ΤΟ ΑΓΙΟ ΕΥΧΕΛΑΙΟ
1. Στό σημερινό μου κήρυγμα, ἀδελφοί χριστιανοί, θά σᾶς μιλήσω γιά ἕνα ἄλλο Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας μας, γιά τό ἱερό Εὐχέλαιο. Εἶναι καί αὐτό ἕνα ἱερό Μυστήριο, γιά τό ὁποῖο διαβάζουμε στήν Καινή Διαθήκη ὅτι τό ἔκαναν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι. Ὁ Ἀδελφόθεος Ἰάκωβος δίνει ἐντολή σέ περίπτωση ἀρρώστου νά καλοῦνται οἱ Πρεσβύτεροι τῆς Ἐκκλησίας καί νά προσεύχονται γι᾽ αὐτόν καί να τόν ἀλείφουν ἔπειτα μέ ἔλαιο στό ὄνομα τοῦ Κυρίου. Αὐτή τήν προσευχή γιά τον ἄρρωστο ὁ Ἀδελφόθεος Ἰάκωβος τήν θεωρεῖ πολύ δυνατή, ὥστε θεραπεύει τον ἄρρωστο καί τοῦ συγχωρεῖ τά ἁμαρτήματα. Τήν λέγει, «εὐχή πίστεως». «Και ἡ εὐχή τῆς πίστεως – λέγει – σώσει τόν κάμνοντα καί ἐγερεῖ αὐτόν ὁ Κύριος· κἄν ἁμαρτίας ᾖ πεποιηκώς ἀφεθήσεται αὐτῷ» (Ἰακ. 5,14-15). Ἐδῶ πρόκειται πράγματι γιά τό Μυστήριο τοῦ Ἁγίου Εὐχελαίου.
2. Ἀλλά γιατί τήν προσευχή στό Μυστήριο αὐτό ὁ Ἀδελφόθεος τήν λέγει «εὐχή πίστεως»; Εἶπαν ὅτι τήν λέγει ἔτσι, ἐπειδή ἡ προσευχή πρέπει νά γίνεται με πίστη, γιά νά θαυματουργήσει, γιά νά γίνει καλά ὁ ἄρρωστος καί νά τοῦ συγχωρεθοῦν τά ἁμαρτήματα. Ὄχι, χριστιανοί μου, δέν εἶναι αὐτή ἡ σωστή ἑρμηνεία.
Γιατί μπορεῖ νά προσευχηθεῖ κάποιος μέ θερμή πράγματι πίστη καί ὅμως, για λόγους πού ξέρει ὁ Θεός, νά μήν ἀκουστεῖ ἡ προσευχή του. Ἄλλη εἶναι ἡ ἑρμηνεία τῆς ἔκφρασης «εὐχή πίστεως» γιά τό Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου. Ἡ «Ἐκκλησία» λέγεται διαφορετικά καί «πίστις». Ἄς θυμηθοῦμε καί τήν ἄλλη ἔκφραση, πού ἀκοῦμε τό Πάσχα: «Πάντες ἀπολαύετε τοῦ Συμποσίου τῆς πίστεως». Αὐτός ὁ λόγος σημαίνει νά πᾶμε ὅλοι στό τραπέζι πού προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μας το Πάσχα, τήν Θεία Κοινωνία δηλαδή. «Συμπόσιο τῆς πίστεως» εἶναι τό Συμπόσιο τῆς Ἐκκλησίας, ἡ Τροφή, δηλαδή, πού προσφέρει ἡ Ἐκκλησία στά παιδιά της, ἡ Θεία Κοινωνία. Ἔτσι, λοιπόν, καί ἡ ἔκφραση πού ἀκοῦμε στό Εὐχέλαιο «εὐχή τῆς πίστεως» σημαίνει «ἡ προσευχή τῆς Ἐκκλησίας». Ἀκοῦστε τώρα, χριστιανοί μου, μιά ἀλήθεια πού θά σᾶς πῶ: Ὅταν προσεύχεται ἕνας ἅγιος μόνος του εἰσακούεται βέβαια ἡ προσευχή του, ἀλλά μπορεῖ καί νά μήν εἰσακουστεῖ. Ἔτσι, διαβάζουμε γιά τόν Ἀπόστολο Παῦλο ὅτι τόν «βασάνιζε», ὅπως λέγει, μιά δυνατή ἀρρώστια.
Γι᾽ αὐτή του τήν ἀρρώστια παρεκάλεσε τρεῖς φορές τόν Κύριο και ὅμως δέν ἀκούστηκε ἡ πρόσευχή του (Β/ Κορ. 12,7 ἑξ.). Ὁ Κύριος μόνο τοῦ ἀπάντησε, «ἀρκεῖ σοι ἡ Χάρις μου»! Δηλαδή, σάν νά τοῦ εἶπε ὁ Θεός: Ἀρκετό, ἀπόστολέ μου, τό ὅτι σοῦ συμπαραστέκομαι, τό ὅτι σοῦ δίνω τήν Χάρη νά ὑποφέρεις τήν ἀρρώστια σου, ἀλλά μή ζητᾶς καί τήν ἀπαλλαγή ἀπό αὐτήν! Καί τοῦ ἁγίου, λοιπόν, ἡ προσευχή, ὅταν αὐτός προσεύχεται κατά μόνας, μπορεῖ νά μην εἰσακουστεῖ. Ὅταν ὅμως προσεύχεται ἡ Ἐκκλησία μέ τά Μυστήριά της, ὁπωσδήποτε εἰσακούεται ἡ προσευχή Της. Ἡ προσευχή τῶν Πρεσβυτέρων στό Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου, ὅπως καί σέ ὅλα τά Μυστήρια, εἶναι προσευχή τῆς Ἐκκλησίας. Καί ἡ προσευχή αὐτή ὅλης τῆς Ἐκκλησίας, ξαναλέγω, ὁπωσδήποτε ἀκούγεται, ἔστω καί ἄν τελεῖ τό Μυστήριο ἕνας ἁμαρτωλός ἱερεύς. Γι᾽ αὐτό και λέγει ὁ Ἀδελφόθεος μέ πεποίθηση γιά τό Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου ἐδῶ ὅτι «ἡ εὐχή τῆς πίστεως», ἡ προσευχή τῆς Ἐκκλησίας δηλαδή, θά βοηθήσει τόν ἄρρωστο καί θά τοῦ συγχωρέσει τά ἁμαρτήματα.
3. Ἀλλά πῶς λέγει ὁ Ἀδελφόθεος Ἰάκωβος ὅτι θά συγχωρεθοῦν τά ἁμαρτήματα τοῦ ἀρρώστου μέ τό Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου; Γιατί ξέρουμε ὅτι τά ἁμαρτήματα συγχωροῦνται μέ τό Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως. Αὐτό, χριστιανοί μου, ἑρμηνεύεται ἀπό τό ὅτι, ὅταν γινόταν τό Εὐχέλαιο, ἐξομολογοῦνταν πρῶτα οἱ πιστοί, γι᾽ αὐτό καί πολλές εὐχές τοῦ Εὐχελαίου ὁμιλοῦν περί ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν.
Σήμερα δέν γίνεται αὐτό, ἀλλά μερικοί εὐλαβεῖς ἱερεῖς τό ἐφαρμόζουν, καί ἐξομολογοῦν, πρίν ἤ μετά τό Εὐχέλαιο, τόν χριστιανό, χάριν τοῦ ὁποίου γίνεται τό Μυστήριο.
4. Γιά τό Μυστήριο, λοιπόν, τοῦ Εὐχελαίου διαβάζουμε στήν Καινή Διαθήκη, ὄχι μόνον στήν ἐπιστολή τοῦ Ἰακώβου, πού σᾶς ἀνέφερα, ἀλλά καί στά ἱερά Εὐαγγέλια· ἐκεῖ διαβάζουμε ὅτι οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι «ἄλειφαν μέ ἔλαιο πολλούς ἀρρώστους καί τούς θερράπευαν» (Μάρκ. 6,13). Ἀλλά γιά τό Μυστήριο αὐτό τό ἱερό ἔχουμε μαρτυρίες καί ἀπό τούς ἁγίους Πατέρες καί τούς ἐκκλησιαστικούς συγγραφεῖς. Ἰδιαίτερα, καθαρά γιά τό Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου ὁμιλεῖ ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος καί ὁ ἅγιος Κύριλλος ὁ Ἀλεξανδρείας.
Ὁ ἅγιος Χρυσόστομος μάλιστα ἔκανε καί εὐχές γιά τήν θεραπεία τῶν ἀσθενούντων καί οἱ εὐχές αὐτές εἰσῆλθαν στήν τελετή τοῦ Εὐχελαίου. Γι᾽ αὐτό, χριστιανοί μου, ἀφοῦ τό Εὐχέλαιο εἶναι ἱερό Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀπό τά χρόνια τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καθορισμένο, νά καλεῖτε τούς ἱερεῖς σας στήν οἰκία σας, γιά νά σᾶς τό τελοῦν. Δέν εἶναι μόνο γιά τούς ἀσθενεῖς τό Μυστήριο αὐτό, ἀλλά καί γιά τούς ὑγιεῖς καί γιά ὅλους. Πάντοτε, ὁποιαδήποτε ἡμέρα καί ὥρα, μπορεῖ νά τελέσει ὁ ἱερεύς τό ἱερό Εὐχέλαιο. Ἀλλά, ἐπειδή τό Μυστήριο αὐτό συνδέεται μέ τήν Ἐξομολόγηση, τό τελοῦμε ἰδιαίτερα στίς νηστήσιμες περιόδους τῆς Ἐκκλησίας μας, γιατί ὁ λαός ἑτοιμάζεται τότε γιά τήν Θεία Κοινωνία. Οἱ Καθολικοί, ὅπως σέ ὅλα εἶναι «φάλτσοι» καί αἱρετικοί, τό ἴδιο, εἶναι λάθος καί ὡς πρός τό Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου. Γιατί τό τελοῦν μόνο στήν ἐπιθανάτιο κλίνη τῶν ἀσθενῶν. Τί καλά πού εἶμαι Ὀρθόδοξος καί μπορῶ νά καλέσω τόν παπᾶ μου ὅποια μέρα καί ὅποια ὥρα θέλω, γιά νά μοῦ κάνει Εὐχέλαιο καί νά σταυρώσει τά μέλη τοῦ σώματός μου μέ τό ἁγιασμένο ἔλαιο!
5. Κάποτε, χριστιανοί μου, πῆγα σέ ἕνα Νηπιαγωγεῖο καί ἔκανα Εὐχέλαιο γιά τά παιδάκια. Ἔπειτα τά σταύρωσα ἕνα-ἕνα στό μέτωπο, στά χείλη τους, στά μάγουλά τους καί στά χεράκια τους, ὅπως ἔτσι πρέπει νά γίνεται. Ἕνας μικρός τότε ρώτησε τό διπλανό του παιδάκι: «Γιατί ὁ παπούλης μᾶς σταύρωσε μέ τό λάδι στό στόμα μας;». Καί τό παιδάκι τοῦ ἀπάντησε: «Γιά νά μή λέμε κακά λόγια»! Αὐτό ἀκριβῶς εἶναι, χριστιανοί μου! Ἀπό μικρό θά μάθεις τήν ἀλήθεια! Ἀφοῦ τά μέλη τοῦ σώματός μας εἶναι χρισμένα καί μυρωμένα, δέν πρέπει νά τά μολύνουμε καί νά τά χρησιμοποιοῦμε ὡς ὄργανα τῆς ἁμαρτίας· νά λέμε, δηλαδή, κακούς λόγους μέ τό στόμα μας, νά μουντζώνουμε μέ τά χέρια μας, πού σταυρώθηκαν μέ τό ἅγιο Εὐχέλαιο καί νά ἁμαρτάνουμε μέ τό σῶμα μας, πού βυθίστηκε στήν ἅγια Κολυμβήθρα
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
