Καταλλαγή Θεού και ανθρώπου
Η πτώση των πρωτοπλάστωνπροκάλεσε τη ρήξη των σχέσεων των ανθρώπων με τον Δημιουργό. Η αποκατάστασηαυτών των σχέσεων και η συμφιλίωση, η καταλλαγή του Θεού με τους ανθρώπουςπραγματοποιείται στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού και με τη σταυρική του θυσία. ΟΙησούς Χριστός ειρήνευσε τους ανθρώπους με το Θεό. Το θέμα αυτό αποτυπώνεταικαι στο παρόν αποστολικό ανάγνωσμα. Ο Απόστολος Παύλος γράφει στη χριστιανικήκοινότητα της Εφέσου, οι χριστιανοί της οποίας προέρχονταν από τους Εθνικούςκαι τους βεβαιώνει, ότι στο πρόσωπο και το έργο του Ιησού Χριστούπραγματοποιήθηκε η συμφιλίωση του Θεού με τους ανθρώπους.
Η συμφιλίωση αυτήεπεκτείνεται και στις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους. Επομένως με το έργο τηςΘείας Οικονομίας καθετί που διακρίνει και χωρίζει τους ανθρώπους παραμερίζεται.Όλοι οι άνθρωποι που δέχονται το λυτρωτικό έργο του Ιησού Χριστού, εντάσσονταισε μια αρμονική και ειρηνική συνύπαρξη στο σώμα της Εκκλησίας. Στην πρώτηΕκκλησία υπήρχε μια έντονη διαμάχη και έχθρα μεταξύ των εξ Ιουδαίων χριστιανώνκαι των χριστιανών που προέρχονταν από τους Εθνικούς. Αυτήν την έχθρα προσπαθείνα καταπολεμήσει ο Απόστολος Παύλος, τονίζοντας, ότι η έλευση του Ιησού Χριστούστον κόσμο σήμανε το τέλος οποιασδήποτε έχθρας και πολεμικής μεταξύ τωνανθρώπων και εγκαθίδρυσε στον κόσμο την ειρήνη και την καταλλαγή.
Ο Ιησούς Χριστός δεν είναι απλώς οειρηνοποιός μεταξύ Θεού και ανθρώπων, αλλά ειρήνευσε και τους ανθρώπους μεταξύτους και με τον εαυτό τους, αυτός ο ίδιος είναι «η ειρήνη ημών». Στο σημείοαυτό ο Απόστολος Παύλος είναι επηρεασμένος από τη διδασκαλία του προφήτη Ησαΐα,που ονομάζει τον Μεσσία του κόσμου «άρχοντα της ειρήνης» (Ησ. 9,6), ο οποίοςέρχεται και ειρηνεύει τον κόσμο και συμφιλιώνει τους ανθρώπους. Με την έλευσητου Ιησού Χριστού στον κόσμο έχουμε έναν καινούργιο λαό, το λαό του Θεού. ΟΙησούς Χριστός έκανε «τα αμφότερα εν», αφού πρώτα κατέλυσε «το μεσότοιχον τουφραγμού», την αμαρτία δηλαδή που προκάλεσε την έχθρα μεταξύ Θεού και ανθρώπων.Κατά μία άλλη ερμηνεία με τη φράση αυτή «το μεσότοιχον του φραγμού» ο ΑπόστολοςΠαύλος παραπέμπει στο Ναό του Σολομώντα και στον τοίχο που χώριζε την αυλή τωνΕθνικών από την αυλή των Ιουδαίων και στον οποίο υπήρχε επιγραφή που απαγόρευεστους Εθνικούς να τον υπερβούν με ποινή θανάτου για τους παραβάτες. Σύμφωνα μεάλλη ερμηνευτική προσέγγιση «το μεσότοιχον του φραγμού» είναι ο παλαιός νόμοςτης Παλαιάς Διαθήκης, οι διατάξεις του οποίου διαχώριζαν τους Ιουδαίους απότους Εθνικούς. Ο Ιησούς Χριστός γκρέμισε αυτό το μεσότοιχο του φραγμού «εν τησαρκί αυτού», δηλαδή με τον σταυρικό του θάνατο, με τον οποίο θανατώθηκε ηέχθρα και πραγματοποιήθηκε η καταλλαγή αμφοτέρων, Ιουδαίων και Εθνικών, όλωντων ανθρώπων με τον Θεό.
Ο Ιησούς Χριστός κατέλυσε την έχθρα καικατάργησε τις εντολές του Νόμου, προχωρώντας στη δημιουργία της καινής κτίσης:«ίνα τους δύο κτίση εις ένα καινόν άνθρωπον». Στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, οΘεός κτίζει, δημιουργεί τη μία καινούργια ανθρωπότητα, που απαρτίζεταιαδιακρίτως και από Ιουδαίους και από Εθνικούς, από όλους δηλαδή τους ανθρώπουςανεξαρτήτως διακρίσεων. Ο Ιησούς Χριστός ήρθε στον κόσμο «και ευηγγελίσατοειρήνην» προς όλους τους ανθρώπους «τοις μακράν και τοις εγγύς», δηλαδή καιστους Εθνικούς και στους Ιουδαίους. Η ειρήνη αυτή έχει διπλή κατεύθυνση, είναιη ειρήνη, η συμφιλίωση των ανθρώπων με τον Θεό και η ειρήνη και συμφιλίωση τωνανθρώπων μεταξύ τους. Αυτή λοιπόν η ειρήνη του Ιησού Χριστού στη γενική τηςδιάσταση επεκτείνεται ακόμη και σε όλη την κτιστή δημιουργία.
Ο Απόστολος Παύλος αναφέρεται στηνέχθρα που υπήρχε μεταξύ Θεού και ανθρώπων, αλλά και στην έχθρα που υπήρχεμεταξύ Εθνικών και Ιουδαίων, των απερίτμητων και των εκ περιτομής αντίστοιχα. Ηχρήση του όρου «σάρκα» δηλώνει τον τρόπο ζωής τόσο των Εθνικών όσο και τωνΙουδαίων. Η σαρκική, αμαρτωλή ζωή των Εθνικών τους κρατούσε μακριά από τιςεντολές του Θεού. Από την άλλη η σαρκική περιτομή των Ιουδαίων ήταν μιαανθρώπινη πράξη και δεν είχε τη σωστική δύναμη να καταργήσει την εχθρότηταμεταξύ Θεού και ανθρώπων. Με τον όρο «σάρκα» ο Απόστολος Παύλος αντιπαραβάλλειτην αμαρτωλότητα του κόσμου με την αγιότητα της «σάρκας», δηλαδή της ανθρώπινηςφύσης του Ιησού Χριστού. Έτσι με τη σταυρική θυσία της δικής του σάρκαςσυνένωσε τους δυο μεταξύ τους εχθρικούς κόσμους.
Η συμφιλίωση και η ειρήνευση πουχαρίζει ο Ιησούς Χριστός επιτρέπει στον άνθρωπο να πλησιάσει και πάλιν, όπωςκαι πριν την πτώση, στον Θεό Πατέρα, να έχει δηλαδή τη δυνατότητα της επαφήςκαι κοινωνίας μαζί του. Η προσαγωγή των ανθρώπων προς τον Θεό Πατέραπραγματοποιήθηκε δια του Ιησού Χριστού «εν ενί Πνεύματι», με τη συνεργία δηλαδήκαι του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα είναι εκείνο που συγκροτεί το σώμα τηςΕκκλησίας, το σώμα του Ιησού Χριστού, μέσα στο οποίο συνεχίζεται το έργο τηςκαταλλαγής και πραγματοποιείται η προσαγωγή στον Θεό Πατέρα. Στο έργο, δηλαδή,της εν Χριστώ καταλλαγής και της ένταξης των ανθρώπων στο ένα σώμα τηςΕκκλησίας συμμετέχουν και τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Όσοι λοιπόνεντάσσονται σε αυτό το ένα σώμα της Εκκλησίας, ανεξάρτητα με την προηγούμενηκατάστασή τους, δεν είναι πλέον «ξένοι και πάροικοι», αλλά «συμπολίται τωναγίων και οικείοι του Θεού». Σύμφωνα με τη θεολογία του Αποστόλου Παύλου«άγιοι» είναι όλοι οι βαπτισμένοι χριστιανοί, που αποτελούν το νέο λαό τουΘεού. Η έκφραση «συμπολίται των αγίων» σημαίνει ότι οι πρώην Εθνικοί είναι τώραμέλη του σώματος της Εκκλησίας, είναι «οικείοι του Θεού», ανήκουν δηλαδή στηνοικογένεια του Θεού.
Ο Απόστολος Παύλος, όπως και άλλοισυγγραφείς της Καινής Διαθήκης παρομοιάζουν την Εκκλησία με την εικόνα τηςοικοδομής. Οι Εθνικοί που προσήλθαν στην καινούργια πίστη του Ιησού Χριστού,χτίστηκαν όπως οι πέτρες στην οικοδομή, σαν ζωντανές πέτρες στην πνευματικήοικοδομή της Εκκλησίας. Θεμέλιο αυτής της οικοδομής είναι οι Απόστολοι και οιΠροφήτες, όχι της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά οι χαρισματούχοι της πρώτης Εκκλησίας.Ακρογωνιαίος λίθος αυτής της οικοδομής είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός, ο οποίοςσυγκρατεί, στηρίζει, συνενώνει και οδηγεί στην πληρότητά του ολόκληρο τοοικοδόμημα της Εκκλησίας. Μέσα σε αυτό το οικοδόμημα υπάρχει μια θαυμαστήενότητα και ειρήνη των μελών με τον Θεό Πατέρα, αλλά και μεταξύ τους.
Η διακήρυξη του Αποστόλου Παύλου«Χριστός εστιν η ειρήνη ημών», δηλώνει ότι ο Ιησούς Χριστός είναι η πηγή τηςειρήνης όλου του κόσμου. Με τη σταυρική του θυσία έφερε την ειρήνη σε όλα ταεπίπεδα. Έφερε την ειρήνη και καταλλαγή των ανθρώπων με τον Θεό Πατέρα καιταυτόχρονα τη συμφιλίωση των ανθρώπων μεταξύ τους, συγκροτώντας ένα σώμα, τοσώμα της Εκκλησίας, του οποίου κεφαλή είναι Εκείνος. Η σταυρική θυσία του ΙησούΧριστού είναι το αποτέλεσμα της αγάπης του Θεού για τον άνθρωπο. Ο Θεόςκινείται από αγάπη προς τον άνθρωπο και αποστέλλει στον κόσμο τον Υιό του, οοποίος θυσιάζεται για να καταλλάξει, να συμφιλιώσει τον άνθρωπο με τον Θεό. Ηκαταλλαγή του Θεού με τον άνθρωπο για να είναι πλήρης πρέπει να εκτείνεται καιστις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων, ακόμα και στις σχέσεις των λαών μεταξύτους, αλλά και στη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον. Ο άνθρωπος πουειρηνεύει με τον Θεό, ειρηνεύει και με τους συνανθρώπους του και με τοπεριβάλλον. Δεν μπορεί να υπάρξει καταλλαγή του ανθρώπου με τον Θεό και ταυτόχρονανα διατηρεί την έχθρα με τους συνανθρώπους του ή και με το περιβάλλον του. Σεαυτή τη διάσταση η καταλλαγή είναι το πλέον ελπιδοφόρο μήνυμα για την ειρήνευσητων λαών και των εθνών, αλλά και για τη σωτηρία του φυσικού περιβάλλοντος.
ΙεροδιακόνουΑυγουστίνου Κκαρά – Μητρόπολη Κωνσταντίας
