Ξαναδιαβάζοντας τον Νταβούτογλου
Η τάση του Τούρκου ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου να εκμεταλλευθεί τις ατυχείς οικονομικές συγκυρίες της Ελλάδος και της Κύπρου δεν είναι απλώς μία ευκαιριακή προσπάθεια της Αγκυρας. Τα νεοοθωμανικά και άλλα οράματα του Νταβούτογλου αναλύονται εκτενώς στο ογκώδες βιβλίο του με τίτλο «Στρατηγικό βάθος - Η διεθνής θέση της Τουρκίας», το οποίο εξέδωσε στην Ελλάδα ο εκδοτικός οίκος Ποιότητα. Η μετάφραση είναι του πανεπιστημιακού Ν. Ραπτόπουλου και η επιστημονική επιμέλεια του αείμνηστου τουρκολόγου καθηγητή Νεοκλή Σαρρή.
Θυμίζω, λοιπόν:
Στις σελίδες 440-485 (αλλά και σε άλλα σημεία) ο συγγραφεύς αναφέρεται ειδικότερα στα Βαλκάνια και μιλά ξεκάθαρα για την ανάγκη της Τουρκίας να περικυκλώσει την περιοχή χρησιμοποιώντας τις μουσουλμανικές χώρες και μειονότητες. Το μουσουλμανικό τόξο που πρέπει να τεθεί στην υπηρεσία του νεοοθωμανισμού περιγράφεται αυτολεξεί στη σελίδα 477 ως εξής: «Η ζώνη που εξικνείται βορειοδυτικά και μέσω του άξονα Μπίχατς - Κεντρική Βοσνία - Ανατολική Βοσνία - Σαντζάκ (σ.σ.: Νοτίου Σερβίας) - Κόσοβο - Αλβανία Μακεδονία Κίρτζαλι (σ.σ.: Βουλγαρίας) - Δυτική Θράκη καταλήγει στην Ανατολική Θράκη, έχει από τη σκοπιά της Τουρκίας τον χαρακτήρα ζωτικής αρτηρίας για τη βαλκανική γεωπολιτική και τον γεωπολιτισμό της». Ενώ σε πολλά σημεία παραδέχεται ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα τουρκικά συμφέροντα είναι η δημιουργία ενός σερβοελληνικού συνασπισμού (σελ. 365) και ομολογεί ότι «ένας ενδεχόμενος σερβοελληνοβουλγαρικός συνασπισμός θα έχει ως συνέπεια την αύξηση των πιέσεων επί της στρατηγικής ζώνης, ζωτικής αρτηρίας της Τουρκίας στην περιοχή, στη διάλυση της Μακεδονίας (σ.σ.: έτσι ονομάζει την ΠΓΔΜ) και στην κατάρρευση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Βοσνία και την Αλβανία» (σελ. 481-482).
Ομως η ευρύτερη ανάλυση των απόψεών του δείχνει ότι πιστεύει ακράδαντα στον ρόλο των ισχυρών ενόπλων δυνάμεων και της αμυντικής βιομηχανίας. Για την περίπτωση της Βοσνίας γράφει (σελ. 364-365) κάτι πολύ διδακτικό και για όσους συζητούν τον αφοπλισμό της Κύπρου: «Το σημαντικότερο στοιχείο που θα διασφαλίσει την ύπαρξη της Βοσνίας είναι... η έμπρακτη επιβεβαίωση της εν λόγω βούλησης διά της στρατιωτικής ισχύος. Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας Ιστορίας κανένα έθνος δεν κατόρθωσε να εγγυηθεί την ανεξαρτησία του με τη συγκατάβαση και κηδεμονία άλλου έθνους»!
Ο νεοοθωμανισμός στα Βαλκάνια θεμελιώνεται στις εξής κυρίαρχες απόψεις του Νταβούτογλου: 1) Πρέπει η Τουρκία ή οι σύμμαχοί της να ελέγχουν τους άξονες των συγκοινωνιών και των ποτάμιων μεταφορών. 2) Η οθωμανική κληρονομιά πρέπει να προβληθεί ως ιστορική ρίζα των βαλκανικών λαών και κυρίως των Αλβανών και Βοσνιομουσουλμάνων. 3) Η Αλβανία θα παίξει τον ρόλο της συμμάχου, μέσω της οποίας η Τουρκία θα βρει διέξοδο προς την Αδριατική. 4) Ο θρησκευτικός παράγοντας είναι απαραίτητο εργαλείο στρατηγικής σκέψης και διαμόρφωσης συμμαχιών.
Κατά τον Νταβούτογλου οι Γερμανοί επηρεάζουν τους καθολικούς Σλοβένους, Κροάτες και Ούγγρους, η ορθόδοξη Ρωσία επηρεάζει τους Σέρβους και προσεγγίζει Ελληνες, Βουλγάρους και Ρουμάνους, οι ΗΠΑ αναγκαστικά θα στηριχθούν στους Αλβανούς και Βοσνίους που είναι μουσουλμάνοι. Αρα ο νεοοθωμανισμός συμπίπτει -έστω πρόσκαιρα- με τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή. 5) Οι μουσουλμανικές μειονότητες ανά τα Βαλκάνια πρέπει να αξιοποιηθούν ως εφαλτήρια προωθήσεως των τουρκικών συμφερόντων. Γράφει χαρακτηριστικά στη σελίδα 482: «Η Τουρκία [...] οφείλει να δώσει βάρος σε πολιτικές που περικυκλώνουν την περιοχή στο σύνολό της... Μπορεί να προταθεί επίσης μία συνεργασία για την εξασφάλιση των πολιτισμικών και εκπαιδευτικών δικαιωμάτων των εθνικών κοινοτήτων, που διαθέτουν διαφορετικές κουλτούρες στους κόλπους των βαλκανικών κρατών. Μία τέτοια συμφωνία μπορεί να διαμορφώσει ένα κατάλληλο έδαφος κυρίως για το Κόσοβο και τη Δυτική Θράκη». Σημειώνω με ανησυχία τη σύνδεση Κοσόβου και ελληνικής Θράκης στο φάσμα των νεοοθωμανικών επιδιώξεων.
Ο Νταβούτογλου μας έχει εγκαίρως προειδοποιήσει! Καλούμαστε να μην αδιαφορήσουμε και να προετοιμαζόμαστε αμυντικά, διπλωματικά και ψυχολογικά.
Δημοκρατία,9/04/2013