Μέσα στην εορτή των γενεθλίων του Σωτήρα Χριστού, ΗΕκκλησία εορτάζει σήμερα «την γενέθλιον ημέραν» του αγίου πρωτομάρτυρα καιπρωτοδιακόνου Στεφάνου. Γενέθλιος ημέρα των αγίων Μαρτύρων είναι η ημέρα τουθανάτου τους τότε, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου στο ευαγγέλιο, οι άγιοιμεταβαίνουν «εκ του θανάτου εις την ζωήν». Ο ευαγγελιστής Λουκάς, στα κεφάλαια,έκτο και έβδομο των Πράξεων των Αποστόλων, μας δίνει το πρώτο «μαρτύριο τηςΕκκλησίας», τη δραματική δηλαδή απολογία και το θάνατο του πρωτομάρτυρα, πουείναι η πρώτη αιματηρή μαρτυρία για τον Ιησού Χριστό και την Ανάσταση. Ητελευταία λέξη στη διήγηση του Ευαγγελιστή για τον πρωτομάρτυρα είναι το«εκοιμήθη», γεμάτη παρηγοριά κι ελπίδα, σαν μια φυσική πράξη που κλείνει το βίοτου Αγίου· τελευτή του βίου και τελείωση της ζωής.
Γεμάτος ελπίδα και βεβαιότητα, βλέποντας ανοιγμένο τονουρανό και μπροστά του χαραγμένο το δρόμο, που θα συνέχιζε η ζωή του,σκεπαζόταν κάτω από τις πέτρες κι έλεγε- «Κύριε Ιησού, δέξαι το πνεύμα μου». Οθάνατος του Στεφάνου κι όλων των Αγίων δεν είναι τέλος, αλλά καθώς διδάσκει ηΕκκλησία, τελείωση. Οι μάρτυρες «ξίφει τελειούνται» και οι όσιοι «εν ειρήνητελειούνται», φτάνουν δηλαδή στον ανώτατο βαθμό και στο ακρότατο όριο τηςπνευματικής τους προκοπής.
Από το λόγο ενός ιερομάρτυρα επισκόπου,που τον είπε λίγο πριν από το μαρτυρικό του θάνατο που τον έβλεπε να πλησιάζει,παίρνομε τα παρακάτω λόγια, που αφορούν στον άγιο Στέφανο και γενικότερα στοχριστιανικό μαρτύριο. «Την άλλη μέρα από την εορτή των Χριστουγέννων εορτάζουμετο μαρτύριο του πρώτου μάρτυρα, του αγίου Στεφάνου. Αυτό δεν είναι τυχαίο, ότιδηλαδή η ημέρα του πρώτου μάρτυρα έρχεται υστέρα από την ημέρα της γέννησης τουΧριστού. Όπως ακριβώς χαιρόμαστε, μαζί και πενθούμε για τη γέννηση και τα πάθητου Κυρίου μας, έτσι σε μικρότερη αναλογία χαιρόμαστε μαζί και πενθούμε για τοθάνατο των μαρτύρων. Πενθούμε για τις αμαρτίες του κόσμου, που τους έκαμαν ναμαρτυρήσουν και χαιρόμαστε γιατί ένας ακόμα πήγε να προστεθεί στους Αγίους τωνουρανών, για τη δόξα του Θεού και για τη σωτηρία των ανθρώπων. Ένα χριστιανικόμαρτύριο δεν είναι τυχαίο πράγμα. Οι Άγιοι δεν γίνονται στην τύχη. Τοχριστιανικό μαρτύριο δεν είναι το αποτέλεσμα της βουλής ενός άνθρωπου να γίνειΆγιος, όπως ένας άνθρωπος με τη θέληση και την προσπάθειά του μπορεί να γίνεικυβερνήτης ανθρώπων. Ο μαρτυρικός θάνατος είναι πάντα βουλή Θεού, είναι σημείοτης αγάπης του Θεού για τους ανθρώπους, για να τους φωτίσει και να τουςοδηγήσει, για να τους ξαναφέρει στο δρόμο του. Το μαρτύριο δεν είναι ποτέανθρώπινη επιδίωξη· γιατί ο αληθινός μάρτυρας είναι εκείνος που έγινε όργανοτου Θεού, που έχασε τη δική του θέληση μέσα στο θέλημα του Θεού και που δενεπιθυμεί πια τίποτε για τον εαυτό του ούτε καν τη δόξα του μάρτυρα».
Αλλ’ ας ξαναγυρίσουμε στον πρωτομάρτυρα Στέφανο, στατελευταία λόγια που είπε το στόμα του, φεύγοντας με μαρτυρική τελείωση απότούτο τον κόσμο. Γιατί πάντα έχει σημασία όχι πότε φεύγει ο καθένας, αλλά πώςφεύγει· με ποιόν τρόπο κάνει το πέρασμα από τα εδώ προς τα εκεί.
Σε κάθε ιερή ακολουθία ακούμε και δέεται ηΕκκλησία. «Χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών…». Μπορεί και να ρωτήσαμε καμιάφορά. Τί τάχα εννοεί εδώ η δέηση της Εκκλησίας και ποιά είναι τα χριστιανά τέλητης ζωής κάθε πιστού; Όπως το βλέπομε στους αγίους και τώρα στον άγιο Στέφανο·γεμάτος ελπίδα και βεβαιότητα φεύγει ο πιστός άνθρωπος, βλέποντας πού πηγαίνει,παραδίνοντας τη ψυχή του στους φωτεινούς Αγγέλους, για να την φέρουν στα χέριατου Θεού. «Κύριε Ιησού, δέξαι το πνεύμα μου» λέει ο πιστός με την τελευταία τουπνοή, κι υστέρα κλείνει τα μάτια του και κοιμάται, για να ξυπνήσει στη δεύτερηπαρουσία του Ιησού Χριστού.
Στην Εκκλησία δεν υπάρχουν νεκροί. ΣτηνΕκκλησία υπάρχουν κεκοιμημένοι, και οι τόποι που αναπαύονται τα σώματά τουςείναι και λέγονται κοιμητήρια. Γι’ αυτό η θεία Λειτουργία τελείται και για τουςεδώ και για τους εκεί, γιατί όπως υπάρχουμε οι εδώ υπάρχουν και οι εκεί,εκείνοι είναι οι κεκοιμημένοι εμείς είμαστε οι ζώντες. Και εμείς και εκείνοι«ζώντες»· εκείνοι οι «προοδοιπορήσαντες» κι εμείς οι «περιλειπόμενοι». Αυτέςείναι λέξεις που σημαίνουν και εκφράζουν την ιερή πραγματικότητα της ύπαρξήςμας, που είναι μαζί ζωή και θάνατος· ή, για να το πούμε καλύτερα, που είναι ζωήκαι εδώ και εκεί, με ένα επεισόδιο στη μέση που λέγεται θάνατος. Κι αυτός οθάνατος δεν είναι παρά το πέρασμα από εδώ προς τα εκεί, από τη μια όψη της ζωήςστην άλλη. Ένας προσωρινός χωρισμός της ψυχής από το σώμα· το σώμα σαν φθαρτόπεθαίνει και διαλύεται, για να αναστηθεί και να ζήσει μαζί με τη ψυχή άφθαρτοκαι αθάνατο. Αυτό εννοεί ο Ιησούς Χριστός, όταν λέει ότι όποιος τον ακούει καιπιστεύει σ’ εκείνον που τον έστειλε δεν πεθαίνει, αλλά «μεταβέβηκεν εκ τουθάνατου εις τήν ζωήν».
Αυτή είναι η πίστη μας και η ιερήπραγματικότητα της ύπαρξης και του προορισμού μας. Μέσα σ’ αυτή την πίστη καιτην αλήθεια που την αποκαλύπτει ο λόγος του Θεού, πρέπει να τοποθετηθεί στερεάκάθε πιστός και να δει τον εαυτό του μέσα στο μυστήριο της ζωής και τουθανάτου. Και δεν φωτίζεται το μυστήριο αυτό παρά μόνο, όταν ο πιστός μπορεί,σαν τον πρωτομάρτυρα Στέφανο, να κλείνει τα μάτια του στο φως του κόσμου και ναβλέπει τον αναστάντα Ιησού Χριστό «εκ δεξιών του Θεού εστώτα».
Ας κλείσουμε το λόγο, ξαναφέρνοντας τη σκέψημας στο μαρτύριο του αγίου Στεφάνου. Ο πρωτομάρτυρας στον υπέρτατο βαθμό τηςτελείωσής του, σαν και να τελούσε τη θεία Λειτουργία, έκανε δέηση στο Θεό.«Κύριε, μη στήσης αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην». Κι έκλεισε τα μάτια του με τηνελπίδα και το όραμα της ανάστασης-«Και τούτο ειπών έκοιμήθη». Αμήν.
(ο Σ.κ.Δ, «Ο Λόγος του Θεού», τ.Α΄)
