Ἡ Γέννησις τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ «Τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου» (Γαλ. 4,4)
(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)
Ο χρόνος, ἀγαπητοί μου, κατὰτὴ διαδρομή του ἐμφανίζει στὴ σκηνὴ διάφορα γεγονότα.Ἕνα γεγονὸς ὅμως, ποὺ συνέβη σὲ μιὰ ἄ-σημη γωνιὰ τοῦ πλανήτη, ἀποτελεῖ τὸν ἄξονα γύρω ἀπ᾽ τὸν ὁποῖο στρέφονται σφαῖρες ἰδεῶνκαὶσυναισθημάτων. Εἶνε ἐκεῖνο ποὺ ἡ Ἐκκλησίαἑορτάζει κάθε χρόνο στὶς 25 Δεκεμβρίου.
Ἡ γέννησις τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, νάτὸ με-γαλύτερο γεγονὸς τῆς παγκοσμίου ἱστορίας.Τὰ γενέθλια βασιλέων, αὐτοκρατόρων καὶ κατακτητῶνλησμονήθηκαν, «πομφόλυγες ἦσαν καὶ διερράγησαν»,φοῦσκες ἦταν κ᾽ ἔσκασαν.Καὶ ἐνῷ πολλοὶ ἀπὸ μᾶς δὲν γνωρίζουμε τὴν ἡμερομηνία γεννήσεως προσφιλεστάτων μας προσώπωνκαὶ πρέπει γι᾿ αὐτὴν νὰ ψάξουμεστὰληξιαρχικὰ βιβλία, δὲν ὑπάρχει ὅμως παιδὶδημοτικοῦ σχολείου χριστιανικῆς χώρας ποὺ νὰ μὴ γνωρίζῃ τὴν ἡμερομηνίατῆς γεννήσεως τοῦ Θείου Βρέφους τῆς Βηθλεέμ.
Γεννήθηκε ὁ Σωτήρας.
Πότε;
«Ὅτε ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἐξαπέστειλεν ὁΘεὸς τὸν υἱὸν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπὸ νόμον…»(Γαλ.4,4-5). Ἔτσι κηρύττει ὁ ἀπόστολος τῶνἐθνῶν. Οἱ πρῶτες λέξεις τοῦ ῥητοῦ αὐτοῦ τοῦ Παύλου θὰ εἶνε τὸ θέμα μας.
Ὁ ἄνθρωπος, ἀγαπητοί μου, ἔπεσε ἀπὸ τὰ ὕψη στὰ βάθη. Αὐτὸμαρτυρεῖ ἡ παγκόσμιοςἱστορία. Ἀλλ᾿ ἀπὸ τὴν πτῶσι μέχρι τὴ στιγμὴποὺ οἱ ἄγγελοιἔψαλαν τὸ«Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποιςεὐδο- κία» (Λουκ. 2,14) , μεσολάβησαν πολλοὶ αἰῶνες, πέν-τε καὶ πλέονχιλιετίες. Γι᾽ αὐτὸ ὡρισμένοι ἀποροῦν·Γιατί ἄργησε τόσο πολὺ νὰ ἔρθῃ ὁ Λυτρωτής;
Γιατί ὁ Θεὸς ἄφησε τὴν ἀνθρωπό-τητα νὰ κυλιέται στὰσκότη μιᾶς νύχτας 5.000ἐτῶν καὶ δὲν ἔστειλε νωρίτερα τὸν Σωτῆρα; Θὰμπορούσαμε ν᾿ ἀπαντήσουμε ἀμέσως μ᾽ἕνα λόγο τοῦ προφήτου Ἠσαΐα. Ὁ Κύριος ἔχει καταστρώσει σχέδια καὶ τὰ πραγματοποιεῖ στὸν καιρό τους. Ἐμεῖς μὲ τὸ μικρό μας μυαλὸδὲν μποροῦμε νὰ ἐξιχνιάσουμε τὶς βουλές του.
Ἡ σκέψι καὶ τοῦ πιὸ σοφοῦ δὲν μπορεῖ νὰ εἰσδύσῃ ὄχιστὰ ἄδυτα ἀλλ᾿ οὔτε στὰ πρόθυρατῆς μυστικῆςἐκείνης αἰθούσης ὅπου συνεδριάζει ἡ ἁγία Τριάς, ὁ Πατὴρ ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἅγιοΠνεῦμα, τὰ τρία πρόσωπα τῆς Θεότητος ποὺ κυβερνᾷ τὸν κόσμο. «Τίς ἔγνω νοῦν Κυρίου,καὶ τίς αὐτοῦ σύμβουλος ἐγένετο;» (Ἠσ. 40,13).Μόνομὲ τὴ βοήθεια τῆς ἁγίας Γραφῆς ποὺἀποκαλύπτει τὶς βουλὲς τοῦ Θεοῦ, καὶμὲ τὴσοφὴ ἑρμηνεία τῶν πατέρων καὶδιδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας μποροῦμε νὰ ὑψωθοῦμε λίγο καὶ ν᾽ ἀτενίσουμε ἀπὸ μακριὰτὸ μέγα μυστή-ριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου.ἩΓραφὴ λέει· «Ὅτε ἦλθε τὸ πλήρωματοῦ χρόνου…» (Γαλ. 4,4). Καὶ οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἐμβαθύνοντας στὸ ῥητὸ αὐτὸ κηρύττουν ,ὅτιἡ γέννησις τοῦ Χριστοῦ θὰ μποροῦσε νὰ γίνῃνωρίτερα, ἀμέσως μετὰ τὴν πτῶσι τῶν πρωτοπλάστων, ἀλλὰ θὰ ἦταν ἄκαιρος.Δηλαδή; Ἔπρεπε νὰ νὰ γίνῃ ἀνάφλεξις τῆς νοσταλγίας . Ὁ ἄνθρωπος, ἀφοῦ διάλεξε τὸ κακό, ἔπρεπε νὰ δοκιμάσῃτὶς φρικτὲς συνέπειες , γιὰ νὰ μισήσῃτὴν κακία, νὰ ποθήσῃ τὴνἀρετή, νὰνοσταλγήσῃ τὸν παράδεισο. Ὁ ἄσωτος, ἀφοῦ ἐγκατέλειψε τὸν Πατέρα, δὲν ὑπῆρχεἄλλος τρόπος νὰ ἐπανέλθῃ, παρὰ νὰ γευθῇ τοὺς καρποὺς τῆς ἀποστασίας του· τὴν ἀπάτη τοῦ κόσμου, τὸ ἐπίπλαστο τῆς φιλίας, τὴ συμβίωσι μὲ τοὺς χοίρους, τὴ χρεωκοπία. Ἔπρεπε νὰ διψάσῃ, νὰ πεινάσῃ, νὰ χάσῃτὴν ἀξι-οπρέπειά του, νὰ γίνῃδοῦλος, ὑπηρέτης ζῴων· ν᾿ ἀναπνεύσῃτὴ δυσοσμία τοῦ σταύλου, γιὰ νὰ θυμηθῇ τὴνεὐωδία τοῦ πατρικοῦ του, ν᾿ ἀναστενάξῃκαὶ νὰ πῇ τὸ «Ἥμαρτον…» (Λουκ.15,18).
Ὁ γιατρὸς περιμένει νὰ ὡριμάσῃ τὸἀπόστη- μα, νὰ συγκεντρωθοῦν ἐκεῖ ὅλοι οἱ βλαβεροὶχυμοί, καὶ κατόπιν μὲ τὸ νυστέρι σχίζει τὴ σάρκα,στραγγίζει καὶ καυτηριάζει τὸ τραῦμα ὣςτὴ ῥίζα. Καὶ ἡ θεία πρόνοια ἄφησε νὰὡριμάσῃ τὸ ἀπόστημα, νὰ ἐκδηλωθῇ ὅλη ἡ μωρίακαὶἡ ἐγκληματικότης τοῦ ἀποστάτου, γιὰ νὰ δῇ,νὰ πεισθῇ μόνος του καὶ νὰ παραδεχθῇ ποιό ἦταν τὸ κακὸ καὶ ὀλέθριο στὴζωή του.Καὶ πράγματι ἔτσι ἔγινε. Ὅποιοςμελετᾷ τὴν προχριστιανικὴ ἱστορία καὶ μάλιστα τῶν τριῶν τελευταίων π.Χ. αἰώνων, ἀναστενάζει μαζὶμὲ ἐκλεκτὰ πνεύματα τῆς ἀρχαιότητοςγιὰ τὴν κατάντια τοῦἀρχαίου κόσμου.Θρησκεία ἦταν σὲ κατάπτωσι. Ἀντὶ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ οἱἄνθρωποι λάτρευαν εἴδωλα μὲ φρικτὲς θυσίες. Στὶς ὄχθες ποταμῶν σὲκαιρὸ ἀνομβρίας γονεῖς ἔσφαζαν τὰ παιδιάτους.Ὁ Πομπήιος σὲ καιρὸ τρικυμίας ἔρριξε ἀνθρώπουςστὰ κύματα, γιὰ νὰ ἐξευμενίσῃτ ὸν Ποσειδῶνα του. Οἱ ναοὶ τῆςἈφροδίτης,τῆς Ἀρτέμιδος καὶ τῆς Ἀστάρτης ἀναστένα-ζαν ἀπὸ τὶς οἰμωγὲς παρθένων, ποὺ θυσίαζαν τὴν τιμή τουςστὶς αἰσχρὲς θεότητες. Στὰ στάδια ὁ λαὸς στεφάνωνε καὶ θεοποιοῦσε βασιλεῖς καὶ αὐτοκράτορες, ποὺ οἱ βδελυρὲς πρά-ξειςτους θὰ ἔκαναν καὶ σατύρους νὰ κοκκινίσουν. Ἡ κορυφὴ τοῦ Ὀλύμπου, ἡὑποτιθε-μένη κατοικία τῶν θεῶν, ἀνδρῶν καὶ γυναι-κῶν, ἦταν τόπος ὀργίων. Ἀπὸ᾽κεῖ ἐδίδοντοτὰ συνθήματα τῆς κακίας· κάθεἁμαρτωλὸςεἶχε προστάτη ἕνα ἀπ᾽ τοὺς θεούς· ὁ μοιχὸςτὸν Δία, ὁ κλέφτης τὸν Ἑρμῆ, ὁ φιλοπόλεμοςτὸνἌρη… Ἡ κακία θεοποιημένη .Μαζὶ μὲ τὴ θρησκεία εἶχε καταπέσει καὶ ἡ ἠθική .Ἀθήνα καὶ Ῥώμη ἀνέδιδαν ὀσμὴ θανάτου. Ὁἐγωισμὸς κυριαρχοῦσε στὶς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων. Στὴ Ῥώμη οἱ μισοὶ κάτοικοι ἦτανδοῦλοι· στὴν Ἀθήνα ἀπὸ τὶς 500 χιλιάδες κατοίκων οἱ 400 εἶχαν μόνοκαθήκοντακαὶ κανένα δικαίωμα. Ὁ Ὀρτένσιος πότιζε τὰ δέντρα του μὲ κρασί, ὁΛούκουλλος ἔτρεφε τὰ ψάρια τεχνητῆς λίμνηςμὲ σάρκες δούλων .Ὁ γάμος εἶχε διαλυθῆ. Πλήθη διεφθαρμένες γυναῖκεςεἶχαν κατακλύσει τὶς πόλεις καὶ καμμιάδιαμαρτυρία δὲν ἀκουγόταν. Κι αὐτὸς ὁ Σωκράτης, ὁ διδάσκαλος τῆς ἠθικῆςτοῦ ἀρχαίου κόσμου, ἐπισκέφθηκε τὴνπεριβόητη Θεοδότη ὄχι γιὰ νὰ τὴν ἀποστρέψῃ ἀπὸ τὰαἴσχη, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὴ διδάξῃπῶς θὰ ἄρεσε περισσότερο στοὺς νέουςκαὶ θὰ συνελάμβανε στὰ δίχτυα της περισσότερα θύματα. Στὸμουσεῖο μὲ τὰἀπανθρακωμένα λείψανα τῶν τριῶν πόλεων Πομπηίας,Ἡρακλείου καὶ Σταβιῶν, ποὺ κάηκαν τῷ 79 μ.Χ. ἀπὸ τὴ λάβα τοῦ Βεζουβίου, βλέπεικανείς, ποιά ἦταν ἡ ἠθικὴ ζωὴ τῶν κατοίκων λίγες στιγμὲς πρὶν ἀνοίξῃὁ κρατήραςτοῦ τρομεροῦ ἡφαιστείου. Ὦ Κύριε! Σταῦλοςμὲ συσσωρευμένη κοπριὰ αἰώνων ἦταν ὁ κόσμος, ὅταν γεννήθη-κες σ᾽ ἕνασταῦλο, ὅπου τὰ ζῷα πρῶτα σὲ ἀναγνώρισαν ὡςΚύριο κατὰ τὴν προφητεία «Ἔγνω βοῦς τὸν κτησάμενον καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ· Ἰσραὴλ δέ με οὐκ ἔγνω καὶ ὁλαός με οὐ συνῆκεν»(Ἠσ. 1,3).
«Ἄνθρω πος ἐν τιμῇ ὢνοὐ συνῆκε, παρασυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς»(Ψαλμ.48,13). Ἔτσιὁ σταῦλος ἦταν τὸ σύμβολο, ποὺ ἔδειχνε τὴν κατάπτωσι τῆςἀνθρωπότητος.Ἀλλ᾿ ὤ τῶν θαυμασίων σου, ἁγία Τριάς! ὉΚύριος, ποὺ γεννήθηκε στὸ σταῦλο, πῆρε τὸν ἀποκτηνωθένταἄνθρωπο, ξύπνησε στὴ συνείδησί του τὴ μνήμη τῆς θείας του καταγωγῆς, χάραξετοὺς κανόνες μιᾶς ἁπλῆς καὶ ἁγίας ζωῆς, τοῦ ἄνοιξε τὸ δρόμο πρὸς τὸν οὐρανό, προπορεύθηκε σηκώνοντας τὸν τίμιο σταυρό, ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο δυνάμεις ὑπερφυσικές, θεῖες, καὶ τοῦ εἶπε· «Ἀκολούθει μοι»(Ματθ. 9,9). Καὶ ὁἄνθρωπος, ποὺ ἦταν ἕνα κτῆνος,ἔγινε ἔνσαρκος ἄγγελος ποὺ ψάλλει μὲ τοὺςἀγγέλους τὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ…» (Λουκ. 2,14). Ἀπὸ τὸ σταῦλο στὸ ἀγγελικὸὕψος.
Ἀγαπητοί μου! Ἡ σημερινὴ ἀνθρωπότης ἔκλεισε τ᾽ αὐτιὰ καὶ τὰ μάτια, νὰ μὴν ἀκούῃτὸν ὕμνο τῶν ἀγγέλων καὶ νὰ μὴ βλέπῃ τὸ φῶςτοῦ ἄστρου τῆς Βηθλεέμ. «Δύσατο δὲ ἡ έλιος, σκι ῶντο δὲ αἱ ἀγυιαί», λέει ὁὍμηρος· ὅταν δύσῃ δηλαδὴ ὁ ἥλιος, ὅλ᾽ οἱ δρόμοι σκοτεινιάζουν.Κι ὅταν ὁἥλιος τῶν ψυχῶν, ὁ Χριστός , παύῃ νὰ φωτίζῃ,τότε ὅλοι οἱ δρόμοι τοῦ κόσμου σκοτεινιάζουν. Δὲν ἔσβησε βέβαια ὁἥλιος,ἡκακία ὅμως δημιουργεῖ πυκνὴ νέφωσι καὶ ἡἀνθρωπότης δὲ μπορεῖ νὰ δῇ τὸ φῶς του.
Ἀλλὰ γιατί νὰ εἴμαστε ἀπαισιόδοξοι;
Ἡ ἀπαισιοδοξία σβήστηκε ἀπ᾽τὴ στιγμὴ ποὺ γεννήθηκε ὁ Σωτήρας καὶ οἱ ποιμένες ἄκουσαντὸ μήνυμα «Μὴ φοβεῖσθε· ἰδοὺ γὰρ εὐαγγελί ζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, ἥτις ἔσται παντὶ τῷ λαῷ, ὅτιἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ, ὅς ἐστι Χριστὸς Κύριος, ἐν πόλειΔαυΐδ»(Λουκ. 2,10-11).Τὸ κακό, ποὺ ἀποκορυφώθηκε, δὲνμπορεῖ παρὰ νὰ προκαλέσῃ τὴνἀντίδρασι τῶν δυνάμεων τοῦ φωτός. Αὐτές,στρατευόμενες ὑπὸ τὴν εἰρηνικὴ σημαία τοῦ Χριστοῦ, θὰ νικήσουντὶς σκοτεινὲςδυνάμεις, θ᾿ ἀπαλλάξουν τὶς ψυχὲς ἀπὸ τοὺςφόβους, θὰ ἐπιταχύνουν τὸ νέο πλήρωματοῦ χρόνου, τὸν ἐρχομὸ τοῦ Χριστοῦ σὲ κάθε ἀνθρώπινηκαρδιά, γιὰ νὰ γίνῃαὐτὴ μία μικρὴ Βηθλεέμ, ποὺ θὰ ψάλλῃ αἰωνίως καὶ ἐνδομύχωςτὸ «Δόξα ἐν ὑψίστοις»
Γραπτὴ ὁμιλία μεταδοθεῖσα ἀπὸ τὸν ῾Ραδιοφ. Σταθμὸ Λαρίσης τὸ 1949 στὴνκαθαρεύουσα.
