Απόστολος: Εβρ. θ΄ 11-14
Ευαγγέλιο: Μαρκ. ι΄ 32-45
Ας πάρουμε, αγαπητοί αδελφοί, από τη σημερινή ευαγγελική περικοπή την αφορμή να πούμε δυο λόγια για τον πιο αγαπημένο και πιο τέλειο από τους μαθητές του Χριστού μας, τον επιστήθιο του Ιωάννη. Τα σχετικά μ’ αυτόν, που θα αναφέρουμε, είναι παρμένα από όσα σημειώνουν τα Ιερά Ευαγγέλια και η αρχαία παράδοση της Εκκλησίας.
Ο Ιωάννης ήταν ο νεαρότερος των αποστόλων. Συνδεόταν ιδιαίτερα με τον πρωτόκλητο Ανδρέα, με τον οποίο, πριν πάνε στον Χριστό, είχαν κάνει μαθητές του Τιμίου Προδρόμου.
Είχε ένα χαρακτήρα αρκετά διαφορετικό απ’ ότι συνηθίσαμε να φανταζόμαστε. Ήταν πολύ ενθουσιώδης και δεν είχε καθόλου μαλακή καρδιά προς όσους αντιστρατεύονταν στο έργο του Θεού. Ήταν, δηλαδή, γνήσιος μαθητής του Βαπτιστού, που με λόγια πύρινα κι αμείλικτα κήρυττε στις όχθες του Ιορδάνου. Σ’ αυτό το προηγούμενο, πρόσθεσε κι ένα άλλον ακόμη λόγο, για να εξηγήσεις τη σκληρότητα του Ιωάννου: το γεγονός ότι ήταν παρθένος. Ο γάμος είναι ευλογημένος από το Θεό, αλλά πάντως βρίσκεται πιο κάτω από την παρθενιά, που κάνει τον άνθρωπο ολότελα αφοσιωμένο στα θεία. αγωνιστή βίαιο κατά της αμαρτίας, ασυμβίβαστο ως την παραμικρή λεπτομέρεια μαζί της.
Από τον Κύριο, ο Ιωάννης με τον αδελφό του τον Ιάκωβο, που επίσης είχε τέτοιο χαρακτήρα, επονομάστηκαν «υιοί βροντής».
Δεν ήταν, λοιπόν μονάχα ο τρυφερός και σιωπηλός μύστης, που έγερνε στο στήθος του Διδασκάλου το κεφάλι, αλλά κι ένας φλογερός εχθρός και στηλιτευτής της αμαρτίας. Κι ο Ιησούς, αναμφίβολα, τον αγαπούσε τόσο πολύ, όχι μόνο για την ευαισθησία που ο Ιωάννης παρουσίαζε απέναντί του, αλλά και για τη σκληρότητα του απέναντι της αμαρτίας.
Ήταν ο διαλεκτός των διαλεκτών, αυτός που ικανοποιούσε κι ανάπαυε τον Χριστό περισσότερο από τους άλλους.
Όμως, είχε κι ο Ιωάννης κάτι στο παθητικό του. Τα ιερά Ευαγγέλια αναφέρουν δυο περιπτώσεις, κατά τις οποίες πίκρανε τον Υιό του Θεού, γεγονότα που και στα δυο ενήργησε μαζί με τον Ιάκωβο, με τον οποίο φαίνεται ότι ήταν σύμφωνος στις άστοχες εμπνεύσεις.
Το πρώτο γεγονός είναι το εξής. Κάποτε, πηγαίνοντας στα Ιεροσόλυμα, ο Ιησούς και οι δώδεκα απόστολοι πέρασαν από ένα χωριό της Σαμαρείας, που οι κάτοικοι της, όπως είναι γνωστό, μισούσαν πολύ τους Ιουδαίους. Στο χωριό εκείνο δεν βρήκαν καθόλου ευχάριστη υποδοχή. Τότε οι δυο αδελφοί είπαν στον Κύριο:
Πες να κατέβει φωτιά από τον ουρανό και να τους κάψει.
Αλλά ο Χριστός αποκρίθηκε:
Δεν ξέρετε τίνος πνεύματος είστε.
Δηλαδή του πνεύματος του δικού μου, που είναι συγχωρητικό κι ανεξίκακο..
Το δεύτερο γεγονός είναι αυτό που ακούσαμε σήμερα. Λίγο πριν από το Πάθος, πάλι οι δυο τους, παρακάλεσαν τον Χριστό να τους βάλει στα δεξιά και στ’ αριστερά του, όταν θα ερχόταν στη βασιλεία του. Ενώ εκείνος επρόκειτο να ανέβει, αντί στον θρόνο του Δαυΐδ, στο ικρίωμα του Σταυρού. Κι εδώ, λοιπόν, αγαπητοί αδελφοί, βλέπουμε την ίδια άγνοια του πνεύματος του Χριστού, ανακατεμένη μάλιστα τώρα με τη φιλαυτία.
Αλλά αυτά τα δυο περιστατικά, που βαρύνουν τον Ιωάννη, αποδείχνοντας την ανθρώπινη αδυναμία του, δεν μπορούν να επισκιάσουν τις άλλες του αρετές και τη λαμπρή και ξέχωρη θέση που είχε πλάι στον Σωτήρα. Για να έχει τη φανερή προτίμηση του Κυρίου ο Ιωάννης, σημαίνει ότι τα άξιζε.
Και πόσο το άξιζε αποδείχνεται κι από ένα γεγονός που είναι αδύνατο να παραβλέψει κανείς. Όταν, μετά τα σύλληψη του Ιησού, οι άλλοι απόστολοι σκόρπισαν φοβισμένοι, σαν πρόβατα που έχασαν τον τσοπάνη τους, μόνο ο Ιωάννης έμεινε κοντά του. Είναι κι ο Πέτρος, που ακολουθεί τον Χριστό, αλλά μονάχα ως την αυλή του αρχιερέως, παρασυρμένος μάλλον και παίρνοντας θάρρος από τον Ιωάννη. Εκεί, όμως, άρκεσαν δυο φιλύποπτα λόγια μιας υπηρέτριας, για να κάμουν τον Πέτρο να αρνηθεί.
Θα πει τώρα κανείς: Ο Ιωάννης ήταν γνωστός στο περιβάλλον του αρχιερέως, όπως αναφέρει το Ευαγγέλιο. Συνεπώς δεν ήταν τόλμη αξιέπαινη αυτό που έκαμε. Αλλά ίσα – ίσα αυτό ήταν ένας λόγος παρά πάνω για να φοβηθεί. Διότι, γνωρίζοντας τον, θα τον έπιαναν. Ύστερα, ο Ιωάννης δεν περιορίστηκε μόνο σ’ αυτό. Αλλά βρέθηκε και κάτω από τον σταυρωμένο Κύριο του μαζί με τη Θεοτόκο.
Πάνω στον Γολγοθά, ο Ιησούς του εμπιστεύτηκε τη μητέρα του, λέγοντας του: «Ιδού η μήτηρ σου». Κι η παράδοση αναφέρει ότι, ως την Κοίμηση της Παρθένου, ο Ιωάννης ήταν μαζί της.
Δεν υπήρχε πιο ωραία αντάμειψη της αφοσιώσεως του απ’ αυτήν την παρακαταθήκη, απ’ αυτή την εμπίστευση.
Αλλά και κάτι άλλο ακόμη του χάρισε ο Κύριος. Να μείνει τελευταίος απ’ όλους τους διαλέχτους του πάνω στη γη. Οι άλλοι απόστολοι, αφού κήρυξαν το Ευαγγέλιο στα πέρατα της οικουμένης, βρήκαν σύντομα ένα θάνατο μαρτυρικό. Ο Ιωάννης, όμως, έμεινε πολύν καιρό μετά απ’ αυτούς, σαν μια ευλογημένη ζωντανή θύμηση, ώσπου η νεαρή Εκκλησία να χορτάσει τη διδασκαλία ου, που ήταν τόσο φωτεινή και θερμή.
Και πάλλευκος γέροντας πια, μόλις συγκρατούμενος στα πόδια του και μη μπορώντας να ψελλίζει τίποτα άλλο παρά τη μεγάλη, λιγόλογη εντολή «Αγαπάτε αλλήλους», ευλόγησε τέλος με τρέμοντα χέρια το ποίμνιο της Εφέσου και παρέδωσε την άσπιλη ψυχή του στον δοξασμένο Κύριό του.
Λέγει. μάλιστα, η αρχαία παράδοση, ότι ο ίδιος κατέβηκε στον τάφο, έστρωσε τον μανδύα του και σφάλισε ήσυχα τα μάτια του. Κι ακόμη ότι η γη δεν τον κράτησε, αλλά μεταστάθηκε ολόσωμος στους ουρανούς σαν τον Ηλία και σαν τον Ενώχ.
Γιώργος Σαββίδης–Μητρόπολη Πάφου