Οάγιος Βονιφάτιος
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
Ο άγιος Βονιφάτιος ήταν επί τηςβασιλείας του Διοκλητιανού, δούλος κάποιας γυναίκας συγκλητικής, ονόματι Αγλαΐδος,κόρης του ανθυπάτου της Ρώμης Ακακίου, και είχε παράνομες σχέσεις με την κυρίατου. Ήταν μάλιστα μέθυσος, αλλά παράλληλα και ελεήμων και φιλόξενος, με μαλακήκαρδιά στις συμφορές των ανθρώπων και στις ικεσίες τους. Το ίδιο καιη κυρία του ήταν ελεήμων και φιλομάρτυς. Κάποια ημέρα λοιπόν η Αγλαΐς είπε στονΒονιφάτιο: Πήγαινε στην Ανατολή, εκεί που μαρτυρούν οι άγιοι, και φέρε λείψαναμαρτύρων, ώστε να τα έχουμε για βοήθεια και ψυχική σωτηρία. ΟΒονιφάτιος είπε γελώντας: Εάν φέρω το δικό μου λείψανο, θα το δεχτείς; Γέλασεκι αυτή κι αφού τον χαρακτήρισε μέθυσο, έπειτα τον νουθέτησε, του ευχήθηκε καιτον έστειλε δίνοντάς του χρήματα. Ο Βονιφάτιος λοιπόν έφυγε μαζί με δώδεκαδούλους και πολύ χρυσάφι για την Κιλικία, εκεί που βασανίζονταν οι άγιοι, βρήκεαγίους άνδρες να αθλούνται στα μαρτύρια της πίστεως και καταφιλούσε τα δεσμάκαι τις πληγές τους. Παρακινήθηκε κι αυτός και πήγε ενώπιον του ηγεμόνα,ομολογώντας ότι και ο ίδιος είναι χριστιανός. Συνελήφθη αμέσως, οπότε τονκρέμασαν με το κεφάλι κάτω, και του έξυναν τις σάρκες με σκληρότητα, τουέμπηξαν έπειτα μυτερά καλάμια στα νύχια του, του έριξαν λιωμένο μολύβι στοστόμα του και τον έβαλαν με το κεφάλι μέσα σε καζάνι πίσσας που έβραζε. Σε όλααυτά διέμεινε αβλαβής, ενώ πέθαναν πενήντα άνδρες από τους δημίους.
Στο τέλοςτου έκοψαν το κεφάλι με ξίφος, αλλά αντί για αίμα έρευσε γάλα, θαύμα που έκανεπενήντα άνδρες να πιστέψουν στον Χριστό και να βαπτιστούν. Εν τω μεταξύ οιδούλοι που είχαν έλθει μαζί του από τη Ρώμη και που δεν είχαν μάθει τι είχεσυμβεί, γιατί θεώρησαν ότι κατά τη συνήθειά του άργησε από την καταφυγή του στακαπηλειά και τις μέθες, μόλις έμαθαν από τους στρατιώτες τα επί μέρους βασανιστήριαπου υπέμεινε μέχρι την τελείωσή του, βρήκαν το λείψανό του. Πρόσπεσαν τότε στονάγιο και ζήτησαν συγνώμη για όσα άσχημα σκέφτηκαν και είπαν γι’ αυτόν, οπότεστη συνέχεια αφού έδωσαν πεντακόσια νομίσματα αγόρασαν το σώμα του και τομετέφεραν στη Ρώμη. Η δε κυρία του Αγλαΐς, αφού της αποκαλύφθηκαν όλα απόάγγελο Κυρίου, έτρεξε να τον προϋπαντήσει και να τον υποδεχτεί. Τον τίμησεμε λαμπρό τρόπο και τον κήδεψε μεγαλοπρεπώς, πεντακόσια στάδια έξω από τηνπόλη. Ύστερα του ανήγειρε ναό στο όνομά του, στο μέσο της πόλεως,στο σπίτι της, και τον μετέφερε εκεί, όπου καθημερινά προχέει πηγές ιαμάτων.Και εκείνη έκτοτε έζησε όσια και θεάρεστα, και με την καλή αυτή πολιτεία τηςπαρέδωσε το πνεύμα εν ειρήνη στον Θεό».
Παράδοξα αυτά που τελεσιουργούνται στηζωή του αγίου Βονιφατίου. Μέθυσος αυτός, λάγνος, πόρνος καιμοιχός μεταστρέφεται αιφνιδίως στην πίστη του Χριστού. Κι όχι μόνον αυτό: ημεταστροφή του συνοδεύεται με θαρραλέα ομολογία του Χριστού, τέτοια που τονοδηγεί στο να υποστεί πάμπολλα μαρτύρια που είναι αδύνατο να υπομείνειένας άνθρωπος, που μέχρι εκείνη την ώρα κυλιόταν στο βούρκο της φιληδονίας. Κιακόμη περισσότερο: το μαρτύριό του φανερώνεται ότι γίνεται αμέσως αποδεκτό απότον Κύριο κ α ι με το γάλα που έρευσε αντί αίματος την ώρα τηςαποτομής της κεφαλής του κ α ι με το τίμιο λείψανό του, που έκτοτεπρόχεε «πηγάς ιαμάτων» κατά το συναξάρι του. Πού είναι η συνήθης πορεία τωνμαρτύρων του Χριστού, που μέχρι να φτάσουν στο μαρτύριο είχαν κατηχηθεί στηνπίστη και είχαν ενισχυθεί από εκείνους που θεωρούνταν οι «αλείπτες» τους; Πούείναι η επιφύλαξη όλων εκείνων που δεν επέτρεπαν το μαρτύριο υπέρ Χριστού, ανοι υποψήφιοι μάρτυρες δεν είχαν ετοιμαστεί γι’ αυτό, με πνευματικά αγωνίσματα,με εξομολόγηση, με συμμετοχή στη θεία ευχαριστία, κι αυτό με τον δικαιολογημένοφόβο μήπως καμφθούν μπροστά στα βάσανα; Στο μαρτύριο του αγίου Βονιφατίουέχουμε την ακύρωση όλων των «κανονικών» αυτών προϋποθέσεων. Έχουμεμία άνωθεν επέμβαση, του ίδιου του Χριστού, που προκαλεί την αλλοίωση τηςκαρδιάς του, ώστε διά μιας να φτάσει στο χαρισματικό σημείο του μαρτυρίου. «Σαρκικώνανώτερον αποδειχθείς φρονημάτων, εν αλλοιώσει θεία, αθρόον πάσαν προσβολήν τωνδυσχερών υπήνεγκας γηθόμενος, μάρτυς Βονιφάτιε», σημειώνει έκθαμβος ο άγιοςυμνογράφος. (Φάνηκες ανώτερος από τα σαρκικά αμαρτωλά φρονήματα, μεαλλοίωση που σου προκάλεσε ο Θεός, μάρτυς Βονιφάτιε, και υπέμεινες με χαρά κατάτρόπο μαζεμένο την προσβολή των βασάνων).
Δεν είναι ο μόνος. Σαν τον άγιοΒονιφάτιο έχουμε πολλούς στην Εκκλησία μας, που εκτάκτως, όλως «αντικανονικά»,οδηγούνται στο μαρτύριο από άλλες οδούς πέραν της κανονικής πορείας. Αλλά ποιοςμπορεί να καθορίσει την πορεία, όταν δρα ο ίδιος ο Θεός, «ο ετάζων καρδίας καινεφρούς» και συνεπώς μόνος γνώστης του τι διαδραματίζεται στο βάθος της καρδιάςτου κάθε ανθρώπου; Να θυμηθούμε πρώτα από όλα τον ληστή που συσταυρώθηκε με τονΚύριο. Ποια κανονικότητα υφίσταται σ’ αυτόν; Ήρκεσε να δει τον Κύριο και ηκαρδιά του «έλιωσε», αλλοιώθηκε. Η μετάνοιά του τον κάνει να ζητήσει τησυγγνώμη από τον Κύριο, γενόμενος έτσι ο πρώτος «οικιστής» του Παραδείσου. «Αμήν,λέγω σοι, σήμερον μετ’ εμού έση εν τω Παραδείσω». Ποια κανονικότηταυπήρξε στον απόστολο Παύλο, όταν την ώρα της δίωξης των χριστιανών, δέχεται τηνκλήση του Κυρίου να γίνει απόστολός Του; Ποια κανονικότητα υπήρξε στον άγιοΠορφύριο τον μίμο (15 Σεπτεμβρίου), που την ώρα της διακωμώδησης από αυτόν τωνμυστηρίων, ομολογεί Χριστό και του κόβουνε το κεφάλι; Άβυσσος η ψυχή τουανθρώπου και περισσότερο η αγάπη του ίδιου του Θεού μας!
Κι όμως! Υπάρχει κάτι στην πρότερη αμαρτωλήζωή του Βονιφατίου, που προφανώς αυτό υπήρξε η πρόκληση για την πλούσιαενέργεια της χάρης του Θεού: το φιλεύσπλαχνο του χαρακτήρα του. Να σημειώσουμεακριβώς τα λόγια του συναξαρίου: «Ην δε και μέθυσος, αλλά και ελεήμων, καιφιλόξενος και συμφοραίς ανθρώπων και ικεσίαις επικαμπτόμενος». Να το «μυστικό».Να αυτό που «έκαμψε» τον παντοδύναμο Κύριο: η θεοείδειά του λόγω της ελεήμονοςκαρδίας του. Το συμπέρασμα είναι προφανές: άνθρωπος ελεήμων, ακόμη καιβουτηγμένος σε όλα τα σαρκικά πάθη κι αν είναι, δεν πρόκειται να χαθεί. Η χάρητου Θεού θα τον καλέσει, την ώρα που εκείνη θα κρίνει. Μέσα σε τέτοιον άνθρωπολειτουργεί ο Θεός, έστω κι αν όλα εξωτερικά φαντάζουν ανάποδα και αμαρτωλά. Καιτο ξέρουμε και από άλλα ανάλογα περιστατικά της ζωή των αγίων μας. Η Ταϊσία ηπόρνη για παράδειγμα. Βουτηγμένη και αυτή στα πάθη της ατιμίας. Κι όμως ελεήμωνκαι φιλεύσπλαγχνος. Γι’ αυτό κυνηγημένη από τη χάρη του Θεού.Γι’ αυτό αργότερα μετανοημένη και αγία και θαυματουργός. Ποιοςμπορεί έτσι να βγάλει κρίσεις για τους συνανθρώπους του; Ποιος είναι εκείνοςπου μπορεί να καυχηθεί για τη δική του ηθική ζωή; Και βεβαίως καταλαβαίνουμεέτσι ότι αν η ελεήμων καρδία, έστω και με το περίβλημα της σαρκολατρείας,φέρνει τόση χάρη από τον Θεό σε δεδομένη στιγμή, πόσο περισσότερη θα φέρει ότανείναι συνδυασμένη και με καλή και ενάρετη ζωή;
Δεν μπορούμε όμως να μη σημειώσουμε καιτο αυτονόητο: ο άγιος Βονιφάτιος βεβαίως οδηγήθηκε στο ύψος του μαρτυρίου καιτης αγιότητος λόγω της καλής καρδιάς του, όμως η αγάπη προς τον Θεόπυροδοτήθηκε, όταν είδε μπροστά του τα μαρτύρια των άλλων αγίων. Εκεί, στηνέμπρακτη πίστη, τη μέχρι θυσίας, είδε την αλήθεια του Θεού και της χριστιανικήςπίστεως. Και ζήλεψε τους μάρτυρες. Κι αυτό μεταξύ άλλων επισημαίνει και ουμνογράφος: «Προθύμω λογισμώ τους αγώνας ζηλώσας των γενναίων αθλητών,ενήθλησας στερρώς και τον όφιν ενέκρωσας άθλοις σου τοις ζωηφόροις, ιερέΒονιφάτιε». (Ζήλεψες με πρόθυμο λογισμό τους αγώνες των γενναίων αθλητών, ιερέΒονιφάτιε, και άθλησες με σταθερότητα και νέκρωσες το φίδι με τους ζωηφόρουςαγώνες σου).
Ο υμνογράφος όμως του αγίου δεν μπορείνα μη θυμηθεί ότι ο ίδιος εορτάζεται λίγες ημέρες πριν από τα άγιαΧριστούγεννα. Και ψάχνει και βρίσκει αφορμή να συνδέσει την εορτή του με τουπερφυές γεγονός της Γέννησης του Κυρίου. Και τη βρίσκει: από τη Δύση ορμήθηκενα πάει στην Ανατολή για να βρει λείψανα μαρτύρων. Σαν να ήταν η Ανατολή ένααστέρι, που τον καθοδήγησε προς τον γεννηθέντα Χριστό. Όπως λοιπόν και οι εκΠερσίδος μάγοι καθοδηγήθηκαν από το αστέρι για να φτάσουν στον Χριστό, έτσι κιαυτός. Βρίσκει μάλιστα και την αντιστοιχία των δώρων. Χρυσό και λιβάνι καισμύρνα προσέφεραν οι μάγοι, πίστη, ελπίδα και αγάπη προσφέρει εκείνος, κι ακόμηπερισσότερο: τον ίδιο του τον εαυτό - το πιο καθαρό και άμωμο δώρο.«Ανατολής ώσπερ αστήρ τους μάγους εκ Περσίδος, ούτω σε θεία νεύσις εκ δυσμώνωδήγησε, θεόφρον, τεχθήναι εν σπηλαίω, τω ευδοκήσαντι Χριστώ προσκυνήσαι ωςβασιλεί απάσης της κτίσεως, και τούτω δώρα προσαγαγείν, ως λίβανον και σμύρνανκαι χρυσόν, Πίστιν Αγάπην και Ελπίδα. Όθεν σαυτόν ολόκληρον προσήγαγες αυτώάμωμον δώρον». (Όπως ο αστέρας της Ανατολής οδήγησε τους εκ Περσίας μάγους ναπροσκυνήσουν τον Χριστό που ευδόκησε να γεννηθεί σε σπήλαιο, και να Τουπροσφέρουν δώρα, λιβάνι και σμύρνα και χρυσάφι, έτσι και σένα, θείο κάλεσμα σεέφερε από Δυσμάς να προσκυνήσεις τον Χριστό και να Του προσφέρεις την Πίστη,την Αγάπη και την Ελπίδα. Γι’ αυτό πρόσφερες στον Χριστό σαν άμωμο και καθαρόδώρο ολόκληρο τον εαυτό σου). Πράγματι, σημαντικότερο δώρο στον Χριστό για τηνευλογία του ερχομού Του στον κόσμο από την προσφορά του ίδιου μας του εαυτού,και μάλιστα την εν μετανοία κατάθεση των αμαρτιών μας, δεν υπάρχει.
Ακολουθείν
