Ηαγία μεγαλομάρτυς Αναστασία η φαρμακολύτρια
Του Πρωτοπρεσβυτέρου ΓεωργίουΔορμπαράκη
«Η αγία και γενναιότατη μάρτυς Αναστασίαέζησε επί Διοκλητιανού του βασιλέως, στην πόλη των Ρωμαίων. Ήταν κόρη κάποιουειδωλολάτρη ονόματι Πρεπέξαστου, ενώ η μητέρα της λεγόταν Φαύστα. Η μητέρα τηςτην οδήγησε στον Χρυσόγονο, θεόπνευστο και ευσεβή άνδρα, από τον οποίοεκπαιδεύθηκε τα ιερά γράμματα, ενώ την πίστη στον Χριστό την έμαθε από τηνμητέρα της. Συζεύχθηκε με έναν ειδωλολάτρη, τον Πούπλιο, με τον οποίο όμως δενήθελε να έχει συζυγικές σχέσεις, προφασιζομένη πάντοτε κάποια αρρώστια της,λόγω της απιστίας του. Ντυνόταν όμως φτωχά και απέριττα και, με τη βοήθεια μιαςμόνο υπηρέτριας που την ακολουθούσε, επισκεπτόταν τις γυναίκες πουβρίσκονταν σε ένδεια, ενώ κρυφά υπηρετούσε και τους μάρτυρες του Χριστού,εισερχομένη στις φυλακές που τους κρατούσαν, με το να τους λύνει τα δεσμά, νατους αλείφει με λάδι και να τους καθαρίζει τις πληγές, φέρνοντάς τους και τιςκατάλληλες τροφές που χρειάζονταν. Ο σύζυγός της που έμαθε τι έκανε, καταρχάςτην έβαλε υπό επιτήρηση. Όταν όμως εκείνος σε κάποιο ταξίδι του με τρικυμιώδηθάλασσα πνίγηκε, βρήκε την ευκαιρία, ελεύθερη πια, να μοιράσει όλη τηνπεριουσία της στους πτωχούς, ενώ χωρίς καμιά πίεση συνέχισε να υπηρετεί τουςαθλητές του Χριστού, να μαζεύει τα λείψανά τους μετά το μαρτύριό τους και να ταενταφιάζει οσίως.
Καθοδήγησε και ενίσχυσε πολλούς προς τομαρτύριο του Χριστού, κι όταν ήλθε η ώρα και η ίδια να εξετασθεί από διαφόρουςηγεμόνες, ομολόγησε την πίστη της, οπότε την έριξαν στη θάλασσα μαζί με άλλεςγυναίκες, ενώ τέλος αφού την έδεσαν σε πασσάλους και την έβαλαν σεφωτιά, δέχτηκε το στεφάνι του μαρτυρίου. Τελείται δε η σύναξή της στον ναό πουοικοδομήθηκε στον τόπο του μαρτυρίου της, που βρίσκεται κοντά στα έμβολα τουΔομνίνου».
Δεν διαφεύγει της προσοχής του αγίουυμνογράφου Ιωσήφ ότι η μνήμη της αγίας μεγαλομάρτυρος βρίσκεται λίγες μόνονημέρες προ της μητροπόλεως των εορτών, της Γεννήσεως του Κυρίου μας («Προεόρτιοςημέρα σήμερον της ενανθρωπήσεως Χριστού του Θεού τη της πανευφήμου και μάρτυροςεορτή συνεξέλαμψεν Αναστασίας», δηλαδή: η προεόρτια εορτή της ενανθρωπήσεως τουΧριστού του Θεού έλαμψε μαζί με την εορτή της μάρτυρος Αναστασίας). Καιμολονότι δεν υπάρχει καμία ιστορική και πραγματιστική σχέση μεταξύ των δύοαυτών εορτών, έχει την διαρκή έγνοια να τις συνδέσει μεταξύ τους, γι’ αυτό καιοι πρώτοι ύμνοι της κάθε ωδής για την αγία είναι προς τιμήν του ερχομού τουΚυρίου. Στο εξαποστειλάριο όμως της ακολουθίας, προς το τέλος πια του όρθρου,στην προεόρτια αναφορά του για τα Χριστούγεννα, προβαίνει στη σύνδεση απόπλευράς συμβολικής και νοηματικής: η μνήμη της αγίας Αναστασίας λειτουργεί ωςπροκήρυξη της Γεννήσεως, ως καθοδηγητικό αστέρι για τους εκ Περσίδος μάγους καιτους απλούς βοσκούς, δεδομένου ότι εκείνη πρόσφερε αντί χρυσάφι και λιβάνι καισμύρνα τον ίδιο της τον εαυτό στον Δεσπότη Χριστό. «Την εκ Παρθένου Γέννησιντου Χριστού προκηρύττει η φωτοφόρος μνήμη σου, μάρτυς Αναστασία, εν Βηθλεέμσυγκαλούσα Μάγους μεν εκ Περσίδος, συν δώροις∙τους Ποιμένας δε, μετ’ αγγέλωνπρος ύμνον∙ συ γαρ σαυτήν, ως χρυσόν και λίβανον και ως σμύρναν, προσήξαςτω Δεσπότη σου, εναθλούσα, θεόφρον» (Η φωτοφόρα μνήμη σου, μάρτυς Αναστασία,προκηρύσσει την εκ Παρθένου Γέννηση του Χριστού, καθώς συγκαλεί στη Βηθλεέμτους εκ Περσίας μάγους, μαζί με τα δώρα, και τους Ποιμένες μαζί με τουςαγγέλους για υμνολογία. Διότι εσύ με το μαρτύριό σου, θεόφρον, πρόσφερες στονΔεσπότη σου, σαν χρυσάφι και λιβάνι και σαν σμύρνα, τον ίδιο τον εαυτό σου).
Η ολοκληρωτική προσφορά της αγίας στονΧριστό, απόδειξη της αγάπης της προς Εκείνον, την έκανε να αποκτήσει και τηδύναμη Εκείνου. Ο υμνογράφος της την παρομοιάζει με ξίφος που έκανε κομμάτιαόλη τη δύναμη των δαιμόνων. «Στομώσασα το φρόνημα αγάπη θεϊκή, μάρτυς αληθώςμεγαλώνυμε, ξίφος ωράθης, πάσας φάλαγγας συγκόπτον των δαιμόνων, ενθέωπεποιθήσει» (Ατσάλωσες το φρόνημά σου από την αγάπη του Θεού, αληθινάμεγαλώνυμη μάρτυς, και φάνηκες έτσι σαν ξίφος, που κατακόβει τις φάλαγγες τωνδαιμόνων, με πίστη στον Θεό). Την παντοδυναμία αυτή εξάλλου, λόγω της παρουσίαςτου Χριστού στην ύπαρξή της, προβάλλει ο άγιος Ιωσήφ και μέσω του ονόματός της:εικονίζει η αγία την Ανάσταση του Χριστού, γιατί όπως η Ανάσταση Εκείνουσυνέτριψε τον διάβολο, έτσι και η αγία συνέτριψε με δύναμη τους εχθρούςδαίμονες.«Ανάστασιν Χριστού εικονίζεις, επωνυμία, εχθρούς καταράσσουσα τουςαοράτους, πανεύφημε» (Εικονίζεις με το όνομά σου την Ανάσταση του Χριστού,πανεύφημε, καθώς σύντριψες τους αόρατους εχθρούς).
Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που την εκΧριστού δύναμή της η αγία την προσφέρει σε κάθε πιστό που προσέρχεται εν πίστεισε αυτήν και την επικαλείται («Και νυν θεία χάριτι, κουφίζεις πάντα πόνον,πανεύφημε, εκ των ψυχών ημών, και σωμάτων των τιμώντων σου τους αγώνας και ταπροτερήματα», δηλαδή: Και τώρα με τη χάρη του Θεού, ανακουφίζεις κάθεπόνο, πανεύφημε, από τις ψυχές και τα σώματά μας, εμάς που τιμούμε τους αγώνεςκαι τα προτερήματά σου). Το όνομά της μάλιστα ο άγιος υμνογράφος τοχρησιμοποιεί και με αυτήν την έννοια: ως ανάσταση μέσω των προσευχών της καιγια τις πτώσεις στις αμαρτίες μας («Της Αναστάσεως του Κυρίου συνεπώνυμος ούσα,πεπτωκότα με νυν ανάστησον ταις πρεσβείαις σου», δηλαδή: έχοντας το ίδιο όνομαμε την Ανάσταση του Κυρίου, ανάστησε και εμένα τώρα που είμαι πεσμένο στηναμαρτία, με τις πρεσβείες σου), αφού βεβαίως προηγουμένως το ίδιο, το όνομάτης, λειτούργησε αναγεννητικά και για την ίδια («Της ζωηφόρου αναστάσεωςΧριστού επώνυμος γενομένη, σεμνή, πολιτεία τη κλήσει προσφόρως εξηκολούθησας»,δηλαδή: Απέκτησες την επωνυμία της αναστάσεως του Χριστού και γι’ αυτόακολούθησες τρόπο ζωής σύμφωνο με το όνομά σου).
Η ετοιμότητα της αγίας Αναστασίας νααπαλαίνει τις πληγές που υφιστάμεθα από την αμαρτία και τον διάβολοδικαιολογείται από το ιδιαίτερο χάρισμα που της είχε δώσει ο Θεός: να υπηρετείτους μάρτυρες και μάλιστα να περιποιείται τις πληγές τους. Είμαστε βέβαιοι:όπως τότε έτρεχε στην περιποίηση αυτών των πληγών, το ίδιο – κι ίσωςπερισσότερο – τρέχει και σε εμάς. Το χάρισμά της αυτό λειτουργεί τώρα απείρωςαυξημένο και άκρως πιο αποτελεσματικό. Αρκεί να αναγνωρίζουμε βεβαίως ότι ηαμαρτία αποτελεί τραύμα στην ψυχή μας και να προσερχόμαστε εν μετανοία στονΚύριο.
Ακολουθείν
