ΤΟ ΑΙΜΑΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ
Τοῦ κ.Νικολάου. ᾿Ιω. Σωτηροπούλου, Θεολόγου – Φιλολόγου
Ὁ θεολόγοςκ. Παναγιώτης Μπούμης, ὁμότ. καθηγητὴς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, διαφώνησε πρὸς ἄρθρομου ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ χωρίου Πράξ. κ´ 28 μὲ τὸν τίτλο «Τὸ αἷμα τοῦ Θεοῦ». Καὶ τὴδιαφωνία του ἐξέφρασε σὲ ἄρθρο του μὲ τὸν ἐρωτηματικὸ τίτλο «Τὸ αἷμα τοῦ Θεοῦ;».Ἀπάντησα δὲ στὸ ἄρθρο του δι᾿ ἄρθρου μὲ τὸν ἐμφατικὸ τίτλο «Ναί, ὁ Θεὸς ἔχει αἷμα!».
Ἀκούεταιπαράδοξο, ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει αἷμα, ἀλλὰ πολλὰ παράδοξα περιέχονται στὴ Γραφὴ γιὰ τὸπρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀνέφερα ὡρισμένα. Κατανοεῖται δὲ ἡ παραδοξότηςτῶν χωρίων, ἂν ληφθῇ ὑπ᾿ ὄψιν, ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινε ἄνθρωπος. Καὶ ὡς ἄνθρωπος ὁ Θεός,γιὰ ν᾿ ἀναφερθοῦμε στὸ προκείμενο θέμα, ἔχει σῶμα καὶ αἷμα. ῾Η ἀπάντησί μου ἀπὸτοὺς ἀναγνῶστες τοῦ ἄρθρου κρίθηκε ἱκανοποιητική.
Δὲν κρίθηκεὅμως ἱκανοποιητικὴ ἀπὸ τὸν κ. Μπούμη. Καὶ δημοσίευσε νέο ἄρθρο στὸν «Ο.Τ.» τῆς13ης ᾿Ιανουαρίου μὲ τὸν τίτλο «Ναί (ἀλήθεια), ὁ Θεὸς ἔχει αἷμα»; Δηλώνει δέ, ὅτιὑποχρεώθηκε νὰ ἐπανέλθῃ στὸ θέμα, ἐπειδὴ ἐπιμένω στὶς ἀπόψεις μου, καὶ «γιὰ νὰμὴ δημιουργοῦνται ἢ νὰ μὴ μένουν στὸν πιστὸ χριστιανὸ ἐσφαλμένες ἐντυπώσεις ἢδιδασκαλίες». ῞Ο,τι ὑποστηρίζω ἐγὼ ἐπὶ τοῦ θέματος, αὐτὸ εἶνε ἐσφαλμένο, ὅ,τι ὑποστηρίζειἐκεῖνος, αὐτὸ εἶνε ὀρθό! Καὶ γὰρ καθηγητὴς Πανεπιστημίου ἐκεῖνος.
Στὸ νέοἄρθρο του ὁ κ. Μπούμης μὲ σχολιάζει ὑβριστικῶς. Μὲ κατηγορεῖ, ὅτι παρανοῶ ἢσυσκοτίζω τὰ πράγματα· ἔχω ἀντιφάσεις καὶ ἀστάθειες καὶ ὑποκειμενικὲς ἐπιλογές·μπερδεύομαι καὶ μπερδεύω καὶ τοὺς ἀναγνῶστες μου.Εὐχαριστῶ, κ. καθηγητά, γιὰ τὰεὔσημα!
Πολλὰδύναμαι νὰ ἀπαντήσω στὸν κ. Μπούμη, ἀλλ᾿ ἐπειδὴ ἔχω καὶ ἄλλα πράγματα γιὰ ν᾿ ἀσχοληθῶ,ὁ δὲ χρόνος εἶνε συνεσταλμένος καὶ πολύτιμος, θ᾿ ἀναφερθῶ στὰ σπουδαιότερα.
Μὲκατηγορεῖ ὁ κ. καθηγητής, διότι προκειμένου περὶ τοῦ Πράξ. κ´ 28 χρησιμοποιῶ τὸκείμενο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τὸ ὁποῖον ὡς ἐκκλησιαστικὸ θεωρῶ αὐθεντικό,ἐνῷ προκειμένου περὶ τοῦ Ζαχ. ιβ´ 10 δὲν χρησιμοποιῶ τὴ μετάφρασι τῶν Ο´, τὴν ὁποίαχρησιμοποιεῖ ἡ ᾿Εκκλησία, ἀλλὰ τὸ ῾Εβραϊκὸ κείμενο. Ἀπαντῶ· ῾Ως πρὸ τὸ κ´ 28, ὅπουἡ γραφὴ «τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ», προτιμῶ τὸ κείμενο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείουὡς ὀρθότερο καὶ αὐθεντικώτερο ἄλλων κειμένων τῆς Καινῆς Διαθήκης.
Καὶ ὡςπρὸς τὸ Ζαχ. ιβ´ 10, ὅπου ἡ γραφὴ «Καὶ θὰἐπι βλέψουν πρὸς ἐμέ, τὸν ὁποῖον ἐξεκέντησαν (=ἐλόγχισαν)», προτιμῶ τὸ ῾Εβραϊκὸκείμενο, διότι συμφώνως πρὸς αὐτὸ παραθέτει ὁ Εὐαγγελιστὴς ᾿Ιωάννης στὸ ᾿Ιωάν.ιθ´ 37. Γενικῶς δὲ οἱ συγγραφεῖς τῆς Καινῆς Διαθήκης ἄλλοτε παραθέτουν ἀπὸ τὴμετάφρασι τῶν Ο´ καὶ ἄλλοτε ἀπὸ τὸ ῾Εβραϊκὸ κείμενο. Καὶ μήπως γι᾿ αὐτὸ πρέπεινὰκατηγορηθοῦν καὶ αὐτοί, οἱ θεόπνευστοι Ἀπόστολοι, γιὰ ἀντιφάσεις, ἀστάθειες καὶὑποκειμενικὲς ἐπιλογές;
Γράφειὁ κ. Μπούμης, ὅτι τὸ πλῆθος τῶν ἄλλων μορφῶν τοῦ χωρίου Πράξ. κ´ 28 ὀφείλεται σὲδυσκολία τῶν Πατέρων τῆς ᾿Εκκλησίας. Δυσκολεύονταν δηλαδὴ οἱ Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίαςνὰ δεχθοῦν ὅτι στὸ χωρίο ὁ Ἀπόστολος ὁμιλεῖ γιὰ τὸ αἷμα «τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ»;Παρακαλοῦμε νὰ μᾶς εἰπῇ ὁ κ. καθηγητὴς ποῖοι Πατέρες τῆς ᾿Εκκλησίας καὶ ποῦ στὰσυγγράμματά τους δείχνουν τέτοια δυσκολία.
Καὶ τώραἐρχόμεθα στὴ σπουδαιότερη διαφορά μας μὲ τὸν κ. Μπούμη. ῞Οταν στοὺς λεγομένους Μάρτυρεςτοῦ ᾿Ιεχωβᾶ ὑποδεικνύωμε χωρία, ὅπως τὸ ᾿Ιωάν. α´ 1, ὅπου ὁ Λόγος – Χριστὸς ὀνομάζεται «Θεός», αὐτοὶ ἀντιτείνουν, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶνε «Θεός», χωρὶς ἄρθρο, ἀλλ᾿ὄχι «ὁ Θεός», μὲ ἄρθρο. Τέτοιο ἰσχυρίζεται καὶ ὁ κ. Μπούμης. Κατ᾿ αὐτὸν στὸ ἐπίμαχοχωρίο Πράξ. κ´ 28, ὅπου γίνεται λόγος περὶ «τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ», μὲ ἄρθρο, δὲνπρόκειται γιὰ τὸν Υἱό – Χριστό, ἀλλὰ γιὰ τὸν Πατέρα. Καὶ συνεπῶς δὲν πρόκειταιγιὰ αἷμα «τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ». ῾Ο κ. καθηγητὴς ἑρμηνεύει τὸ χωρίο ὅπως οἱψευδο–Μάρτυρες τοῦ ᾿Ιεχωβᾶ, ἀφοῦ τὸ ἔναρθρο «ὁ Κύριος καὶ Θεός» δὲν ἀποδίδει στὸνΥἱό, ἀλλὰ στὸν Πατέρα, στὸν δὲ Υἱὸ ἀποδίδει τὸ ἄναρθρο «Θεός», ὅπως στὸ Α´ Τιμ.γ´ 16 «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί».
῍Ας μάθῃὅμως ὁ κ. καθηγητής, ὅτι καὶ ὁ Πατὴρ ὀνομάζεται «Θεός», χωρὶς ἄρθρο, π.χ. στὸΡωμ. α´ 1–4, Α´ Πέτρ. α´ 2, ᾿Ιούδ. 20–21. Καὶ ὁ Υἱὸς– Χριστὸς ὀνομάζεται μὲ τὴνὀνομασία «ὁ Θεός», μὲ ἄρθρο, π.χ. στὰ χωρία Ψαλμ. μδ´ 7 καὶ ῾Εβρ. α´ 8 («῾Ο θρόνοςσου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα»), ῾Ησ. λε´ 4–6 («᾿Ιδοὺ ὁ Θεὸς ἡμῶν κρίσιν ἀνταποδίδωσικαὶ ἀνταποδώσει, αὐτὸς ἥξει καὶ σώσει ἡμᾶς κ.λπ.»), Ματθ. α´ 23 («Καὶ καλέσουσιτὸ ὄνομα αὐτοῦ ᾿Εμμανουήλ, ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον, Μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός»), β´ Πέτρ.α´ 1 («ἐν δικαι οσύνῃ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν καὶ σωτῆρος ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ»).
᾿Επίσηςὁ Χριστὸς ὀνομάζεται μὲ τὴν ὀνομασία «῾Ο Κύριος», ἐνάρθρως, π.χ. στὰ χωρία Πράξ.ιστ´ 31 («Πίστευσον ἐπὶ τὸν Κύριον ᾿Ιησοῦν Χριστὸν καὶ σωθήσῃ»), Κολ. β´ 6 («῾Ωςοὖν παρελάβετε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν τὸν Κύριον, ἐν αὐτῷ περιπατεῖτε»), Α´ Θεσ. δ´ 16(«Αὐτὸς ὁ Κύριος καταβήσεται ἀπ᾿ οὐρανοῦ»).
Στὸ ᾿Ιωάν.κ´ 28 τὸ «Κύριος» καὶ τὸ «Θεὸς» γιὰ τὸ Χριστὸ ἀνα φέρονται ἐνάρθρως, «῾Ο Κύριόςμου καὶ ὁ Θεός μου», ὅπως στὸ Ψαλμ. λδ´ 23 ἀναφέρονται γιὰ τὸν Γιαχβέ.
Στὸ ἐπίμαχοχωρίο κ´ 28 μὲ τὴν ὀνομασία «ὁ Κύριος καὶΘεός», ἐπειδὴ εἶνε ἔναρθρη, ὁ κ. Μπού μης, ὅπως εἴπαμε, ἐννοεῖ τὸν Πατέρα, ὄχιτὸν Υἱό – Χριστό. Ἀλλὰ στὸ Λουκ. α´ 16–17 μὲ τὴν ὁμοία ὀνομασία «Κύριος ὁ Θεός»,μὲ ἔναρθρη τὴ λέξι Θεός («ὁ Θεός»), ὀνομάζεται ἐκεῖνος, τοῦ ὁποίου ὁ ᾿Ιωάννηςπροφητεύθηκε ὡς πρόδρομος, ὁ Χριστὸς δηλαδή. ῾Ο ἄγγελος εἶπε στὸ Ζαχαρία, ὅτι ὁ᾿Ιωάννης «πολλοὺς τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ ἐπιστρέψει ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν αὐτῶν· καὶ αὐτὸςπροελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ (=θὰ προηγηθῇ αὐτοῦ)».
Συμφώνωςπρὸς αὐτὰ ὁ Υἱός –Χριστὸς εἶνε «ὁ Θεός», ἐνάρθρως,καὶ «ὁ Κύριος», ἐνάρθρως, ὅπωςὁ Πατήρ. Συμβαίνει δὲ τοῦτο, διότιΠατὴρ καὶ Υἱὸς ἔχουν μία καὶ τὴν αὐτὴ οὐσία (᾿Ιωάν.ι´ 30). Στὸ Χριστὸ «κατοικεῖ πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς» (Κολ. β´9). ῾Ο Χριστὸς εἶνε ἡ ὅλη θεία οὐσία, ὁ ὅλος Θεός, ὅπως ὁ Πατήρ, βεβαίως δὲ καὶτὸ ῞Αγιο Πνεῦμα. Κατὰ τὸ Φιλιπ. β´ 6 ὁ Χριστὸς εἶνε «ἴσα Θεῷ», ἰσόθεος, κατὰ τὸΑ´ ᾿Ιωάν. ε´ 20 εἶνε «ὁ ἀληθινὸς Θεός», καὶ κατὰ πλεῖστα χωρία τῆς Γραφῆς, π.χ.τὸ Ρωμ. ι´ 13–14 καὶ τὸ Α´ Πέτρ. β´ 3–4 εἶνε «Κύριος», ἑβραϊστὶ Γιαχβέ.
῾Ο κ.Μπούμης, ἐπειδὴ δὲν θέλει νὰ παραδεχθῇ, ὅτι «ὁ Κύριος καὶ Θεός» ἤ, κατ᾿ ἄλλη γραφή, «ὁ Θεὸς» τοῦ Πράξ. κ´ 28 εἶνε ὁ Χριστός, κατακλείει τὴν πρὸς ἐμὲ ἀπάντησίτου μὲ τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ «πνεῦμα ὁ Θεός». ᾿Επικαλεῖται δὲ αὐτὸ τὸ λόγο τοῦΧριστοῦ, διότι θέλει νὰ εἰπῇ ὅτι, ἀφοῦ ὁ Θεὸς εἶνε πνεῦμα, δὲν μποροῦμε νὰ λέμεὅτι ἔχει αἷμα. Λάθος, κ. Μπούμη! Ἀφοῦ ὁ Θεὸς ἔγινε ἄν θρωπος, ἀπέκτησε αἷμα, καὶμποροῦμε νὰ ὁμιλοῦμε γιὰ αἷμα τοῦ Θεοῦ. Ἀγνοεῖτε τὸ δόγμα τῆς ἀντιδόσεως τῶν ἰδιωμάτων;
Λόγῳ τῆςὑποστατικῆς ἑνώσεως τῆς θείας καὶ τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως στὸ ἑνιαῖο πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ,ἡ Γραφὴ λέγει γιὰ τὸ Θεὸ Χριστὸ ἀνθρώπινα πράγματα, καὶ γιὰ τὸν ἄνθρωπο Χριστὸθεῖα πράγματα. ῎Ετσι λέγει ὅτι οἱ ἄρχοντες «τὸν Κύριον τῆς δόξης ἐ σταύρωσαν»(Α´ Κορ. β´ 8). Τὸν ἔνδοξο Γιαχβὲ σταύρωσαν ὡς ἄνθρωπο.
᾿Επίσηςλέγει ὅτι «ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου», ὁ ἄνθρωπος ᾿Ιησοῦς, κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανό (᾿Ιωάν.γ´13). ῾Ο ἄνθρωπος ᾿Ιησοῦς κατέβηκε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ὡς Θεός. Ἀνα φέρουμε ἕνα ἀκόμηχωρίο· «῾Ο δεύτερος ἄνθρωπος ὁ Κύριος ἐξ οὐρανοῦ» (Α´ Κορ. ιε´ 47). ῾Ο δεύτεροςἄνθρωπος, ὁ δεύτερος Ἀδάμ, εἶνε ὁ Κύριος ἀπὸ τὸν οὐρανό. Μὲ ἄλλες λέξεις, ὁ ἄνθρωποςΧριστὸς εἶνε ὁ Γιαχβέ, ὁ Θεός. Παράδοξες ἐκφράσεις, ἀλλὰ θεόπνευστες καὶ ὀρθές.
῎Ετσικαὶ οἱ ἐκφράσεις «τὸ αἷμα τοῦ Θεοῦ» καὶ «τὸ αἷμα τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ» ἐπὶ τῇ βάσειτοῦ Πράξ. κ´ 28 εἶνε παράδοξες, ἀλλ᾿ ὀρθές. Ἀγαπητὲ κ. Παναγιώτη Μπούμη, ἂς μὴγινώμεθα σοφώτεροι τῆς Γραφῆς.
“Μὲ αὐτὸ τὸ ἄρθρον τοῦ κ. ΝικολάουΣωτηροπούλου κλεί- νει ὁ διάλογος ἀπὸ τὰς σελίδας τοῦ «Ο.Τ.» διὰ τὸ ἀνωτέρωθέμα, ποὺ ἤνοιξε μὲ πρωτοβουλίαν τοῦ Καθηγητοῦ κ. Παναγιώτου Μπούμη”.
Ορθόδοξος Τύπος, 10/02/2012
