Σχόλιο – απάντηση στην απάντηση – πρόταση για το μάθημα των Θρησκευτικών
Ἀρχιμανδρίτης Ἰωαννίκιος Κοτσώνης,Καθηγούμενος Ἱερᾶς Μονῆς Μεταμορφώσεωςτου Σωτήρος Σοχοῦ
Μελετήσαμε ἐπισταμένως τό νέο Πιλοτικό Πρόγραμμα Σπουδῶν γιά τά Θρησκευτικά, τό ἄρθρο τοῦ Πανοσιολογιωτάτου Ηγουμένου της Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου Άγίου Όρους π. Γεωργίου Καψάνη «Ὁδηγός πρός τήν Πανθρησκεία τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν», τό Ὑπόμνημα τοῦ Καθηγητοῦ κ. Ἠρ. Ρεράκη πρός τήν Ἱερά Σύνοδον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, καί τήν ἀπάντηση τῶν κ. Δ. Μόσχου – Γ. Παπαδόπουλου, θεολόγων καθηγητῶν.
Τά θεολογικά, παιδαγωγικά ἐπιχειρήματα τοῦ κ. Ρεράκη ἀποτελοῦν μία ἔγκυρη κριτική τοῦ Προγράμματος μέ στόχο τήν ἀποφυγή ἀλλοίωσης τοῦ μαθήματος καί μετατροπῆς σέ θρησκειολογικό μάθημα. Τό ἄρθρο τοῦ σεβαστοῦ π. Γεωργίου Καψάνη ἔχει θεωρητική θεμελίωση. Ὁμιλεῖ για τόν ἄκρατον ἐκδυτικισμόν τῆς δημόσιας ἐκπαιδεύσεως, ἀπό τήν ἐποχή τῶν Βαυαρῶν στήν Ἑλλάδα, γιά τόν ἰδιότυπον νεοβαρλααμιτισμόν, γιά τόν σύγχρονον νεοελληνικόν οὐμανισμόν, γιά τόν αποπροσανατολισμόν τοῦ μαθήματος πρός τό περιεχόμενο τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς ἀγωγῆς. Ἡ ἀπάντηση τῶν δύο θεολόγων κ. Μόσχου – κ. Παπαδοπούλου εἶναι μία ἀπάντηση «θρησκευτικοῦ (μέν) γραμματισμοῦ» ὀρθοδόξου (δέ) ἀ-γραμματισμοῦ». Ἄς μᾶς συγχωρηθῆ ἡ ἔκφραση. Δέν ἀπευθύνεται προσωπικῶς πρός τούς ἀξιοτίμους καλούς θεολόγους, ἀλλά πρός τό σύγχρονο ἀναθεωρητικό, μεταρρυθμιστικό πνεῦμα, πού διέπει τά παιδαγωγικά γράμματα. Ἡ ἀποδοχή ἀπόψεων ξένων παιδαγωγῶν –φιλοσόφων καί θεολόγων- ἀπό πολλῶν ἐτῶν ἔχουν δημιουργήσει ἀλλοίωση στά θεολογικά καί ἐκπαιδευτικά πλαίσια, ἀντικαθιστῶντας τήν Πατερική σκέψη, τήν κατά Θεόν σοφία, μέ τήν κοσμική οὐμανιστική παιδεία.
Ἄς ἀκούσωμε καί τήν ἄποψη τοῦ ἁγίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου πού λέει ὅτι «μέ τήν σοφία τοῦ Πνεύματος γεμίζει ὁ ἄνθρωπος μέ πολλή ταπείνωση, ἐνῶ μέ τήν κοσμική σοφία ἀποκτᾶ τήν ὑπερηφάνεια τοῦ φρονήματος» (Λόγος ογ΄).
Ἐρωτοῦμε: Ἡ ἀλλοίωση πού ἐπιβάλλουν οἱ ἐμπνευστές τοῦ Π.Σ. θά ἔχει τέλος; Σήμερα ὁ Θρησκευτικός γραμματισμός, αὔριο ὁ Θ. ἀνα-γραμματισμός, μεθαύριο ὁ Θ. δια-γραμματισμός. Τέλος ὁ Θ. ἀποχρωματισμός ἤ ἀποχριστιανισμός μέ προτεσταντικά ἐρωτήματικά γιά τό Θεανθρώπινο Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, γιά τό δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος, γιά… γιά…
Ὅ,τι γίνεται μέ τήν φθορά τῆς γλώσσης. Τό ἴδιο θά γίνη μέ τήν φθορά τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν. Ὀλίγον κατ’ ὀλίγον θά εὐτελισθῆ σέ ἕνα μάθημα ἐγκυκλοπαιδικό, ἐγκεφαλικό, συγκριτιστικό, ἀνούσιο, ἄοσμο, ἄγευστο, χωρίς πνευματικό περιεχόμενο, χωρίς ἐσωτερική μετοχή.
Ὅ,τι γίνεται μέ τήν διαστρέβλωση ἤ τήν παρερμηνεία τῆς Ἐθνικῆς μας Ἱστορίας. Ὀλίγον κατ’ ὀλίγον θά ὑποστῆ ἀλλοίωση κάτω ἀπό τίς διαφορετικές ἑρμηνεῖες –προτεσταντικοῦ τύπου – τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τῶν ἁγίων Πατέρων, τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἱστορικῶν Ἐκκλησιαστικῶν γεγονότων, κάτω ἀπό τήν ἀσφυκτική ἐπίδραση τοῦ οὐμανιστικοῦ, συγκριτιστικοῦ, ἤ ἐκκοσμικευμένου πνεύματος. Τό νέο Πιλοτικό Πρόγραμμα ἐνέχει τό στοιχεῖο τῆς μειοδοσίας ὅπως καί ὁλόκληρη ἡ Παιδεία μας πού μεταρρυθμίζεται καί ὑποβαθμίζεται ἀπό κάθε κόμμα ἐξουσίας καί κάθε εἴδους γραικυλισμό καί ἰδεολογία.
Παρακαλοῦμε τούς ἀγαπητούς «μεταπατερικούς συναφεῖς θεολόγους» νά μᾶς ποῦν τί ἔχει νά προσφέρει παιδαγωγικῶς στήν ὑπό διάπλασιν παιδική ἤ ἐφηβική ψυχή τοῦ μαθητοῦ ἡ πίστη τοῦ Βουδισμοῦ, τοῦ Σιωνισμοῦ, τοῦ Ἰσλαμισμοῦ; Βεβαίως ὁ Βουδισμός ἔχει νά προσφέρει τήν ἀπραξία, τήν ἀπαισιοδοξία, τήν ἀπαξίωση τῆς ζωῆς, τό Νιρβάνα, τήν ἐπιθυμία τοῦ μηδενός, τόν θάνατον. Ὁ Σιωνισμός τούς γνωστούς μεσσιανικούς, ἀντίχριστους ὁραματισμούς του, μέ τό δέλεαρ τῆς παγκόσμιας ἐξουσίας – βασιλείας. Ὁ Ἰσλαμισμός τήν βία, τήν φωτιά καί τό τσεκούρι, τόν πόλεμο καί τό σκοτάδι τῶν διδασκομένων παθῶν.
Ἐάν τό μάθημα αὐτό, κύριοι, ἀπευθυνόταν σέ μεγάλους στήν ἡλικία, ὥριμους, διαπλασμένους, μέ κρίση καί διάκριση, μέ φωτισμό καί πνευματική γνώση, ἀπαθεῖς ἀνθρώπους, θά μᾶς εὑρίσκατε σύμφωνους. Ἐδῶ ἔχουμε νά κάνουμε μέ παιδαγωγικό μάθημα κατηχήσεως (κατά τόν Ἀδαμάντιον Κοραῆ), μέ μάθημα τό ὁποῖο «μαθαίνει» τά παιδιά τί εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία καί ἡ Πίστη στήν ὁποία βαπτίσθηκαν, τί εἶναι ἡ ζωή πού εἶναι ὁ Χριστός, ποιός εἶναι ὁ Χριστός πού εἶναι ἡ ζωή τους.
Τό Π.Σ. εἶναι μῖγμα παιδαγωγικῆς ἀλλότριας πρός αὐτήν πού προβλέπει τό Σύνταγμα γιά τους Ἑλληνόπαιδας, ὁδηγεῖ δέ σέ διεσπασμένη προσωπικότητα, ἀφοῦ διδάσκει διεσπασμένη πίστη. Μήπως, κύριοι, δέν ἔχετε ἀντιληφθῆ ὅτι κατοικεῖτε ἐντός Ἑλλάδος, δηλαδή σέ ἕνα τόπον πού ἔχει διαποτιστεῖ ἀπό τό πνεῦμα τῆς Πατερικῆς Παράδοσης καί τῆς Ἑλληνορθόδοξης Παιδείας;
Γράφετε γιά τήν «δυνατότητα ἑρμηνείας καί μεταγραφῆς τοῦ συμβολικοῦ κόσμου τῆς πίστης τῶν παιδιῶν…». Θεωροῦμε ὅτι θά γίνεται μία ἀλλοπρόσαλλη μεταγραφή καί ἀντιπαιδαγωγική χειραγώγηση στον συμβολικό κόσμο τῆς πίστης.
Γράφετε ὅτι δέν ἐπιδιώκεται σύγκριση. Ἀλλά χωρίς νά ἐπιδιώκεται φυσιολογικά θά γίνεται ἡ σύγκριση, καί ἡ μίξη -ἐνῶ λέτε δέν θά διδάσκεται– θά ἔρχεται σάν ἀποτέλεσμα. Μίξη, σύγχυση, ἀποπροσανατολισμός, ἀναπάντητα ὑπαρξιακά ἐρωτήματα, ἀμφιβολία, ἀπόρριψη ἴσως κάθε θρησκείας, τόνωση τῆς ἀθεΐας, ἀπονοημάτωση τοῦ νοήματος τῆς ζωῆς. Ἕνα θολωμένο, διδακτικό τοπίο στή παιδική λογιστική ἤ συναισθηματική μαθητική ψυχή.
Γράφετε γιά τούς στόχους τοῦ Π.Σ. Οἱ παιδαγωγικοί, διδακτικοί στόχοι τοῦ διδάσκοντος, ἄν δέν εἶναι προσιτοί, ἁπλοί, κατανοητοί, σαφεῖς («σοφόν τό σαφές») καί πρό πάντων ὄχι τεθλασμένοι, τότε εἶναι στόχοι ἄστοχοι !!!
«Τό μάθημα «κατασυκοφαντήθηκε, «κατακρεουργήθηκε», πολεμήθηκε καί ἐπιδιώκεται κατά καιρούς ὁ ἐξοβελισμός του, ἀφού ἔτσι ἐπιτάσσει ἡ νέα ἐποχή καί ἡ νέα τάξη πραγμάτων. Φτάσαμε στο σημεῖο, νά θεωροῦμε ἐντροπή μας, τήν ὁρολογία ὅτι ἕνας εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός καί διά τῆς Ἐκκλησίας ἐπιτυγχάνεται, ἐν τῇ ἐλευθερίᾳ τοῦ προσώπου, ὁ τελικός σκοπός τοῦ ἀνθρώπου πού εἶναι, ἡ ὑπέρβαση τῆς φθαρτότητος καί θνητότητος καί ἡ κοινωνία τοῦ μέ τόν Θεό. Πρέπει, κατ’αὐτούς, ὁπωσδήποτε νά ἐπιβληθῇ τό συγκρητιστικό πνεῦμα διδασκαλίας, ὥστε μέσα ἀπό τήν πνευματική ἰσοπέδωση, νά ἐπέλθῃ σύγχυση φρενῶν στά παιδιά, τά ὁποῖα πλέον βαδίζουν χωρίς πνευματικά ἐρείσματα καί ἐσωτερικούς στόχους». (Μητροπολίτου Πατρῶν κ.κ Χρυσοστόμου «Δράξασθε Παιδείας…»)
Ἡ γνώμη τοῦ ἀειμνήστου καθηγητοῦ Ν. Ματσούκα εἶναι καί πρόταση ταπεινή δική μας : «Τό ἀναλυτικό πρόγραμμα τοῦ θρησκευτικοῦ μαθήματος πρέπει νά ἀναθεωρηθῆ ἀπό τά βάθρα του καί νά δοθῆ μέ τρόπο πιό συγκεκριμένο ἡ ἱστορική ζωή τῆς Ὀρθοδοξίας» (Περιοδ. Σύναξη τ. 1).
Μέ ἄλλα λόγια ὑπάρχει ἀνάγκη νά γίνη ἐκ βάθρων ἀναθεώρηση, πού σημαίνει νά παύση τό μάθημα νά ὁνομάζεται ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ καί νά τοῦ δοθῆ ἡ προσωνυμία ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ. Ὁ ὅρος Θρησκευτικά εἶναι ἀδόκιμος γιά τά Ὀρθόδοξα δεδομένα. Μετά τήν ἀπελευθέρωση τό μάθημα ὀνομαζόταν ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ. Μέσα στο μάθημα ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, τό ὁποῖον καί προτείνομε, εἶναι δυνατόν νά συμπεριληφθοῦν καί ἡ Ἁγία Γραφή καί ἡ Λειτουργική, ἡ Δογματική, ἡ Ὑμνολογία καί Ἁγιολογία, ὁ Ἡσυχασμός καί οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.
Μόνο ἔτσι θά ἔχομε ἕνα θρησκευτικό μάθημα «παιδείας καί νουθεσίας Κυρίου» ὠφέλιμο γιά τά παιδιά μας.
Ἀρχιμανδρίτης Ἰωαννίκιος Κοτσώνης
