Παιδί, τὸ σπουδαιότερο πρόβλημα
«Ὁ δὲ εἶπε· Παιδιόθεν» (Μᾶρκ. 9,21)
Ὁ τόπος μας, ἀγαπητοί μου, εἶνε φτωχός· οἱ πόροι ἐλάχιστοι. Πῶς νὰ ζήσουμε, πῶς νὰ ἀναπτυχθοῦμε; Σπάζουν τὰ κεφάλια τους οἱ εἰδικοὶ καὶ προτείνουν διάφορα σχέδια· ἕνας τὸ ἕνα, ἄλλος τὸ ἄλλο, καθένας τὸ δικότου. Καὶ μπορεῖ ὅλα ὅσα προτείνουν νὰ γίνουν, ἀλλὰ καὶ πάλι ἡ πατρίδα μας θὰ γίνῃ εὐτυχής; Διότι εὐτυχία δὲν εἶνε οἱ δρόμοι, οἱ πλατεῖες, τὰ ἐργοστάσια, ἡ βιομηχανία κ.τ.λ..
Ἡ εὐτυχία εἶνε κάπου ἀλλοῦ. Τὸ πρόβλημά μας εἶνε ἄλλο. Τὸ μυστικὸ τῆς εὐτυχίας εἶνε κρυμμένο μέσα στὸ εὐαγγέλιο ποὺ ἀκούσαμε σήμερα. Εἶνε σὲ μία λέξι του, ποὺ ἂν μπορούσαμε νὰ τὴ νιώσουμε ὅλοι καὶ νὰ τὴν κάνουμε ἐθνικὸ σύνθημα , ἡ πατρίδα μας θὰ γινόταν ἡ εὐτυχέστερη χώρα. Ποιά εἶνε λοιπὸναὐτὴ ἡ λέξι, τὸ «κουμπὶ» ποὺ ἂν τὸ πατήσουμε θὰ δοῦμε ἀληθινὴ ἀλλαγή; Εἶνε τὸ «Παιδιόθεν» (Μᾶρκ. 9,21). Προσέξτε αὐτὴ τὴ λέξι. Διότικαὶ μιὰ λέξι τοῦ Εὐαγγελίου φτάνει γιὰ νὰ μᾶς σώσῃ.
«Παιδιόθεν», δηλαδὴ «ἀπὸ παιδί», ἀπὸ τὴν κούνια. Αὐτὴ ἡ λέξι, ποὺ ὁ Κύριος ἀνάγκασε τὸν πατέρα τοῦ δυστυχισμένου νέου νὰ πῇ, εἶνε ἔλεγχος ὅλων τῶν μεγάλων. Αὐτὸ τὸ «Παιδιόθεν» σημαίνει, ὅτι ἀπὸ ὅσα προβλήματα ἔχει ἕνας τόπος τὸ σπουδαιότερο εἶνε τὸ παιδί, ἡ ἀνατροφὴ τῆς νέας γενεᾶς.
Τὸ παιδὶ τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου ἀπὸ μικρὴ ἡλικία κατελήφθη ἀπὸ δαιμονικὴ ἐπήρεια. Ἄλλοτε ἔπεφτε στὸ νερό, ἄλλοτε στὴφωτιά· ἄφριζε, ἔτριζε τὰ δόντια. Ἔτρεχαν, τὸ ἔπιαναν, ἀλλὰ καὶ πάλι ἡ ἴδια κατάστασι. Βασανιζόταν τὸ παιδί, μὰ περισσότερο βασανι-ζόταν ὁ πατέρας. Δὲν μᾶς λέει τὸ εὐαγγέλιοποιά ἦταν ἡ οἰκονομικὴ κατάστασι τοῦ πατέρα. Μπορεῖ νὰ εἶχε σπίτια καὶ περιουσία, νὰἦταν πλούσιος· ἀλλ᾿ ἀσφαλῶς ὅλα αὐτὰ θὰ τὰἔδινε, γιὰ νὰ γίνῃ τὸ παιδί του καλά. Ἄρα ἡ εὐτυχία τοῦ σπιτιοῦ του ἦταν ὄχι στὰ ὑλικὰἀγαθὰ ποὺ εἶχε, ἀλλὰ κυρίως στὴν ὑγεία τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς τοῦ παιδιοῦ του .
Αὐτὸ λοιπὸν τὸ «Παιδιόθεν» , ποὺ ἀκούσαμε σήμερα, ἔχει μεγάλη σημασία καὶ γιὰ μᾶς.Αὐτὸς ὁ νέος, ποὺ τὸν βασάνιζαν τὰ δαιμόνια, εἶνε ἡ φωτογραφία καὶ τῆς συγχρόνου νεότητος, ὁ ἀντιπροσωπευτικὸς τύπος τῶν παιδιῶν καὶ τῶν νέων καὶ τῆς σημερινῆς γενεᾶς.Ῥίξτε μιὰ ματιά. Κοιτάξτε τὰ παιδιὰ καὶ τοὺς νέους πῶς ζοῦν, πῶς συμπεριφέρονται,ποιά εἶνε ἡ ἐν γένει διαγωγή τους. Ὁ ἕναςβρίζει, ὁ ἄλλος αἰσχρολογεῖ, ὁ τρίτος ἀναιδέστερος βλαστημάει τὰ θεῖα, ὁ τέταρτος βγαίνει τὴ νύχτα καὶ δὲν τολμάει νὰ περάσῃ κορίτσι, ὁ πέμπτος σηκώνει χέρι καὶ χτυπᾷ τὴ μάνα καὶ τὸν πατέρα του, ὁ ἄλλος… Γενικὰ οἱνέοι μας ζοῦν σήμερα ἕνα βίο ποὺ προκαλεῖ μεγάλη ἀνησυχία. Δὲν ντρέπονται νὰ κάνουν ἀσχημίες μέσ᾿ στὸ δρόμο, σὰν σκυλιὰ λυσσασμένα καὶ σὰν ἄλογα ἀχαλίνωτα. Ἐγκλήματαπάνω στὰ ἐγκλήματα, ποὺ τὰ διαπράττουν ὡςἐπὶ τὸ πλεῖστον νέοι ἡλικίας 15 ἕως 30 ἐτῶν.Πολλοὶ ἀποροῦν, πῶς κατήντησε ἡ Ἑλληνικὴ νεολαία ἔτσι, πῶς ἔγινε δαιμονισμένη,χειρότερη ἀπὸ τὸ νέο ποὺ ἀκούσαμε σήμερα.Ἀποροῦν; Ἐγὼ δὲν ἀπορῶ. Ἐγὼ ἀπορῶ γιὰκάτι ἄλλο· ἀπορῶ καὶ θαυμάζω, πῶς κατορθώνουν ἀκόμα μερικὰ παιδιὰ καὶ πιστεύουν στὸ Θεὸ καὶ ἐκκλησιάζονται καὶ ἀγαποῦν τοὺς γονεῖς τους. Ἐγὼ αὐτό ἀπορῶ. Διότι –ἂς τὸ ὁμολογήσουμε–ὅλοι μας εἴμαστε ὑπαίτιοι γι᾿αὐτὸ τὸν κατήφορο, ὅλοι διαφθείραμε τὴ νεολαία · ἄλλοι ἀμέσως καὶ ἄλλοι ἐμμέσως.Τὸ παιδί, ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ θὰ βγῇ ἀπὸ τὸ σπίτι μέχρι τὴν ὥρα ποὺ θὰ γυρίσῃ, εἶνε μέσ᾿στοὺς πειρασμούς . Τί εἶπα; Λάθος ἔκανα. Εἶπα «ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ θὰ βρῇ ἀπὸ τὸ σπίτι».Ὄχι· καὶ μέσα στὸ σπίτι ἀκόμα κινδυνεύει!
Κινδυνεύει ἀπὸ τὰ κακὰ πρότυπα ποὺ βλέπει.Ἄλλωστε, ἕνα κουμπὶ νὰ πατήσῃ, ὅλοι οἱ δαί-μονες τῆς ὑφηλίου ἦρθαν μέσα στὸ σπίτι.Κινδυνεύει μέσα στὸ σπίτι. Ἀλλὰ μόλις βγῇ κινδυνεύει ἀκόμη περισσότερο. Γιατὶ ἔξω τὸ περιμένουν τὰ μεγάλα δαιμόνια· μέσα τὰ μι-κρά, ἔξω τὰ μεγάλα δαιμόνια. Ἀπ᾿ ἔξω ἀπὸ τὸσπίτι τὸν περιμένει πρῶτα - πρῶτα – ποιός;
⃝Ὁ κακὸς φίλος. Αὐτὸς θὰ πῇ τὸν πρῶτο λό-γο. Καὶ ὁ πρῶτος λόγος εἶνε, νὰ μὴν ἀκούῃ τὴμάνα καὶ τὸν πατέρα, νὰ μὴ δίνῃ σημασία στὰ λόγια τῶν γονέων. Ἔτσι ἀρχίζει ὁ κατήφορος.
⃝Μετὰ τὸν κακὸ φίλο τὸ περιμένουν τὰ διεφθαρμένα γύναια. Ἔγραψαν στὸ ἐξωτερικό,ὅτι ἔχουμε τὰ πιὸ διεφθαρμένα κέντρα. Πήχτωσε ὁ τόπος. Ἂς τ᾿ ἀκούσουν οἱ γονεῖς.
⃝Ἄλλο δαιμόνιο ποὺ περιμένει ἔξω τὸ νέο εἶνε τὸ χυδαῖο ἔντυπο , τὸ αἰσχρὸ περιοδικό.
⃝Ἀλλὰ τὰ μεγάλα «σχολεῖα» τῆς διαφθορᾶς,σχολεῖα μὲ …διπλώματα, εἶνε τὰ θεάματα · ὁκινηματογράφος, τὸ θέατρο, ἡ τηλεόρασι.
⃝Τὸ κακὸ συμπληρώνουν τὰ γήπεδα μὲ τὰμάτς, οἱ ἐκδρομές, τὰ διάφορα τυχερὰ παιχνίδια, τὰ χαρτιά, τὰ λαχεῖα, ἡ ὅλη διαφθορά.
Χίλιοι διαβόλοισπρώχνουν τὸ νέο νὰ πέσῃ.Ὄχι αὐτὰ τὰ παιδιά, ἀλλὰ καὶ Μέγας Ἀντώ-νιος ἀκόμη νὰ ζοῦσε σήμερα, μέσα σ᾿ αὐτὴτὴν κοινωνία θὰ ἐπειράζετο.Ἐνῷ λοιπὸν ὅλοι σπρώχνουν τὸ παιδὶ στὸκακό, κατόπιν ἀποροῦν πῶς κατήντησε ἔτσι ἡ νεότης. Γι᾿ αὐτὸ σᾶς λέω, ὅτι ἐγὼ ἀπορῶ πῶς ὑπάρχουν ἀκόμη νέοι ποὺ κρατᾶνε ψηλὰτὴν πίστι καὶ τὴν τιμή τους. Εἶνε θαῦμα Θεοῦ .Μόνο χέρι Θεοῦ τοὺς κρατάει.―Μὰ τὸ κράτος , θὰ πῆτε, δὲν κάνει τίπο-τε; Δὲν βλέπει ποῦ πάει ἡ νεολαία;…Τὸ κράτος; Ἄσ᾿ το τὸ κράτος. Τὸ κράτος εἴμαστε ὅλοι. Καὶ ὅπως εἴπαμε προηγουμένως ὅλοι φταῖμε. Φταίει κι ὁ παπᾶς, κι ὁ δάσκαλος,κι ὁ δεσπότης· ἀλλὰ τὴ μεγαλυτέρα εὐθύνητὴν ἔχουν οἱ γονεῖς . Γιατί; Γιατὶ οἱ γονεῖς εἶνεκοντὰ στὸ παιδί. Γιατὶ πατέρας καὶ μάνα δὲνλέγεται κάποιος ἁπλῶς διότι γέννησε. Τὸ νὰγεννήσῃς, λέει ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, εἶ -νε εὔκολο. Γεννοῦν καὶ τὰ ζῷα, εἶνε νόμος βι-ολογικὸς μέσα στὴν πλάσι. Τὸ νὰ γεννήσῃςλοιπὸν εἶνε τὸ εὔκολο. Ποιό εἶνε τὸ δύσκολο·νὰ πάρῃς –ὦ Θεέ μου!–αὐτὸ τὸ κομμάτι τὸ«κρέας», ποὺ θὰ πέσῃ ἀπὸ τὴν κοιλιὰ τῆς μάνας, νὰ τὸ μεγαλώσῃς, νὰ τὸ μορφώσῃς, νὰ τὸ κάνῃς ἄνθρωπο μὲ ὑψηλὰ ἰδανικά. Ὄχι δηλαδὴ ἁπλῶς τὸ νὰ γεννήσῃς, ἀλλὰ τὸ νὰ ἀναθρέψῃς σωστά, αὐτὸ σὲ κάνει πατέρα καὶ μάνα. Τί μεγάλη εὐθύνη ἔχουν οἱ γονεῖς! Μὰ τί νὰ κάνουν οἱ γονεῖς οἱ δυστυχισμένοι; Τὸ παιδί τους τὸ πᾶνε κατηχητικό, τὸ πᾶ-ε στὴν ἐξομολόγησι… Τί νὰ σοῦ κάνῃ ὅμωςκαὶ τὸ κατηχητικό, τί νὰ σοῦ κάνῃ καὶ τὸ κήρυγμα; Δὲ μοῦ λέτε, ὅταν ἐγὼ χτίζω κι ὁ ἄλλος γκρεμίζῃ, μπορεῖ νὰ χτιστῇ σπίτι; Ἔ αὐτόγίνεται ἐδῶ.
Ἄλλοι χτίζουν κι ἄλλοι γκρεμίζουν. Χτίζει ἡ Ἐκκλησία μὲ τὰ κατηχητικά,χτίζει ἡ μάνα κι ὁ πατέρας, χτίζει ὁ δάσκαλος·ἔρχεται ὁ διάβολος, δίνει μιὰ κλωτσιὰ καὶ τὰκάνει ἄνω - κάτω. Πῶς φταῖνε τότε οἱ γονεῖς;―Μὰ ὑπάρχουν, σοῦ λένε, σύλλογοι γονέων. Πῶς ἀνέχονται νὰ βλέπουν αὐτὸ τὸ χάλι;
Γονεῖς, μανάδες, πατεράδες! Θὰ σᾶς πῶτώρα ποιό εἶνε τὸ κλειδὶ τῆς ὑποθέσεως. Πό-σα συλλαλητήρια ἔχει δεῖ ὁ τόπος μας; Στὰ χρόνια μας εἶδε πολλά· συλλαλητήρια γιὰ σοβαρὰ ζητήματα, ἀλλὰ καὶ γιὰ ἄλλα, μικρὰ καὶἀσήμαντα πράγματα. Ἕνα δὲν εἶδε. Ἂν θέλουμε λοιπὸν ὁ τόπος αὐτὸς νὰ ζήσῃ, πρέπεινὰ γίνῃ τὸ μεγαλύτερο συλλαλητήριο . Ν᾿ ἀφήσουν οἱ γυναῖκες τὴν κουζίνα καὶ οἱ ἄντρες τὰ ἐργοστάσια καὶ τὰ γραφεῖα τους, νὰ μα-ζευτοῦν ὅλοι, καὶ νὰ φωνάξουν – γιὰ τί; Οὔτεγιὰ ἐνοίκια, οὔτε γιὰ γεφύρια, οὔτε γιὰ πλα-τεῖ ες, οὔτε γιὰ τίποτε ἀπ᾿ αὐτά. Νὰ πᾶνε στὸ ὑπουργεῖο παιδείας, στὴν ἀρχιεπισκοπή, νὰπᾶνε καὶ στὸν πρωθυπουργὸ τῆς χώρας, νὰκρατᾶνε μιὰ ταμπέλλα μεγάλη καὶ πάνω νὰγράφουν τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ, τὰ λόγια τοῦΕὐαγγελίου·
«Παιδιόθεν» . Κι ἂν βγῇ ἀπ᾿ τὸπαράθυρο κανένας μεγάλος ἀπ᾿ αὐτοὺς ποὺμᾶς διοικοῦν καὶ ποῦν, –Τί πάθανε, τί ζητᾶνε αὐτοί; νὰ τοὺς ποῦμε· – «Παιδιόθεν»! Κι ἂν ρωτήσουν, ―Τί σημαίνει «Παιδιόθεν»; νὰ τοὺς ἀναλύσουμε· ―«Παιδιόθεν» θὰ πῇ προστασία τῆς νέας γενεᾶς . Ζητοῦμε πρῶτον νὰ γίνεται ἔλεγχος καὶ ν᾿ ἀπαγορεύωνται ὅλα τὰ ἄθλια θεάματα· εἶνε ντροπή μας νὰ παρουσιάζωνται ἐδῶ τέτοια «σκουπίδια». Δεύτερον,μιὰ νύχτα ἡ ἀστυνομία νὰ μαζέψῃ καὶ νὰ περιορίσῃ ὅλα τὰ διεφθαρμένα γύναια ποὺ μὲ τὴ δρᾶσι τους ἐκμαυλίζουν κάθε ἄνθρωπο.Τρίτον…, τέταρτον…, πέμπτον…, ἕκτον…Γονεῖς, τὸ κάνετε αὐτό; ὤ χαρά! τότε θὰκοιμᾶστε ἥσυχοι. Ἐὰν ληφθοῦν ῥιζικὰ μέτρα,τότε μέσα σὲ λίγα χρόνια –ἐλᾶτε νὰ σᾶς ὑπογράψω συμβόλαιο–ἡ πατρίδα μας θὰ γίνῃ ἡ πιὸ εὐτυχισμένη χώρα. Διαφορετικά, τὸ «Παιδιόθεν» θά ᾿νε ἔλεγχος καὶ κατάρα γιὰ μᾶς.
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Ἐλευθερίου Γκύζη - Ἀθηνῶν τὴν 19-3-1961.