Το βίωμα της προσευχής
Κατάτην σημερινή πρώτη Κυριακή του Τριωδίου, αγαπητοί μου αδελφοί, η Αγία μαςΕκκλησία, μεταξύ των άλλων Αγίων, προβάλει και τιμά τον όσιο Θεοδόσιο, ο οποίοςέζησε στο δεύτερο μισό του 4ουκαι στις αρχές του 5ου αιώνα. Καταγόταν από τηνΑντιόχεια και γρήγορα κατανόησε την κλίση του προς την άσκηση και την μοναχικήζωή. Έτσι εγκατέλειψε την οικογένεια και τις κοσμικές μέριμνες και ασκήτεψεστην Σκόπελο της Κιλικίας. σύμφωνα με το συναξάρι του, «αποκοίμισε τηνεπιθυμία, τον θυμό, την υπερηφάνεια και τα άλλα άγρια θηρία της ψυχής με τηναδιάλειπτο προσευχή και την ψαλμωδία, που την συνόδευε με χειρωνακτική εργασία,έτσι ώστε να προσπορίζεται από μόνος του τα αναγκαία και να μπορεί ναπεριποιείται τους επισκέπτες του…»1 Τπήρξε πνευματικό στήριγμα για τους μαθητέςτου μοναχούς και όσους προσέτρεχαν στην αγάπη του, ενώ η αγιότητά του ήταν τόσοθαυμαστή ώστε, με την δύναμη του Θεού να επιτελεί εν ζωή θαύματα.
Απότον Οσιακό βίο του Αγίου Θεοδοσίου, θα σταθούμε στην μέθοδο που χρησιμοποιούσεγια την αντιμετώπιση των αμαρτωλών έξεων της ψυχής του, η οποία, όπως είδαμε,ήταν η προσευχή.
Η προσευχή είναι χάρισμα του Θεού προς τον άνθρωπο, με τοοποίο καθίσταται εφικτή η διαρκής μεταξύ τους επικοινωνία. Είναι δε αναπόσπαστοτμήμα της πνευματικής ζωής, καθότι, χωρίς αυτή δε μπορούμε να ομιλούμε για ενΦριστώ ζωή. «Η προσευχή μαρτυρεί, κατάτρόπο ζωντανό και εναργή, ότι πορευόμαστε την οδό της πνευματικής ασκήσεως,υπερνικώντας, μ’ αυτήν, όλα τα εμπόδια και όλους τους πειρασμούς της. Αντίθετα,η απουσία ή η εγκατάλειψή της ταυτίζεται με την νέκρωση της πνευματικής ζωής…»2
Απότον Οσιακό βίο του Αγίου Θεοδοσίου, θα σταθούμε στην μέθοδο που χρησιμοποιούσεγια την αντιμετώπιση των αμαρτωλών έξεων της ψυχής του, η οποία, όπως είδαμε,ήταν η προσευχή.
Η προσευχή είναι χάρισμα του Θεού προς τον άνθρωπο, με τοοποίο καθίσταται εφικτή η διαρκής μεταξύ τους επικοινωνία. Είναι δε αναπόσπαστοτμήμα της πνευματικής ζωής, καθότι, χωρίς αυτή δε μπορούμε να ομιλούμε για ενΦριστώ ζωή. «Η προσευχή μαρτυρεί, κατάτρόπο ζωντανό και εναργή, ότι πορευόμαστε την οδό της πνευματικής ασκήσεως,υπερνικώντας, μ’ αυτήν, όλα τα εμπόδια και όλους τους πειρασμούς της. Αντίθετα,η απουσία ή η εγκατάλειψή της ταυτίζεται με την νέκρωση της πνευματικής ζωής…»2
Η προσευχή, λοιπόν, δεν είναι θρησκευτικόκαθήκον προσαρμοσμένο στα πλαίσια μιας τυποποιημένης εκκλησιαστικής ζωής. Είναιη ίδια τρόπος ζωής, εκείνου που βιώνει διαρκώς το γεγονός της Εκκλησίας στη ζωήτου και εκκλησιαστικοποιεί τον βίο του στην καθημερινότητά του. Είναι μίαεπιλογή ζωής που δρομολογείται είτε κοινοτικά, στο πλαίσιο της κοινήςλατρευτικής ζωής των μελών της Εκκλησίας, είτε προσωπικά, στο πλαίσιο τηςανάγκης του καθενός να στραφεί εντός του για να συναντήσει το Θεό.
Ο κάθετρόπος έχει την αξία και τη σημασία του. στην πρώτη περίπτωση το ώματης Εκκλησίας, ο λαός, ενώνεται με την κεφαλή της, τον Κύριο Ιησού, καθότι ο ίδιος διακήρυξε ότι ού εισί δύο ήτρεις συνηγμένοι εις το εμόν όνομα, εκεί ειμί εν μέσω αυτών. 3 Η Εκκλησιαστική κοινότητα, διά της κοινήςπροσευχής, της κοινής Λατρείας, βιώνειτην χάρη των Ιερών Μυστηρίων και γίνεται κοινωνός του Σώματοςκαι του Αίματος του Χριστού, στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας.
Οέτερος τρόπος είναι ο προσωπικός, ο οποίος δεν μπαίνει σε καλούπια, δενπεριορίζεται σε συγκεκριμένους κανόνες ή χωροχρονικούς περιορισμούς, δενεξαντλείται σε τυποποιημένα πρότυπα,αλλά έχει καθαρά προσωπικό και ιδιαίτερο χαρακτήρα και διαπνέεται από το μέτρο της αγάπης και τουεσωτερικού πόθου του κάθε ανθρώπου νασυναντήσει τον Θεό. Είναι ένας τρόπος στον οποίο δε χρειάζονται λόγια πολλά και επιτηδευμένα,αλλά καρδιά φλογισμένη από την αγάπη τουΘεού.
Έλεγεο Αββάς Αγάθων σε ερώτηση, ποιά πολιτεία έχει περισσότερο κόπο: «Δεν υπάρχει μεγαλύτερος κάματος από την προσευχή στον Θεό. Γιατί, κάθε φορά που οάνθρωπος θέλει να προσευχηθεί ο διάβολοςπροσπαθεί να τον εμποδίσει. Γνωρίζει ότι από τίποτα δεν εμποδίζεται τόσο όσο από τηνπροσευχή…»4 Πόσες φορές, αυτήν ακριβώς τη στιγμή, δενιώσαμε όλους τους εξωτερικούς περισπασμούς, τους πειρασμούς, τις σκέψεις τιςβιοτικές, ακόμα και τις πονηρές, να θέλουν να αποσπάσουν τον νου από την μέθεξητης Θείας Χάριτος. Πόσες φορές, αδελφοί μου, δεν καταθέσαμε τα όπλα τηςπροσπάθειας να προσευχηθούμε, νικημένοι από τις προσβολές του διαβόλου. τοσημείο αυτό και πριν αφεθούμε στην ήττα, να φέρνουμε στο νου μας τον ίδιο τονΙησού, στο πρόσωπο του οποίου θεμελιώνεται ο προσωπικός χαρακτήρας τηςπροσευχής. Ο Κύριός μας, πολλές φορές απομακρύνθηκε από τους Μαθητές του καιαποσύρθηκε στην μόνωση και στην ησυχία της ερήμου. Ήταν εκείνες οι στιγμές πουβίωσε και ο Ίδιος τον αμείλικτο πόλεμο του διαβόλου και δέχθηκε τα πλήγματα τωνπειρασμών, που σκοπό είχαν να Σον κάμψουν, να Τον αποπροσανατολίσουν, να Σονσυντρίψουν. Κι όμως, άντεξε. Δεν άφησε τον εαυτό του να ξεφύγει από τον σκοπότης προσευχής και κατατρόπωσε τον διάβολο, παρέχοντας στον κάθε άνθρωπο τομέτρο και το υπόδειγμα του αγώνος και της προσπάθειας που χρειάζονται για ναέχει η προσευχή αποτέλεσμα και καρποφορία.
Αςκάνουμε, λοιπόν, αγαπητοί μου, την προσευχή προσωπικό μας βίωμα, κάθε στιγμήτης ζωής μας. Η δύναμή της είναι τέτοια ώστε να μεταμορφώνει τον εαυτό μας καινα μετασκευάζει το περιβάλλον μας. Γιατί είναι σε θέση, στο πλαίσιο τηςπνευματικής μας ζωής, να εξασφαλίσει και να εδραιώσει την Θεανθρώπινη φιλία καικοινωνία μας. ΑΜΗΝ!
Αρχιμ. Επιφάνιος Οικονόμου –Μητρόπολη Δημητριάδος
1. Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τόμος 6,σελ. 52
2 .π. Μιχαήλ Καρδαμάκης, «Ορθόδοξη πνευματικότητα», σελ. 334
3.Ματθ. 18,20
4. Γεροντικό, σελ. 1
