Οι άγιοι και θαυματουργοί Ανάργυροι Κύρος καιΙωάννης
Του Πρωτοπρεσβυτέρου ΓεωργίουΔορμπαράκη
«Οιάγιοι μάρτυρες Κύρος και Ιωάννης ζούσαν επί Διοκλητιανού του βασιλιά. Ο μενΚύρος καταγόταν από την Αλεξάνδρεια, ο δε Ιωάννης από την Έδεσσα. Λόγω τουεπικρατούντος τότε λοιπόν διωγμού, ο οποίος κατέστρεφε τους χριστιανούς, οΚύρος προχώρησε προς την Αραβία, σε έναν παραθαλάσσιο τόπο, έγινε μοναχός καικατοίκησε εκεί. Ο δε Ιωάννης που έφθασε στα Ιεροσόλυμα, άκουσε για τιςθαυματουργίες του αγίου Κύρου (διότι θεράπευε κάθε νόσο και αρρώστια), πήγε στηνΑλεξάνδρεια, και από εκεί, από ό,τι φημολογείτο για τον άγιο ως προς τον τόποδιαμονής του, έφθασε εκεί που έμενε και έζησε μαζί του.
Όταν συνελήφθη κάποιαγυναίκα, που λεγόταν Αθανασία, μαζί με τις τρεις θυγατέρες της, την Θεοδότη,την Θεοκτίστη και την Ευδοξία, για την πίστη τους στον Χριστό, και επρόκειτο ναπαρασταθούν στο δικαστικό βήμα, φοβήθηκαν οι άγιοι Κύρος και Ιωάννης μήπωςπάθουν κάτι που είναι φυσικό να συμβαίνει και μάλιστα στις γυναίκες, δηλαδήνα τρομάξουν από το μέγεθος των μαρτυρικών βασάνων, γι’ αυτό καιπήγαν εκεί που τις κρατούσαν, τις έδιναν θάρρος και τις προετοίμαζαν για ταμαρτύρια. Επειδή συνελήφθησαν και αυτοί όμως και ομολόγησαν τον Κύριο ημώνΙησού Χριστό ότι είναι αληθινός Θεός, υποβλήθηκαν σε πολλές τιμωρίες, οπότε στοτέλος τούς έκοψαν τα κεφάλια, μαζί με τις γυναίκες που αναφέραμε. Τελείται δε ησύναξή τους στο Μαρτύριό τους, που βρίσκεται στην περιοχή του Φωρακίου».
Οιάγιοι Κύρος και Ιωάννης ανήκουν στη μεγάλη χορεία των αναργύρων αγίων, όπως οιΚοσμάς και Δαμιανός, Παντελεήμων και Ερμόλαος, Σαμψών και Διομήδης, Θαλέλαιοςκαι Τρύφων. Η υμνολογία τους μάλιστα τους χαρακτηρίζει και ως «εξάρχους τωνΑναργύρων», πλην των άλλων εγκωμιασμών τους. Είναι ευνόητο δε να επικεντρώνεισ’ ένα μεγάλο βαθμό στη θαυματουργία των αγίων και στη χάρη που πηγάζει από τατίμια λείψανά τους, χάρη που ιάται «άπαντα ημών τα πάθη» και όλους «τους ενποικίλαις νόσοις υπάρχοντας», είτε σωματικά είτε και ψυχικά, διότι ακριβώς «θείοιιατροί υπάρχουσιν». Ιατροί λοιπόν των ψυχών και των σωμάτων και αυτοί οιανάργυροι άγιοι. Ενώ όμως οι ύμνοι αναφέρονται στην θεραπευτική εκ Θεού χάρητων αγίων για τον όλο άνθρωπο, την ψυχή και το σώμα του, τονίζουν ιδιαιτέρωςτην ιατρεία που παρέχουν ως προς τα ψυχικά πάθη των ανθρώπων, καλύτερα: ουμνογράφος στρέφει εκεί περισσότερο την προσοχή μας. «Του νοός μου εκτροπάςτυραννούσας με θραύσατε, και ιάσασθε της ψυχής μου τα πάθη» (συντρίψατετις αμαρτωλές εκτροπές του νου μου που με τυραννούν, και γιατρέψτε τα πάθη τηςψυχής μου)∙ «Δυάς μαρτύρων σήμερον ανέτειλεν ημίν, τας ψυχικάς αλγηδόναςημών θεραπεύουσα, Κύρος και Ιωάννης οι θαυματουργοί» (Ανέτειλε για εμάςσήμερα η δυάδα των μαρτύρων, που θεραπεύει τα ψυχικά τραύματά μας, ο Κύρος καιο Ιωάννης, οι θαυματουργοί).
Δενπρόκειται ασφαλώς περί υποβάθμισης της σημασίας των σωματικών πόνων καιασθενειών: το σώμα μας είναι και αυτό δημιούργημα του Θεού, αξιότιμο καιισοστάσιο με την ψυχή μας, γι’ αυτό και ο Κύριος θεράπευε και τις σωματικέςαρρώστιες των ανθρώπων. Ο άγιος υμνογράφος όμως θέλει να τονίσει τηνπροτεραιότητα της ψυχής, διότι όταν πάσχει η ψυχή, το αντίκτυπο είναι αιώνιο,κάτι που δεν συμβαίνει με τις σωματικές αρρώστιες, οι οποίες μάλιστα πολλέςφορές γίνονται μέσον αγιασμού των ανθρώπων με την υπομονή που μπορεί αυτοί ναεπιδείξουν. «Καυχήσομαι εν ταις ασθενείαις μου» (θα καυχηθώ για τιςασθένειές μου) όπως λέει και ο απόστολος, διότι «όταν ασθενώ, τότε δυνατός ειμι»,αφού ο ίδιος ο Κύριος βεβαιώνει: «η δύναμίς μου εν ασθενείαις τελειούται»(η δύναμή μου φθάνει στην τελείωσή της μέσα από τις αρρώστιες). Και βλέπουμεμάλιστα ότι ο υμνογράφος θεωρεί ως αρρώστια, ως «τυραννία» κυριολεκτικά τηςψυχής, «τις εκτροπές του νοός». Γιατί άραγε; Διότι ο νους του ανθρώπου, οηγεμόνας της ψυχής, θα έπρεπε πάντοτε να είναι στραμμένος προς τον Θεό, με όλητην αγάπη και την έντασή του. Η εντολή του Θεού είναι σαφής: «Αγαπήσεις Κύριοντον Θεόν σου εξ όλης της ψυχής, εξ όλης της καρδίας, εξ όλης της διανοίας, εξόλης της ισχύος». Με το σκεπτικό βεβαίως ότι ο άνθρωπος είναι δημιουργημένος «κατ’εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού». Ό,τι πιο φυσιολογικό λοιπόν είναι να λειτουργείμε αυτόν τον τρόπο ο ηγεμόνας νους, ώστε και όλες οι άλλες δυνάμεις της ψυχής:τα συναισθήματα και οι επιθυμίες, να τον ακολουθούν, κάνοντας βεβαίως και τοσώμα να βρίσκεται σε υπακοή προς την αγάπη του Θεού. Λόγω τηςπτώσεως όμως στην αμαρτία και της επιρροής του αρχεκάκου εχθρού διαβόλου, ονους γοητεύεται από τον κόσμο και τις προκλήσεις του μέσω των αισθήσεων τουσώματος, οπότε από τη φυσιολογική πορεία του προς τον Θεό οδηγείται στηνανώμαλη πορεία του προς τον κόσμο, με αποτέλεσμα να τυραννείται από τιςεκτροπές των παθών και ο άνθρωπος ψυχοσωματικά να διαστρέφεται.
Ηκατεξοχήν ιατρεία λοιπόν που παρέχουν οι άγιοι, εν προκειμένω οι άγιοι Κύροςκαι Ιωάννης, είναι σε αυτό το επίπεδο: να βοηθήσουν με τη χάρη του Θεού ο νουςμας να σταθεροποιηθεί στην κανονική του πορεία: την αγάπη προς τον Θεό, η οποίαβεβαίως εκφράζεται ως αγάπη προς τον συνάνθρωπο. Τη φυσιολογία αυτήτην έζησαν πρώτα από όλα στον εαυτό τους οι άγιοι, γι’ αυτό και χαριτώθηκαν απότον Θεό να την δωρίζουν και σε εμάς, όπως άλλωστε έκαναν και με τιςσυναθλήσασες με αυτούς άγιες Αθανασία με τις κόρες της. «Σε, Σώτερ, η δυάς τωνΜαρτύρων επόθησε» (Εσένα, Σωτήρα Κύριε, η δυάδα των μαρτύρων πόθησε)∙ «Κατεθέλχθησαντω έρωτι της Τριάδος, και υπ’ αυτής οι Μάρτυρες σφοδρώς ερρωσθέντες, Κύρος καιΙωάννης τε, ενώσει τη κρείττονι, όργανα Θεού ανεδείχθησαν» (Καταγοητεύθηκαν απότον έρωτα της αγίας Τριάδος, ο Κύρος και ο Ιωάννης, και αφού πήραν τεράστιαδύναμη από αυτήν οι μάρτυρες, με την πιο ανώτερη και καλύτερη ένωσηπου υπάρχει, αναδείχτηκαν όργανα του Θεού). Και από την άλλη: «Σε μόνον αγαπάναπτοήτω φρονήματι αλείψαντες τας Παρθένους, Ιωάννης και Κύρος, ανδρείαςαπειργάσαντο» (Καθοδήγησαν τις παρθένους με τη μητέρα τους βεβαίως, ο Ιωάννηςκαι ο Κύρος, με άφοβο φρόνημα, και τις έκαναν να είναι ανδρείες). Το έχουμεμάλιστα ξαναπεί: όσο ο άνθρωπος είναι στραμμένος προς τον Θεό και Αυτόν έχει ωςπροτεραιότητα της ζωής του, όσο δηλαδή βρίσκεται στη φυσιολογική του κατάσταση,τόσο και υπερβαίνει όλα τα προβλήματα της ζωής αυτής, ιδίως μάλιστα ταψυχολογικά λεγόμενα, τα οποία ταλαιπωρούν πλήθος συνανθρώπων μας και τουςκάνουν τη ζωή «κόλαση» που λέμε. Οι άγιοι ανάργυροι δίνουν σήμερα με τη μνήμητους και την πρόκληση αυτή: να θυμηθούμε ότι η ιατρεία του ανθρώπου είναιπρωτίστως ιατρεία ψυχής, και μάλιστα ρύθμισης του νου.
Ακολουθείν
