅγιοι λοιπόν, χριστιανοί μου, καί πάνω ἀπό ὅλους ἡ Παναγία μας, ἐπειδή εἶχαν__καθαρότητα ψυχῆς, ἦταν κατοικητήρια Θεοῦ, εἶχαν πλούσια τήν θεϊκή δόξα πάνω τους καί ἡ ἀλήθεια αὐτή ἐκφράζεται, εἴπαμε, στά ἅγια εἰκονίσματα μέ τό φωτοστέφανο.
3. Ὥστε, ξαναλέγουμε, τρία εἶναι τά στάδια τῆς πνευματικῆς ζωῆς ἀπό τά ὁποῖα πρέπει νά περάσουμε, γιά νά δοῦμε τό Πρόσωπο τοῦ Θεοῦ μέ καθαρότητα: Ἡ «κάθαρση», ἡ «ἔλλαμψη» καί ἡ «θέωση». Ναί! Γιά νά γευόμαστε τόν Θεό στήν παρούσα ζωή καί γιά νά δοῦμε ἀπολαυστικά τό Πρόσωπο τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως, θά πρέπει νά εἴμαστε καθαροί στήν καρδιά καί νά ἔχουμε την Χάρη τοῦ Θεοῦ μέσα μας. Ὅλοι, ἀδελφοί μου, ὅλοι θά δοῦμε τόν Ἰησοῦ Χριστό την ἡμέρα τῆς Κρίσεως. Ὄχι μόνο οἱ δίκαιοι, ἀλλά καί οἱ ἁμαρτωλοί θά δοῦν τότε τον Χριστό· ἀκόμη θά Τόν δοῦν τότε καί αὐτοί πού Τόν σταύρωσαν. Τό λέει αὐτό καθαρά ἡ Ἁγία Γραφή: «Καί ὄψεται – λέει – Αὐτόν πᾶς ὀφθαλμός καί οἵτινες Αὐτόν ἐξεκέντησαν» (Ἀπ. 1,7). Ἀλλά, οἱ μέν δίκαιοι, πού ἔχουν καθαρή καρδιά, θά δοῦν τόν Ἰησοῦ Χριστό τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως καί θά ἀλαλάξουν ἀπό χαρά, γιατί θά ἀντέχει τό μάτι τῆς ψυχῆς τους, δηλαδή ὁ νοῦς τους, νά ἀτενίζει τήν θεία δόξα καί θά τήν ἀπολαμβάνουν. Καί αὐτό θά εἶναι ὁ παράδεισός τους. Οἱ ἁμαρτωλοί ὅμως, μέ τό ἀρρωστημένο τους πνευματικό μάτι – δηλαδή τόν νοῦ τους – δέν θά ἀντέχουν νά βλέπουν τό Θεῖο Φῶς τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ, γιατί θά τούς καίει. Καί αὐτό θά εἶναι ἡ κόλασή τους.
Προσέξτε! Τό ἴδιο πράγμα, τό Θεῖο Φῶς, πού εὐφραίνει τούς δίκαιους γιά τήν καθαρότητά τους, αὐτό τό ἴδιο πράγμα ἐνοχλεῖ τούς ἁμαρτωλούς γιά τήν ἁμαρτωλότητά τους. Σάν τόν ἥλιο, χριστιανοί μου: Ὅσοι ἔχουν γερά μάτια βλέπουν τό λαμπερό του φῶς καί χαίρονται. Ὅσοι ὅμως ἔχουν ἄρρωστα τά μάτια τους, δέν ἀντέχουν νά κοιτάξουν τό φῶς του, γιατί τούς ἐνοχλεῖ καί τούς βλάπτει. Καί σ᾽ αὐτό βέβαια δεν φταίει ὁ ἥλιος, ἀλλά φταῖνε τά ἀρρωστημένα μάτια.
4. Τό συμπέρασμα λοιπόν, ἀδελφοί μου, εἶναι αὐτό πού εἴπαμε ἀπό τήν ἀρχή ὅτι εἶναι τό χαρακτηριστικό τῆς Ὀρθόδοξης πίστης μας: Τό νά προσπαθοῦμε νά καθάρουμε τήν ψυχή μας ἀπό τά πάθη· τό νά ἀγωνιζόμαστε νά ξεθολώσουμε τόν νοῦ μας, πού εἶναι ὁ πνευματικός μας ὀφθαλμός, ὥστε νά ἀντέχει στήν θέα τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, ὅπως ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ τό πέτυχεαὐτό ἤδη ἀπό τήν παροῦσα ζωή ἀτενίζοντας τό Θεῖο Φῶς σέ χίλιες μέρες καί χίλιες νύχτες ἀδειάλλειπτης προσευχῆς.
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
