Xαιρετισμός Αρχιεπισκόπου Κύπρου στα εγκαίνια της 2ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Κύπρου στο Παραλίμνι
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΥΠΡΟΥ
«… Ούτω γάρ εντέταλται ημίν ο Κύριος· τέθεικά σε εις φως εθνών τού είναι σε εις σωτηρίαν έως εσχάτου τής γής». Πράξεων 13, 47.
Πανιερώτατε,
Αγαπητοί μου φίλοι,
Ο πόνος, η οδύνη, τα εξήντα και πλέον εκατομμύρια των νεκρών των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, τα πολλαπλάσια των τραυματισθέντων όχι μόνο σωματικώς αλλά προ παντός και κυρίως ψυχικώς, η φρίκη των στρατοπέδων συγκεντρώσεων, οδήγησαν τα φωτισμένα και καλλιεργημένα μυαλά τής Ευρώπης στη αμετάκλητη απόφαση να δημιουργήσουν μία Ένωση, η οποία να έχει ως ύψιστο στόχο τη δημιουργία αρρήκτων δεσμών, ώστε τα μεγάλα αιτήματα τού Ανθρώπου για Ειρήνη, πρόοδο και ευδαιμονία των λαών να γίνουν μια πραγματικότητα.
Καρπός των ειρηνικών αυτών αναζητήσεων και επίπονων προσπαθειών υπήρξε η δημιουργία τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία αποτελεί σίγουρα το μεγαλύτερο πολιτικό γεγονός τού 20ου αιώνα και ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά επιτεύγματα στην ιστορία τής ανθρωπότητας.
Σήμερα δε, αποτελεί την ελπίδα όλων στους ενδότερους φόβους τού ανθρώπου για ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα και μία ολοκληρωτική καταστροφή τής ανθρωπότητας.
Αποτελεί ακόμη το ελπιδοφόρο στήριγμα απέναντι στα μεγάλα και πολλαπλά προβλήματα που σωρηδόν τίθενται ενώπιον τού αγωνιζόμενου ανθρώπου για ένα καλύτερο μέλλον.
Γνωρίζω ότι υπάρχουν και οι απαισιόδοξοι άνθρωποι, οι οποίοι βλέπουν με σκεπτικισμό το μέλλον τής Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκείνοι που διατείνονται ότι αργά ή γρήγορα θα διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη.
Η διαδρομή της που διάνυσε από την ιστορική εκείνη ημέρα τής 9ης Μαΐου 1950, όταν ο Γάλλος υπουργός τω Εξωτερικών Robert Schumann διάβασε στη λεγόμενη αίθουσα του Ρολογιού το περίφημο κείμενο τού Πατέρα τής Ευρώπης Jean Monet, που θεωρείται η γενέθλια ημέρα τής Ε.Ε., μέχρι σήμερα, υπήρξε εξόχως δύσκολη, πολύπλοκη και δαιδαλώδης.
Τα επιτεύγματα όμως που πέτυχε στα εξήντα δύο χρόνια τής πορείας της πιστεύω ότι μάς παρέχουν όλα εκείνα τα εχέγγυα που χρειαζόμαστε, ώστε να μη συμμεριζόμεθα τις απαισιόδοξες αυτές σκέψεις. Η υπερνίκηση όλων των παρουσιασθέντων μεγάλων προβλημάτων απέδειξε πως, όταν το πνεύμα τού ανθρώπου καθοδηγεί τις πράξεις του και πως όταν το μεγάλο όραμα τής Ειρήνης και τής καθιέρωσης των ανθρωπιστικών αξιών τής ζωής ενυπάρχει στις ψυχές των λαών και αποτελούν μόνιμο στόχο, τότε δικαιούμαστε να πιστεύουμε ότι και τα σημερινά δύσκολα προβλήματα θα υπερνικηθούν και θα ανατείλουν πιο χαρούμενες και πιο αισιόδοξες μέρες.
Στην ηράκλεια αυτή προσπάθεια για τη σταθεροποίηση τής Ειρήνης και την καθιέρωση των παραδεδεγμένων αξιών τής ζωής και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πιστεύουμε ακράδαντα ότι η Εκκλησία Κύπρου, σε συνεργασία με την Ελλαδική και όλες τις ορθόδοξες Εκκλησίες, έχει να διαδραματίσει και το δικό της σημαντικό και καθοριστικό ρόλο.
Σήμερα η Ε. Ε., αφού διάνυσε τους τρεις πρώτους Πυλώνες της, ήτοι την Οικονομική της Ένωση, την πολιτική της Ένωση και τον τρίτο Πυλώνα που αναφέρεται σε θέματα κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, διανύει τον 4ο της ΠΥΛΩΝΑ. Ο βασικός στόχος αυτού είναι η Κοινωνικοπολιτιστική Ένωση.
Η Ευρώπη επιδιώκει πλέον την πολιτισμική ενότητά της, για να δημιουργήσει μια πολιτιστική ομοιογένεια και να εξασφαλίσει μια ενιαία βάση και ταυτότητα τού Ευρωπαϊκού της πολιτισμού. Γι’ αυτό επιδιώκεται μια συναίνεση στα θέματα Παιδείας, Δημόσιας Υγείας, Περιβάλλοντος, Γλώσσας και όλων των άλλων στοιχείων που αποτελούν τον πολιτισμό εκάστης χώρας Μέλους της Ε.Ε.
Ο τέταρτος Πυλώνας, παρ’ όλους τους κινδύνους που ελλοχεύουν για μάς τους Έλληνες, μπορεί να αποτελέσει την απαρχή μιας μεγάλης πνευματικής πρόκλησης για την αναβίωση των στοιχείων που συνιστούν τον πολιτισμό μας και συνθέτουν την ταυτότητά μας! Τα στοιχεία αυτά δεν μπορεί να είναι άλλα από τις αξίες τού κλασσικού μας πολιτισμού και ιδιαιτέρως τής ορθόδοξης χριστιανικής μας ταυτότητας. Είναι τα στοιχεία που συνθέτουν τον ελληνοχριστιανικό μας πολιτισμό, για τον οποίο είμαστε τόσο υπερήφανοι.
Προτού αναλύσω στο ρόλο που έχει να διαδραματίσει η Εκκλησία μας στη δύσκολη αυτή καμπή τού 4ου Πυλώνα τής Ευρωπαϊκής Ένωσης, κρίνω απόλυτα αναγκαίο να παρουσιάσω την εσωτερική εικόνα τού σύγχρονου ελληνισμού.
Κατ’ αρχάς, ο νέος Ελληνισμός, κατά τον τελευταίο μισό αιώνα δέχτηκε – δυστυχώς – φοβερά ιδεολογικά πλήγματα εκ των έσω. Επώνυμοι και ανώνυμοι γραικύλοι ασπάστηκαν την ιδεολογία του Samuel Huntington, την οποία έχουν υιοθετήσει και οι Δυτικοί.
Αυτός διατείνεται ότι στην Ευρώπη έχουμε μια πόλωση πολιτισμών, που εκφράζεται σε δύο άξονες. Τον πρώτο εκπροσωπούν η Ρωμαιοκαθολική και Προτεσταντική κοινωνία και το δεύτερο η Ορθόδοξη και Ισλαμική. Έτσι, κατά τον Huntington, η Ορθόδοξη μας θρησκεία και παράδοση και ο ισλαμικός φονταμενταλισμός είναι πολιτιστικά ασυμβίβαστοι με τις αρχές τής Ευρωπαϊκής Ένωσης και αντιμετωπίζονται σαν πολιτιστικά απόβλητα διότι συντηρούν τις εθνικές τάσεις και τις αυταρχικές κοινωνίες!
Μέσα στα ίδια πλαίσια η ορθόδοξη Ελλάδα εμφανίζεται ως σκοταδιστική και μισαλλόδοξη. Επηρεασμένοι από το πνεύμα αυτό οι Δυτικοί τοποθετήθηκαν εχθρικά εναντίον των ορθοδόξων Σέρβων αδελφών μας, ενώ για τους ισλαμιστές τής Βοσνίας, λόγω των συμφερόντων τους όχι μόνο τους ανέχονται αλλά και τους βοηθούν!
Οι Δυτικοί, βεβαίως, δικαιούνται να πιστεύουν ό,τι θέλουν. Όμως είναι αδιανόητο να ευρίσκονται και Έλληνες που να ασπάζονται τέτοιαν ιδεολογία, η οποία μας θυμίζει τη θεωρία τού Fallmerayer, ο οποίος διατύπωσε τη θεωρία περί πλήρους εκσλαβισμού των Ελλήνων, στα μέσα τού 19ου αιώνα.
Και όμως! Εμπαθείς « φωταδιστές » « ...κυριολεκτικά αναλφάβητοι σε ό,τι αφορά τον πολιτισμό τού τόπου τους, την πνευματική τους παράδοση, την κοινωνική δυναμική τής ορθόδοξης βιοτής, περιφέρονται σε διεθνή συνέδρια θριαμβολογώντας, που επί τέλους ο Huntington δικαίωσε την «προοδευτική» τους αρνησιπατρία. Καταγγέλλουν την ίδια τους τη χώρα και το λαό της για θρησκευτικό φονταμενταλισμό, για ρατσισμό και αντισημιτισμό, για διώξεις των μειονοτήτων ως και για άρνηση τής θρησκευτικής ελευθερίας των « μαρτύρων τού Ιεχωβά ». Και ο διεθνής τύπος μεγεθύνει τα συμπλεγματικά τους κοάσματα.» (Χρ. Γιανναρά, « Ευρώπη: Πόλωση πολιτισμών; » ).
Έκτοτε - και για μεγάλο χρονικό διάστημα - ακολούθησε ένας «πόλεμος» εναντίον των ιερών και των οσίων των υψηλοφρόνων εννοιών της φυλής μας. Η Ορθοδοξία ως ιδεολογία και ως βίωμα και η Εκκλησία, ως μία ζώσα πραγματικότητα, ως η ταμειούχος τής αγάπης, βρέθηκαν στο στόχαστρο τής δυσώδους βωμολοχίας των θλιβερών αυτών σκοταδιστών. Και αυτός ο πόλεμος έγινε από καινοφανείς- αλλά στην ουσία κενοφανείς - νεοέλληνες, ούτω αυτοκαλούμενους επιστήμονες.
Ο Βυζαντινός μας πολιτισμός με τα λαμπρά του πνευματικά επιτεύγματα καθυβρίστηκε και μειώθηκε! Χρειάστηκε να προβληθούν συστηματικά οι εμβριθείς επιστημονικές μελέτες των αοιδίμων καθηγητών της Βυζαντινολογίας Διονυσίου Ζακυθηνού και Σπυρίδωνος Ζαμπελίου καθώς και μερικών ξένων όπως τού Steven Runciman και τού Arnold Toynbee, για να πάρει το Βυζάντιο την αρμόζουσα σ’ αυτό θέση μέσα στην Ιστορία, ως κέντρο εκπολιτισμού και εκχριστιανισμού των Σλάβων και των Ρώσων!
Αλλά και η Παιδεία μας δέχτηκε τέτοια πλήγματα που μέχρι σήμερα ακόμη δεν μπόρεσε να βρει τον πνευματικό της προσανατολισμό! Νεοφανείς - κενοφανείς «παιδαγωγοί»,που ποτέ τους δεν μπόρεσαν να θαυμάσουν και να χαρούν το κάλλος και τις διαχρονικές ηθοπλαστικές αξίες τού αρχαίου Ελληνικού μας Πολιτισμού, ούτε και να βιώσουν τα ουράνια και λυτρωτικά μηνύματα τού Χριστιανισμού, δοκίμασαν και – δυστυχώς - πέτυχαν ν’ αποκόψουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τούς Ελληνόπαιδες από τις ρίζες τού πολιτισμού τους!
Είναι οι ίδιοι που αγωνίζονται ακόμη και προσπαθούν να καταστήσουν προαιρετικό, σε πρώτο βήμα, και μετά να καταργήσουν το μάθημα των Θρησκευτικών από τα σχολεία ή να το μεταβάλουν σε διαθρησκειακό μάθημα, όπως διαλαμβάνουν οι τελευταίες τους συστηματικές εισηγήσεις. Είναι οι ίδιοι που πέτυχαν και κράτησαν τους μαθητές μας, μακράν από τη « γλώσσα των Θεών» την πλουσιότατη και εύχυμη αρχαία Ελληνική γλώσσα, η οποία παράλληλα με την έξοχη παιδαγωγική και ηθοπλαστική της αξία είναι η γλώσσα στην οποία είναι γραμμένη η Αγία Γραφή, η Υμνολογία τής Εκκλησίας μας και αποτελεί τον καθρέπτη τού πολιτισμού μας!
Επομένως το πρώτο χρέος τής Εκκλησίας είναι να αρχίσουμε μια έντονη εκστρατεία διαφώτισης και θωράκισης τού λαού μας γύρω από τις μεγάλες και διαχρονικές αξίες που συνιστούν την ουσία του πολιτισμού μας, και οι οποίες τον διαφύλαξαν κατά τους αιώνες τής σκλαβιάς και τον οδήγησαν στην εθνεγερσία τού 21 και στην εθνική του παλιγγενεσία.
Η Εκκλησία, ως πνευματική Μητέρα και ταγός τού ποιμνίου της επιβάλλεται να έχει λόγο και θέσεις στα μεγάλα θέματα τής ζωής, ιδιαίτερα στη διαμόρφωση των προγραμμάτων τής Παιδείας, η οποία και αποτελεί τη μεγάλη βάση τής διαμόρφωσης τής προσωπικότητας τού νέου και την έπαλξη των αγώνων για ένα καλύτερο μέλλον.
Θέλω να τονίσω με όλη τη δύναμη τής ψυχής μου ότι χωρίς τις διαχρονικές αξίες τού κλασσικού μας πολιτισμού, που καταξιώνουν την έννοια και την αξία τού Ανθρώπου και χωρίς τις ουράνιες και λυτρωτικές αξίες τής χριστιανικής μας θρησκείας, η οποία βοηθά τον άνθρωπο να αξιολογεί τα διάφορα προβλήματα τής ζωής υπό το πρίσμα τής αιωνιότητας, σίγουρα το μέλλον τής Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι δυσοίωνο.
Αυτές οι αρχές άλλωστε αποτέλεσαν και επιβάλλεται να συνεχίσουν να αποτελούν τη βάση τής δημιουργίας και τής διαρθρωτικής δομής και τής προόδου τής Ε.Ε.
Και η θέση αυτή δεν προέρχεται από ένα κληρικό – εννοώ τον ομιλούντα- ο οποίος φύσει και θέσει είναι διαποτισμένος παιδιόθεν από τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη.
Ο μεγάλος Άγγλος φιλόσοφος και ποιητής Έλιοτ στο περίφημο δοκίμιό του « Οι ευθύνες τού Λογοτέχνη» το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό « Αγγλοελληνική Επιθεώρηση» επεσήμανε ευστοχότατα «Για να διασωθεί η Ευρωπαϊκή πνευματική παράδοση, αλλά και για να ωφεληθούν οι εθνικοί συντελεστές που την απαρτίζουν, πρέπει να καλλιεργούνται αδιάκοπα οι πηγές της στην Ελλάδα και τη Ρώμη και να ανανεώνονται συνεχώς εκεί…».
Μέσα στο ίδιο πνεύμα η μεγάλη πνευματική και φιλοσοφική φυσιογνωμία τού Paul Valery συμπλήρωσε θεσπέσια: « Ευρωπαίος είναι μονάχα εκείνος ο οποίος πέρασε από την πειθαρχία της Ελληνικής σκέψεως ».
Να γιατί η Ισπανία πρότεινε την εισαγωγή της Ελληνικής Παιδείας σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε «… η Ελληνική γλώσσα να φθάσει να είναι η κοινή γλώσσα μορφώσεως όλων των Ευρωπαίων…».
Το έδαφος στην Ευρώπη πάντα είναι γόνιμο για τέτοιες ιδεολογίες. Ας μη λησμονούμε ότι η Ευρώπη επί αιώνες αρδευόταν από τα νάματα της χριστιανικής μας διδασκαλίας, την οποία ο Θείος Παύλος με ένθεο ζήλο εκήρυξε.
Δυστυχώς, μετά το Σχίσμα, η Δυτική Εκκλησία εκκοσμικεύτηκε και διασπάστηκε πλήρως. Σήμερα στην Ε.Ε. υπάρχουν τόσες πολλές καλούμενες εκκλησίες, « ων ουκ έστιν αριθμός» με αποτέλεσμα ο Χριστιανισμός να υπάρχει μόνο κατ’ επίφαση.
Νομίζω ότι πολύ εύστοχα ο μεγάλος φιλόσοφος και Ινδός Ηγέτης Μαχάντμαν Γκάντι επεσήμανε το εξής.
« Πεποίθησή μου είναι ότι η σημερινή Ευρώπη δεν πραγματοποιεί το πνεύμα τού Θεού και τού Χριστιανισμού… Η Ευρώπη σήμερα είναι κατ’ όνομα χριστιανική. Στην πραγματικότητα προσκυνεί τον Μαμμωνά. Επιμένω να φρονώ ότι ο Ευρωπαϊκός Χριστιανισμός σημαίνει άρνηση τού Χριστιανισμού».
Εντεύθεν όμως αναφύεται το χρέος τής Εκκλησίας μας και τής Ορθοδοξίας γενικότερα.
Ο ομότιμος καθηγητής τού Πανεπιστημίου Αθηνών Ευάγγελος Θεοδώρου στο άρθρο του « Η Ελληνική Παιδεία και το όραμα τής Ηνωμένης Ευρώπης» γράφει με αισιοδοξία.
« Η Ορθοδοξία ημπορεί και μέσα στην Ηνωμένη Ευρώπη να διαδραματίσει το ρόλο που έπαιξε μέσα στο αχανές Βυζαντινό κράτος, μέσα στο οποίο, κατά τον Νικόλαο Γιώρκα, απέβη «κύριος παράγων εξελληνισμού». «Η Ορθόδοξη Εκκλησία» κατά τον Κάρολο Diehl «απετέλεσε τη στερεά αμμοκονία, που συνέδεε στερρώς μεταξύ τους τα διάφορα μέρη τής κολοσσιαίας οικοδομής τής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας».
Όπως μέσα σ’ αυτήν το Άγιο Βάπτισμα και η πρόσληψις ελληνικής μορφώσεως μετεμόρφωναν πλείστους βαρβάρους σε Βυζαντινούς Έλληνες, κατά παρόμοιο τρόπο, μέσα στην Ευρώπη, το Ελληνοχριστιανικό ιδεώδες ημπορεί να είναι ενοποιός παράγων ελληνομόρφου και ελληνοκεντρικού εξευρωπαϊσμού».
Και συμπληρώνει πολύ ωραία ο μεγάλος ρώσος διανοούμενος Γεώργιος Φλορόφσκυ: « Η Ορθόδοξος Εκκλησία υπήρξε ο θεματοφύλαξ τού Χριστιανικού Ελληνισμού και αυτό το δημιουργικό πνεύμα τού Χριστιανικού Ελληνισμού πρέπει να αναζητούμεν. Ας γίνουμε περισσότερον Έλληνες δια να αποβώμεν Ορθόδοξοι Χριστιανοί…».
Αγαπητοί μου συνδαιτυμόνες,
επειδή στη συνείδησή μου Εκκλησία και Ορθοδοξία είναι ταυτόσημες έννοιες επιθυμώ να τελειώσω την αποψινή μου διάλεξη με λίγες αλλά πολύ εκλεκτές σκέψεις, οι οποίες αποτελούν και την πεμπτουσία τής διάλεξής μου, τις οποίες ο αοίδιμος πρύτανης τής ελληνικής διανόησης και Ακαδημαϊκός Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, εξέφρασε σε μια διάλεξή του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
«« ... Μέγα αίτημα τής συγχρόνου ζωής μας, το οποίον τίθεται ενώπιόν μας και εις τη συνείδηση τού συγχρόνου Ελληνισμού, κατά τρόπο αδυσώπητον, είναι το αίτημα να αναγεννήσωμεν μέσα μας, ό,τι οι πατέρες μας ωνόμασαν ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΝ... Παρελάβαμεν τον Χριστιανισμόν και η ιστορική μοίρα επεφύλαξε εις ημάς το προνόμιον να τον ερμηνεύσωμεν, να διατυπώσωμεν με την ελληνικήν φιλοσοφίαν τας αρχάς του και έτσι να τον παραδώσωμεν εις τον κόσμον... Κατά δε την περίοδον τής Τουρκοκρατίας, η Ορθοδοξία απετέλεσε την κιβωτό τής σωτηρίας μας...
Σήμερον, που δοκιμάζονται και διασαλεύονται εκ βάθρων, όλα τα ιστορικά μας αποκτήματα και αγαθά, έχομεν χρέος, ως λαός, να εμβαθύνωμεν, όπως απαιτούν οι σύγχρονοι όροι τής ζωής, άλλη μία φοράν εις την πηγήν τής Ορθοδοξίας και να αναγεννήσωμεν μέσα μας το πνεύμα τού Χριστιανισμού!..».
Πιστεύω ακράδαντα, ότι ως Εκκλησία Κύπρου και ως Κυπριακός λαός, που διερχόμαστε την πιο δύσκολη ιστορική μας καμπή μέσα στους αιώνες τής πολυκύμαντης ιστορίας μας, αυτό το πνεύμα τής ορθοδοξίας όχι μόνο έχουμε χρέος να το αφομοιώσουμε αλλά προ παντός να το βιώσουμε για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε στη Γη των Πατέρων μας.
Θέλω να τονίσω με έμφαση τούτο. Η Ορθοδοξία και ως έννοια και ως βίωμα συμπορεύεται δημιουργικά με τον Ελληνισμό αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να την θεωρήσουμε ως ταυτόσημη με αυτόν. Ούτε και είναι έννοια εθνική αλλά υπερεθνική και παγκόσμια. Συνεπώς δεν δικαιούμαστε να την κρατήσουμε εγωιστικά για τον εαυτό μας.
Αντίθετα. Έχουμε έχουμε ύψιστη ηθική υποχρέωση να την μεταλαμπαδεύσουμε « έως εσχάτου τής γής» ( Πρ. 1:8) και ιδιαίτερα να την εμφυσήσουμε στην εκκοσμικευμένη Ευρώπη, η οποία, δυστυχώς, υποδουλώθηκε στον υλικό ευδαιμονισμό με αποτέλεσμα τη σημερινή οικονομική κρίση.
Αυτό είναι το σαφές μήνυμα που μάς κληροδότησε ένας σεβαστός μας καθηγητής τού Πανεπιστημίου Αθηνών ο Ευάγγελος Θεοδώρου:
« Οι Ορθόδοξοι Έλληνες μαζί με τους αδελφούς των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών πρέπει να αναμεταδώσουμε το προφητικό μήνυμα τού Ντοστογιέφσκυ (μεγάλου Ρώσου διανοούμενου και συγγραφέα) το οποίο είναι πολύ συγκινητικό και χρεωστικό.
« Ναι, αυτό είναι το καθήκον τής Ορθοδοξίας. Ν’ αποδείξει ότι άνευ τού Χριστού δεν μπορεί κανείς να ζει… Ο Χριστός θα φέρει πίσω στους λαούς τής Ευρώπης το Φως· και τότε Ανατολή και Δύση θα είναι και πάλιν ενωμένες.
Είναι καθήκον τής Ορθοδοξίας να φέρει εκ νέου τον Χριστόν σ’ εκείνη την Ευρώπη, η οποία απομακρύνεται απ’ Αυτόν συνεχώς και περισσότερον. Κατά τη γνώμη μου αποστολή τής Ορθοδοξίας είναι να σώσει την Ευρώπη από την άβυσσο και το χάος, με την πίστη της προς τον Χριστό.
Στις τελευταίες ημέρες, βλέπω σαφώς μπροστά μου, ως όραμα, ότι η Ευρώπη διαρκώς και περισσότερον απομακρύνεται από τον Χριστό, εφ’ όσον ολονέν και περισσότερον παραδίδεται στην ευχάριστη και αναπαυτική ζωή.
Και όταν η Ευρώπη, στη συνέχεια, ακολουθώντας αυτό το δρόμο, θα προχωρήσει στην άβυσσο, θα έλθει ο ορθόδοξος λαός, με τη φωτεινή εικόνα τού Χριστού στην καρδιά του, με τη συγχωρούσα και ταπεινόφρονα αγάπη του, και την τελευταία στιγμή θα σώσει την Ευρώπη από το χάος».
Προφητικό, συγκινητικό αλλά και τα μάλιστα χρεωστικό για όλους μας το κείμενο αυτό.
Ναι, όλοι ζούμε το γεγονός αυτό τής αποστασίας τής Δύσεως από τον Χριστό. Η Ευρώπη βαπτίσθηκε μεν εις τον Χριστό αλλά, δυστυχώς, όταν « έφαγε και ενεπλήσθη, απελάκτισεν τον Ηγαπημένον». (Δευτερονόμιον λβ΄15).
Και καταθέτω αγαπητοί μου φίλοι την προσωπική μου μαρτυρία στο θέμα τούτο. Όταν ο ίδιος ρώτησα τον Πάπα, γιατί η χριστιανική Ευρώπη ανέχεται με τόση απάθεια να βεβηλώνονται οι Χριστιανικοί μας Ναοί, με τέτοιο αισχρό τρόπο από τους Τούρκους εισβολείς, μού απάντησε, μειδιώντας και λακωνικά.
« Η Ευρώπη αγαπητέ μου χρειάζεται ΕΠΑΝΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ», προφανώς, συμφωνώντας απολύτως για τα όσα ανωτέρω διατυπώσαμε.
Έχοντες λοιπό επίγνωση για την αποστολή τής Εκκλησίας τής Κύπρου και τής Ορθοδοξίας, αφού όπως είπα, οι δύο έννοιες ταυτίζονται στη συνείδησή μου, ιδρύσαμε στις Βρυξέλλες το Γραφείο τής Αντιπροσωπίας τής Εκκλησίας τής Κύπρου, το οποίο έχει μία πολυδιάστατη αποστολή.
Στόχος μας είναι να μεταφέρουμε στους Ευρωπαίους το μήνυμα ότι, η Εκκλησία Κύπρου και η Ορθοδοξία όχι απλώς ζουν αλλά θάλλουν και καρποφορούν.
Επιθυμούν δε διακαώς να μεταφέρουν το μήνυμα τής ελπίδας και της αισιοδοξίας στην Ευρώπη, μέσω τής Ορθοδοξίας, τής Ορθόδοξης μας παράδοσης και των ιερών οικογενειακών μας θεσμών, για ένα ευτυχέστερο μέλλον τού Ανθρώπου.
Θέλουμε να μεταφέρουμε ακόμα το μήνυμα, μέσω τού Γραφείου μας, ότι ως ορθόδοξος χριστιανικός λαός θα εξακολουθήσουμε να αγωνιζόμαστε τόσο για την Ελευθερία τής κατεχόμενης πατρίδας μας, όσο και για την προστασία των θρησκευτικών και πολιτιστικών μας Μνημείων, τα οποία ανενδοίαστα λεηλατούνται από ένα βάρβαρο εισβολέα.
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι, εάν η Ευρώπη εγκολπωθεί το ζωογόνο πνεύμα τής Ορθοδοξίας, τότε θα ισχύσουν οι θεηγόροι λόγοι του Κυρίου μας. « … και κατέβη η βροχή και ήλθον οι ποταμοί και έπνευσαν οι άνεμοι και προσέπεσον τη οικία εκείνη, και ουκ έπεσε. Τεθεμελίωτο γάρ επί την πέτραν…» (Ματθ. 7, 25). « … η δε πέτρα ήν ο Χριστός» (Κορ. 10, 4).
Είμαι βέβαιος ότι πολλοί θεωρούν το όραμα τούτο ως μία ουτοπία. Αλλά το πρόβλημα που τίθεται ενώπιό μας είναι το εξής: Η Ορθοδοξία θα μείνει κεκλεισμένη στα σημερινά της γεωγραφικά ή πληθυσμιακά της όρια; Θα θεωρήσουμε τους εαυτούς μας ως τον περιούσιο λαό τού Θεού, όπως θεωρούσαν τότε οι Εβραίοι τον εαυτό τους; Ή μήπως θα ορρωδούμε με τη σκέψη ότι αποτελούμε μια μειονοψηφία μέσα στη χοάνη τής Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα βλέπουμε τους πάντες και τα πάντα με σκεπτικισμό, ενδοιασμό και καχυποψία.
Ποια είναι λοιπόν η ενδεδειγμένη στάση μας, ως Εκκλησία Κύπρου και ως Ορθοδοξία μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Την απάντηση μάς την δίδει ένας, «ζήλω πεπυρωμένος» σύγχρονος ιεραπόστολος, ένας εκλεκτός ορθόδοξος επιστήμων, που ανήλωσε τη ζωή του στην ιεραποστολική δράση, μέσα στην Αφρική, στις Θεολογικές μελέτες και τη συγγραφή. Πρόκειται για τον οτρηρό Εκκλησιαστικό άνδρα, που επετέλεσε το σύγχρονο θαύμα τής αναστήλωσης τής Εκκλησίας τής Αλβανίας, τον Αρχιεπίσκοπο αυτής κύριο Αναστάσιο.
Στην τελευταία του διάλεξη που έκανε πριν από λίγες μέρες στην Αρχιεπισκοπή μάς άφησε την εξής παρακαταθήκη:
« Πιστεύω ότι η ενδεδειγμένη Ορθόδοξη στάση στη σύγχρονη πολυθρησκειακή κοινωνία είναι το μαρτυρικό-ιεραποστολικό φρόνημα. « Και έσεσθε μοι μάρτυρες εν τε Ιερουσαλήμ και εν πάση τη Ιουδαία και Σαμαρεία και έως εσχάτου τής Γης» (Πράξ. 1:8) « Εσχάτου», με όλες του τις έννοιες. Δίνουμε τη μαρτυρία τής πίστεώς μας, όπου ο Θεός ανοίγει μία πόρτα: σε περιβάλλοντα μη Ορθόδοξα, μη χριστιανικά, αδιάφορα ή αθεϊστικά, στην Ευρώπη, στην Αφρική, σε διεθνείς η παγκοσμίους οργανισμούς. Χωρίς απαίτηση να γίνουν οπωσδήποτε οι θέσεις μας αποδεκτές, χωρίς πνεύμα προσηλυτισμού, χωρίς υπεροψία, χωρίς ανησυχία ή φοβίες. Με σεβασμό στην προσωπική ελευθερία τού άλλου. Τα υπόλοιπα τα κατευθύνει ο Θεός!
Αυτή η εσωτερική διάθεση μάς δίνει τη δυνατότητα να επικοινωνούμε άνετα, προσφέροντας την ορθόδοξη εμπειρία προς κάθε κατεύθυνση· και σ’ αυτούς που έχουν άλλες θρησκευτικές ή κοσμοθεωρητικές πεποιθήσεις. Ό,τι και να πιστεύουν ή να μην πιστεύουν, δεν παύουν να έχουν την αξία τού ανθρωπίνου προσώπου, τού πλασμένου κατ’ εικόνα Θεού». Και ασφαλέστατα αγαπητοί μου η πόρτα που μάς άνοιξε τώρα η αγάπη τού Θεού λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση. Εδώ καλούμεθα να δράσουμε ιεραποστολικά, με ένθεο ζήλο, με πίστη στις διαχρονικές, τις ουράνιες και λυτρωτικές αξίες τού πολύτιμου Θησαυρού μας που λέγεται ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ.
Αυτή η θέση αγαπητοί μου δεν είναι μόνο τού Αγίου Αλβανίας ούτε και δική μου μόνο πεποίθηση. Σε τελευταία ανάλυση δεν αποτελεί προσωπική μας θέση. Είναι η ίδια η εντολή τού Κυρίου μας.
« Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη………διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα, όσα ενετειλάμην υμίν»( Ματθ. κη΄19-20).
Αρχιεπισκοπή Κύπρου
