Την «απόδειξη» της παρουσίας της χριστιανικής πίστης
στην ευρωπαϊκή τέχνη, και δη στην ευρωπαϊκή μουσική, ανακάλυψαν οι διοργανωτές
της κάτωθι εκδήλωσης. Με τον φευγάτο τίτλο «Μια Πέμπτη, μια Σαρακοστή»[1]η χορωδία «Καλλιτεχνήματα» παρουσίασε μέσα στον Ιερό Ναό Ευαγγελίστριας Πειραιώς έργα του κλασσικού ρεπερτορίου. Θα το ξαναπούμε
για άλλη μία φορά όσο κουραστικοί κι αν γινόμαστε… μπροστά στην Ωραία Πύλη, στο
Ιερό Βήμα όπου τελούνται τα φρικτά
Μυστήρια, με τα οπίσθια στους Αγίους, οι καλλιτέχνες των υψηλών σαλονίων
έζησαν απερίγραπτες στιγμές «καλλιτεχνικής
ηδονής»και «πνευματικής
χασμουρητίλας»με Stabat Mater Rainberger op 138, Requiem Maurice
Durufle op 9 και Veni Veni Emmanuel Zoltan Kodaly !!!!
Image may be NSFW. Clik here to view.
Τους ξέρατε εσείς αυτούς; Αν όχι να τους μάθετε!
Αφήστε στην άκρη την στενή οδό, τους νηπτικούς της Ορθόδοξης Παράδοσης, τους
Ισαάκ τους Σύρους και τους Μεγάλους Αντωνίους, τους Αποστόλους και τους Αγίους
Πατέρες της Εκκλησίας και πιαστείτε από τους αιρετικούς συνθέτες να σας πάνε
στον Χριστό. Ελάτε τις Πέμπτες φτιαγμένοι και στολισμένοι να μερακλώσουμε μαζί προς το Πάθος
του Κυρίου με τις «καλλιτεχνικές
βραδιές»[2]που μας παρουσιάζει το Ενορία εν Δράσει. Κάθε «καλλιτεχνική
βραδιά» και ένα σκαλοπάτι προς τον Γολγοθά του Κυρίου. Ελάτε στα ευρωπαϊκά θέατρα να σας μάθουμε
ότι και η πίστη σας είναι
μία παράσταση, μία ιδέα.
Image may be NSFW. Clik here to view.
Στην Εθνική Παρέλαση της 25ης Μαρτίου φέτος είχαμε
για πρώτη φορά αιρετικούς στην εξέδρα των επισήμων του κράτους[3].
Μπροστά από τους αιρετικούς πέρασαν τα παιδιά μας και τους απέδωσαν τιμή ωσάν
να είναι η θρησκευτική ηγεσία στην οποία υπακούν. Οι Μητροπόλεις επίσης προσφέρουν στα κατηχητικά το μάθημα της «ευρωπαϊκής μουσικής»εξοικειώνοντας τα
παιδιά μας στην μουσική των αιρετικών, την οποία ακούμε όλο και πιο συχνά μέσα
στους Ναούς.
Μας φραγκεύουν. Αντιστεκόμαστε με ομολογία και πνευματική ζωή.
Ο
Μητροπολίτης Ευγένιος κάλεσε τους πιστούς «να
προσεύχονται ιδιαίτερα θερμά για την κατατρεγμένη Εκκλησία μας, προσθέτοντας
στις προσευχές σας την ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου και του Ψαλτηρίου».
Ο Μητροπολίτης Ταλίν και πάσης Εσθονίας Ευγένιος
κάλεσε τους κληρικούς και τους λαϊκούς της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας της
Εσθονίας να αφιερωθούν στην προσευχή την ημέρα της ψηφοφορίας επί της
προτεινόμενης απαγόρευσης της Εκκλησίας στο εσθονικό κοινοβούλιο.
Στην
ομιλία του για την Εορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου , ο Μητροπολίτης τόνισε ότι η Θεοτόκος, έχοντας
αποδεχθεί το θέλημα του Θεού με απόλυτη εμπιστοσύνη και ταπείνωση, λειτουργεί
ως παράδειγμα αφοσίωσης και πίστης για όλους τους Χριστιανούς – ιδιαίτερα στους
δύσκολους καιρούς που αντιμετωπίζει η Εσθονική Εκκλησία.
«Αν και εμείς εμπιστευτούμε τον εαυτό μας στον Κύριο,
ακολουθήσουμε το θέλημά Του και αποφύγουμε παράπονα και απελπισία, ο Κύριος δεν
θα μας εγκαταλείψει», είπε ο Μητροπολίτης.
Υπενθύμισε στους πιστούς ότι την Τετάρτη, 9 Απριλίου,
το Riigikogu (Εσθονικό Κοινοβούλιο) θα πραγματοποιήσει την τρίτη ανάγνωση και
την τελική ψηφοφορία επί ενός νομοσχεδίου που στρέφεται κατά της Εκκλησίας.
Κάλεσε για εντατική προσευχή εκείνη την ημέρα:
«Αυτή την ημέρα, σας προτρέπω όλους να προσευχηθείτε
ιδιαίτερα θερμά για την κατατρεγμένη Εκκλησία μας, προσθέτοντας στις προσευχές
σας την ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου και του Ψαλτηρίου. Είθε ο Πανάγαθος
Κύριος, διά πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου και όλων των αγίων της Εσθονικής
γης, να δεχτεί τις προσπάθειές μας και να χαρίσει μας χαρίσει ειρηνικό εορτασμό
του Αγίου Πάσχα.
«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἦν τις ἀσθενῶν, Λάζαρος ἀπὸ
Βηθανίας, ἐκ τῆς κώμης Μαρίας, καὶ Μάρθας τῆς ἀδελφῆς αὐτῆς(:ήταν τότε κάποιος που λεγόταν Λάζαρος, ο οποίος είχε αρρωστήσει.
Αυτός καταγόταν από τη Βηθανία, το χωριό της Μαρίας και της Μάρθας της αδελφής της).
Ἦν δὲ Μαρία ἡ ἀλείψασα τὸν Κύριον μύρῳ,
καὶ ἐκμάξασα τοὺς πόδας αὐτοῦ ταῖς θριξὶν αὐτῆς, ἧς ὁ ἀδελφὸς Λάζαρος ἠσθένει(:και
ήταν η Μαρία εκείνη που αργότερα, λίγο πριν από τον θάνατο του Κυρίου, Τον άλειψε
με το μύρο και σκούπισε τα πόδια Του με τα μαλλιά της. Και ο Λάζαρος που
ασθενούσε, ήταν αδελφός της)»[Ιω.11,1-2].
Πολλοί από τους ανθρώπους όταν δουν κάποιους, που είναι αρεστοί στον
Θεό, να πάσχουν από κάποιο κακό(όπως για παράδειγμα να έχουν αρρωστήσει ή να
πάσχουν από φτώχεια ή από κάποιο άλλο παρόμοιο) σκανδαλίζονται, μη γνωρίζοντας
ότι γνώρισμα των κατεξοχήν φίλων του
Θεού είναι το να πάσχουν από αυτά· και ο Λάζαρος λοιπόν ήταν ένας από τους
φίλους του Χριστού και ήταν ασθενής. Αυτό λοιπόν έλεγαν και εκείνοι που
στάλθηκαν: «Κύριε, ἴδε ὃν φιλεῖς ἀσθενεῖ (:Κύριε, να, ο φίλος Σου που τόσο πολύ αγαπάς είναι άρρωστος)». Αλλά ας εξετάσουμε από την αρχή την
περικοπή.
«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἦν τις ἀσθενῶν, Λάζαρος ἀπὸ
Βηθανίας(:ήταν τότε κάποιος που
λεγόταν Λάζαρος, ο οποίος είχε αρρωστήσει. Αυτός καταγόταν από τη Βηθανία)».Δεν ανέφερε έτσι απλά και τυχαία από πού καταγόταν ο Λάζαρος, αλλά για
κάποια αιτία, την οποία θα αναφέρει στη συνέχεια· τώρα ας εξετάσουμε το
παρόν χωρίο. Και τις αδελφές του μάς τις
αναφέρει προς μεγάλη ωφέλεια, και
ακόμη, αυτό που επιπλέον είχε η Μαρία, προσθέτοντας και λέγοντας: «Ἦν δὲ Μαρία ἡ
ἀλείψασα τὸν Κύριον μύρῳ, καὶ ἐκμάξασα τοὺς πόδας αὐτοῦ ταῖς θριξὶν αὐτῆς, ἧς ὁ
ἀδελφὸς Λάζαρος ἠσθένει(:η
Μαρία πάλι ήταν εκείνη που αργότερα, λίγο πριν από τον θάνατο του Κυρίου, Τον
άλειψε με το μύρο και σκούπισε τα πόδια Του με τα μαλλιά της. Και ο Λάζαρος που
αρρώστησε ήταν αδελφός της)».
Εδώ μερικοί απορώντας λένε: «Πώς», λένε, «ανεχόταν ο Χριστός γυναίκα να ενεργεί με τέτοιον τρόπο;». Κατά
πρώτον λοιπόν πρέπει να μάθουμε εκείνο, ότι
δεν είναι αυτή η πόρνη που αναφέρει ο Ματθαίος[Ματθ.26,7-13],ούτε αυτή που αναφέρει ο Λουκάς[Λουκ.
7,37-48], διότι άλλη είναι αυτή· καθόσον
εκείνες μεν ήσαν πόρνες και γεμάτες από πολλά κακά, ενώ αυτή ήταν σεμνή και
σπουδαία· διότι φρόντιζε για την υποδοχή του Χριστού. Δείχνει επίσης ο ευαγγελιστής
ότι και οι αδερφές του Λαζάρου αγαπούσαν
τον Κύριο και όμως επέτρεψε να πεθάνει ο Λάζαρος.
Και
γιατί δεν άφησαν τον ασθενή αδελφό τους και να μεταβούν προς Αυτόν για να Τον
παρακαλέσουν αυτοπροσώπως, όπως ακριβώς έκανε ο εκατόνταρχος [βλ.Ματθ.8,5-6 : «Εἰσελθόντι δὲ
αὐτῷ εἰς Καπερναοὺμ προσῆλθεν αὐτῷ ἑκατόνταρχος παρακαλῶν αὐτὸν καὶ λέγων·.Κύριε, ὁ παῖς μου βέβληται ἐν τῇ οἰκίᾳ παραλυτικός,
δεινῶς βασανιζόμενος(:και
όταν ο Ιησούς μπήκε στην Καπερναούμ, ήλθε κοντά Του ένας εκατόνταρχος, ο οποίος
Τον παρακαλούσε και Του έλεγε: ’’Κύριε, ο δούλος μου είναι κατάκοιτος και
παράλυτος στο σπίτι και βασανίζεται από τρομερούς πόνους’’)»] και εκείνος ο άνθρωπος που ανήκε στη βασιλική αυλή του
Ηρώδη[βλ. Ιω.4,47: «οὗτος
ἀκούσας ὅτι Ἰησοῦς ἥκει ἐκ τῆς Ἰουδαίας εἰς τὴν Γαλιλαίαν, ἀπῆλθε πρὸς αὐτὸν καὶ
ἠρώτα αὐτὸν ἵνα καταβῇ καὶ ἰάσηται αὐτοῦ τὸν υἱὸν· ἤμελλε γὰρ ἀποθνήσκειν(:Αυτός λοιπόν, μόλις άκουσε ότι ο Ιησούς
είχε έλθει από την Ιουδαία στη Γαλιλαία, έφυγε από την Καπερναούμ και πήγε να
τον συναντήσει˙ κι άρχισε να τον παρακαλεί να κατεβεί από την Κανά στην
Καπερναούμ και να θεραπεύσει το γιο του˙ διότι ήταν βαριά άρρωστος και κινδύνευε
να πεθάνει)»], αλλά στέλνουν
άλλους; Είχαν πάρα πολύ θάρρος προς τον
Χριστό και πολλή οικειότητα.Άλλωστε και γυναίκες αδύναμες ήσαν και κατέχονταν από το πένθος· διότι, το ότι
δεν το έκαναν αυτό από περιφρόνηση, το απέδειξαν στη συνέχεια.
Το ότι
λοιπόν δεν ήταν αυτή εκείνη η πόρνη[Λουκά 7,37-38: «καὶ ἰδοὺ γυνὴ ἐν τῇ πόλει ἥτις ἦν
ἁμαρτωλός, καὶ ἐπιγνοῦσα ὅτι ἀνάκειται ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ Φαρισαίου, κομίσασα ἀλάβαστρον
μύρου, καὶ στᾶσα ὀπίσω παρὰ τοὺς πόδας αὐτοῦ κλαίουσα, ἤρξατο βρέχειν τοὺς πόδας
αὐτοῦ τοῖς δάκρυσι καὶ ταῖς θριξὶ τῆς κεφαλῆς αὐτῆς ἐξέμασσε, καὶ κατεφίλει τοὺς
πόδας αὐτοῦ καὶ ἤλειφε τῷ μύρῳ(:και ιδού, στην πόλη αυτή ζούσε μία
γυναίκα που ήταν αμαρτωλή. Αυτή όταν πληροφορήθηκε ότι ο Ιησούς είναι
καθισμένος και τρώει στο σπίτι του Φαρισαίου, έφερε ένα αγγείο από αλάβαστρο
γεμάτο από μύρο, κι αφού στάθηκε κοντά στα πόδια Του, πίσω από το τραπέζι, όπως
ήταν καθισμένος ο Κύριος, καθώς σκεπτόταν τις αμαρτίες της, ξέσπασε σε κλάματα.
Και άρχισε να βρέχει τα πόδια Του με τα άφθονα δάκρυά της και τα σκούπιζε με τα
μαλλιά της. Συγχρόνως μάλιστα φιλούσε με ευλαβική αγάπη τα πόδια Του και τα
άλειφε με το μύρο)»] είναι ολοφάνερο.
«Αλλά και εκείνη την πόρνη που αναφέρει ο
ευαγγελιστής Λουκάς», θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, «για ποιο λόγο τη δέχτηκε ο Χριστός;» Για να την απαλλάξει από την κακία, για να
δείξει τη φιλανθρωπία Του, για να μάθεις ότι δεν υπάρχει νόσημα, που να νικά
την αγαθότητά Του. Μη λοιπόν βλέπεις μόνο αυτό, το ότι τη δέχτηκε ο Κύριος,
αλλά και εκείνο να προσέξεις, δηλαδή το
πώς τη μετέβαλε. Και για ποιο λόγο μας υπενθυμίζει ο ευαγγελιστής αυτήν την
ιστορία; Και επιπλέον τι θέλει να μας διδάξει με τους λόγους «Ἠγάπα
δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν Μάρθαν, καὶ τὴν ἀδελφὴν αὐτῆς καὶ τὸν Λάζαρον(:ο Ιησούς μάλιστα αγαπούσε τη Μάρθα και την
αδελφή της, καθώς και τον Λάζαρο. Και δεν έφυγε βέβαια αμέσως για να
επισκεφθείκαι να θεραπεύσει τον Λάζαρο˙
αυτό όμως δεν το έκανε από αδιαφορία, αλλά διότι απέβλεπε στη φανέρωση της
δόξας και της δυνάμεως του Θεού)»;
Για να μην αγανακτούμε ποτέ, ούτε να
δυσανασχετούμε, εάν κάποια ασθένεια συμβεί στους σπουδαίους άνδρες και φίλους
του Θεού.
«Ἀπέστειλαν
οὖν αἱ ἀδελφαὶ πρὸς αὐτὸν, λέγουσαι· Κύριε, ἴδε, ὃν φιλεῖς, ἀσθενεῖ(:έστειλαν λοιπόν οι δύο αδελφές του
ανθρώπους να ειδοποιήσουν τον Ιησού, και του είπαν: ‘’Κύριε, να, ο φίλος Σου
που τόσο πολύ αγαπάς είναι άρρωστος’’)».
Ήθελαν να αποσπάσουν την ευσπλαχνία του
Χριστού· διότι ακόμη σαν άνθρωπο Τον
πρόσεχανκαι είναι φανερό από όσα λέγουν: «Κύριε, εἰ ἦς ὧδε, ὁ ἀδελφός μου οὐκ
ἂν ἐτεθνήκει·(: όταν λοιπόν η
Μάρθα συνάντησε τον Ιησού, του είπε: ‘’Κύριε, αν ήσουν εδώ, δεν θα είχε πεθάνει
ο αδελφός μου)»και από το ότι δεν είπαν «Να, ο Λάζαρος ασθενεί», αλλά «Να,ο φίλος Σου που τόσο πολύ αγαπάς, είναι ασθενής».
Τι
λέει λοιπόν ο Χριστός; «Αὕτη ἡ ἀσθένεια οὐκ ἔστι πρὸς θάνατον, ἀλλ᾿ ὑπὲρ τῆς δόξης
τοῦ Θεοῦ, ἵνα δοξασθῇ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ δι᾿ αὐτῆς(:αυτή η ασθένεια δεν θα καταλήξει σε ανεπανόρθωτο
θάνατο, αλλά εμφανίστηκε για να εκλάμψει η δόξα και η δύναμη του Θεού.
Εμφανίστηκε δηλαδή για να δοξασθεί με την ασθένεια αυτή ο Υιός του Θεού, διότι
θα Του δοθεί η ευκαιρία να δείξει την υπερφυσική Του δύναμη και να επιβεβαιώσει
περίτρανα τη θεϊκή Του φύση και αποστολή)»[Ιω.11,4].
Πρόσεχε πως πάλι λέγει ότι μία είναι η δόξα
Αυτού και του Πατέρα· διότι αφού είπε «τοῦ Θεοῦ», πρόσθεσε: «ἵνα
δοξασθῇ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ δι᾿ αὐτῆς. Αὕτη ἡ ἀσθένεια οὐκ ἔστι πρὸς θάνατον».
Επειδή δηλαδή επρόκειτο να μείνει εκεί δύο ημέρες, καταρχήν αποστέλλει αυτούς
να αναγγείλουν τη θανάσιμη ασθένεια του Λαζάρου.
Για
τον λόγο αυτόν πρέπει να θαυμάσουμε τις
αδελφές του Λαζάρου, πώς, αν και άκουσαν ότι η ασθένεια αυτή «οὐκ ἔστι
πρὸς θάνατον»και όμως είδαν τον αδερφό τους ότι πέθανε, δεν σκανδαλίστηκανπου συνέβη το
αντίθετο από αυτό που είπε, αλλά και πάλι προσήλθαν προς τον Χριστό και δεν
νόμισαν ότι διαψεύστηκε. Επίσης, το «ἵνα» εδώ δεν δηλώνει αιτιολογία,
αλλά το αποτέλεσμα· διότι συνέβη μεν η αρρώστια από άλλη αιτία,
χρησίμευσε όμως αυτή προς δόξαν του Θεού.
«Ὡς οὖν
ἤκουσεν ὅτι ἀσθενεῖ, τότε μὲν ἔμεινεν ἐν ᾧ ἦν τόπῳ δύο ἡμέρας(:όταν λοιπόν άκουσε ότι ο Λάζαρος είναι άρρωστος, τότε παρέμεινε
δύο ακόμη ημέρες στον τόπο που βρισκόταν, ενώ όλοι όσοι ήξεραν την αγάπη Του
γι’ Αυτόν θα περίμεναν να αναχωρήσει αμέσως)». Γιατί έμεινε;Για να πεθάνει και
να ενταφιαστεί στο μεταξύ ο Λάζαρος, για να μην μπορεί κανείς να πει ότι τον
ανέστησε πριν ακόμη πεθάνει· ότι ήταν νάρκη, ότι ήταν ατονία, ότι ήταν
επαναφορά από την κατάσταση αυτήν και όχι θάνατος. Για τον λόγο
αυτόν και μένει ο Κύριος τόσο χρόνο προτού μεταβεί στη Βιθυνία, ώστε και να
έχει προχωρήσει η σήψη και η φθορά στο σώμα του νεκρού Λαζάρου και να πουν: «ἤδη ὄζει·
τεταρταῖος γάρ ἐστι(:Κύριε, τώρα
πια μυρίζει άσχημα˙ διότι είναι τέσσερις μέρες νεκρός’’)»[Ιω.11,39].
«Ἒπειτα
μετὰ τοῦτο λέγει τοῖς Μαθηταῖς· ἄγωμεν εἰς τὴν ᾿Ιουδαίαν πάλιν(:κι έπειτα, αφού πέρασαν οι δύο ημέρες,
είπε στους μαθητές Του: ‘’Ας πάμε πάλι στην Ιουδαία’’)». Γιατί λοιπόν,
τέλος πάντων, ενώ ποτέ άλλοτε δεν προείπε πού θα πάνε, εδώ το προλέγει; Οι μαθητές Του φοβούνταν τότε πάρα πολύ·
και επειδή βρίσκονταν σε αυτήν την κατάσταση, το προλέγει για να μην τους
ταράξει το ξαφνικό. Τι λένε λοιπόν οι μαθητές; «Λέγουσιν αὐτῷ οἱ Μαθηταί· Ῥαββί,
νῦν ἐζήτουν σε λιθάσαι οἱ ᾿Ιουδαῖοι, καὶ πάλιν ὑπάγεις ἐκεῖ;(:οι μαθητές Του όμως, που είχαν φοβηθεί από
την αντίδραση που συνάντησε ο Ιησούς στα Ιεροσόλυμα, του είπαν: ‘’Διδάσκαλε,
μόλις πριν λίγο ζητούσαν οι Ιουδαίοι να Σε λιθοβολήσουν, κι εσύ θέλεις να πας
πάλι εκεί;’’)»[Ιω.11,8]. Φοβούνταν βέβαια καιγι΄Αυτόν, περισσότερο όμως μάλλον φοβούνταν
για τους εαυτούς τους· διότι δεν ήσαν ακόμη πνευματικά καταρτισμένοι. Για
τον λόγο αυτόν συγκλονιζόμενος ο Θωμάς από τον φόβο λέγει: «Ἄγωμεν καὶ ἡμεῖς, ἵνα ἀποθάνωμεν
μετ᾿ αὐτοῦ(:αφού θέλει να επιστρέψει
στο μέρος που οι εχθροί Του ζητούν να Τον σκοτώσουν, ας πάμε κι εμείς εκεί για
να πεθάνουμε μαζί του)», διότι
ήταν πνευματικά ασθενέστερος από τους άλλους και περισσότερο δύσπιστος.
Αλλά
πρόσεχε πώς ο Ιησούς ενθαρρύνει αυτούς με αυτά που λέγει. «Οὐχὶ δώδεκά εἰσιν ὧραι τῆς ἡμέρας;
ἐάν τις περιπατῇ ἐν τῇ ἡμέρᾳ, οὐ προσκόπτει, ὅτι τὸ φῶς τοῦ κόσμου τούτου βλέπει·
ἐὰν δέ τις περιπατεῖ ἐν τῇ νυκτί, προσκόπτει, ὅτι τὸ φῶς οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ (:δώδεκα ώρες δεν έχει η ημέρα; Εάν κανείς
περπατάει την ημέρα, δεν σκοντάφτει, αλλά βαδίζει με ασφάλεια, διότι βλέπει τον
ήλιο, που φωτίζει τον υλικό αυτόν κόσμο. Έτσι κι εγώ έχω τον χρόνο της επίγειας
αποστολής μου επακριβώς καθορισμένο από τον Πατέρα μου. Και οι Ιουδαίοι δεν
μπορούν να μου αφαιρέσουν ούτε δευτερόλεπτο από τον χρόνο αυτό. Δεν διατρέχω
λοιπόν κανένα κίνδυνο από τους Ιουδαίους, αφού ακολουθώ τον δρόμο που φωτίζεται
απ’ το θέλημα του Πατρός μου. Αλλά και σεις, εφόσον με ακολουθείτε, δεν
διατρέχετε μαζί μου κανέναν κίνδυνο· διότι
εγώ, που είμαι ο ήλιος της δικαιοσύνης, θα φωτίζω τον δρόμο σας και θα ασφαλίζω
την πορεία σας. Εάν όμως κανείς περπατάει τη νύχτα, σκοντάφτει, διότι δεν
υπάρχει σε αυτόν το φως για να τον φωτίζει. Έτσι κι εκείνοι που δεν θα μείνουν στο φως του Υιού του Θεού, θα
σκοντάψουν και θα πέσουν)»[Ιω.11,9-10].
Ή λοιπόν εννοεί αυτό, ότι αυτός που δεν
νιώθει για τον εαυτό του τίποτε το πονηρό δεν θα πάθει κανένα κακό, ενώ αυτός
που πράττει κακά έργα, θα πάθει(«και
επομένως εμείς δεν πρέπει να φοβούμαστε, διότι δεν κάναμε τίποτε άξιο θανάτου»),
ή ότι αυτός που βλέπει το φως αυτού του
κόσμου, είναι ασφαλής. «Εάν λοιπόν είναι ασφαλής αυτός που βλέπει το
φως αυτού του κόσμου, πολύ περισσότερο αυτός που είναι μαζί μου, εάν δεν φύγει
από κοντά μου».
Αφού
τους έδωσε θάρροςμε αυτά τα λόγια, προσθέτει και την αναγκαία αιτία της
αφίξεώς Του εκεί και για να δείξει ότι δεν πρόκειται να μεταβούν στα
Ιεροσόλυμα, αλλά στη Βηθανία, λέγει: «Λάζαρος ὁ φίλος ἡμῶν κεκοίμηται· ἀλλὰ πορεύομαι
ἵνα ἐξυπνήσω αὐτόν(:ο φίλος μου
Λάζαρος έχει κοιμηθεί. Αλλά πηγαίνω να τον ξυπνήσω)»· δηλαδή«δεν πηγαίνω προς αυτούς για να συνομιλήσω
πάλι με αυτούς και να συγκρουστώ με τους Ιουδαίους, αλλά για να ξυπνήσω τον
φίλο μου».
Λέγουν οι μαθητές: «Κύριε, εἰ κεκοίμηται, σωθήσεται(:Κύριε, εάν έχει κοιμηθεί, ο οργανισμός
του με την ανάπαυση του ύπνου θα ανακτήσει τις σωματικές του δυνάμεις και
συνεπώς θα γίνει καλά. Γιατί λοιπόν να τον ξυπνήσουμε;)»[Ιω.11,12]. Αυτό δεν το είπαν έτσι τυχαία, αλλά θέλοντας να εμποδίσουν τη μετάβασή Του εκεί.«Λέγεις», λέγουν, «ότι κοιμάται; Επομένως δεν είναι αναγκαία η μετάβαση εκεί»· αν και
βέβαια ο Κύριος για τον λόγο αυτόν είπε τη φράση: «ο φίλος μου», για να δείξει
αναγκαία την παρουσία Του εκεί.
«Εἰρήκει δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς περὶ τοῦ θανάτου αὐτοῦ·
ἐκεῖνοι δὲ ἔδοξαν, ὅτι περὶ τῆς κοιμήσεως τοῦ ὕπνου λέγει(:ο Ιησούς όμως το είχε πει αυτό εννοώντας τον θάνατο του Λαζάρου˙
ενώ εκείνοι νόμισαν ότι μιλάει για τον συνηθισμένο ύπνο)»[Ιω.11,13].Όταν λοιπόν
φάνηκαν διστακτικότεροι, τότε λέγει σε αυτούς «παρρησίᾳ(:καθαρά)»: «Λάζαρος ἀπέθανε(:τότε
λοιπόν ο Ιησούς τους είπε καθαρά: ‘’Ο Λάζαρος πέθανε’’)»[Ιω.11,14]. Τα προηγούμενα
βέβαια λόγια τα έλεγε θέλοντας να δείξει την έλλειψη καυχήσεως, επειδή όμως δεν
το αντιλήφτηκαν, προσθέτει: «καὶ χαίρω δι᾿ ὑμᾶς, ἵνα πιστεύσητε, ὅτι οὐκ ἤμην
ἐκεῖ· ἀλλ᾿ ἄγωμεν πρὸς αὐτόν (:και
χαίρομαι για σας, για να στηριχθείτε περισσότερο στην πίστη. Χαίρομαι, διότι
δεν ήμουν εκεί πριν πεθάνει· διότι τότε θα τον θεράπευα προτού πεθάνει και δεν
θα γινόταν το θαύμα της αναστάσεώς του, που θα σας στηρίξει στην πίστη. Αλλά ας
πάμε κοντά του’’)»[Ιω.11,15].
Τι
σημαίνει η φράση «για εσάς»; Διότι «το
προείπαν χωρίς να είμαι παρών και ότι όταν τον αναστήσω, δε θα υπάρχει καμία
υποψία». Βλέπεις πως ακόμη
βρίσκονταν σε ατελή πνευματική κατάσταση οι μαθητές και δεν γνώριζαν την δύναμή
Του όπως έπρεπε; Αυτό το δημιουργούσαν οι
φόβοιπου τους διακατείχαν, που τάρασσαν τις ψυχές τους και τις
ανησυχούσαν. Και όταν μεν είπε: «Έχει
κοιμηθεί», προσθέτει: «Πηγαίνω για να
τον ξυπνήσω», όταν όμως είπε «Πέθανε»
δεν πρόσθεσε ακόμη το «Πηγαίνω για να τον
αναστήσω»· διότι δεν ήθελε με τα
λόγια να προλέγει αυτά που επρόκειτο με τα έργα να τα επιβεβαιώσει, για να μας
διδάξει να αποφεύγουμε πάντοτε την κενοδοξία και το ότι δεν πρέπει απλώς να
δίνουμε υποσχέσεις. Και αν το έκανε αυτό στην περίπτωση του εκατοντάρχου
που ήλθε και Τον παρακάλεσε(διότι είπε: «ἐγὼ ἐλθὼν θεραπεύσω αὐτόν(:θα έλθω εγώ στο σπίτι σου και θα τον
θεραπεύσω)»[Ματθ.8,7], το είπε αυτό για να δείξει την πίστη εκείνουτου ανθρώπου.
Εάν όμως έλεγε: «Από πού νόμισαν οι μαθητές ότι πρόκειται περί ύπνου και δεν
αντιλήφτηκαν από αυτά τα λόγια, ότι πρόκειται περί θανάτου (εννοώ τα λόγια:
‘’Πηγαίνω για να τον ξυπνήσω’’)», καθόσον
θα ήταν ανοησία, εάν περίμεναν αυτόν να βαδίσει δεκαπέντε στάδια για να τον
ξυπνήσει, εκείνο θαμπορούσαμε να πούμε
ότι νόμιζαν ότι πρόκειται για κάποια
αινιγματική φράση σαν κάποια από τους πολλές εκείνες που τους έλεγε.
Βέβαια
όλοι είχαν φοβηθεί την επίθεση των Ιουδαίων, περισσότερο όμως από τους άλλους ο Θωμάς, για τον λόγο αυτόν και
έλεγε: «Ας πάμε για να πεθάνουμε μαζί Του».
Και ορισμένοι λένε ότι επιθυμούσε και ο ίδιος να πεθάνει, αλλά αυτό δεν είναι
σωστό· μάλλον δηλαδήήταν λόγος φόβου.
Αλλά όμως δεν επιτιμήθηκε· διότι ο Κύριος ανεχόταν ακόμη την πνευματική
αδυναμία του· αργότερα όμως είχε γίνει ο ισχυρότερος και ο ασυναγώνιστος.Το άξιο θαυμασμού λοιπόν είναι αυτό, ότι αυτός
που ήταν τόσο πνευματικά ατελής προ του σταυρού, τον βλέπουμε μετά τον σταυρό
και την πίστη του στην ανάσταση του Κυρίου θερμότερο από όλους· τόση είναι η
δύναμη του Χριστού· διότι αυτός που δεν τολμούσε να έλθει με τον Χριστό στη
Βιθυνία, ο ίδιος αργότερα και χωρίς να
βλέπει πια τον Χριστό, διέτρεξε σχεδόν όλη την οικουμένη και κινείτο μεταξύ
πλήθους που διψούσε για αίμα και ήθελε να τον φονεύσει.
Εάν όμως απείχε η Βηθανία δεκαπέντε στάδια,
πράγμα που ισοδυναμεί με δύο μίλια[:περίπου 3.070 μέτρα], πώς ο Λάζαρος ήταν
νεκρός πριν από τέσσερεις μέρες; Έμεινε δύο ημέρες και πριν από αυτές τις δύο
μέρες ήλθε κάποιος και τους έφερε αγγελία την ημέρα ακριβώς που πέθανε και κατά
συνέπεια έφτασε κατά την τέταρτη ημέρα.
Για τον λόγο αυτόν και περίμενε να Τον
καλέσουν και δεν μετέβη χωρίς την πρόσκληση, για να μη δημιουργηθεί από κανέναν
υποψία για το γεγονός. Και ούτε οι ίδιες οι αγαπητές στον Κύριο αδελφές του
Λαζάρου ήλθαν για να Του ανακοινώσουν τον θάνατο του φίλου Του, αλλά αποστέλλονται
άλλοι.
«Ἦν δὲ
ἡ Βηθανία ἐγγὺς τῶν ῾Ιεροσολύμων ὡς ἀπὸ σταδίων δεκαπέντε(:η Βηθανία μάλιστα ήταν κοντά στα Ιεροσόλυμα,
σε απόσταση περίπου δεκαπέντε παλαιών σταδίων, δηλαδή τεσσάρων χιλιομέτρων)»[Ιω.11,18]. Από αυτό γίνεται φανερό
ότι φυσικό ήταν να βρίσκονταν εκεί
πολλοί από τα Ιεροσόλυμα. Αμέσως λοιπόν πρόσθεσε ο ευαγγελιστής ότι
βρίσκονταν πλησίον τους πολλοί Ιουδαίοι, παρηγορώντας τις δύο αδελφές για τον θάνατο
του Λαζάρου. Και πώς παρηγορούσαν αυτές που αγαπώνταν από τον Χριστό, τη στιγμή
που είχαν αποφασίσει ότι εάν κάποιος πιστέψει στον Χριστό, θα τον απομάκρυναν
από τη συναγωγή; Ή εξαιτίας της
συμφοράς, ή επειδή εκτιμούσαν την ευγένειά τους, ή ήσαν παρόντες άνθρωποι χωρίς
κακία· διότι πολλοί από αυτούς πίστεψαν. Αυτά επίσης τα λέγει ο
Ευαγγελιστής, για να βεβαιώσειότι ο
Λάζαρος είχε πεθάνει.
Και
γιατί τέλος πάντων η Μάρθα δεν παίρνει την αδελφή της μαζί της ερχόμενη να
συναντήσει τον Χριστό; Θέλει κατ’ιδίαν
να συναντήσει τον Χριστό και να Του αναγγείλει το γεγονός.Όταν όμως της
έδωσε καλές ελπίδες, τότε πηγαίνει και καλεί και τη Μαρία και συνάντησε Αυτόν,
ενώ ακόμη το πένθος βρισκόταν στο αποκορύφωμά του. Βλέπεις πόσο θερμή ήταν η αγάπη της; Αυτή είναι εκείνη για την
οποία έλεγε: «ἑνὸς δέ ἐστι χρεία·Μαρία δὲ τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξατο, ἥτις οὐκ
ἀφαιρεθήσεται ἀπ᾿ αὐτῆς(:ένα
είναι χρήσιμο και αναγκαίο, η ακρόαση της διδασκαλίας μου. Αυτή είναι η αναγκαία
πνευματική τροφή για την ψυχή. Αυτήν την τροφή διάλεξε η Μαρία, την καλή και
ωφέλιμη μερίδα, που δεν θα της αφαιρεθεί ποτέ· διότι οι ωφέλειες της
πνευματικής αυτής τροφής δεν είναι προσωρινές και φθαρτές, αλλά πνευματικές και
αιώνιες)»[Λουκά 10,42].
Πώς
λοιπόν τώρα φαίνεται θερμότερη η Μάρθα; Όχι
θερμότερη, αλλά επειδή η Μαρία δεν είχε μάθει ακόμη τον ερχομό του Κυρίου· και
επειδή ήταν η Μάρθα πνευματικά ασθενέστερη· καθόσον, αν και άκουσε τόσα πολλά
περί του Χριστού, ομιλεί ακόμη με ταπεινά φρονήματα:«Λέγει αὐτῷ ἡ ἀδελφὴ τοῦ τεθνηκότος,
Μάρθα· Κύριε, ἤδη ὄζει· τεταρταῖος γάρ ἐστι(:του λέει η Μάρθα, η αδελφή του νεκρού: ‘’Κύριε, τώρα πια μυρίζει
άσχημα˙ διότι είναι τέσσερις μέρες νεκρός’’)». Ενώ η Μαρία, αν και δεν άκουσε τίποτε, δεν είπε τίποτε το
παρόμοιο, αλλά αμέσως πίστεψε και λέγει: «Κύριε, εἰ ἦς ὧδε, οὐκ ἂν ἀπέθανέ μου ὁ ἀδελφός(:Κύριε, εάν ήσουν εδώ, δεν θα μου πέθαινε ο
αγαπημένος μου αδελφός, αλλά θα τον θεράπευες)»[Ιω.11,21].
Βλέπετε πόση είναι η φιλοσοφία των γυναικών, αν και η γνώμη τους είναι
πνευματικά ατελής; Διότι μόλις είδαν τον Χριστό δεν ξεσπούν αμέσως σε θρήνους
ούτε σε κραυγές, ούτε σε ολολυγμούς(πράγμα που πάσχουμε εμείς όταν δούμε
κάποιους γνωστούς να μας επισκέπτονται κατά την ώρα του πένθους), αλλά αμέσως θαυμάζουν τον Διδάσκαλο. Πίστεψαν
βέβαια και οι δύο στον Χριστό, αλλά όχι όπως έπρεπε· διότι ακόμη δεν γνώριζαν
ακριβώς, ούτε ότι ήταν Θεός, ούτε ότι με δική Του δύναμη και εξουσία κάνει
αυτά, πράγματα που και τα δύο της τα δίδαξε.
Επίσης το ότι δεν το γνώριζαν γίνεται φανερό
από τα λόγια που και οι δύο είπαν μόλις αντίκρισαν τον Κύριο: «Κύριε,
εἰ ἦς ὧδε, ὁ ἀδελφός μου οὐκ ἂν ἐτεθνήκει(:Κύριε, αν ήσουν εδώ, δεν θα είχε πεθάνει ο αδελφός μου)», και
από αυτό που πρόσθεσαν, «ἀλλὰ καὶ νῦν οἶδα, ὅτι ὅσα ἂν αἰτήσῃ τὸν Θεόν,
δώσει σοι ὁ Θεός(:ξέρω όμως ότι
και τώρα που ο αδελφός μου είναι πεθαμένος, ό,τι κι αν ζητήσεις από τον Θεό, θα
Σου το δώσει ο Θεός’’)», σαν δηλαδή να ομιλούσαν για κάποιον ενάρετο
και διακεκριμένο άνθρωπο.
Πρόσεχε όμως και
τι λέγει ο Χριστός: «Ἀναστήσεται ὁ ἀδελφός σου(:θα αναστηθεί ο αδελφός σου)». Καταρχήν ανατρέπει εκείνο, το «ὅσα ἂν
αἰτήσῃτὸν Θεόν(:ό,τι κι αν ζητήσεις από τον Θεόόσα αν ζητήσεις)»·
διότι δεν είπε «Ζητώ», αλλά τι; «Θα
αναστηθεί ο αδελφός σου». Το να πει δηλαδή «Γυναίκα, ακόμη κάτω βλέπεις; Δεν έχω ανάγκη από άλλη βοήθεια, αλλά
μόνος μου τα κάνω όλα» ήταν πάρα πολύ βαρύ και θα στενοχωρούσε τη γυναίκα,
τώρα όμως με το να πει: «Θα αναστηθεί»,
μετρίασε κατ’ ανάγκην τονλόγο, και με
τα όσα λέγει στη συνέχεια υπαινίχτηκε αυτά που προανέφερα· διότι όταν η Μάρθα
είπε «Οἶδα ὅτι ἀναστήσεται ἐν τῇ ἀναστάσει ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ(:γνωρίζω ότι ο αδελφός μου θα αναστηθεί
όταν γίνει η ανάσταση, την τελευταία ημέρα του πρόσκαιρου αυτού αιώνα. Ύστερα
απ’ αυτήν θα ακολουθήσει ο μελλοντικός ένδοξος και ατελείωτος αιώνας)»[Ιω.11,24], για να δείξει σαφέστερα
την εξουσία Του, λέγει: «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή(:Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή. Εγώ έχω τη
δύναμη να ανασταίνω, διότι είμαι η πηγή της ζωής)», φανερώνουν με αυτό, ότι δεν
έχει ανάγκη από άλλο βοηθό, εφόσον Αυτός είναι η ζωή.Εάν όμως έχει ανάγκη
άλλου, πώς θα ήταν ο Ίδιος η ανάσταση και η ζωή; Όμως δεν το είπε τόσο φανερά,
αλλά το υπαινίχτηκε απλώς. Όταν πάλι εκείνη είπε «Όσα θα ζητήσεις», Αυτός πάλι
λέγει: «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἂν ἀποθάνῃ, ζήσεται(: Εκείνος που πιστεύει σε μένα, ακόμη κι αν πεθάνει σωματικώς, όπως πέθανε
ο αδελφός σου, θα ζήσει· διότι εκτός από την ουράνια και πνευματική ζωή, την
οποία από τώρα θα μεταδώσω στην ψυχή του, αργότερα θα τον αναστήσω και
σωματικώς)»[Ιω.11,26], δείχνοντας
με αυτό, ότι Αυτός είναι ο χορηγός των
αγαθών και από Αυτόν πρέπει να τα ζητεί.
«Καὶ πᾶς ὁ ζῶν
καὶ πιστεύων εἰς ἐμὲ, οὐ μὴ ἀποθάνῃ εἰς τὸν αἰῶνα. Πιστεύεις τοῦτο;(:και κάθε άνθρωπος που δεν έχει ακόμη
πεθάνει, αλλά ζει εδώ στη γη, εφόσον πιστεύει σε μένα, θα αντιμετωπίσει γεμάτος
αφοβία τον πρόσκαιρο θάνατο, τον οποίο τρέμουν και φοβούνται οι άνθρωποι που
βρίσκονται μακριά από μένα. Κι επειδή θα μένει πάντοτε ενωμένος με μένα, δεν θα
υποστεί ποτέ τον πνευματικό θάνατο, που είναι και ο πραγματικός και
ανεπανόρθωτος θάνατος. Το πιστεύεις αυτό;)»[Ιω.11,26].Πρόσεχε πώς την
εξυψώνει πνευματικά· διότι δε ήταν αυτός μόνο ο σκοπός του, να αναστήσει τον
Λάζαρο, αλλά έπρεπε και αυτήν και αυτούς που παρευρίσκονταν με αυτήν να μάθουν
την ανάσταση.Για τον λόγο αυτόν τους διδάσκει πριν από την ανάσταση με
λόγια. Εάν λοιπόν Αυτός είναι η ανάσταση
και η ζωή, δεν περιορίζεται σε ένα τόπο, αλλά ευρισκόμενος παντού, γνωρίζει να
θεραπεύει.
Εάν
βέβαια Του έλεγαν όπως ο εκατόνταρχος «μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου(:πες αυτό που θέλεις μόνο με έναν απλό
λόγο, και θα γιατρευθεί ο δούλος μου)»[Ματθ.8,8],
θα μπορούσε να το κάνει αυτό, επειδή όμως Τον κάλεσαν στην οικία τους και
ζήτησαν να έλθει, εξαιτίας αυτού έρχεται, ώστε να απαλλάξει αυτές από την
ταπεινή σκέψηγι΄Αυτόν και έρχεται στο
μέρος εκείνο. Όμως αν και έρχεται, δείχνει και με αυτό ότι μπορεί και απών ακόμη, να θεραπεύσει· για τον λόγο λοιπόν αυτόν και
αργοπορεί· διότι δεν θα φαινόταν η χάρη να έχει δοθεί αμέσως, εάν δεν
προχωρούσε και η δυσωδία του νεκρού.
Και
από πού γνώριζε η γυναίκα την ανάσταση που επρόκειτο να γίνει; Άκουσε πολλά από
τον Χριστό να λέγει περί αναστάσεως, αλλά όμως εκείνη επιθυμούσε τώρα να τη
δει. Και πρόσεχε πως ακόμη σκέπτεται γήινα·
διότι όταν άκουσε ότι «Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή», δεν
είπε «Ανάστησέ τον», αλλά τι λέγει; «Ναί, Κύριε· ἐγὼ πεπίστευκα ὅτι σὺ ὁ Χριστὸς,
ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ εἰς τὸν κόσμον ἐρχόμενος(:Ναι, Κύριε. Εγώ πριν από πολύ καιρό έχω πιστέψει ότι εσύ είσαι ο
Χριστός, ο Υιός του Θεού, που περιμέναμε να έλθει στον κόσμο σύμφωνα με τις
θεϊκές υποσχέσεις και προφητείες. Κι εφόσον έχω τη βεβαιότητα ότι Εσύ είσαι ο
Χριστός, πιστεύω και σε όσα τη στιγμή αυτή λες και διακηρύττεις για τον εαυτό Σου’’)»[Ιω.11,27].
Τι
λέει λοιπόν ο Χριστός προς αυτήν; «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἂν ἀποθάνῃ, ζήσεται
(:Εκείνος που πιστεύει σε μένα, ακόμη κι
αν πεθάνει σωματικώς, όπως πέθανε ο αδελφός σου, θα ζήσει· διότι εκτός από την ουράνια
και πνευματική ζωή, την οποία από τώρα θα μεταδώσω στην ψυχή του, αργότερα θα
τον αναστήσω και σωματικώς)»,
εννοώντας τον προσωρινό σωματικό θάνατο,
«καὶ πᾶς ὁ ζῶν καὶ πιστεύων εἰς ἐμὲ, οὐ μὴ
ἀποθάνῃ εἰς τὸν αἰῶνα(:και κάθε
άνθρωπος που δεν έχει ακόμη πεθάνει, αλλά ζει εδώ στη γη, εφόσον πιστεύει σε
μένα, θα αντιμετωπίσει γεμάτος αφοβία τον πρόσκαιρο θάνατο, τον οποίο τρέμουν
και φοβούνται οι άνθρωποι που βρίσκονται μακριά από μένα. Κι επειδή θα μένει
πάντοτε ενωμένος με μένα, δεν θα υποστεί ποτέ τον πνευματικό θάνατο, που είναι
και ο πραγματικός και ανεπανόρθωτος θάνατος)»[Ιω.11,26],φανερώνοντας τον πνευματικό και αληθινό θάνατο τον
οποίο δεν θα γνωρίσουν ποτέ όσοι πιστεύουν σε Αυτόν.
«Αφού λοιπόν εγώ είμαι η ανάσταση, μη
θορυβηθείς, αν και πέθανε ήδη, αλλά πίστευε· διότι αυτό δεν είναι θάνατος».
Πρώτα παρηγόρησε αυτή για το συμβάν και της έδωσε ελπίδες και με το να πει ότι
«Θα αναστηθεί» και με το να πει «Εγώ είμαι η ανάσταση», και ότι θα
αναστηθεί, και αν ακόμη πεθάνει, δε θα πάθει τίποτε. Ώστε δεν πρέπει να νιώθει φρίκη για αυτόν τον θάνατο. Αυτό επίσης που
λέγει, σημαίνει το εξής, ότι«ούτε αυτός έχει πεθάνει, ούτε εσείς θα
πεθάνετε)». «Το πιστεύεις αυτό;». Λέγει εκείνη: «Πιστεύω ότι Εσύ είσαι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, που επρόκειτο να
έλθει στον κόσμο». Έχω τη γνώμη ότι
η γυναίκα δεν αντιλήφτηκε το νόημα των λόγων του Χριστού. Αλλά ότι μεν σήμαινε
κάτι το σπουδαίο το αντιλήφτηκε, δεν αντιλήφτηκε όμως το όλο νόημα αυτού· για
τον λόγο αυτόν, άλλο ρωτήθηκε και άλλη απάντηση δίνει.Καταρχήν λοιπόν
εκείνο ήταν το κέρδος της, η κατάπαυση του πένθους της· διότι τέτοια είναι η
δύναμη των λόγων του Χριστού. Για τον λόγο αυτόν και εκείνη πρόλαβε και αυτή
ακολούθησε· διότι η ευνοϊκή τους διάθεση απέναντι στον Διδάσκαλο, δεν επέτρεπε
να σκέπτονται το συμβάν και να βιώνουν δυσάρεστα συναισθήματα γι’αυτό σε μεγάλο
βαθμό. Ώστε μαζί με τη χάρη του Θεούκαι η σκέψη των γυναικών ήταν φιλοσοφημένη και η διάνοιά τους καρτερική.
«Καὶ
ταῦτα εἰποῦσα ἀπῆλθε καὶ ἐφώνησε Μαρίαν τὴν ἀδελφὴν αὐτῆς λάθρα, εἰποῦσα· Ὁ Διδάσκαλος
πάρεστι, καὶ φωνεῖ σε(:αφού είπε
αυτά τα λόγια, έφυγε και ειδοποίησε κρυφά την αδελφή της Μαρία να έλθει,
λέγοντας: ‘’Ο Διδάσκαλος είναι εδώ καισε φωνάζει’’).Ἐκείνη ὡς ἤκουσεν, ἐγείρεται
ταχὺ, καὶ ἔρχεται πρὸς αὐτόν(:εκείνη, αμέσως μόλις το άκουσε αυτό, σηκώθηκε
και ξεκίνησε να Τον συναντήσει).Οὔπω δὲ ἐληλύθει
ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς τὴν κώμην, ἀλλ᾿ ἦν ἐν τῷ τόπῳ ὅπου ὑπήντησεν αὐτῷ ἡ Μάρθα(:στο
μεταξύ όμως ο Ιησούς δεν είχε έλθει ακόμη μέσα στο χωριό, αλλά ήταν στο μέρος
που τον είχε υποδεχθεί η Μάρθα˙ διότι ήθελε να επισκεφθεί τον τάφο του Λαζάρου
μόνος Του, μαζί με τους μαθητές Του και τις δύο αδελφές του Λαζάρου)»[Ιω.11,28-30].
Είναι μεγάλο αγαθό η φιλοσοφία· και λέγοντας «φιλοσοφία» εννοώ τη δική
μας φιλοσοφία· διότι τα διδάγματα των ειδωλολατρών, τα φιλοσοφήματά τους είναι
μόνο λόγια και μύθοι· και ούτε και αυτοί οι μύθοι περιέχουν κάποιο δείγμα
φιλοσοφίας, διότι όλα εκ μέρους εκείνων γίνονται για δόξα. Μέγα λοιπόν αγαθό
είναι η φιλοσοφία και μας αμείβει και
στην εδώ ζωή· διότι και αυτός που
περιφρονεί τα χρήματα, ήδη καρπούται την ωφέλεια στην εδώ ζωή, απαλλασσόμενος
από τις περιττές και ανόητες φροντίδες, και εκείνος που καταπατεί την κοσμική
δόξα λαμβάνει ήδη τον μισθό στην εδώ ζωή, διότι δεν είναι δούλος κανενός, αλλά
είναι πραγματικά ελεύθερος· και αυτός που επιθυμεί τα ουράνια αγαθά λαμβάνει
την ανταπόδοση στην εδώ ζωή, διότι θεωρεί τα παρόντα πράγματα χωρίς καμία αξία
και εύκολα νικά την όλη λύπη.
Να
λοιπόν και αυτή η γυναίκα, η Μαρία, με τη φιλοσοφικότητα που επέδειξε, έλαβε
τον μισθό στην εδώ ζωή· καθόσον ενώ όλοι κάθονταν πλησίον της και αυτή πενθούσε
και θρηνούσε, δεν περίμενε να έλθει πρώτος ο Διδάσκαλος προς αυτήν, ούτε τα
προσχήματα τήρησε, ούτε κατανικήθηκε από το πένθος· καθόσον μαζί με την άλλη
ταλαιπωρία, αυτές που πενθούν έχουν και αυτήν την ασθένεια, θέλουν να τιμώνται
από όσους βρίσκονται εκεί.Όμως αυτή τίποτε παρόμοιο δεν έπαθε, αλλά μόλις
άκουσε ότι έρχεται ο Διδάσκαλος, σηκώθηκε και ξεκίνησε η ίδια αμέσως να Τον
συναντήσει.
«Οὔπω
δὲ ἐληλύθει ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς τὴν κώμην(:στο
μεταξύ όμως ο Ιησούς δεν είχε έλθει ακόμη μέσα στο χωριό)»· βάδιζε δηλαδή αργά, για να μη φανεί ότι έρχεται με σκοπό να
κάνει το θαύμα, αλλά έρχεται επειδή κλήθηκε από εκείνους. Ή λοιπόν είπε ο
ευαγγελιστής για τη Μαρία ότι «ἐγείρεται ταχὺ(:σηκώνεται αμέσως)»,
θέλοντας να υποδηλώσει αυτό, ή θέλει να δείξει ότι έτσι έτρεξε, ώστε να
προφτάσει Αυτόν καθώς ερχόταν. Έρχεται
μάλιστα όχι μόνη της, αλλά έχοντας μαζί της και τους Ιουδαίους που βρίσκονταν
στην οικία της. Με πάρα πολλή σύνεση για τον λόγο αυτόν και κρυφά κάλεσε
αυτήν η αδελφή της, ώστε να μην ανησυχήσει αυτούς που είχαν συγκεντρωθεί εκεί·
και ούτε την αιτία είπε, διότι οπωσδήποτε πολλοί θα αναχωρούσαν. Ενώ τώρα την
ακολουθούσαν όλοι, με την σκέψη ότι απέρχεται για να κλάψει· και με αυτό
μάλιστα πάλι επιβεβαιώνεται ότι ο Λάζαρος πέθανε[ βλ. Ιω. 18,31: «Οἱ οὖν
᾿Ιουδαῖοι, οἱ ὄντες μετ᾿ αὐτῆς ἐν τῇ οἰκίᾳ, καὶ παραμυθούμενοι αὐτήν, ἰδόντες τὴν
Μαρίαν, ὅτι ταχέως ἀνέστη καὶ ἐξῆλθεν, ἠκολούθησαν αὐτῇ, λέγοντες· ὅτι ὑπάγει εἰς
τὸ μνημεῖον ἵνα κλαύσῃ ἐκεῖ(:οι
Ιουδαίοι λοιπόν που ήταν μαζί με τη Μαρία στο σπίτι και την παρηγορούσαν, όταν
την είδαν να σηκώνεται βιαστική, να φεύγει από το σπίτι και να κατευθύνεται έξω
από το χωριό, την ακολούθησαν λέγοντας ότι πηγαίνει στο μνημείο για να κλάψει
εκεί)»].
.«Ἡ οὖν
Μαρία, ὡς ἦλθεν ὅπου ἦν ὁ ᾿Ιησοῦς, ἰδοῦσα αὐτὸν, ἔπεσεν εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ(:όταν λοιπόν η Μαρία ήλθε εκεί που ήταν ο
Ιησούς, καθώς Τον αντίκρισε, έπεσε στα πόδια Του)». Ήταν θερμότερη αυτή από την αδελφή της· ούτε το πλήθος ντράπηκε,
ούτε την υπόνοια που είχε γι΄Αυτόν -διότι
ήσαν πολλοί και από τους εχθρούς, που έλεγαν βέβαια «οὐκ ἠδύνατο οὗτος, ὁ ἀνοίξας τοὺς
ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ, ποιῆσαι ἵνα καὶ οὗτος μὴ ἀποθάνῃ;(:δεν είχε τη δύναμη αυτός που άνοιξε τα
μάτια του τυφλού να κάνει εγκαίρως ό,τι χρειαζόταν για να μην πεθάνει κι αυτός;)»[Ιω.11,37]-, αλλά απομάκρυνε όλα τα
ανθρώπινα προ του διδασκάλου, και για
ένα μόνο ενδιαφερόταν, για να αποδώσει τιμή στον Διδασκάλο.
Και
τι λέγει; «Κύριε, εἰ ἦς ὧδε, οὐκ ἂν ἀπέθανέ μου ὁ ἀδελφός(:Κύριε, εάν ήσουν εδώ, δεν θα μου πέθαινε ο
αγαπημένος μου αδελφός, αλλά θα τον θεράπευες’’)». Τι κάνει λοιπόν ο Χριστός; Καταρχήν δεν λέγει τίποτε σε αυτήν,
ούτε λέγει αυτά που είπε προς την αδελφή της(διότι παρευρισκόταν πολύ πλήθος
και δεν ήταν καιρός για εκείνα τα λόγια), αλλά μόνο δείχνει μετριοφροσύνη και συγκατάβαση και επιβεβαιώνοντας την
ανθρώπινη φύση Του, δακρύζει ήρεμα και αναβάλλει προς το παρόν το θαύμα.
Επειδή δηλαδή το θαύμα ήταν μέγα και τέτοιο, που λίγες φορές έκανε, και
επρόκειτο πολλοί να πιστέψουν σε Αυτόν μέσω αυτού, για να μην προβάλλει το
πλήθος την πρόφαση ότι έκανε το θαύμα αυτό χωρίς την παρουσία εκείνων και δεν
αποκομίσουν καμία ωφέλεια από το μέγεθος του θαύματος, αποσπά πολλούς μάρτυρες
με τη συγκατάβασή Του αυτή, για να μη χάσει το θήραμα, και φανερώνει αυτό που ήταν γνώρισμα της ανθρώπινης φύσεως· δακρύζει δηλαδή
και νιώθει ταραχή· διότι γνωρίζει ότι το πάθος προκαλεί συνήθως πένθος.
Έπειτα, αφού επέδειξε τη συγκίνησή Του για το
πάθος(διότι το «ἐνεβριμήσατο τῷ πνεύματι καὶ ἐτάραξεν ἑαυτόν(:συγκράτησε με δριμύτητα το συναίσθημα της
βαθιάς λύπης μέσα στην ψυχή Του και αντέδρασε έντονα για να επιβληθεί σε αυτό)» αυτό σημαίνει), συγκράτησε την ταραχή
Του και ρωτά με τον τρόπο αυτόν: «Ποῦ τεθείκατε αὐτόν;(:πού τον έχετε ενταφιάσει;)», ώστε να μην ρωτήσει με θρήνους. Και
γιατί τέλος πάντων ρωτά; Επειδή δεν θέλει να φανεί ότι το κάνει από μόνος Του,
αλλά να φανεί ότι όλα τα πληροφορείται από εκείνους και τα κάνει παρακαλούμενος
από εκείνους, ώστε να απαλλάξει το θαύμα από κάθε υποψία.
«Λέγουσιν
αὐτῷ· Κύριε, ἔρχου καὶ ἴδε. Ἐδάκρυσεν ὁ ᾿Ιησοῦς(:όσοι ήταν εκεί Του είπαν: ‘’Κύριε, έλα να δεις’’. Και καθώς πήγαινε
στον τάφο, δάκρυσε ο Ιησούς από συμπάθεια για τη θλίψη των δύο αδελφών)»[Ιω.11,35]. Βλέπεις ότι δεν είχε ακόμη δείξει κανένα σημείο για την ανάσταση, και
ούτε ότι πηγαίνει με τέτοιο σκοπό, να αναστήσει δηλαδή, αλλά ωσάν για να κλάψει;
Το ότι βέβαια φαινόταν ότι πήγαινε με τέτοιο σκοπό, σαν για να θρηνήσει και
όχι ωσάν για να αναστήσει, το φανερώνουν οι Ιουδαίοι, που και έλεγαν ως γνωστό:
«Ἒλεγον
οὖν οἱ ᾿Ιουδαῖοι· Ἴδε πῶς ἐφίλει αὐτόν(:όταν λοιπόν οι Ιουδαίοι Τον είδαν να δακρύζει, έλεγαν: ‘’Δες πόσο τον
αγαπούσε!’’).Τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν εἶπον· οὐκ
ἠδύνατο οὗτος, ὁ ἀνοίξας τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ τυφλοῦ, ποιῆσαι ἵνα καὶ οὗτος μὴ ἀποθάνῃ;(:Μερικοί
όμως απ’ αυτούς πήραν αφορμή να εκδηλώσουν την αρνητική τους διάθεση και είπαν:
‘’Δεν είχε τη δύναμη αυτός που άνοιξε τα μάτια του τυφλού να κάνει εγκαίρως
ό,τι χρειαζόταν για να μην πεθάνει κι αυτός;’’)»[Ιω.11,36-37].
Ούτε και κατά τις συμφορές εγκαταλείπουν την
πονηρία τους, μολονότι βέβαια ήταν πολύ πιο θαυμαστό αυτό που πρόκειται να
κάνει· διότι από το να σταματήσει τον
θάνατο καθώς επέρχεται, πολύ μεγαλύτερο είναι το να νικήσει αφού έλθει και να
τον απομακρύνει.Από αυτά δηλαδή για τα οποία έπρεπε να θαυμάζουν τη δύναμή
Του, από αυτά Τον διαβάλλουν. Κατ’ αρχήν
ομολογούν ότι άνοιξε τους οφθαλμούς του τυφλού και ενώ πρέπει να Τον θαυμάζουν
για εκείνο, με αυτό και εκείνο διαβάλλουν, σαν να μη συνέβη. Και δεν
αποδεικνύονται μόνο από αυτό ότι όλοι ήσαν διεφθαρμένοι, αλλά και από το ότι,
πριν ακόμη έλθει και πριν δείξει τη δύναμή Του, Τον κατηγορούν εκ των προτέρων,
και δεν περιμένουν την έκβαση της υποθέσεως. Είδες πώς είναι διεφθαρμένη και
κακόβουλη η σκέψη τους;
Έρχεται λοιπόν στο μνήμα και πάλι αντιδρά και επιτιμά το δυσάρεστο αυτό
συναίσθημα που Τον κατέβαλε. Και γιατί
τέλος πάντων ο ευαγγελιστής τονίζει συνέχεια με τόση επιμονή κα λέγει ότι
δάκρυσε και ότι ένιωσε συγκίνηση; Για να μάθεις ότι πραγματικά έφερε τη δική
μας φύση.Επειδή δηλαδή είναι φανερό ότι ο ευαγγελιστής Ιωάννης, ο οποίος
διηγείται περί του Κυρίου και κατά πολύ περισσότερο από τους άλλους ευαγγελιστές
τα πολύ σπουδαία έργα και λόγια Αυτού, ομιλεί και εδώ για τα σωματικά
γνωρίσματά Του με πολύ ανθρώπινες εκφράσεις.
Τίποτε δηλαδή παρόμοιο δεν είπε για τον θάνατό Του,από αυτά που είπαν οι
άλλοι ευαγγελιστές, όπως ότι έγινε περίλυπος[Ματθ.26,38: «Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως
θανάτου· μείνατε ὧδε καὶ γρηγορεῖτε μετ᾿ ἐμοῦ(:η ψυχή μου είναι τόσο πολύ λυπημένη, ώστε να κινδυνεύω να πεθάνω απ’
τη λύπη. Μείνετε εδώ άγρυπνοι μαζί μου)»και Μάρκ.14,34: «Περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου·
μείνατε ὧδε καὶ γρηγορεῖτε(:είναι
καταλυπημένη η ψυχή μου τόσο πολύ, που να κινδυνεύω να πεθάνω. Μείνετε εδώ και
μείνετε άγρυπνοι)»], ότι
καταλήφθηκε από αγωνία, αλλά εντελώς το αντίθετο, ότι δηλαδή τους έριξε
υπτίους[Ιω. 18,6: «ὡς οὖν εἶπεν αὐτοῖς ὅτι ἐγώ εἰμι, ἀπῆλθον εἰς τὰ ὀπίσω καὶ ἔπεσον
χαμαί(:όταν λοιπόν είπε στους
στρατιώτες που είχαν έρθει για να Τον συλλάβουν: «Εγώ είμαι», αυτοί, επειδή
κυριεύτηκαν από φόβο μπροστά στη θεϊκή Του δύναμη, οπισθοχώρησαν κι έπεσαν κάτω
στη γη)»].
Αυτό λοιπόν που παρέλειψε ο ευαγγελιστής Ιωάννης να τονίσει στις
περιπτώσεις εκείνες, το συμπλήρωσε εδώ με το πένθος· διότι ομιλώντας για τον
θάνατό Του, λέγει: «Οὐδεὶς
αἴρει αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμοῦ, ἀλλ᾿ ἐγὼ τίθημι αὐτὴν ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ· ἐξουσίαν ἔχω θεῖναι αὐτήν,
καὶ ἐξουσίαν ἔχω πάλιν λαβεῖν αὐτήν· ταύτην τὴν ἐντολὴν ἔλαβον παρὰ τοῦ πατρός
μου(:Κανείςδεν έχει τη δύναμη να πάρει τη ζωή
μου και να με θανατώσει εάν δεν το θελήσω εγώ.Αλλά Εγώ από μόνος μου την
παραδίδω. Έχω εξουσία να προσφέρω τη ζωή μου κι έχω εξουσία πάλι να την πάρω
πίσω. Αυτή την εντολή πήρα από τον Πατέρα μου, να θυσιάσω τη ζωή μου πάνω
στον σταυρό και να την πάρω πάλι με την Ανάσταση. Έτσι θα αναδειχθώ ο αιώνιος
αρχιερέας και μεσίτης για τη σωτηρία των προβάτων μου)» [Ιω. 10,18] και δεν αναφέρει εκεί τίποτε το ταπεινό.
Για
τον λόγο αυτόν και κατά το σταυρικό πάθος Του αναφέρουν πολύ το ανθρώπινο
στοιχείο Του, για να φανερώσουν με αυτό ότι είναι αληθής η κατ΄οικονομία
ενσάρκωσή Του. Και ο μεν Λουκάς το επιβεβαιώνει αυτό από την αγωνία και την
ταραχή και τον ιδρώτα Του[Λουκά 22, 43-44:«ὤφθη δὲ αὐτῷ ἄγγελος ἀπ᾿ οὐρανοῦ ἐνισχύων
αὐτόν. καὶ γενόμενος ἐν ἀγωνίᾳ ἐκτενέστερον προσηύχετο. ἐγένετο δὲ ὁ ἱδρὼς αὐτοῦ
ὡσεὶ θρόμβοι αἵματος καταβαίνοντες ἐπὶ τὴν γῆν(:εμφανίστηκε τότε σε Αυτόν ένας άγγελος από τον ουρανό, και ενίσχυε
τις σωματικές Του δυνάμεις, που είχαν εξαντληθεί μέχρι λιποθυμίας. Στο μεταξύ Τον
κατέλαβε αγωνία και γι’ αυτό προσευχόταν τώρα θερμότερα και με περισσότερη
επιμονή. Και ο ιδρώτας Του έγινε άφθονος και πηχτός σαν κομμάτια πηγμένου
αίματος που πέφτουν στη γη)»],
ενώ ο Ιωάννης επιβεβαιώνει και την ανθρώπινη φύση του Κυρίου από το πένθος Του
αυτό μπροστά από τον τάφο του Λαζάρου: «᾿Ιησοῦς οὖν πάλιν ἐμβριμώμενος ἐν ἑαυτῷ, ἔρχεται
εἰς τὸ μνημεῖον· ἦν δὲ σπήλαιον, καὶ λίθος ἐπέκειτο ἐπ᾿ αὐτῷ(:ο Ιησούς λοιπόν, ενώ πάλι προσπαθούσε να
συγκρατήσει μέσα Του τη συγκίνηση, ήλθε στο μνημείο. Το μνημείο αυτό ήταν μια
σπηλιά ανοιγμένη σε βράχο, που την είσοδό της την έφραζε μια μεγάλη πέτρα)»[Ιω.18,38].Δεν θα κυριευόταν δηλαδή από το πένθος μία και δυο φορές, εάν δεν
έφερε τη δική μας φύση.
Τι
κάνει λοιπόν ο Ιησούς; Για μεν τις κατηγορίες τους δεν δίνει καμία απάντηση(διότι τι χρειαζόταν να αποστομώνει αυτούς
με λόγια, αφού επρόκειτο αμέσως να το πάθουν αυτό με έργα, πράγμα που ήταν
λιγότερο ενοχλητικό καιικανό να
καταντροπιάσει αυτούς περισσότερο;), λέγει όμως: «ἄρατε τὸν λίθον(:Σηκώστε
τον λίθο)». Γιατί τέλος πάντων
δεν κάλεσε τον Λάζαρο να αναστηθεί όσο Εκείνος δεν ήταν ακόμη παρών και δεν τον
παρουσίασε; Και πόσο μάλλον γιατί δεν τον ανάστησε ενώ ο λίθος βρισκόταν επάνω
στον τάφο; Καθόσον Αυτός που μπορούσε να
θέσει σε κίνηση σώμα νεκρό δια της φωνής Του και να το παρουσιάσει πάλι με ζωή,
πολύ περισσότερο θα μπορούσε να κινήσει λίθο με τη φωνή Του· αυτός που έδωσε με
τη φωνή Του την ικανότητα να βαδίσει εκείνος που ήταν δεμένος με σπάργανα και
που εμποδιζόταν από αυτά, πολύ περισσότερο θα μπορούσε λίθο να κινήσει. Τι λέω;
Θα μπορούσε να το κάνει αυτό και απών.
Γιατί λοιπόν τέλος πάντων δεν το έκανε; Για να κάνει αυτούς μάρτυρες του θαύματος, για να μη λέγουν αυτό που
έλεγαν και για τον τυφλό[Ιω.9,8-9:«Οἱ οὖν γείτονες καὶ οἱ θεωροῦντες αὐτὸν τὸ
πρότερον ὅτι τυφλὸς ἦν, ἔλεγον· οὐχ οὗτός ἐστιν ὁ καθήμενος καὶ προσαιτῶν;ἄλλοι ἔλεγον ὅτι οὗτός ἐστιν· ἄλλοι δὲ ὅτι ὅμοιος
αὐτῷ ἐστιν. ἐκεῖνος ἔλεγεν ὅτι ἐγώ εἰμι(:τότε οι γείτονες κι όσοι τον έβλεπαν προηγουμένως ότι ήταν τυφλός,
έλεγαν: ‘’Δεν είναι αυτός που καθόταν και ζητούσε από τους διαβάτες ελεημοσύνη;’’.
Μερικοί έλεγαν: ‘’Αυτός είναι’’. Άλλοι
όμως έλεγαν ότι δεν είναι αυτός, αλλά κάποιος άλλος που του μοιάζει. Ο ίδιος
όμως έλεγε ότι ‘’εγώ είμαι ο τυφλός που παλαιότερα ζητούσα ελεημοσύνη’’)»]·διότι τα χέρια και το γεγονός ότι ήλθε στο μνημείο επιβεβαίωναν ότι
Αυτός ήταν.
Ώστε
εάν δεν μετέβαιναν στο μνημείο, θα τον θεωρούσαν και φάντασμα ή θα νόμιζαν ότι
βλέπουν άλλον αντί άλλου. Τώρα όμως με το να έλθουν στον τόπο του μνημείου και
να σηκώσουν τον λίθο και το να δώσει εντολή να λύσουν από τα δεσμά τον σπαργανωμένο
νεκρό[Ιω.11,43-44: «Καὶ ταῦτα εἰπὼν φωνῇ μεγάλῃ ἐκραύγασε· Λάζαρε, δεῦρο ἔξω. καὶ ἐξῆλθεν
ὁ τεθνηκὼς δεδεμένος τοὺς πόδας καὶ τὰς χεῖρας κειρίαις, καὶ ἡ ὄψις αὐτοῦ
σουδαρίῳ περιεδέδετο. λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· λύσατε αὐτὸν καὶ ἄφετε ὑπάγειν(:και αφού τα είπε αυτά, δείχνοντας την
κυριαρχική εξουσία Του και πάνω στον ίδιο τον θάνατο, κραύγασε: ‘’Λάζαρε, βγες
έξω’’. Και ο νεκρός βγήκε από το μνημείο με τα πόδιακαι τα χέρια του δεμένα με επιδέσμους, και το
πρόσωπό του περιτυλιγμένο και σκεπασμένο με ένα πλατύ ύφασμα. Τότε είπε ο
Ιησούς σε εκείνους που παρευρίσκονταν εκεί: ‘’Λύστε τον και αφήστε τον μόνο και
χωρίς βοηθό να πάει στο σπίτι του’’)»]
και το να αναγνωρίσουν αυτόν οι φίλοι
του από τα σπάργανα και να πουν, ότι αυτός είναι και το να μην τον εγκαταλείψουν
οι αδελφοί του και το να πει η μία αδελφή: «Ήδη μυρίζει· διότι τέσσερις ημέρες είναι νεκρός», όλα αυτά πλέον ήσαν ικανά να αποστομώσουν
τους αγνώμονες, με το να γίνουν οι ίδιοι μάρτυρες του θαύματος.
Για
τον λόγο αυτόν τους λέγει να σηκώσουν τον λίθο από τον τάφο, για να δείξει ότι
ανασταίνει αυτόν· για τον λόγο αυτό και ρωτάει: «Πού τον έχετε θέσει;», ώστε αυτοί που είπαν: «Έλα και δες», και Τον οδήγησαν εκεί, να μην μπορούν να πουν ότι άλλον ανέστησε, ώστε και η ίδια η φωνή τους
και τα χέρια τους να γίνουν μάρτυρες( η μεν φωνή τους που έλεγε «Έλα και δες», ενώ τα ίδια τα χέρια τους
με το να αρπάξουν τον λίθο και να λύσουν τα σπάργανα), και οι οφθαλμοί τους και η ακοή τους(η μεν ακοή τους που άκουσε τη
φωνή του Κυρίου προς τον νεκρό Λάζαρο:«Λάζαρε, δεῦρο ἔξω», οι δε οφθαλμοί
τους που τον είδαν να εξέρχεται αναστημένος από τον τάφο) και η όσφρησή τους, με το ότι αντιλήφθηκε τη δυσωδία· διότι λέγει:
«Ήδη μυρίζει· διότι είναι τέσσερις ημέρες
νεκρός». Ώστε είχαν δίκιο που έλεγαν ότι η γυναίκα δεν αντιλήφθηκε τίποτε
από εκείνα που είπε ο Χριστός, ότι «και
αν ακόμη πεθάνει, θα ζήσει».
Πρόσεχε λοιπόν τι λέγει εδώ, επειδή φαινόταν πλέον αδύνατο το πράγμα
εξαιτίας του χρόνου που πέρασε· καθόσον
ήταν παράξενο το να αναστήσει νεκρό τεσσάρων ημερών και αποσυνθεμένο. Και
στους μεν μαθητές είπε: «αὕτη ἡ ἀσθένεια οὐκ ἔστι πρὸς θάνατον, ἀλλ᾿ ὑπὲρ
τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ δι᾿ αὐτῆς(:όταν όμως το άκουσε αυτό ο Ιησούς είπε: ‘’Αυτή
η ασθένεια δεν θα καταλήξει σε ανεπανόρθωτο θάνατο, αλλά εμφανίστηκε για να λάμψει η δόξα και η δύναμη του Θεού. Εμφανίστηκε
δηλαδή για να δοξασθεί με την ασθένεια αυτή ο Υιός του Θεού, διότι θα Του δοθεί
η ευκαιρία να δείξει την υπερφυσική Του δύναμη και να επιβεβαιώσει περίτρανα τη
θεϊκή Του φύση και αποστολή’’)»[Ιω.11,4],
δηλώνοντας με αυτό τον εαυτό Του, ενώ στη γυναίκα είπε: «Οὐκ εἶπόν σοι, ὅτι ἐὰν πιστεύσῃς,
ὄψεις τὴν δόξαν τοῦ Θεοῦ;(:‘’Δεν
σου είπα ότι εάν πιστέψεις, θα δεις τον ένδοξο θρίαμβο της παντοδυναμίας του
Θεού εναντίον του θανάτου με την ανάσταση του αδελφού σου; Αυτή θα είναι το
σύμβολο και το προμήνυμα της κοινής αναστάσεως όλων των ανθρώπων’’)»[Ιω.11,40], ομιλώντας για τον Πατέρα.
Βλέπεις ότι η πνευματική αδυναμία των
ακροατών γίνεται αιτία να διαφέρουν τα λόγια που τους απευθύνει κάθε φορά;
Υπενθυμίζει εκείνα που είπε προς αυτήν, σχεδόν επιτιμώντας την, σαν να τα
λησμόνησε. Ή επειδή δεν ήθελε από την αρχή να εκπλήξει τους παρευρισκόμενους,
της λέει με ηρεμία: «Δεν σου είπα, ότι εάν πιστέψεις, θα δεις τη
δόξα του Θεού;».
«Ὁ δὲ
᾿Ιησοῦς ἦρε τοὺς ὀφθαλμοὺς ἄνω, καὶ εἶπε· Πάτερ, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι ἤκουσάς μου(:μετά λοιπόν από την παρατήρηση αυτή του
Κυρίου έβγαλαν την πέτρα από την είσοδο του σπηλαίου, όπου βρισκόταν ο νεκρός.
Ο Ιησούς τότε ύψωσε τα μάτια Του στον ουρανό και είπε: ‘’Πάτερ, είμαι βέβαιος
ότι θα συντελεσθεί αμέσως το θαύμα και σε ευχαριστώ που με άκουσες). Ἐγὼ δὲ ᾔδειν, ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις, ἀλλὰ
διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον, ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλας(:Εγώ
το ήξερα ότι πάντοτε με ακούς. Αλλά είπα μεγαλόφωνα το «ευχαριστώ», για να το
ακούσει ο λαός που στέκεται γύρω μου. Κι έτσι αφού όλοι αυτοί δουν πόση
βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουσθώ, να πιστέψουν ότι Εσύ με απέστειλες, όταν
ακολουθήσει το θαύμα’’)»[Ιω.11,41-42].
Αυτό που πολλές φορές είπα, αυτό και τώρα θα πω, ότι ο Χριστός δεν αποβλέπει τόσο προς τη δική Του αξία, όσο προς τη
σωτηρία τη δική μας, ούτε πώς να πει κάτι το σπουδαίο, αλλά κάτι που να μπορεί
να μας προσελκύσει κοντά Του. Για τον λόγο αυτόν τα μεν υψηλά και μεγάλα νοήματα είναι λίγα στους λόγους Του και αυτά
συγκεκαλυμμένα, ενώ τα ταπεινά και ασήμαντα νοήματα καταπλημμυρίζουν τους
λόγους Του.Επειδή δηλαδή με αυτά συγκινούνταν περισσότερο, αυτά και
προτιμά, και ούτε αυτά τα φανερώνει εξ ολοκλήρου ώστε να μη βλαφτούν όσοι θα
πίστευαν στο μέλλον, ούτε τα αποσιωπά, ώστε να μη σκανδαλισθούν οι τότε πιστοί·
διότι εκείνοι μεν που εξήλθαν από την ταπεινότητα θα μπορέσουν και από ένα υψηλό
δόγμα να αντιληφθούν το παν, ενώ εκείνοι που εξακολουθούν να ζουν στην
ταπεινότητα, εάν δεν τα άκουγαν αυτά πολλές φορές, δε θα ήταν δυνατόν ούτε καν
να Τον πλησιάσουν.
Όταν
λοιπόν ούτε και μετά από τα τόσα βλέπουν και ακούνε δε μένουν κοντά Του, αλλά
και Τον λιθοβολούν και Τον εκδιώκουν και προσπαθούν να Τον φονεύσουν και Τον
ονομάζουν βλάσφημο, και όταν μεν εξισώνει τον εαυτό Του με τον Θεό, λέγουν τα
εξής: «Τί οὗτος οὕτω λαλεῖ βλασφημίας; τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰ μὴ εἷς ὁ
Θεός;(: Γιατί ο άνθρωπος αυτός
μιλάει έτσι και ξεστομίζει βλασφημίες; Ποιός άλλος μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες
παρά μόνον ένας, ο Θεός;»[Μάρκ.2,7],ενώ
όταν λέγει: «ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου(:έχουν
συγχωρηθεί οι αμαρτίες σου)»[Ματθ.9,2],
Τον αποκαλούν ακόμη και δαιμονισμένο, όπως ακριβώς πάλι και όταν λέγει ότι
αυτός που ακούει τα λόγια Του δεν έχει να φοβηθεί τον θάνατο, ή και όταν λέγει «ἐγὼ ἐν
τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστι(:εγώ
είμαι αχώριστα ενωμένος με τον Πατέρα μου, και γι’ αυτό είμαι και μένω μέσα
στον Πατέρα, και ο Πατέρας είναι και μένει μέσα μου)» [Ιω.14,10], Τον εγκαταλείπουν, και σκανδαλίζονται πάλι, όταν
λέγει ότι έχει κατεβεί από τον ουρανό, τότε λοιπόν καμία απολογία δεν θα έχουν
ενώπιον του φοβερού βήματος του Κυρίου κατά την ημέρα της τελικής κρίσεως.
Εάν λοιπόν δεν υπέφεραν αυτά που σπανίως λέγονταν, με μεγάλη δυσκολία θα
μπορούσαν να Τον προσέχουν και εάν όλος ο λόγος Του ήταν γεμάτος από υψηλά
νοήματα και εκφράζονταν με αυτόν τον τρόπο. Όταν λοιπόν λέγει «καθὼς
ἐνετείλατό μοι ὁ πατήρ, οὕτω ποιῶ(:σύμφωνα
με την εντολή που μου έδωσε ο Πατέρας, ο οποίος θέλει με το θάνατό μου να
σωθούν οι άνθρωποι, έτσι ακριβώς κάνω)»[Ιω. 14,31] και ότι «κἀμὲ
οἴδατε, καὶ οἴδατε πόθεν εἰμί· καὶ ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ οὐκ ἐλήλυθα ἀλλ᾿ ἔστιν ἀληθινὸς ὁ
πέμψας με, ὃν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε(:και
εμένα γνωρίζετε και από πού κατάγομαι ξέρετε. Αλλά η γνώση σας αυτή δεν είναι
πλήρης. Εσείς γνωρίζετε μόνο ότι είμαι από τη Ναζαρέτ. Κι όμως δεν έχω έλθει
από μόνος μου, όπως εσείς υποθέτετε, αλλά η αποστολή μου είναι γνήσια και
αληθινή, διότι είναι πραγματικός και αληθινός ο Θεός που με έστειλε, αλλά εσείς
δεν τον γνωρίζετε)» [Ιω. 7,28],
τότε πιστεύουν. Και το ότι τότε γίνεται φανερό από το ότι το επισήμανε αυτό ο
Ευαγγελιστής με τα λόγια: «Ταῦτα αὐτοῦ λαλοῦντος πολλοὶ ἐπίστευσαν εἰς
αὐτόν(:και καθώς τα έλεγε αυτά ο Ιησούς, πολλοί πίστεψαν σ’ Αυτόν ότι είναι ο
Μεσσίας)»[Ιω. 8,30].
Εάν
λοιπόν οι μεν ταπεινοί λόγοι προσείλκυαν στην πίστη, οι δε υψηλοί απομάκρυναν,
πώς δεν αποτελεί μεγίστη ανοησία να μη θεωρούμε ότι οι ταπεινοί λόγοι ειπώθηκαν
εξαιτίας των ακροατών; Διότι και σε άλλη περίπτωση, θέλοντας να πει κάτι το
σπουδαίο, σιώπησε, αφού πρόσθεσε αυτήν την αιτία και είπε: «ἵνα δὲ μὴ σκανδαλίσωμεν αὐτούς,
πορευθεὶς εἰς τὴν θάλασσαν βάλε ἄγκιστρον (:για να μην τους σκανδαλίσουμε όμως και παρεξηγώντας το παράδειγμά μας
παρακινηθούν απ’ αυτό να περιφρονούν τον ναό, πήγαινε στη θάλασσα και ρίξε το
αγκίστρι)» [Ματθ.17,27], πράγμα
λοιπόν που κάνει και εδώ· διότι μετά τα λόγια: «Ἐγὼ δὲ ᾔδειν, ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις(:Εγώ το ήξερα ότι πάντοτε με ακούς)», πρόσθεσε «ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα
εἶπον,ἵνα πιστεύσωσιν(:αλλά
είπα μεγαλόφωνα το «ευχαριστώ», για να το ακούσει ο λαός που στέκεται γύρω μου.
Κι έτσι αφού όλοι αυτοί δουν πόση βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουσθώ, να
πιστέψουν ότι Εσύ με απέστειλες, όταν ακολουθήσει το θαύμα)»[Ιω.11,42]. Μήπως είναι δικά μας τα
λόγια; Μήπως είναι ανθρώπινη σκέψη; Όταν λοιπόν κανείς δεν ανέχεται από τα
γραμμένα να πειστεί, διότι σκανδαλίζονταν με τα υψηλού περιεχομένου λόγια,
ακούγοντας τον Χριστό να λέγει ότι γι'αυτό ομιλεί με ταπεινά λόγια, για να μη
σκανδαλισθούν, πώς λοιπόν θα σκεφτεί ότι είναι λόγια ευτελή εκ φύσεως και όχι εκ συγκαταβάσεως;
Έτσι
και σε άλλη περίπτωση, όταν ακούστηκε φωνή από τον ουρανό, έλεγε:«Οὐ
δι᾿ ἐμὲ αὕτη ἡ φωνὴ γέγονεν, ἀλλὰ δι᾿ ὑμᾶς(:δεν έγινε η φωνή αυτή για μένα, που γνωρίζω πόσο πολύ με αγαπά ο
Πατέρας μου, αλλά για σας˙ για να πληροφορηθείτε ότι Αυτός με έχει αποστείλει
στον κόσμο)»[Ιω.12,30], αν και βέβαια εκείνος που διαθέτει πνευματικό ύψος
μπορεί να χρησιμοποιεί πολλές ταπεινές εκφράσεις για τον εαυτό του, ενώ ο
ταπεινός δεν επιτρέπεται να λέγει για τον εαυτό του κάτι το ανώτερο και το
υψηλό. Στην πρώτη περίπτωση γίνεται αυτόαπό συγκατάβαση και έχει ως αιτία την πνευματική αδυναμία των
διδασκομένων, και πόσο μάλλον να τους προτρέψει στο να αποβλέπουν προς την
ταπεινοφροσύνη και να τους υπενθυμίσει ότι περιβάλλονται από σάρκα και να
διδάξει τους ακροατές να μη λένε τίποτε το μεγάλο για τον εαυτό τους· επίσης
να ήθελε στην προκειμένη περίπτωση ο Κύριος να δείξει το ότι Τον θεωρούσαν
αντίθετο από τον Θεό και το ότι δεν γινόταν πιστευτό ότι είχε έλθει από τον Θεό
και το ότι Τον υποπτεύονταν ότι τάχα κατέλυε τον νόμο και ότι Τον φθονούσαν οι
ακροατές και το ότι είχαν εχθρική διάθεση απέναντί Του (διότι έλεγε ότι είναι
ίσος με τον Θεό).Στη δεύτερη
περίπτωση, αντίθετα, το να είναι κανείς ταπεινός και να λέγει για τον εαυτό του
κάτι το υψηλό, δεν έχει πραγματικά καμία αιτία ούτε εύλογη ούτε παράλογη, αλλά
είναι μόνο ανοησία, αναίδεια και τόλμη
ασυγχώρητη.
Για
ποιο λόγο λοιπόν ομιλεί με ταπεινές εκφράσεις ο Κύριος, ενώ προέρχεται από την
απερίγραπτη και μεγάλη εκείνη ουσία; Και εξαιτίας των όσων ειπώθηκαν και για να
μη θεωρηθεί αγέννητος· καθόσον ο Παύλος φαίνεται να φοβάται κάτι παρόμοιο. Για
τον λόγο αυτόν έλεγε: «Πάντα γὰρ ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ. ὅταν
δὲ εἴπῃ ὅτι πάντα ὑποτέτακται, δῆλον ὅτι ἐκτὸς τοῦ ὑποτάξαντος αὐτῷ τὰ πάντα(:διότι, όπως διακηρύσσεται στους ψαλμούς, ο
Πατήρ υπέταξε κάτω από τα πόδια του Χριστού τα πάντα, άρα λοιπόν και τον
θάνατο. Όταν λοιπόν ο Θεός και Πατήρ πει στον Χριστό ότι «όλα πλέον έχουν
υποταχθεί σε Εσένα» θα είναι φανερό ότι από την υποταγή αυτή θα εξαιρείται ο
Θεός και Πατήρ, ο οποίος υπέταξε στον Χριστό τα πάντα)»[Α΄Κορ.15,27]· διότι αυτό θα ήταν ασέβεια και το να το σκεφτεί
κανείς.
Εάν
λοιπόν ήταν κατώτερος από τον Πατέρα Του και είχε διαφορετική ουσία και
θεωρείτο ίσος, δεν θα έκανε τα πάντα, ώστε να μη σχηματιστεί αυτή η γνώμη; Ενώ
τώρα Αυτός κάνει το αντίθετο, λέγοντας: «Εἰ οὐ ποιῶ τὰ ἔργα τοῦ πατρός μου, μὴ
πιστεύετέ μοι(:εάν δεν κάνω τα
υπερφυσικά έργα που μου ζητά ο Πατέρας μου και με βοηθά να τα εκτελώ, και
ουσιαστικά αυτά είναι τα ίδια τα έργα του Πατέρα μου, μην πιστεύετε στη
μαρτυρία του στόματός μου και στις δικές μου διαβεβαιώσεις)»[Ιω.10,37]· και με το να λέγει δε ότι «ἐγὼ ἐν
τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστι(:είμαι
και μένω μέσα στον Πατέρα, και ο Πατέρας είναι και μένει μέσα μου)» [Ιω.14,10].
Έπρεπε επίσης, εάν ήταν βέβαια κατώτερος, με πολλή σφοδρότητα να
εξαλείψει αυτήν την σκέψη, και ούτε καν να πει: «Ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί
ἐστι(:είμαι και μένω μέσα στον
Πατέρα, και ο Πατέρας είναι και μένει μέσα μου)»ή ότι «ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν(:εγώ και ο Πατέρας μου είμαστε ένα κι
έχουμε την ίδια φύση και την ίδια δύναμη και θέληση και εξουσία˙ όλα τα έχουμε
κοινά)» [Ιω.10,30] ή ότι«ὁ ἑωρακὼς
ἐμὲ ἑώρακε τὸν πατέρα(:Εκείνος που έχει δει εμένα κι έχει
εκτιμήσει κατάλληλα την αλήθεια της διδασκαλίας μου, την αγιότητα της ζωής μου
και τη θαυματουργική δράση μου, είδε και τον Πατέρα.Διότι εγώ είμαι ο
φυσικός Υιός του, και μέσα από την ανθρώπινη φύση μου εκλάμπει η αλήθεια και η
δόξα και η αγιότητα του Πατρός μου)»
[Ιω. 14,9].
Καθόσον και όταν μιλούσε για τη δύναμη έλεγε: «ἐγὼ
καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν» [Ιω.10,30]· και όταν ομιλούσε για την εξουσία,
πάλι έλεγε: «ὥσπερ γὰρ ὁ πατὴρ ἐγείρει τοὺς νεκροὺς καὶ ζωοποιεῖ, οὕτω καὶ ὁ υἱὸς οὓς
θέλει ζωοποιεῖ(:ο Υιός ακόμη και
νεκρούς θα αναστήσει· διότι, όπως ο
Πατήρ ανασταίνει τους νεκρούς και τους δίνει ζωή, έτσι και ο Υιός έχει
απεριόριστη εξουσία και δύναμη ώστε να δίνει ζωή όχι μόνο φυσική αλλά και
πνευματική. Και την πνευματική αυτή ζωή την μεταδίδει σ’ όποιον θέλει και
σε όποιον κρίνει άξιο να την μεταδώσει)»[Ιω.
5,21], πράγμα που δεν ήταν δυνατόν να το
κάνει εάν ήταν από άλλη ουσία.Και αν ακόμη ήταν δυνατό αυτό, δεν έπρεπε να
το πει, για να μη σκεφτούν ότι είναι Αυτός και ο Πατήρ μία και η ίδια ουσία·
διότι, εάν για να μην υποπτευτούν ότι είναι αντίθετος με τον Θεό, πολλές φορές
λέγει και αυτά που δεν ταιριάζουν σε Αυτόν, πολύ περισσότερο έπρεπε τότε.
Τώρα
όμως με το να λέγει «ἵνα πάντες τιμῶσι τὸν υἱόν, καθὼς τιμῶσι τὸν
πατέρα(:κι έδωσε ο Πατήρ όλη
αυτή την εξουσία στον Υιό, για να τιμούν
και να λατρεύουν όλοι τον Υιό όπως τιμούν και λατρεύουν τον Πατέρα. Εκείνος
που δεν τιμά τον Υιό, δεν τιμά ούτε τον Πατέρα, που τον απέστειλε στον κόσμο)» [Ιω.5,23], καθώς επίσης: «ἃ γὰρ
ἂν ἐκεῖνος ποιῇ, ταῦτα καὶ ὁ υἱὸς ὁμοίως ποιεῖ(:αληθινά σας βεβαιώνω ότι υπάρχει απόλυτη συμφωνία μεταξύ του Υιού και
του Πατρός. Γι’ αυτό ο Υιός είναι φυσικώς αδύνατο να κάνει από τον εαυτό Του
τίποτε, εάν δεν βλέπει τον Πατέρα να το κάνει αυτό. Είναι που ενεργεί ο Πατήρ,
αυτά κάνει και ο Υιός ακριβώς όπως τα κάνει ο Πατήρ· διότι είναι κοινή και μία η θέληση, η δύναμη και η
ενέργεια Πατρός και Υιού)»
[Ιω.5,19], και το να ονομάζει τον εαυτό Του ανάσταση και ζωή και φως του
κόσμου, αποδεικνύουν ότι εξισώνει τον εαυτό Του με τον Πατέρα και φανερώνουν τη
γνώμη που είχαν εκείνοι.
Είδες πως λέγει τόσα πολλά και απολογείται ότι δεν καταργεί τον νόμο, ενώ
τη γνώμη της ισότητάς Του προς τον Πατέρα όχι μόνο δεν απορρίπτει, αλλά και την
επιβεβαιώνει: Έτσι και όταν είπαν ότι «περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε, ἀλλὰ περὶ
βλασφημίας, καὶ ὅτι σὺ ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν Θεόν(:δεν θέλουμε να σε λιθοβολήσουμε για κάποιο
καλό έργο από εκείνα που λες ότιέκανες.
Αλλά θέλουμε να σε λιθοβολήσουμε για τη βλασφημία που ξεστόμισες, και επειδή
εσύ, ενώ είσαι άνθρωπος, παρουσιάζεις τον εαυτό σου για Θεό και λες ότι είσαι
ένα με τον Θεό)»[Ιω. 10,33], το επιβεβαίωσε
αυτό από την ισότητα των έργων Του.
Και
γιατί λέγω ότι ο Υιός το έκανε αυτό, την στιγμή που και ο Πατέρας που δεν έλαβε
σάρκα, κάνει το ίδιο; Καθόσον και Αυτός ανεχόταν να λέγονται πολλά ταπεινά για
αυτόν χάριν της σωτηρίας των ακροατών· διότι το «Ἀδάμ, ποῦ εἶ;(:Αδάμ, πού είσαι;)»[Γέν.3,9] και το «εἰ
κατὰ τὴν κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται, εἰ δὲ μή, ἵνα γνῶ(:θα
κατεβώ λοιπόν εκεί, για να δω εάν πράγματι οι αμαρτίες τους είναι όπως οι
κραυγές που ανέρχονται προς εμένα ή όχι. Οπωσδήποτε θέλω να μάθω)»[Γέν. 18,21] και το «νῦν γὰρ
ἔγνων, ὅτι φοβῇ σὺ τὸν Θεὸν(:διότι
τώρα κατάλαβα καλά ότι εσύ σέβεσαι και λατρεύεις τον Θεό)»[Γέν.22,12] και το «ἐὰν ἄρα
ἀκούσωσι(:ίσως και να
υπακούσουν)» [Ιεζ. 3,11] και το «ἐὰν ἄρα ἐνδῶσι(:ίσως και συνετιστούν)»και «τίς
δώσει εἶναι οὕτω τὴν καρδίαν αὐτῶν ἐν αὐτοῖς(:ποιος θα δώσει σε αυτούς μία τέτοια καρδιά ώστε να με ευλαβούνται;)»
[Δευτ. 5,29] και οι λόγοι «οὐκ ἔστιν ὅμοιός σοι ἐν θεοῖς, Κύριε(:κανένας από τους θεούς των ειδωλολατρικών
λαών δεν μπορεί να συγκριθεί με Εσένα, Κύριε)» [Ψαλμ.85,8]και πολλά άλλα παρόμοια εάν ήθελε κάποιος να
εκλέξει από την Παλαιά Διαθήκη, θα τα βρει να είναι ανάξια της αξίας του Θεού.
Και
στην περίπτωση του Αχαάβ έχει λεχθεί: «τίς ἀπατήσει τὸν Ἀχαὰβ(:ποιος και με ποιο τρόπο θα εξαπατήσει τον
Αχαάβ;)»[Β΄Παραλ. 18,19]. Και το
να συγκρίνει αυτόν συνεχώς με τους ειδωλολατρικούς θεούς, όλα αυτά είναι ανάξια
του Θεού, υπό άλλη όμως σκοπιά γίνονται άξια· καθόσον τόσο φιλάνθρωπος είναι, ώστε χάριν της σωτηρίας μας να
παραβλέπει και τους λόγους εκείνους που αρμόζουν στην αξία Του· διότι και το
ότι έγινε άνθρωπος είναι ανάξιο, και το ότι έλαβε μορφή δούλου και μιλούσε με
ταπεινά λόγια και περιβαλλόταν τα ταπεινά, είναι μεν ανάξια γι΄Αυτόν, εάν κάποιος
ήθελε να συγκρίνει προς τη θεία εκείνη αξία, άξια δε, εάν αναλογιστεί κανείς
τον απερίγραπτο πλούτο της φιλανθρωπίας Του.
Υπάρχει επίσης και άλλη αιτία της ταπεινότητας των εκφράσεων που
χρησιμοποιεί. Ποια είναι αυτή; Το ότι τον μεν Πατέρα και Τον γνώρισαν και Τον
ομολογούσαν, ενώ Αυτόν δεν Τον γνώρισαν. Για
τον λόγο αυτόν καταφεύγει συνεχώς σε Εκείνον που έχει ομολογηθεί, επειδή Αυτός
δεν ήταν ακόμη αξιόπιστος. Όχι λόγω της δικής Του ευτέλειας, αλλά εξαιτίας της
αφροσύνης των ακροατών και της πνευματικής αδυναμίας τους.Για τον λόγο
αυτόν και προσεύχεται και λέγει: «Πάτερ, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι ἤκουσάς μου(:Πάτερ, είμαι βέβαιος ότι θα συντελεστεί
αμέσως το θαύμα και σε ευχαριστώ που με άκουσες)»[Ιω.11,41]· διότι, εάν ζωοποιεί εκείνους που θέλει και
ζωοποιεί όπως και ο Πατήρ, για ποιον λόγο παρακαλεί τον Πατέρα;
Όμως
είναι ώρα πλέον να εξετάσουμε αυτό το χωρίο. «Ἦραν οὖν τὸν λίθον, οὗ ἦν ὁ
τεθνηκὼς κείμενος. Ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς ἦρε τοὺς ὀφθαλμοὺς ἄνω, καὶ εἶπε(:μετά λοιπόν από την παρατήρηση αυτή του
Κυρίου, έβγαλαν την πέτρα από την είσοδο του σπηλαίου, όπου βρισκόταν ο νεκρός.
Ο Ιησούς τότε ύψωσε τα μάτια Του στον ουρανό και είπε:) «Πάτερ, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι ἤκουσάς μου(:Πάτερ, είμαι βέβαιος ότι θα
συντελεστεί αμέσως το θαύμα και Σε ευχαριστώ που με άκουσες).Ἐγὼ δὲ ᾔδειν, ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις, ἀλλὰ
διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον, ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλας(:Εγώ
το ήξερα ότι πάντοτε με ακούς. Αλλά είπα
μεγαλόφωνα το «ευχαριστώ»,για να το
ακούσει ο λαός που στέκεται γύρω μου.Κι έτσι αφού όλοι αυτοί δουν πόση
βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουστώ, να πιστέψουν ότι Εσύ με απέστειλες, όταν
ακολουθήσει το θαύμα’’)»[Ιω.11,41-42].
Ας
ρωτήσουμε λοιπόν τον όποιον αιρετικό: «Από
την προσευχή έλαβε τη δύναμη και ανέστησε τον νεκρό; Πώς λοιπόν έκανε τα άλλα θαύματα χωρίς προσευχή, λέγοντας: «τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφόν, ἐγώ σοι ἐπιτάσσω,
ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν(:Πνεύμα άλαλο και κουφό, εγώ σε διατάζω, βγες απ’ αυτόν και μην ξαναμπείς
ποτέ πια μέσα του)»[Μάρκ.9,25]
και «θέλω,
καθαρίσθητι (:θέλω, καθαρίσου από
τη λέπρα)» [Μάρκ.1,41] και «ἐγερθεὶς
ἆρόν σου τὴν κλίνην(:Σήκω επάνω,
πάρε το κρεβάτι σου στον ώμο σου και περπάτα)»[Ιω.5,8] και «ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου(:έχουν συγχωρηθεί οι αμαρτίες σου)»[Ματθ.9,2] και στη θάλασσα: «Σιώπα,
πεφίμωσο(:Σώπα, φιμώσου)»[Μάρκ.4,39];
Και
τι περισσότερο έχει από τους αποστόλους, εάν και ο Ίδιος κάνει τα θαύματα
κατόπιν προσευχής; Ή μάλλον ούτε εκείνοι
έκαναν όλα τα θαύματα κατόπιν προσευχής, αλλά πολλές φορές και χωρίς προσευχή,
επικαλούμενοι μονάχα το όνομα του Ιησού. Και αν το όνομα Αυτού είχε τόσο μεγάλη δύναμη, πώς θα είχε Αυτός ανάγκη
προσευχής; Εάν είχε ανάγκη προσευχής, δε θα είχε δύναμη το όνομά Του. Όταν
επίσης στην αρχή δημιουργούσε τον άνθρωπο, ποια προσευχή χρειάστηκε; Μήπως δεν
υπήρξε εκεί πλήρης ισοτιμία; Διότι λέγει: «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον(:ας δημιουργήσουμε άνθρωπο)»[Γέν. 1,26]. Τι δεν θα υπήρχε
ασθενέστερο, εάν είχε ανάγκη προσευχής;
Ας
δούμε δε και ποια ήταν η προσευχή Του. «Πάτερ, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι ἤκουσάς μου(:Πάτερ, είμαι βέβαιος ότι θα συντελεσθεί
αμέσως το θαύμα και σε ευχαριστώ που με άκουσες)»[Ιω.11,41]. Ποιος λοιπόν προσευχήθηκε ποτέ κατ’ αυτόν τον τρόπο;
Διότι, πριν να πει κάτι, λέγει: «Σε ευχαριστώ», καθιστώντας φανερό με αυτό
ότι δεν έχει ανάγκη προσευχής. «Ἐγὼ δὲ ᾔδειν, ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις(:Εγώ το ήξερα ότι πάντοτε με ακούς)». Αυτό
το είπε όχι επειδή ο Ίδιος δεν είχε τη δύναμη, αλλά επειδή είναι μία η θέληση
Αυτού και του Πατρός. Και για ποιο λόγο προσέδωσε μορφή προσευχής; Όχι
εμένα, αλλά άκουσε τον Ίδιο, που λέγει: «ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον, ἵνα
πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλας(:Αλλά
είπα μεγαλόφωνα το «ευχαριστώ», για να
το ακούσει ο λαός που στέκεται γύρω μου. Κι έτσι αφού όλοι αυτοί δουν πόση
βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουσθώ, να πιστέψουν ότι Εσύ με απέστειλες, όταν
ακολουθήσει το θαύμα’’)»[Ιω.11,41-42].
Διότι όλα αυτά προβάλλονται ως προσευχή, εάν την εκλάβουμε από τη γενική
άποψη. Δεν είπε: «απέστειλες εμένα τον
ανίσχυρο, αυτόν που γνώρισε τη δουλεία, αυτόν που δεν εκτελεί τίποτε από τον
εαυτό του», αλλά αφού άφησε όλα αυτά, για να μη σκεφτείς τίποτε από αυτά,
αναφέρει την πραγματική αιτία της
προσευχής. «Για να μη με θεωρήσουν
αντίθεο, για να μη λέγουν: ‘’Δεν προέρχεται από τον Θεό’’, για να δείξω ότι αυτό που κάνω είναι σύμφωνο με τη θέλησή Σου,σαν
δηλαδή να λέγει ότι εάν ήμουν αντίθεος, δε θα ήταν δυνατό να συμβεί αυτό που
συνέβη».Επίσης το «με άκουσες», λέγεται και επί φίλων και επί ισότιμων
ανθρώπων. «Εγώ το γνώριζα ότι πάντοτε
με ακούς»· δηλαδή «δεν χρειάζομαι προσευχή για να γίνει αυτό
που θέλω, αλλά για να πείσω το πλήθος, ότι έχουμε Εσύ και Εγώ μία θέληση».
Γιατί λοιπόν προσεύχεσαι; Για τους
πνευματικά αδύνατους και προσκολλημένους στην ύλη.
«Καὶ
ταῦτα εἰπὼν, φωνῇ μεγάλῃ ἐκραύγασε· Λάζαρε, δεῦρο ἔξω(:και αφού τα είπε αυτά, δείχνοντας την
κυριαρχική εξουσία Του και πάνω στον ίδιο τον θάνατο, κραύγασε: ‘’Λάζαρε, βγες
έξω’’)». Γιατί δεν είπε «εν ονόματι του Πατρός μου έλα έξω»;
Γιατί δεν είπε «Πατέρα, ανάστησε αυτόν»,
αλλά αφού τα άφησε όλα αυτά και έλαβε
θέση προσευχόμενου, φανερώνει την εξουσία Του δια των ίδιων των πραγμάτων·διότι
και αυτό είναι δείγμα της σοφίας Του, να
επιδεικνύει δια μεν των λόγων Του συγκατάβαση, δια δε των έργων Του εξουσία·επειδή δηλαδή δεν μπορούσαν να Τον κατηγορήσουν για τίποτε άλλο, παρά μόνο ότι
δεν προέρχεται από τον Θεό, και έτσι εξαπατούσαν πολλούς, για τούτο με υπερβολή
αποδεικνύει αυτό το ίδιο και με όσα λέγει και όπως το απαιτούσε η πνευματική
τους αδυναμία.
Διότι
μπορούσε και με άλλο τρόπο να δείξει τη συμφωνία Του με τον Πατέρα, με την αξία
Του, αλλά δεν μπορούσε να ανεβεί το πλήθος σε τόσο πνευματικό ύψος. Και λέγει: «Λάζαρε,
δεῦρο ἔξω(:Λάζαρε, βγες έξω)». Δηλαδή είναι αυτό που έλεγε: «ἀμὴν
ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἔρχεται ὥρα, καὶ νῦν ἐστιν, ὅτε οἱ νεκροὶ ἀκούσονται τῆς φωνῆς
τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ οἱ ἀκούσαντες ζήσονται(:Αληθινά, αληθινά σας λέω ότι έρχεται ώρα, και η ώρα αυτή ήλθε τώρα,
οπότε οι άνθρωποι που είναι νεκροί πνευματικώς εξαιτίας της αμαρτίας θα
ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού να τους προσκαλεί ν’ ακούσουν τη διδασκαλία
του. Κι όσοι ακούσουν τη φωνή του αυτή με προθυμία, έχοντας ανοιχτά τα
πνευματικά τους αισθητήρια, και εγκολπωθούν όσα αυτή διδάσκει και ζητά, θα
ζήσουν την αιώνια ζωή)»[Ιω.5,25].
Για να μη νομίσεις, λοιπόν, ότι από άλλον έλαβε αυτή τη δύναμη, σου το δίδαξε
αυτό προηγουμένως και το απέδειξε δια των έργων. Και δεν είπε «Αναστήσου», αλλά «Βγες έξω», συνομιλώντας με τον αποθανόντα, σαν να ήταν
ζωντανός.
Τι
θα μπορούσε να εξισωθεί με αυτήν την εξουσία; Εάν λοιπόν δεν το κάνει αυτό με
τη δική Του δύναμη, τι περισσότερο θα έχει από τους Αποστόλους, που λένε: «τί
θαυμάζετε ἐπὶ τούτῳ, ἢ ἡμῖν τί ἀτενίζετε ὡς ἰδίᾳ δυνάμει ἢ εὐσεβείᾳ πεποιηκόσι
τοῦ περιπατεῖν αὐτόν;(:γιατί μας
θαυμάζετε για τη θεραπεία του ανθρώπου αυτού και γιατί έχετε καρφώσει τα μάτια
σας πάνω μας, λες και με δική μας δύναμη ή λόγω της δικής μας ευσέβειας έχουμε
κατορθώσει να περπατά αυτός;)»[Πράξ.
3,12].
Διότι εάν χωρίς να το κάνει με τη δική Του δύναμη, δεν πρόσθετε αυτό που
οι απόστολοι έλεγαν για τον εαυτό τους, τότε θα βρεθούν εκείνοι να δίνουν κάπως
μεγαλύτερη σημασία στην απομάκρυνση της δόξας. Και σε άλλη περίπτωση: «ἄνδρες,
τί ταῦτα ποιεῖτε; καὶ ἡμεῖς ὁμοιοπαθεῖς ἐσμεν ὑμῖν ἄνθρωποι(:Άνθρωποι, τι είναι αυτά που κάνετε; Κι
εμείς άνθρωποι είμαστε, με την ίδια ασθενική και θνητή φύση που έχετε κι εσείς)»[Πράξ.14,15]. Έπειτα, οι μεν
Απόστολοι, επειδή δεν έπρατταν τίποτε από μόνοι τους, τα έλεγαν αυτά, ώστε να
τους πείσουν ως προς αυτό, ενώ ο Ιησούς, εάν είχε τέτοια γνώμη για τον εαυτό
Του, δε θα διέλυε την υποψία αυτήν, εάν δεν τα έπραττε με τη δική Του εξουσία;
Και ποιος θα μπορούσε να το πει αυτό; Και όμως ο Χριστός κάνει το αντίθετο,
λέγοντας: «είπα μεγαλόφωνα το
«ευχαριστώ», για να το ακούσει ο λαός που στέκεται γύρω μου. Κι έτσι αφού όλοι
αυτοί δουν πόση βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουσθώ, να πιστέψουν ότι Εσύ με
απέστειλες, όταν ακολουθήσει το θαύμα». Ώστε εάν πίστευαν, δεν χρειαζόταν η προσευχή.
Εάν
όμως δεν ήταν γι΄Αυτόν το να προσεύχεται, γιατί αποδίδει σε αυτούς την αιτία; Γιατί
δεν είπε «για να πιστέψουν ότι δεν είμαι
ίσος με Εσένα»(διότι έπρεπε, εξαιτίας της γνώμης που υπήρχε, αυτό να πει),
αλλά, όταν μεν υπήρχε η υποψία εκ μέρους του πλήθους ότι καταλύει τον νόμο,
ανέφερε αυτή τη λέξη(χωρίς εκείνοι να πουν τίποτε):«Μὴ νομίσητε ὅτι
ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόμον ἢ τοὺς προφήτας· οὐκ ἦλθον καταλῦσαι, ἀλλὰ πληρῶσαι(:Μη νομίσετε ότι ήλθα να καταργήσω και να
ακυρώσω τον ηθικό νόμο του Μωυσή ή την ηθική διδασκαλία των προφητών. Δεν ήλθα
να τα καταργήσω αυτά, αλλά να τα συμπληρώσω και να σας τα παραδώσω τέλεια)»[Ματθ.5,17] , ενώ εδώ αποδέχεται την
επικρατούσα γνώμη; Και γενικά τι χρειάζονταν τόσο μεγάλες εκφράσεις και
αινίγματα; Διότι ήταν αρκετό να πει «Δεν
είμαι ίσος» και να απαλλαγεί από αυτή τη γνώμη.
Τι
λοιπόν; «Δεν είπε», λέγει ίσως
κάποιος, «ότι: δεν κάνω το θέλημα το δικό
μου»; Αλλά και αυτό το είπε
συγκεκαλυμμένα, και εν σχέσει με την πνευματική αδυναμία εκείνων και
λαμβάνοντας αφορμή από την ίδια αιτία από την οποία έγινε και η προσευχή.
Τι επίσης σημαίνει η φράση «ὅτι ἤκουσάς μου (:διότι με ακούσες)»; Δηλαδή «δεν αντιτίθεμαι καθόλου προς Εσένα».
Όπως ακριβώς λοιπόν το «ότι με άκουσες»
δε φανερώνει αυτό, ότι δηλαδή δεν μπόρεσε Αυτός -διότι εάν συνέβαινε αυτό, δε θα ήταν μόνο αδυναμία, αλλά και άγνοια,
εφόσον πριν από την προσευχή δε γνώριζε ότι πρόκειται να συγκατανεύσει ο Θεός·
εάν λοιπόν δεν τον γνώριζε, πώς έλεγε «πορεύομαι
ἵνα ἐξυπνήσω αὐτόν(:πηγαίνω για
να τον ξυπνήσω)»[Ιω.11,11] και δεν είπε «Πηγαίνω για να προσευχηθώ στον Πατέρα μου για να τον ξυπνήσει»;
Όπως
ακριβώς λοιπόν αυτό δεν φανερώνει
αδυναμία, αλλά συμφωνία, έτσι και το «πάντοτέ μου ἀκούεις(:πάντοτε με ακούς)».Ή λοιπόν μπορούμε ναπούμε αυτό, ή ότι ειπώθηκε εξαιτίας της γνώμης εκείνων. Εάν πάλι δεν το είπε ούτε από άγνοια ούτε
από αδυναμία, είναι ολοφάνερο, ότι για τον λόγο αυτόν ομιλεί με ταπεινά λόγια,
ώστε και από την υπερβολή αυτών να πειστείς και να αναγκαστείς να ομολογήσεις
ότι αυτά δεν είναι λόγια της αξίας Του αλλά της συγκαταβάσεώς Του.
Τι
λένε λοιπόν οι εχθροί της αλήθειας; «Δεν
το είπε», λένε, «το ‘’με άκουσες’’
εξαιτίας της αδυναμίας των ακροατών του, αλλά για να δείξει την υπεροχή του».
Και όμως αυτό δεν ήταν κάτι που φανέρωνε
την υπεροχή Του, αλλά που μπορούσε να ταπεινώσει πάρα πολύ τον εαυτό Του και να
δείξει ότι δεν έχει τίποτε περισσότερο από τον άνθρωπο· διότι η προσευχή δεν
είναι γνώρισμα του Θεού, ούτε αυτού που κάθεται στον ίδιο θρόνο. Βλέπεις ότι
για καμιά άλλη αιτία δεν κατέφυγε σε αυτό, παρά για την απιστία εκείνων;
Πρόσεχε λοιπόν και το έργο που
επιβεβαιώνει και την αυθεντία Του. Τον
κάλεσε και ο νεκρός εξήλθε δεμένος με τα σπάργανα.Έπειτα, για να μη
θεωρηθεί το πράγμα φάντασμα(διότι το να εξέλθει δεμένος δεν φαινόταν λιγότερο
παράδοξο από το να αναστηθεί) έδωσε εντολή να τον λύσουν, ώστε πλησιάζοντάς τον και ερχόμενοι κοντά του, να διαπιστώσουν ότι
πράγματι εκείνος είναι ο πρώην τετραήμερος νεκρός Λάζαροςκαι λέγει:«Λύσατε
αὐτὸν, καὶ ἄφετε ὑπάγειν(:Λύστε
τον και αφήστε τον μόνο και χωρίς βοηθό να πάει στο σπίτι του)». Είδες
που αποφεύγει την καύχηση; Δεν συνοδεύει τον αναστημένο Λάζαρο, ούτε τον
διατάζει να μείνει μαζί Του, ώστε να μη δώσει την εντύπωση σε μερικούς ότι επιδεικνύεται·
έτσι γνώριζε να δείχνει την ταπεινοφροσύνη Του. Μετά την επιτέλεση του
θαύματος, άλλοι μεν θαύμαζαν, άλλοι δε προσήλθαν και είπαν αυτό στους
Φαρισαίους.
Τι
κάνουν λοιπόν εκείνοι; Ενώ έπρεπε να
εκπλήττονται και να θαυμάζουν, συνεδριάζουν και αποφασίζουν να φονεύσουν Αυτόν
που ανέστησε τον νεκρό. Πόσο μεγάλη ανοησία! Εκείνον που κατανίκησε τον θάνατο
στα σώματα των άλλων, νόμιζαν ότι θα Τον παραδώσουν στον θάνατοκαι λένε: «Τί
ποιοῦμεν, ὅτι οὗτος ὁ ἄνθρωπος πολλὰ σημεῖα ποιεῖ;(: Τι θα κάνουμε; Ο κίνδυνος που μας παρουσιάζεται είναι μεγάλος, διότι
αυτός ο άνθρωπος κάνει πολλά θαύματα)»[Ιω.11,47].«Άνθρωπο»ακόμη ονομάζουν Αυτόν εκείνοι που έλαβαν
τόσο μεγάλη απόδειξη της θεότητάς Του. «Τι
να κάνουμε;». Έπρεπε να πιστέψουν και να Τον λατρεύσουν και να Τον
προσκυνήσουν και να μην Τον θεωρούν πλέον άνθρωπο.
«Ἐὰν ἀφῶμεν
αὐτὸν οὕτω, πάντες πιστεύσουσιν εἰς αὐτόν, καὶ ἐλεύσονται οἱ Ῥωμαῖοι καὶ ἀροῦσιν
ἡμῶν καὶ τὸν τόπον καὶ τὸ ἔθνος(:αν
τον αφήσουμε ελεύθερο, όπως τον είχαμε μέχρι τώρα, όλοι θα πιστέψουν σε αυτόν
ότι είναι ο Μεσσίας, και είναι επόμενο να γίνει κάποια επανάσταση. Και τότε θα
επέμβουν οι Ρωμαίοι και θα μας πάρουν και τον άγιο τόπο του ναού και θα
καταλύσουν την ανεξαρτησία του έθνους μας’’)»[Ιω.11,48]. Τι είναι αυτό που σκέπτονται να κάνουν; Θέλουν στη συνέχεια να εξεγείρουν τον λαό ότι τάχα
πρόκειται να κινδυνεύσουν με τη σκέψη ότι θα εγκαθιδρύσει τυραννικό καθεστώς.
«Διότι», λένε, «εάν μάθουν οι Ρωμαίοι ότι ξεσηκώνει τον λαό, θα υποπτευθούν εμάς και θα
έλθουν και θα κατακυριεύσουν την πόλη μας».
Για
ποιο λόγο, πες μου, μήπως δηλαδή δίδασκε
αποστασία; Δεν επέτρεψε να πληρώσουν φόρο στον Καίσαρα; Δεν θελήσατε να Τον
κάνετε βασιλιά και έφυγε; Δεν επιδείκνυε τον άσημο και απλό τρόπο ζωής, χωρίς
να έχει ούτε οικία, ούτε κάτι άλλο παρόμοιο;Αυτά βέβαια τα έλεγαν όχι
αναμένοντας αυτά, αλλά από φθόνο.
Καισυνέβη, χωρίς να το περιμένουν αυτοί,
και το έθνος τους κυρίευσαν οι Ρωμαίοι και την πόλη τους, επειδή φόνευσαν Αυτόν· καθόσον τα συμβαίνοντα ήσαν απαλλαγμένα από
κάθε υποψία· διότι Εκείνος που θεράπευε
τους ασθενείς και δίδασκε άριστο τρόπο ζωής και έδινε εντολή να υπακούουν στους
άρχοντες δεν εγκαθιστούσε τυραννική εξουσία, αλλά την καταργούσε.
«Αλλά αυτό», λέει ίσως κάποιος, «το συμπεραίνουμε από τα προηγούμενα». Και όμως εκείνοι δίδασκαν αποστασία, ενώ
Αυτός το αντίθετο. Βλέπεις ότι ήσαν υποκρισίαόσα έλεγαν;Διότι τι παρόμοιο επέδειξε;
Είχε μαζί Του δορυφόρους επιδεικτικούς; Έσυρε μαζί Του οχήματα; Δεν επιδίωκε
τους έρημους τόπους; Αλλά για να μη
φανούν ότι τα λέγουν αυτά από μοχθηρία λέγουν ότι κινδυνεύει η πόλη και ότι ο
Ιησούς επιβουλεύεται την πολιτεία και ότι φοβούνται μήπως βρεθούν στον έσχατο
κίνδυνο.
Δεν υπήρξαν αυτά αίτια της αιχμαλωσίας σας,
αλλά τα αντίθετα, και αυτής της αιχμαλωσίας και της αιχμαλωσίας στη Βαβυλώνα
και αυτής που συνέβη στη συνέχεια επί της εποχής του Αντίοχου. Σας παρέδωσε στους εχθρούς σας αιχμαλώτους,
όχι επειδή υπήρχαν μεταξύ σας άνθρωποι που λάτρευαν τον Θεό, αλλά επειδή
υπήρχαν μεταξύ σας άνθρωποι που διέπρατταν αδικίες και παρόργιζαν τον Θεό.
Αλλά
τέτοιος είναι ο φθόνος· άπαξ και τυφλώσει την ψυχή κάποιου δεν τον
αφήνει να δει τίποτε από όσα πρέπει. Δεν δίδασκε να είμαστε επιεικείς; Δεν δίδασκε όταν δεχόμαστε ραπίσματα στο
δεξιό μας μάγουλο να στρέφουμε και το
άλλο; Δεν δίδασκε να υπομένουμε τις
αδικίεςπου μας γίνονται; Δεν δίδασκε να
επιδεικνύουμε μεγαλύτερη προθυμία στα κακοπαθήματα, από εκείνη που άλλοι
επιδεικνύουν στο να διαπράττουν την κακία; Αυτά λοιπόν, πες μου, δεν είναι
δείγματα κάποιου που καταργεί μάλλον την τυραννική εξουσία παρά που τη συνιστά;
·Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα ταέργα, Υπόμνημα στο Κατά Ιωάννην
Ευαγγέλιον, ομιλίες ΞΒ΄- ΞΔ΄(επιλεγμένα αποσπάσματα),πατερικές
εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη
1990, τόμος 14, σελίδες 176-193, 202-213, 224-245.
·Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα,
τόμος 74, σελ. 167-179, 185-193 και 208-245.
·Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με
σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή
νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη,
Αθήνα 2014.
·Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική
απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος
θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
·Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις
αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
·Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη
ερμηνεία(απόδοση στην κοινή
νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα
2016
Το άρθρο 9
του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ προβλέπει ότι: «Το δικαίωμα γάμου και
το δικαίωμα δημιουργίας οικογένειας διασφαλίζονται σύμφωνα με τις εθνικές
νομοθεσίες που διέπουν την άσκησή τους».
Το άρθρο 81
παρ. 3 της ΣΛΕΕ υπογραμμίζει περαιτέρω την αρχή αυτή εξαιρώντας το οικογενειακό
δίκαιο από τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, απαιτώντας ομοφωνία στο Συμβούλιο
και παρέχοντας ουσιαστικά δικαίωμα αρνησικυρίας σε κάθε κράτος μέλος.
Το άρθρο 18
του πολωνικού Συντάγματος προβλέπει ότι: «Ο γάμος, ως ένωση ενός άνδρα και μιας
γυναίκας, καθώς και η οικογένεια, η μητρότητα και η γονιμότητα, τίθενται υπό
την προστασία και τη φροντίδα της Δημοκρατίας της Πολωνίας».
Στις 3 Απριλίου 2025, ο Jean Richard de la Tour,
Γενικός Eισαγγελέας στο Δικαστήριο της ΕΕ στο Λουξεμβούργο, εξέδωσε τις
προτάσεις του σε μια υπόθεση που αφορούσε δύο άνδρες, οι οποίοι τέλεσαν «γάμο»
στο Βερολίνο το 2018 και στη συνέχεια ζήτησαν να τον καταχωρήσουν σε ληξιαρχείο
στην Πολωνία, αλλά το αίτημά τους δεν έγινε δεκτό.
Η απόρριψη βασίστηκε στο γεγονός ότι ο «γάμος» μεταξύ
ατόμων του ιδίου φύλου δεν αναγνωρίζεται από το πολωνικό δίκαιο, καθώς το Σύνταγμα
της χώρας ορίζει ότι ο γάμος είναι αποκλειστικά η ένωση μεταξύ ενός άνδρα και
μίας γυναίκας.
Οι ενδιαφερόμενοι προσέφυγαν στα δικαστήρια κατά της
απόρριψης με το σκεπτικό ότι σκόπευαν να ζήσουν στην Πολωνία και ήθελαν να
αναγνωριστεί ο «γάμος» τους από τις πολωνικές αρχές.
Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της Πολωνίας
απέστειλε στη συνέχεια προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο της ΕΕ θέτοντας το
ζήτημα αν το δίκαιο της ΕΕ επιτρέπει σε ένα κράτος μέλος να αρνηθεί την
αναγνώριση και την καταχώριση γάμων ομοφυλοφίλων που έχουν συναφθεί σε άλλη
χώρα.
Στη γνωμοδότηση του, ο Γενικός Εισαγγελέας Jean
Richard de la Tour αναγνώρισε ότι τα θέματα οικογενειακού δικαίου,
συμπεριλαμβανομένου του γάμου, κείνται εντός της αρμοδιότητας των κρατών μελών
της ΕΕ.
Υποστήριξε και επιπλέον όμως ότι οι εθνικοί νόμοι
πρέπει να συμμορφώνονται με ευρύτερες αρχές της ΕΕ που προστατεύονται από τον
Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, όπως η ελευθερία κυκλοφορίας και
διαμονής και το δικαίωμα στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή.
Σύμφωνα με τον Γενικό Εισαγγελέα, ένα κράτος μέλος που
δεν αναγνώριζε τον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου υπονομεύει τα εν λόγω
δικαιώματα και, ως εκ τούτου, είναι υποχρεωμένο να παρέχει τουλάχιστον
μηχανισμούς που να διασφαλίζουν ότι οι νομικές συνέπειες των γάμων που αφορούν
την κοινή περιουσία, τη φορολογία και την κληρονομιά γίνονται σεβαστές.
Είπε επιπροσθέτως ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν
υποχρεούνται να εγγράφουν τους «γάμους» ομοφυλοφίλων στα ληξιαρχεία τους αλλά
τουλάχιστον να «προσφέρουν εναλλακτικά νομικά μέσα στα ζευγάρια για να
επιβεβαιώσουν την οικογενειακή τους κατάσταση».
Δεδομένου ότι η πολωνική νομοθεσία δεν προέβλεπε
τέτοια εναλλακτικά νομικά μέσα, ο Γενικός Εισαγγελέας κατέληξε στο συμπέρασμα
ότι η Πολωνία όφειλε να καταχωρίσει τον «γάμο» στα ληξιαρχικά της αρχεία.
Αν και δεν είναι νομικά δεσμευτικές, οι
προτάσεις-γνωμοδοτήσεις των Γενικών Εισαγγελέων ασκούν σημαντική επιρροή και
συχνά καθορίζουν την τελική απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ.
Παρεμφερή με την πρόταση του Γενικού Εισαγγελέως είναι
και μια πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
(Przybyszewska and Others v. Poland), η οποία διαπίστωσε ότι η Πολωνία δεν είχε
εκπληρώσει τη θετική της υποχρέωση να θεσπίσει ένα νομικό πλαίσιο για την
αναγνώριση και την προστασία των ενώσεων ομοφυλοφίλων.
Σχεδόν το 75% των εφήβων έχουν έρθει σε επαφή με αγνώστους στο ίντερνετ.
Οι έφηβοι βλέπουν συστηματικά ακατάλληλο βίαιο ή
σεξουαλικό περιεχόμενο, απασχολούνται πολλές ώρες στο διαδίκτυο και
έρχονται πολύ συχνά σε επαφή με αγνώστους, σύμφωναμε έρευναπου έγινε για το Sky News.
Περισσότεροι από 1.000 νέοι ηλικίας 14 έως 17 ετών σε σχολεία του
Ντάρλινγκτον στη Βρετανία απάντησαν στο τι βλέπουν και τι βιώνουν στο
διαδίκτυο όταν απασχολούνται με τις δημοφιλείς σε εφήβους εφαρμογές.
Οι απαντήσεις τους εγείρουν ανησυχητικά ερωτήματα σχετικά με το αν οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες τεχνολογίας κάνουν αρκετά για την προστασία των παιδιών στο διαδίκτυο.
Από τα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα,το 40% περνούσε τουλάχιστον έξι ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο. Ένας στους πέντε δήλωσε ότι περνούσε πάνω από οκτώ ώρες την ημέρα στο τηλέφωνό του.
Ορισμένα από τα ευρήματα στην ομάδα εφήβων κάτω των 16 ετών ήταν εξόχως αρνητικά, καθώς το 75% είχε έρθει σε επαφή με αγνώστους μέσω των κοινωνικών μέσων και των διαδικτυακών παιχνιδιών.
Την ίδια στιγμή περισσότεροι από τους μισούς (55%) μαθητές
ηλικίας 14 έως 15 ετών, είχαν δει σεξουαλικό ή βίαιο περιεχόμενο που
ήταν ακατάλληλο για την ηλικία τους.
Ανησυχητικό είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς (50%) δήλωσε ότι το
ακατάλληλο περιεχόμενο εμφανιζόταν πολύ συχνά στις οθόνες τους στις
εφαρμογές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης χωρίς να το αναζητήσουν– γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτό οφείλεται στον προγραμματισμό των αλγορίθμων.
Η ανάγκη των εφήβων για ασφάλεια
Οι έφηβοι που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι ήθελαν να ακουστεί η φωνή τους στη συζήτηση για την ασφάλεια στο διαδίκτυο.Αν και δεν τάχθηκαν υπέρ της απαγόρευσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
ή των smartphone, πολλοί ήθελαν αυστηρότερους ελέγχους στο περιεχόμενο
που εμφανίζεται στις οθόνες τους.
Όταν ρωτήθηκαν αν ήταν υπέρ του να κάνουν οι εταιρείες μέσων
κοινωνικής δικτύωσης περισσότερα για να προστατεύσουν τους νέους κάτω
των 16 ετών από το να βλέπουν επιβλαβές περιεχόμενο, το 50% ήταν υπέρ
και το 14% κατά.
«Είναι τρομακτικό»
Από τους μαθητές ζητήθηκε επίσης να συμμετέχουν σε μία συζήτηση, η
οποία μαγνητοσκοπήθηκε, που σχολίαζαν τα αποτελέσματα της έρευνας, με
οικοδέσποινα τη βουλεύτρια των Εργατικών, Lola McEvoy , το γραφείο της
οποίας διεξήγαγε την έρευνα.
Ο 15χρονος Jacob είπε ότι μεταξύ των πραγμάτων που είχε δει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν «αίμα, κακοποίηση ζώων, αυτοκινητιστικά δυστυχήματα, οτιδήποτε σχετίζεται με το θάνατο, βασανιστήρια».
«Είναι αρκετά φρικιαστικό.Πολλά από τα πράγματα
που έχω δει, τα οποία δεν θα έπρεπε να έχω δει, δεν έχουν αναζητηθεί
απευθείας από εμένα και μου έχουν παρουσιαστεί χωρίς να το θέλω. Τα
περισσότερα από αυτά τα εμφανίζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στο
Instagram Reels, στο TikTok, μερικές φορές στο YouTube. Είναι σαν ρουλέτα,μπορείς να μπεις στο διαδίκτυο για να ψυχαγωγηθείς με αστεία και
δημιουργικά video, αλλά πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να πέσεις σε
περιεχόμενο με ρατσισμό, σεξισμό και ακατάλληλο για ανηλίκους».
Ο Matthew, επίσης 15 ετών, δήλωσε ότιπερνάει έξι με επτά ώρες την ημέρα στο διαδίκτυο,πριν από το σχολείο αλλά και μέχρι αργά το βράδυ – και έως και εννέα
ώρες τα Σαββατοκύριακα, παίζοντας παιχνίδια και στέλνοντας μηνύματα με
φίλους.
«Μετά το σχολείο, η μόνη στιγμή που κάνω διάλειμμα είναι όταν τρώω ή όταν μιλάω με κάποιον. Μπορεί να μετατραπεί σε εθισμό.Έχω
δει ένα ποικίλο φάσμα πραγμάτων – σεξουαλικό περιεχόμενο, γραφικά
βίντεο, αιματηρές φωτογραφίες και απλά εικόνες που με αναστάτωσαν.
Κυρίως με τη βία είναι στα Instagram Reels, με το σεξουαλικά σαφές
περιεχόμενο είναι περισσότερο το Snapchat και το TikTok».
Τα έφηβα κορίτσια και η επαφή με τους αγνώστους
Η Summer, 14 ετών, δήλωσε: «Βλέπω ανεπιθύμητο περιεχόμενο. Κυρίως έχει να κάνει με το πώς να αποκτήσετε ένα καλοκαιρινό σώμα. Εμφανίζεται τυχαία χωρίς να ψάχνω κάτι τέτοιο.Έκανα αναφορά, αλλά συνεχίζει να εμφανίζεται. Και εγώ και πολλοί φίλοι μου έχουν έρθει σε επαφή με αγνώστους. Μπορούν
να εμφανιστούν τυχαία στο Snapchat και στο TikTok και δεν ξέρεις ποιοι
είναι, και είναι αρκετά ανησυχητικό, είναι πιθανότατα περίπου 40 ετών».
Η 15χρονη Ολίβια, 15 ετών συμπλήρωσε: «Έχω προστεθεί σε ομαδική συνομιλία με εκατοντάδες άτομα που στέλνουν εικόνες όπως πτώματα και αίμα. Προσπαθώ να φύγω, αλλά υπάρχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι, που δεν ξέρω ποιος με έχει προσθέσει και συνεχώς με ξαναπροσθέτουν. Μπορεί να είναι σεξουαλικές ή βίαιες εικόνες».
Στην ερώτηση τι δεν της άρεσε στο διαδίκτυο, η Briony, 14 ετών, απάντησε: «Η
ενασχόληση με ηλικιωμένους ανθρώπους, ανθρώπους που δεν είναι φίλοι μου
και που δεν γνωρίζω. Είναι πολύ ταπεινωτικό όταν οι άλλοι άνθρωποι
σχολιάζουν και είναι αγενείς- και είναι αρκετά φρικτό».
Λιγότεροι από το ένα τρίτο των ερωτηθέντων (31%) δήλωσαν ότι
καλούνται να διευκρινίσουν την ηλικία τους πριν την προβολή ακατάλληλου
περιεχομένου.
Όταν ρωτήθηκαν για την ηλικία τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περίπου το ένα τρίτο δήλωσε ότι συνήθως προσποιούνται πως είναι μεγαλύτεροι.Ωστόσο, πολλοί ήταν εκείνοι που παραδέχτηκαν πως έχουν δει ακατάλληλο
περιεχόμενο, παρ’ ότι είχαν δηλώσει την πραγματική τους ηλικία.
Οι γονείς δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν μόνοι
Η κ. McEvoy χαρακτήρισε τα ευρήματα «σοκαριστικά» και δήλωσε ότι «η ασφάλεια των παιδιών μας στο διαδίκτυο είναι ένα από τα καθοριστικά ζητήματα της εποχής μας. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν, αλλά δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν μόνοι τους», πρόσθεσε.
«Χρειαζόμαστε εφαρμόσιμη επαλήθευση της ηλικίας, καλύτερους
ελέγχους περιεχομένου και περισσότερες λειτουργίες που να
ανταποκρίνονται στην ηλικία των χρηστών, ώστε να διασφαλίσουμε ότι τα
παιδιά μπορούν να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο χωρίς φόβο».
Ο νόμος για την ασφάλεια στο διαδίκτυο στην Αγγλία, ο οποίος
ψηφίστηκε από τους βουλευτές τον Οκτώβριο του 2023, έχει ως στόχο να
προστατεύσει τους χρήστες -ιδίως τα παιδιά- από το παράνομο και
επιβλαβές περιεχόμενο.
Εφαρμόζεται φέτος, με τα πρόστιμα να είναι πολύ αυστηρά για τις
πλατφόρμες που δεν τον ακολουθούν και δεν εμποδίζουν τα παιδιά να έχουν
πρόσβαση σε επιβλαβές και ακατάλληλο για την ηλικία τους περιεχόμενο.
Οι εταιρείες επιμένουν ότι λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τα θέματα ασφάλειαςκαι τους όρους χρήσης για την ηλικία. Το Instagramλανσάρει τους λογαριασμούς εφήβων, οι οποίοι, όπως λέει, θα περιορίσουν
ποιος μπορεί να επικοινωνήσει με τους εφήβους και το περιεχόμενο που
μπορούν να δουν.
Το Snapchat και το TikTok ισχυρίζονται ότι οι λογαριασμοί για τους
νέους κάτω των 16 ετών ρυθμίζονται σε ιδιωτική λειτουργία – δηλαδή,
χρειάζεται να δοθεί πρόσβαση από τον χρήστη ώστε να έρθουν σε επαφή μαζί
του.
Το Snapchat, το Instagram και το TikTok κλήθηκαν να σχολιάσουν, αλλά
δεν έκαναν επίσημη δήλωση σχετικά με τα σχόλια των εφήβων, αναφέρει το
Sky News.
Μια νέα έκθεση 30
σελίδων του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) που
δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2025 (“Safeguarding Consumers’ Access to Cash in
the Digital Economy”) υπογραμμίζει τη σημασία της εξισορρόπησης της ψηφιακής
καινοτομίας με τη διαρκή ανάγκη για μετρητά.
Καθώς οι κοινωνίες
παγκοσμίως υιοθετούν όλο και περισσότερο τις ψηφιακές πληρωμές, η έκθεση
διερευνά τους πιθανούς κινδύνους και τις εν γένει συνέπειες αυτής της στροφής.
Τα μετρητά αποτελούν
κρίσιμη μέθοδο πληρωμής για διάφορα τμήματα του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων
των ηλικιωμένων, των ομάδων με χαμηλό εισόδημα, των ατόμων με αναπηρία και των
ατόμων με χαμηλό ψηφιακό αλφαβητισμό. Οι ομάδες αυτές αντιμετωπίζουν συχνά
εμπόδια στην υιοθέτηση των ψηφιακών πληρωμών.
Άλλοι προτιμούν τα μετρητά για την ιδιωτικότητα και την
ασφάλεια που παρέχουν, ιδίως καθώς αυξάνονται οι απειλές στον κυβερνοχώρο. Τα
μετρητά παρέχουν μια αίσθηση ασφάλειας κατά τη διάρκεια οικονομικής
αβεβαιότητας ή βλαβών του ψηφιακού συστήματος. Τα μετρητά δεν είναι απλώς μια
μέθοδος πληρωμής, αλλά και ένα εργαλείο για τον προϋπολογισμό και την καλύτερη
οικονομική διαχείριση.
Για τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα και τα άτομα με
περιορισμένη οικονομική δυνατότητα, τα μετρητά παρέχουν έναν λυσιτελέστερο
τρόπο παρακολούθησης και ελέγχου των δαπανών. Οι ψηφιακές πληρωμές, από την
άλλη πλευρά, μπορεί να οδηγήσουν σε υπερκατανάλωση λόγω της ψυχολογικής τους απομάκρυνσης
από το φυσικό χρήμα.
Στην έκθεση παρουσιάζονται παραδείγματα χωρών όπως το Ηνωμένο
Βασίλειο, η Ιρλανδία, η Γαλλία και η Πολωνία οι οποίες έχουν αναπτύξει εθνικές
στρατηγικές για να διασφαλίσουν την ανθεκτικότητα και την προσβασιμότητα στα
μετρητά. Αυτές οι στρατηγικές περιλαμβάνουν συχνά κατευθυντήριες οδηγίες για τη
διατήρηση των υπηρεσιών μετρητών και τη διασφάλιση της φυσικής ασφάλειας των
χαρτονομισμάτων και των κερμάτων.
Άλλα κράτη έχουν θεσπίσει νομοθεσία που απαιτεί από τις
επιχειρήσεις να δέχονται μετρητά. Για παράδειγμα, το Βέλγιο, η Κίνα και η
Ισπανία έχουν ψηφίσει νόμους που επιβάλλουν την αποδοχή μετρητών στις
συναλλαγές.
Η αναγνώριση από τον ΟΟΣΑ της σημασίας των μετρητών για την
οικονομική συμπεριληπτικότητα, την προστασία της ιδιωτικότητας αλλά και ως
αντιστάθμισμα έναντι των απειλών του κυβερνοχώρου και της οικονομικής
αβεβαιότητας αποτελεί μια πολύ θετική εξέλιξη.
Αναγνωρίζοντας αυτά τα μοναδικά χαρακτηριστικά των μετρητών,
η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη διατήρησης της πρόσβασης σε φυσικό νόμισμα,
ακόμη και όταν τα ψηφιακά συστήματα πληρωμών επεκτείνονται.
Δεδομένων των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των μετρητών, η απλή
προστασία των υφιστάμενων πλαισίων είναι ανεπαρκής. Για να διασφαλίσουμε ότι τα
μετρητά παραμένουν βιώσιμα σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη και ψηφιοποιούμενη
οικονομία, πρέπει να επανεφεύρουμε τους τρόπους με τους οποίους τα μετρητά
συνδυάζονται με τα νέα συστήματα ψηφιακής πληρωμής.
Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ενίσχυση των υποδομών
για μετρητά, την προώθηση υβριδικών μοντέλων που συνδυάζουν τα οφέλη των
μετρητών και των ψηφιακών πληρωμών και την προώθηση πολιτικών που υποστηρίζουν
ενεργά τη συνύπαρξη και των δύο μεθόδων πληρωμής. Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε
να διασφαλίσουμε ότι τα μετρητά θα συνεχίσουν να αποτελούν μια αξιόπιστη και
προσβάσιμη επιλογή για όλα τα τμήματα της κοινωνίας.
Το πρωτόθρονο και σεβάσμιο
Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει να επιδείξει μια πλειάδα Πατριαρχών, οι οποίοι
κοσμούν το αγιολόγιο της Εκκλησίας μας. Ανάμεσά τους ο ηρωικός ιερομάρτυρας και
εθνομάρτυρας άγιος Γρηγόριος Ε΄. Πρόκειται για μια από τις ηρωικότερες μορφές
του Γένους μας, ο οποίος διέπρεψε και ως λαμπρός εκκλησιαστικός άνδρας και ως
συνεπής εθνικός ηγέτης.
Γεννήθηκε στη Δημητσάνα το
1445 από τον Ιωάννη και την Ασημίνα Αγγελόπουλου. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν
Γεώργιος. Το 1767 πήγε στη Σμύρνη κοντά στο θείο του Μελέτιο, όπου φοίτησε στην
εκεί περίφημη Ευαγγελική Σχολή. Μετά παρακολούθησα ανώτερα μαθήματα στην Πάτμο
από τον Δανιήλ Κεραμέα. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του γύρισε στη Μονή των
Στροφάδων, όπου εκάρη μοναχός, λαμβάνοντας το μοναχικό όνομα Γρηγόριος.
Αργότερα τον κάλεσε ο Μητροπολίτης Σμύρνης Προκόπιος, ο οποίος τον χειροτόνησε
διάκονο και στη συνέχεια πρεσβύτερο, επιδεικνύοντας μεγάλο ιεραποστολικό ζήλο
και ασκώντας τεράστιο φιλανθρωπικό έργο.
Η φήμη του ως ανερχόμενη σπουδαία
εκκλησιαστική προσωπικότητα δεν άργησε να φανεί. Στις 19 Αυγούστου του 1785
εξελέγη Οικουμενικός Πατριάρχης και παρέμεινε στον πατριαρχικό θρόνο ως το
Δεκέμβριο του 1798, οπότε η Υψηλή Πύλη τον καθαίρεσε και τον εξόρισε στο Άγιο
Όρος, ως ανίκανον να διατηρήσει την υποταγή των χριστιανικών λαών στην τουρκική
εξουσία. Κατά την παραμονή του εκεί ως ασκητής, μυήθηκε με ενθουσιασμό στην
Φιλική Εταιρεία από τον φιλικό Ιωάννη Φαρμάκη στα 1818, και υποσχέθηκε να δώσει
ακόμα και τη ζωή του στην υπόθεση της ελευθερίας του υποδούλου Γένους. Την ίδια
χρονιά κλήθηκε και πάλι στον Οικουμενικό θρόνο, για να παραμείνει ως το
μαρτυρικό του θάνατο.
Όλοι οι ιστορικοί της εποχής
του περιγράφουν τον Γρηγόριο ως έναν ταπεινό και πράο άνθρωπο, ο οποίος όμως
έκρυβε στην ψυχή του τεράστιο ψυχικό μεγαλείο, ηρωισμό και αυταπάρνηση. Και
στις δύο σύντομες περιόδους της πατριαρχίας του υπέδειξε ασυνήθιστο ζήλο για
την ανόρθωση της Εκκλησίας. Φρόντισε για την εκλογή αξίων και μορφωμένων
ιεραρχών και για την κατάρτιση και επιμόρφωση του κλήρου. Υπήρξε αγαπητός σε
όλους, ακόμη και στους Οθωμανούς, για την ακεραιότητα του χαρακτήρα του και το
ήθος του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, ιδιαίτερα κατά τη δεύτερη περίοδο της
πατριαρχίας του, να τον εμπιστεύεται η Υψηλή Πύλη και να μπορούν να
οργανώνονται οι υπόδουλοι Χριστιανοί για την επανάσταση. Οι ιστορικοί
αναφέρονται επίσης και για τη φλογισμένη καρδιά του για την πατρίδα και το
υπόδουλο Γένος. Μέσα από τα γραπτά του και κύρια τις επιστολές του φαίνεται ότι
ανυπομονούσε να δει την πολυπόθητη ελευθερία. Χρησιμοποίησε δε κάλλιστα την
διπλωματική του ικανότητα και δεξιοτεχνία ώστε να διευκολυνθεί ο ξεσηκωμός,
χωρία όμως να υπάρξουν αντίποινα και σφαγές στον άμαχο πληθυσμό, για τον οποίο
ένοιωθε υπεύθυνος για τη ζωή του.
Όταν τον Ιανουάριο του 1821 ο Αλέξανδρος
Υψηλάντης κήρυξε την επανάσταση στη Μολδοβλαχία, κλήθηκε ο Πατριάρχης από το
Σουλτάνο να δώσει εξηγήσεις, ως υπεύθυνος προς την Υψηλή Πύλη για τις πράξεις
των χριστιανών επαναστατών. Ο Γρηγόριος, με μια διπλωματική κίνηση, έπεισε το
Σουλτάνο ότι δεν είχαν την έγκρισή του και εξέδωσε ψεύτικο αφορισμό εναντίον
τους. Αυτό καθησύχασε το Σουλτάνο, έσωσε από τη γενική σφαγή χιλιάδες αμάχους
χριστιανούς και έδωσε την ευκαιρία στους επαναστάτες να οργανωθούν καλλίτερα.
Μάλιστα ο ίδιος ο Υψηλάντης κατάλαβε τον διπλωματικό ελιγμό του Πατριάρχη και
θεώρησε τον αφορισμό ψεύτικο, αποτέλεσμα βίας της Υψηλής Πύλης. Σε μυστική
επιστολή του το
Δεκέμβριο του 1820 προς τον επίσκοπο Σαλώνων Ησαΐα, διευκρινίζει ότι ο
αφορισμός ήταν εικονικός και προέτρεπε τους προεστούς να ετοιμάζονται για την
επανάσταση. Σε επιστολή του επίσης προς τον Επίσκοπο Παλαιών Πατρών Γερμανό τόνιζε
ότι συμφωνεί με την ίδρυση «Σχολής» στο Μοριά. Με τη λέξη «Σχολή», υπονοούσαν
και οι δύο την Ελληνική Επανάσταση και μάλιστα οι Φιλικοί όρισαν ως επιστάτες
της «Σχολής» τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο και τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων
Πολύκαρπο.
Αλλά δεν άργησε να διαρρεύσει
στην Υψηλή Πύλη η μυστική εθνική δράση του Γρηγορίου. Κάποιοι τον συμβούλευσαν
να φύγει για να σωθεί. Εκείνος αρνήθηκε ηρωικά και υποσχέθηκε να δώσει τη ζωή
του για το Χριστό και την ελευθερία της πατρίδος. Ενσάρκωνε εκείνη την κρίσιμη
στιγμή ολόκληρο το υπόδουλο Γένος. Στις 10 Απριλίου 1821, ανήμερα του Πάσχα,
συνελήφθη και απαγχονίστηκε ως «άπιστος
της Υψηλής Πύλης και συμμέτοχος και πρωταίτιος των ταραχών». Το άψυχο
σώμα του έμεινε κρεμασμένο επί τρεις ημέρες στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου.
Κατόπιν αγοράστηκε από τους Εβραίους, βεβηλώθηκε, σύρθηκε στους δρόμους της
Πόλης και ρίχτηκε στο Βόσπορο. Το βρήκε ο Κεφαλλονίτης πλοίαρχος Μ. Σκλάβος, το
οποίο μετέφερε στην Οδησσό, όπου τάφηκε με τιμές ιερομάρτυρα. Το 1871
μεταφέρθηκαν τα τίμια λείψανά του στην Ελλάδα και εναποτέθηκαν στον
Μητροπολιτική ναό Αθηνών. Το 1921 ανακηρύχτηκε άγιος και η μνήμη του εορτάζεται
στις 10 Απριλίου.
Χριστιανομάχοι και
εθνομηδενιστές παραχαράσσοντας βάναυσα την ιστορία, κατασυκοφαντούν τον άγιο
Ιερομάρτυρα και Εθνομάρτυρα Γρηγόριο ως ανθέλληνα και προδότη της Πατρίδος.
Παραβλέπουν το συνολικό έργο του μεγάλου άνδρα και στέκονται στον δήθεν
αφορισμό της Επανάστασης. Δεν είναι σε
θέση να δουν, ή το χειρότερο, δεν θέλουν να δουν, τους σωτήριους ελιγμούς του
Γρηγορίου, οι οποίοι έσωσαν από τις σφαγές χιλιάδες αθώους και ωφέλησαν την
Επανάσταση, διότι έδωσαν πολύτιμο χρόνο στους επαναστάτες να οργανωθούν.
Φτάνουν δε στην έσχατη κατάντια να θεωρούν τη μεγάλη εκούσια θυσία του ως
«ξεκαθάρισμα λογαριασμών» του με τους Τούρκους! Αυτό είναι δυστυχώς ένα μικρό
δείγμα της αγνωμοσύνης μας προς τους δημιουργούς της εθνικής μας υπόστασης και
ελευθερίας!
Ο Λάζαρος σήμερα με την ανάστασή του από τους
νεκρούς, μάς χαρίζει τη λύση πολλών και διαφόρων σκανδάλων. Πραγματικά δεν ξέρω
πώς το ανάγνωσμα αυτό έδωσε και στους αιρετικούς λαβή και στους Ιουδαίους
αφορμή για αντιλογία, όχι επειδή
πραγματικά υπάρχει τέτοια αφορμή, μακριά μια τέτοια σκέψη, αλλάεπειδή εκείνοι είναι κακόψυχοι. Πολλοί
δηλαδή από τους αιρετικούς λένε ότι ο Υιός δεν είναι όμοιος με τον Πατέρα.
Γιατί; «Διότι χρειάστηκε», λένε, «ο Χριστός να προσευχηθεί για να αναστήσει
τον Λάζαρο· εάν δεν προσευχόταν δεν θα μπορούσε να αναστήσει τον Λάζαρο. Και
πώς», λένε, «μπορεί να είναι όμοιος
εκείνος που προσευχήθηκε με εκείνον που δέχθηκε την παράκληση;Διότι ο μεν Υιός προσεύχεται, ενώ ο Πατέρας
δέχτηκε την προσευχή από εκείνον που τον παρακαλούσε». Βλασφημούν όμως
αυτοί μην μπορώντας να καταλάβουν ότι η
προσευχή έγινε από συγκατάβαση και εξαιτίας της πνευματικής αδυναμίας των
παρευρισκομένων εκεί.
Πες
μου δηλαδή, ποιος είναι ανώτερος, εκείνος που νίβει τα πόδια, ή εκείνος του οποίου
νίβει τα πόδια; Οπωσδήποτε φυσικά ανώτερος είναι εκείνος του οποίου ένιψε τα πόδια
εκείνος που τα ένιψε. Αλλά ο Σωτήρας ένιψε τα πόδια του προδότη Ιούδα, διότι
αυτός ήταν μαζί με τους άλλους μαθητές [Ιω.13,5: «Εἶτα βάλλει ὕδωρ εἰς τὸν νιπτῆρα,
καὶ ἤρξατο νίπτειν τοὺς πόδας τῶν μαθητῶν καὶ ἐκμάσσειν τῷ λεντίῳ ᾧ ἦν διεζωσμένος(:Έπειτα ρίχνει νερό στη λεκάνη που υπήρχε
εκεί για το πλύσιμο των ποδιών και άρχισε να πλένει τα πόδια των μαθητών και να
τα σκουπίζει με την πετσέτα με την οποία ήταν ζωσμένος)»]. Ποιος, επομένως, είναι ανώτερος· ο προδότης Ιούδας είναι
ανώτερος από τον Δεσπότη Χριστό, επειδή ο Χριστός ένιψε τα πόδια αυτού; Μακριά
μια τέτοια σκέψη. Αλλά τι είναι ταπεινότερο, το να νίψει τα πόδια, ή τονα προσευχηθεί; Οπωσδήποτε βέβαια το να νίψει
τα πόδια.
Εκείνος
λοιπόν που δεν απέφυγε να κάνει το ταπεινότερο, πώς θα ήταν δυνατό να αποφύγει
να κάνει το υψηλότερο; Αλλά το παν έγινε
εξαιτίας της πνευματικής αδυναμίας των παρευρισκομένων εκεί Ιουδαίων, όπως
θα αποδειχθεί με τον λόγο στη συνέχεια. Και οι Ιουδαίοι, όμως, παίρνοντας από
εδώ αφορμή για αντιλογία, λένε: «Πώς οι Χριστιανοί
πιστεύουν αυτόν για Θεό, αυτόν που δεν ήξερε τον τόπο, στον οποίο ήταν
τοποθετημένος ο νεκρός Λάζαρος;». Επειδή δηλαδή ο Σωτήρας έλεγε στις
αδελφές του Λαζάρου, τη Μάρθα και τη Μαρία: «Ποῦ
τεθείκατε αὐτόν; (: ‘’Πού
τον έχετε βάλει;’’)»[Ιω.11,34].
«Είδες», λένε οι αιρετικοί, «άγνοια; Είδες αδυναμία; Αυτός που δεν
γνώριζε τον τόπο, αυτός είναι Θεός;». Αλλά
θα τους ρωτήσω, όχι φυσικά επειδή το πιστεύω αυτό, αλλά επειδή θέλω να
εκμηδενίσω την αντίρρησή τους. Έδειξε, λες, Ιουδαίε, άγνοια ο Χριστός με το
να πει «Πού τον τοποθετήσατε;». Τότε λοιπόν και ο Πατέρας δεν ήξερε σε ποιο
μέρος του παραδείσου ήταν κρυμμένος ο Αδάμ.Διότι περιφερόταν μέσα στον
παράδεισο αναζητώντας αυτόν και λέγοντας: «Ἀδάμ, ποῦ εἶ;(:Αδάμ, πού είσαι;)» [Γέν.3,9],
λέγοντας αυτό αντί του «Πού κρύφτηκες;».
Γιατί προηγουμένως δεν είπε τον τόπο, από τον οποίο ο Αδάμ μιλούσε με θάρρος
προς τον Θεό; «Αδάμ, πού είσαι;». Και
εκείνος τι απαντά; «Τῆς φωνῆς σου ἤκουσα περιπατοῦντος
ἐν τῷ παραδείσῳ καὶ ἐφοβήθην, ὅτι γυμνός εἰμι, καὶ ἐκρύβην(:Άκουσα
τον θόρυβο των βημάτων Σου, καθώς περπατούσες στον Παράδεισο και με κυρίευσε
φόβος, διότι είμαι γυμνός· για τον λόγο αυτόν έτρεξα και κρύφτηκα, για να μη με
συναντήσεις)»[Γέν.3,10].
Εάν αυτό, Ιουδαίε, το λες άγνοια, και εκείνο ονόμασέ το άγνοια.
Διότι έλεγε ο Χριστός στις αδελφές Μάρθα και Μαρία: «Ποῦ τεθείκατε αὐτόν;(:Πού τον έχετε βάλει;)»[ Ιω.11,34]. Αυτό δηλαδή το ονομάζεις άγνοια;Τι λοιπόν θα πεις, όταν ακούσεις
τον Θεό να λέγει στον Κάιν: «Ποῦ ἐστιν
Ἄβελ ὁ ἀδελφός σου;(:Πού βρίσκεται ο Άβελ, ο αδελφός σου;)»[Γέν.4,9]. Τι θα πεις; Εάν λες αυτό άγνοια, πες τότε και εκείνο άγνοια.
Ορίστε και άλλη απόδειξη από τη θεία Γραφή. Είπε ο Θεός στον Αβραάμ: «Κραυγὴ
Σοδόμων καὶ Γομόῤῥας πεπλήθυνται πρός με, καὶ αἱ ἁμαρτίαι αὐτῶν μεγάλαι
σφόδρα.καταβὰς οὖν ὄψομαι, εἰ κατὰ τὴν
κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται, εἰ δὲ μή, ἵνα γνῶ(:Φωνές πολλές και μεγάλες κραυγές δυνατές,
αγωνιώδεις ανεβαίνουν στον ουρανό προς Εμένα από τα Σόδομα και τη Γομόρρα·
είναι οι κραυγές που προέρχονται από τις μεγάλες και πολλές αδικίες τους. Οι αμαρτίες
των κατοίκων των δύο αυτών πόλεων είναι τόσο μεγάλες, ώστε δεν μπορεί να τις
βαστάσει πλέον η μακροθυμία μου. Πρέπει λοιπόν να κατεβώ εκεί για να δω, εάν οι
αμαρτίες τους γίνονται πράγματι, όπως ακριβώς ανεβαίνουν προς Εμένα οι
θρηνητικές κραυγές των αδικουμένων ή όχι. Θέλω να πληροφορηθώ, να μάθω εξ ιδίας
αντιλήψεως, εάν οι άνθρωποι αυτοί πράττουν τόσες παρανομίες)» [Γέν.18,20-21].
«Ὁ Θεὸς ὁ αἰώνιος
ὁ τῶν κρυπτῶν γνώστης, ὁ εἰδὼς τὰ πάντα πρὶν γενέσεως αὐτῶν(:Αιώνιε Θεέ, Εσύ ο Οποίος γνωρίζεις τα
μυστικά, τα κρυμμένα και απόρρητα των ανθρώπων· Εσύ ο Οποίος γνωρίζεις τα πάντα
πριν ακόμη γίνουν)»[:Δανιήλ, Σωσάννα
Α42]. «Συντελεσθήτω
δὴ πονηρία ἁμαρτωλῶν καὶ κατευθυνεῖς δίκαιον, ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς ὁ Θεός(:Ας λάβει πέρας και ας εξαφανιστεί λοιπόν η
πονηρία των αμαρτωλών. Και τότε, Εσύ, Θεέ μου, που γνωρίζεις τα κρυμμένα ελατήρια
των ανθρώπων, διότι εξετάζεις τις σκέψεις τους που βρίσκονται στα βάθη των
καρδιών τους και τα απόκρυφα συναισθήματά τους που βρίσκονται στους νεφρούς
τους, θα οδηγήσεις τον δίκαιο ανενόχλητο και ανεμπόδιστο από αντιδράσεις στον
ευθύ δρόμο της αρετής)» [Ψαλμ.7,10].
Αυτός λοιπόν που γνωρίζει τις σκέψεις των ανθρώπων[ Ψαλμ. 93,11: «Κύριος
γινώσκει τοὺς διαλογισμοὺς τῶν ἀνθρώπων(:Ο Κύριος γνωρίζει καλά τις σκέψεις και τους συλλογισμούς των ανθρώπων)»], Αυτός ο Ίδιοςείναι Εκείνος που έλεγε: «Καταβὰς οὖν ὄψομαι, εἰ κατὰ τὴν
κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται, εἰ δὲ μή, ἵνα γνῶ(:Πρέπει να κατεβώ εκεί για να δω, εάν οι αμαρτίες
τους γίνονται πράγματι, όπως ακριβώς ανεβαίνουν προς Εμένα οι θρηνητικές
κραυγές των αδικουμένων ή όχι. Θέλω να πληροφορηθώ, να μάθω εξ ιδίας
αντιλήψεως, εάν οι άνθρωποι αυτοί πράττουν τόσες παρανομίες)» [Γέν.18,21].
Εάν
εκείνο είναι δείγμα άγνοιας, και αυτό είναι άγνοια. Αλλάόμως ούτε ο Πατέρας
αγνόησε κατά την Παλαιά Διαθήκη, ούτε ο Υιός κατά την Καινή Διαθήκη. Τι λοιπόν
σημαίνει: «Ας κατεβώ για να δω, εάν οι
αμαρτίες τους είναι ανάλογες με τις κραυγές που ανέρχονται προς εμένα, ή όχι,
για να ξέρω»;. «Έφτασε στα αυτιά μου»,
λέγει, «κάποια είδηση, θέλω όμως πάλι να
λάβω ακριβέστερη γνώση από τα ίδια τα πράγματα, όχι διότι αγνοώ Εγώ, αλλά
επειδή θέλω να διδάξω τους ανθρώπους να μην προσέχουν στα λόγια χωρίς εξέταση, ούτε, εάν πει κάποιος κάτι εναντίον κάποιου
άλλου, να το πιστεύουν εύκολα, αλλά πρέπει, αφού πρώτα το ψηλαφήσουν οι ίδιοι
με προσοχή και ακρίβεια, και λάβουν γνώση γι΄αυτό από τα ίδια τα πράγματα, τότε
να το πιστεύουν».
Και
γι΄αυτό σε άλλο μέρος της Γραφής έλεγε: «Ἒλεγξον φίλον, πολλάκις γὰρ γίνεται διαβολή,
καὶ μὴ παντὶ λόγῳ πίστευε(:
Εξέτασε και ρώτησε τον φίλο σου, διότι πολλές φορές γίνεται διαβολή και
συκοφαντία εις βάρος άλλων, και γι΄αυτό μην πιστεύεις τον καθένα)»[Σοφ. Σειράχ 19,15]· διότι τίποτε δεν κάνει τόσο πολύ άνω κάτω τη ζωή
των ανθρώπων, όσο το να πιστεύει κάποιος αμέσως στα λόγια που ακούει. Αυτό
προφητεύοντας και ο προφήτης Δαβίδ έλεγε: «Τὸν καταλαλοῦντα λάθρᾳ τὸν πλησίον αὐτοῦ,
τοῦτον ἐξεδίωκον· ὑπερηφάνῳ ὀφθαλμῷ καὶ ἀπλήστῳ καρδίᾳ, τούτῳ οὐ συνήσθιον(: εκείνον, ο οποίος κρυφά κατηγορούσε τον
πλησίον του, αυτόν τον έδιωχνα μακριά από εμένα. Με άνθρωπο που είχε μάτι
επηρμένο, περιφρονητικά ριπτόμενο προς τους άλλους, και καρδιά άπληστη και
γεμάτη πλεονεξία, δεν συνέτρωγα με αυτόν)» [Ψαλμ.100,5].
Είδες πως ο Σωτήρας δεν το είπε από άγνοια
το «Πού τον τοποθετήσατε;», όπως ούτε
ο Πατέρας είπε από άγνοια στον Αδάμ: «Πού
είσαι;» ή στον Κάιν: «Πού είναι ο
αδελφός σου, Άβελ;» ή «Ας κατεβώ για
να δω εάν οι αμαρτίες τους είναι ανάλογες με τις κραυγές που ανεβαίνουν προς
εμένα, ή όχι, για να το γνωρίζω οπωσδήποτε»; Καιρός είναι λοιπόν τώρα να
στρέψω τον λόγο μου προς εκείνους που λέγουν ότι ο Χριστός από αδυναμία
προσευχήθηκε και ανέστησε τον Λάζαρο. Συγκεντρώστε, λοιπόν, παρακαλώ, αγαπητοί,
όλη σας την προσοχή.
Πέθανε λοιπόν ο Λάζαρος και δεν ήταν στα μέρη
εκείνα ο Ιησούς, αλλά βρισκόταν στη Γαλιλαία, και είπε στους μαθητές Του: «Λάζαρος ὁ φίλος ἡμῶν κεκοίμηται· ἀλλὰ
πορεύομαι ἵνα ἐξυπνήσω αὐτόν(:
Ο φίλος μου Λάζαρος έχει κοιμηθεί. Αλλά πηγαίνω να τον ξυπνήσω)»[Ιω.11,11]. Εκείνοι όμως, νομίζοντας
ότι με τα λόγια του αυτά εννοούσε τον ύπνο αυτόν, του απαντούν: «Κύριε,
εἰ κεκοίμηται, σωθήσεται(:Όταν
λοιπόν άκουσαν οι μαθητές Του ότι ο Λάζαρος κοιμήθηκε, νομίζοντας ότι πρόκειται
για φυσικό ύπνο, του είπαν: ‘’Κύριε, εάν έχει κοιμηθεί, ο οργανισμός του με την
ανάπαυση του ύπνου θα ανακτήσει τις σωματικές του δυνάμεις και συνεπώς θα γίνει
καλά. Γιατί λοιπόν να τον ξυπνήσουμε;’’)»[Ιω.11,12]. Λέγει τότε ο Ιησούς προς αυτούς φανερά: «Λάζαρος
ἀπέθανε»(:Ο Λάζαρος πέθανε)» [Ιω.11,14].
Έρχεται
λοιπόν ο Σωτήρας στα Ιεροσόλυμα στον τόπο όπου τοποθετήθηκε ο Λάζαρος, τον
συναντά η αδελφή του Λαζάρου και του λέγει:«Κύριε,
εἰ ἦς ὧδε, ὁ ἀδελφός μου οὐκ ἂν ἐτεθνήκει(:Κύριε, αν ήσουν εδώ, δεν θα είχε πεθάνει ο αδελφός μου)»[Ιω.11,21].«Εάν
ήσουν εδώ». Δείχνει πνευματική
αδυναμία η γυναίκα. Δεν γνωρίζει την ώρα εκείνη η γυναίκα, ότι και χωρίς να
ήταν παρών ο Χριστός σωματικά, παραβρισκόταν εκεί με την εξουσία της θεότητας·
όμως αυτή υπολογίζει τη δύναμη του δασκάλου με την παρουσία του σώματός Του.
Λέγει λοιπόν προς Αυτόν η Μάρθα: «Κύριε,
εἰ ἦς ὧδε, ὁ ἀδελφός μου οὐκ ἂν ἐτεθνήκει. ἀλλὰ καὶ νῦν οἶδα ὅτι ὅσα ἂν αἰτήσῃ
τὸν Θεόν, δώσει σοι ὁ Θεός(:Κύριε, αν ήσουν εδώ, δεν θα είχε
πεθάνει ο αδελφός μου. Ξέρω όμως ότι και τώρα που ο αδελφός μου είναι πεθαμένος,
ό,τι κι αν ζητήσεις από τον Θεό, θα Σου το δώσει ο Θεός)» [Ιω.11,21-22]. Ο Σωτήρας λοιπόν κάνει την προσευχή
θέλοντας να ανταποκριθεί στην αίτηση αυτής· διότι ο Θεός δεν χρειαζόταν
προσευχή για να αναστήσει τον νεκρό. Μήπως δηλαδή δεν ανέστησε και άλλους
νεκρούς; Όταν συνάντησε στην πύλη κάποιον νεκρό που τον οδηγούσαν στον τάφο, μόνο άγγιξετη σορό του νεκρού και
ανέστησε τον νεκρό. Μήπως τότε χρειάστηκε προσευχή για να αναστήσει τον νεκρό;
Και άλλοτε πάλι μόνο έναν λόγοείπε
στην κόρη: «Κοράσιον, σοὶ λέγω, ἔγειρε(:Κοριτσάκι,
σε σένα μιλώ, σήκω)»[Μάρκ.5,41] και
αμέσως παρέδωσε αυτήν υγιή στους γονείς της. Μήπως χρειάστηκε τότε προσευχή;
Και γιατί λέγω για τον δάσκαλο; Οι μαθητές
Του με λόγο μόνοανέστησαν τους
νεκρούς. Ο Πέτρος δεν ανέστησε την Ταβιθά με τον λόγο του;[Πράξ.9,40:«Ἐκβαλὼν δὲ ἔξω
πάντας ὁ Πέτρος θεὶς τὰ γόνατα προσηύξατο, καὶ ἐπιστρέψας πρὸς τὸ σῶμα εἶπε·
Ταβιθά, ἀνάστηθι. ἡ δὲ ἤνοιξε τοὺς ὀφθαλμοὺς αὐτῆς, καὶ ἰδοῦσα τὸν Πέτρον ἀνεκάθισε» (:Αφού λοιπόν ο Πέτρος τους έβγαλε
όλουςέξω από το ανώγειο που ήταν η
νεκρή, γονάτισε και προσευχήθηκε. Κατόπιν στράφηκε στο νεκρό σώμα και είπε: ‘’Ταβιθά,
σήκω επάνω’’. Και αυτή άνοιξε τα μάτια της, και όταν είδε τον Πέτρο, όπως ήταν
ξαπλωμένη, ανασηκώθηκε καθιστή στο κρεβάτι της)». Ο Παύλος δεν έκανε πολλά θαύματα μόνο με τα ρούχα του;[Πράξ.19,12:
«ὥστε καὶ ἐπὶ τοὺς ἀσθενοῦντας ἐπιφέρεσθαι ἀπὸ
τοῦ χρωτὸς αὐτοῦ σουδάρια ἢ σιμικίνθια καὶ ἀπαλλάσσεσθαι ἀπ᾿ αὐτῶν τὰς νόσους,
τά τε πνεύματα τὰ πονηρὰ ἐξέρχεσθαι ἀπ᾿ αὐτῶν(:Ήταν τέτοια τα θαύματα, ώστε έπαιρναν οι
άνθρωποι ακόμη και μαντίλια ή τις ζώνες και τις ποδιές που είχε χρησιμοποιήσει
ο Παύλος και είχε σκουπίσει με αυτά τον ιδρώτα του ή είχε καλύψει το σώμα του,
και τα έφερναν πάνω στους αρρώστους, και τότε, μόλις τα ακουμπούσαν πάνω τους,
οι άρρωστοι απαλλάσσονταν αμέσως από τις ασθένειές τους και τα πονηρά πνεύματα
έβγαιναν απ’ αυτούς)»].
Μάθε όμως και το πιο παράδοξο από αυτά. Η
σκιά των αποστόλων ανέστησε νεκρούς· διότι λέγει: «Μᾶλλον δὲ προσετίθεντο πιστεύοντες
τῷ Κυρίῳ πλήθη ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν, ὥστε κατὰ τὰς πλατείας ἐκφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς
καὶ τιθέναι ἐπὶ κλινῶν καὶ κραβάττων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἂν ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ
τινὶ αὐτῶν(:Έτσι ολοένα και
περισσότερο προσελκύονταν πλήθη ανδρών και γυναικών, οι οποίοι πίστευαν στον
Κύριο και γίνονταν μέλη της Εκκλησίας, αυξάνοντας κατά πολύ τον αριθμό των
πιστών. Τόσο πολύ μάλιστα τους σεβόταν ο λαός, ώστε έβγαζαν τους αρρώστους από
τα σπίτια τους στις πλατείες και τους έβαζαν πάνω σε πολυτελή κρεβάτια οι
πλουσιότεροι, και σε φτωχικά και πρόχειρα φορεία οι φτωχότεροι, έτσι ώστε, όταν
θα περνούσε από το πλήθος εκείνο ο Πέτρος, να πέσει έστω και η σκιά του σε
κάποιον από τους αρρώστους αυτούς για να τον θεραπεύσει)»[Πράξ.5,15] και αμέσως σηκώνονταν. Τι λοιπόν; Η σκιά των
μαθητών ανάσταινε τους νεκρούς, και ο Δάσκαλος χρειαζόταν προσευχή, για να
αναστήσει τον νεκρό;
Επομένως ο Σωτήρας κάνει την προσευχή εξαιτίας
της πνευματικής αδυναμίας της γυναίκας· διότι λέγει προς αυτόν: «Κύριε,
εἰ ἦς ὧδε, ὁ ἀδελφός μου οὐκ ἂν ἐτεθνήκει, ἀλλὰ καὶ νῦν οἶδα ὅτι ὅσα ἂν αἰτήσῃ τὸν Θεόν, δώσει σοι ὁ Θεός(:’Κύριε, αν ήσουν εδώ, δεν θα είχε πεθάνει
ο αδελφός μου)»[Ιω.11,21-22]. «Προσευχή ζήτησες, προσευχή σου δίνω. Η πηγή
βρίσκεται εδώ· όποιο αγγείο και αν φέρει κανείς, το γεμίζει· εάν είναι μεγάλο,
παίρνει πολύ, εάν είναι μικρό, παίρνει λίγο». Αυτή λοιπόν ζήτησε προσευχή,
και ο Σωτήρας της δίνει προσευχή. Άλλος είπε:«Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ
τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου(:Κύριε, δεν είμαι άξιος να εισέλθεις κάτω
από τη στέγη του σπιτιού μου. Αλλά πες αυτό που θέλεις μόνο μ’ έναν απλό λόγο,
και θα γιατρευτεί ο δούλος μου)»[Ματθ.8,8].
Και είπε προς αυτόν ο Σωτήρας: «Ὓπαγε, καὶ ὡς ἐπίστευσας γενηθήτω σοι. καὶ ἰάθη
ὁ παῖς αὐτοῦ ἐν τῇ ὥρᾳ ἐκείνῃ(:’’Πήγαινε
στο σπίτι σου κaι ας γίνει σε
σένα όπως το πίστεψες (ότι δηλαδή μόνο με τον λόγο μου και από μακριά μπορώ να
θεραπεύσω τον δούλο σου)’’. Και πράγματι εκείνη τη στιγμή θεραπεύθηκε ο δούλος
του)»[Ματθ.8,13].
Άλλος είπε: «Έλα και θεράπευσε τη θυγατέρα μου» και ο Κύριος του απάντησε: «Θα σε ακολουθήσω» [Ματθ. 9,18-19: «Ταῦτα αὐτοῦ
λαλοῦντος αὐτοῖς ἰδοὺ ἄρχων εἷς προσελθὼν προσεκύνει αὐτῷ λέγων ὅτι ἡ θυγάτηρ
μου ἄρτι ἐτελεύτησεν· ἀλλὰ ἐλθὼν ἐπίθες τὴν χεῖρά σου ἐπ᾿ αὐτὴν καὶ ζήσεται. Καὶ
ἐγερθεὶς ὁ ᾿Ιησοῦς ἠκολούθησεν αὐτῷ καὶ οἱ μαθηταί αὐτοῦ(:Και ενώ τους έλεγε αυτά ο Ιησούς, την ώρα
εκείνη κάποιος άρχοντας της συναγωγής Τον πλησίασε και Τον προσκύνησε λέγοντας
ότι “Η κόρη μου πριν από λίγο πέθανε. Έλα όμως και βάλε το χέρι Σου πάνω της
και θα ζήσει’’. Και ο Ιησούς, αφού σηκώθηκε από την τράπεζα, τον ακολούθησε· το
ίδιο και οι μαθητές Του)»[Ματθ.9,18-19].
Ανάλογα δηλαδή με τη διάθεση των
ανθρώπων προσφέρεται και η θεραπεία του Γιατρού.
Άλλη πάλι: «άγγιξε το κάτω μέρος του ενδύματοςΑυτού» κρυφά, και καρπώθηκε στα κρυφά και τη θεραπεία[Ματθ.9,20-21:«Καὶ ἰδοὺ γυνή,
αἱμορροοῦσα δώδεκα ἔτη, προσελθοῦσα ὄπισθεν ἥψατο τοῦ κρασπέδου τοῦ ἱματίου αὐτοῦ.
ἔλεγε γὰρ ἐν ἑαυτῇ, ἐὰν μόνον ἅψωμαι τοῦ ἱματίου αὐτοῦ, σωθήσομαι (:Και να λοιπόν μια γυναίκα που έπασχε
δώδεκα χρόνια από αιμορραγία, πλησίασε από πίσω Του κρυφά, επειδή ντρεπόταν και
δεν ήθελε να γίνει φανερή η αρρώστιά της, και άγγιξε την άκρη του εξωτερικού
ενδύματός Του. Και το έκανε αυτό διότι έλεγε μέσα της: ”Και μόνο ν’ αγγίξω το
ένδυμά Tου θα γίνω
υγιής”)»[Ματθ.9,20-21]· ο καθένας αποκτούσε τη θεραπεία ανάλογα με
την πίστη του.
Η
Μάρθα λοιπόν Του λέγει: «Κύριε, εἰ ἦς
ὧδε, ὁ ἀδελφός μου οὐκ ἂν ἐτεθνήκει.ἀλλὰ καὶ νῦν οἶδα, ὅτι ὅσα ἂν αἰτήσῃ τὸν Θεόν, δώσει
σοι ὁ Θεός(:Κύριε,
αν ήσουν εδώ, δεν θα είχε πεθάνει ο αδελφός μου. Ξέρω όμως ότι και τώρα που ο
αδελφός μου είναι πεθαμένος, ό,τι κι αν ζητήσεις από τον Θεό, θα Σου το δώσει ο
Θεός)» [Ιω.11,22]· και επειδή η Μάρθα ζήτησε προσευχή, προσευχή
της δίνει και ο Σωτήρας, όχι επειδή χρειαζόταν ο ίδιος προσευχή, αλλά
ενεργώντας ανάλογα την πνευματική αδυναμία της γυναίκας, και για να δείξει ότι
δεν είναι αντίθετος προς τον Θεό, αλλά ότι εκείνο ακριβώς που κάνει Αυτός, αυτό
κάνει και ο Πατέρας.
Έπλασε
ο Θεός από την αρχή τον άνθρωπο· υπήρχε το πλάσμα και των δύο έργο, διότι
λέγει:«Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα
ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν(:Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο και ας τον τιμήσουμε
με έξοχα χαρίσματα και θείες ικανότητες· δηλαδή με ψυχή λογική και αθάνατη, με
ελεύθερη βούληση, με ικανότητα γνωστική και δημιουργική και εξουσία επί όλου
του ορατού κόσμου και ας τον κάνουμε έτσι, ώστε να μπορεί, εάν θέλει, να γίνει
όμοιος με μας κατά την αρετή, την οσιότητα και αγιότητα, όσο αυτό είναι δυνατόν
στο κτίσμα να ομοιάσει στον Κτίστη του)»[Γέν.1,26].
Πάλι
θέλησε να βάλει τον ληστή στον παράδεισο, και αμέσως ένα λόγο είπεκαι οδήγησε
τον ληστή μέσα στον παράδεισο:«Ἀμὴν λέγω σοι, σήμερον μετ᾿ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ
παραδείσῳ(:Αληθινά σε βεβαιώνω
ότι σήμερα, απ’ τη στιγμή που θα πεθάνουμε, θα είσαι μαζί μου στον Παράδεισο)»[Λουκά 23,43], χωρίς να χρειαστεί προσευχή, αν και βέβαια ο Χριστός ήταν εκείνος που εμπόδισε την είσοδο στον παράδεισο όλων μετά
τον Αδάμ· διότι τοποθέτησε «την πύρινη ρομφαία»να φυλάσσει τον
παράδεισο: «Καὶ ἐξέβαλε
τὸν Ἀδὰμ καὶ κατῴκισεν αὐτὸν ἀπέναντι τοῦ παραδείσου τῆς τρυφῆς καὶ ἔταξε τὰ
Χερουβὶμ καὶ τὴν φλογίνην ῥομφαίαν τὴν στρεφομένην φυλάσσειν τὴν ὁδὸν τοῦ ξύλου
τῆς ζωῆς(:και
έβγαλε τον Αδάμ και τον έβαλε να κατοικήσει απέναντι από τον Παράδεισο της
ευτυχίας και της μακαριότητας, για να τον βλέπει και να αναλογίζεται κάθε μέρα
από ποια αγαθά έχει εκπέσει και σε ποια κατάσταση οδήγησε τον εαυτό του. Και
διέταξε τα Χερουβίμ, μία από τις αγγελικές τάξεις, και την περιστρεφόμενη
φλόγινη ρομφαία, που συμβολίζει τη δύναμη του Θεού, η οποία είναι δραστική ως
φλόγα φωτιάς, να φυλάττουν τον δρόμο, που οδηγούσε προς το δέντρο της ζωής, το
οποίο ήταν μέσα στον Παράδεισο) »[Γέν.3,24].
Αλλά
όμως ο Χριστός με την εξουσία που είχε, άνοιξε τον παράδεισο και οδήγησε μέσα
τον ληστή.«Ληστή, Κύριε, οδηγείς μέσα στον παράδεισο; Ο Πατέρας Σου για μια μόνο
αμαρτία έδιωξε τον Αδάμ από τον Παράδεισο, και Εσύ οδηγείς μέσα σε αυτόν, τον
ληστή, που είναι υπεύθυνος για αμέτρητα κακά και αμέτρητες παρανομίες; Και έτσι
απλά μάλιστα με έναν λόγο σου, τον οδηγείς μέσα στον παράδεισο; Ναι· διότι ούτε
εκείνο έγινε χωρίς εμένα, ούτε αυτό γίνεται χωρίς τον Πατέρα, και ο Πατέρας μέσα
σε εμένα» [Ιω.14,10 : «Οὐ
πιστεύεις ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί ἐστι; τὰ ῥήματα ἃ ἐγὼ λαλῶ ὑμῖν,
ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ οὐ λαλῶ· ὁ δὲ πατὴρ ὁ ἐν ἐμοὶ μένων αὐτὸς ποιεῖ τὰ ἔργα(:Δεν πιστεύεις ότι εγώ είμαι αχώριστα
ενωμένος με τον Πατέρα μου, και γι’ αυτό είμαι και μένω μέσα στον Πατέρα, και ο
Πατέρας είναι και μένει μέσα μου; Είμαι αδιάσπαστα και απόλυτα ενωμένος με τον
Πατέρα μου, και γι΄ αυτό τα λόγια που εγώ σας λέω και σας διδάσκω, δεν τα λέω
από μόνος μου. Αλλά ο Πατέρας μου, που μένει μέσα μου, αυτός ενεργεί τα υπερφυσικά
έργα˙ και επιβεβαιώνει με αυτά ότι είμαστε αχώριστοι και ότι η διδασκαλία που
διδάσκω δεν είναι δική μου, αλλά προέρχεται από τη σοφία του Πατέρα μου)»].
Και
για να διαπιστώσεις ότι η ανάσταση του νεκρού δεν ήταν έργο της προσευχής Του,
άκουσε την προσευχή. Τι δηλαδή λέγει; «Πάτερ, εὐχαριστῶ σοι, ὅτι ἤκουσάς μου(:Πάτερ, είμαι βέβαιος ότι θα συντελεστεί
αμέσως το θαύμα και Σε ευχαριστώ που με άκουσες)»[ Ιω. 11,41]. Τι λοιπόν; Αυτό είναι είδος προσευχής, αυτός είναι
τύπος ικεσίας; Λέγει: «Πάτερ, εὐχαριστῶ
σοι ὅτι ἤκουσάς μου. Ἐγώδὲ ᾔδειν ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις·
ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον, ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλας(: Πάτερ, είμαι βέβαιος ότι θα συντελεστεί
αμέσως το θαύμα και Σε ευχαριστώ που με άκουσες. Εγώ το ήξερα ότι πάντοτε με
ακούς. Αλλά είπα μεγαλόφωνα το «ευχαριστώ», για να το ακούσει ο λαός που
στέκεται γύρω μου. Κι έτσι αφού όλοι αυτοί δουν πόση βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουστώ,
να πιστέψουν ότι Εσύ με απέστειλες, όταν ακολουθήσει το θαύμα)»[Ιω.11,41-42]. Εάν λοιπόν, γνώριζες,
Κύριε, ότι πάντοτε σε ακούει ο Πατέρας, γιατί λοιπόν Τον ενοχλείς για πράγματα
που τα γνωρίζεις; «Εγώ», λέγει, «γνωρίζω βέβαια ότι πάντοτε με ακούει ο
Πατέρας: «αλλά το είπα για το παρευρισκόμενο εδώ πλήθος, για να γνωρίσουν ότι
Εσύ με έστειλες» [Ιω,11,42: «Ἐγὼ δὲ ᾔδειν
ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις· ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον, ἵνα πιστεύσωσιν
ὅτι σύ με ἀπέστειλας(:Εγώ το ήξερα ότι πάντοτε με ακούς. Αλλά είπα μεγαλόφωνα το
«ευχαριστώ», για να το ακούσει ο λαός που στέκεται γύρω μου. Κι έτσι αφού όλοι
αυτοί δουν πόση βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουστώ, να πιστέψουν ότι Εσύ με
απέστειλες, όταν ακολουθήσει το θαύμα)» [Ιω,11,42].
Μήπως προσευχήθηκε για τον νεκρό; Μήπως
παρακάλεσε για να αναστηθεί ο Λάζαρος; Μήπως είπε: «Πατέρα, πρόσταξε τον θάνατο να υπακούσει;». Μήπως είπε: «Πατέρα, πρόσταξε τον άδη να μην κλείσει τις
πύλες, αλλά να δώσει πίσω με προθυμία τον νεκρό»; «Ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον(:Αλλά
είπα μεγαλόφωνα το «ευχαριστώ», για να το ακούσει ο λαός που στέκεται γύρω μου)», λέγει, «ἵνα
πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλας(:Κι έτσι αφού όλοι
αυτοί δουν πόση βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουσθώ, να πιστέψουν ότι Εσύ με απέστειλες,
όταν ακολουθήσει το θαύμα)» [Ιω.11,42].
Επομένως, εκείνο που έγινε δεν είναι θαύμα, αλλά κατήχηση των παραβρισκομένων
εκεί.
Είδες πως η
προσευχή δεν έγινε για τον νεκρό, αλλά για τους παρόντες άπιστους, «για να γνωρίσουν», λέγει, «ότι Εσύ με έστειλες»; «Και πώς μπορούμε», λέγει ίσως κάποιος
απορώντας, «να γνωρίσουμε ότι Αυτός σε
έστειλε;». Πρόσεχε, σε παρακαλώ, με μεγάλη προσοχή. «Να», λέγει, «με τη δική μου
εξουσία καλώ τον νεκρό»· «Να»,
λέγει, «με τη δική μου εξουσία διατάσσω
τον θάνατο· ονομάζω τον Πατέρα, Πατέρα, καλώ και τον Λάζαρο από τον τάφο. Εάν
δεν είναι αληθινό το πρώτο, ούτε αυτό να μη γίνει. Εάν πραγματικά ο Πατέρας
είναι Πατέρας μου, ας υπακούσει και ο νεκρός, για να διδαχθούν με αυτό οι παρευρισκόμενοι».
Διότι τι έλεγε ο Χριστός; «Λάζαρε, δεῦρο ἔξω(:Λάζαρε, βγες έξω)»[Ιω.11,43]. Όταν έγινε η
προσευχή δεν αναστήθηκε ο νεκρός, αλλά όταν είπε: «Λάζαρε, έλα έξω», τότε
αναστήθηκε ο νεκρός. Πωπω, τυραννική εξουσία του θανάτου· πωπω, τυραννική εξουσία
της δυνάμεως εκείνης που κατέχει την ψυχή· ω άδη, προσευχή έγινε και δεν
απολύεις τον νεκρό; «Όχι», λέγει.
Γιατί; «Διότι δεν έλαβα προσταγή. Είμαι
δεσμοφύλακας εδώ και κρατώ τον υπεύθυνο· εάν δεν λάβω προσταγή», λέγει, «δεν τον απολύω· διότι, λέγει, η προσευχή δεν
έγινε για μένα, αλλά για τους παρευρισκομένους άπιστους· διότι εγώ, εάν δεν
προσταχθώ, δεν απολύω τον υπεύθυνο· περιμένω τη διαταγή για να απολύσω την ψυχή».
«Λάζαρε, έλα έξω». Άκουσε τη δεσποτική
προσταγή ο νεκρός και αμέσως κατέλυσε τους νόμους του θανάτου. Ντραπείτε,
αιρετικοί, και χαθείτε από το πρόσωπο της γης. Καθόσον ο λόγος απέδειξε ότι η προσευχή έγινε όχι για την ανάσταση
του νεκρού, αλλά για την πνευματική αδυναμία των τότε παραβρεθέντων εκεί
απίστων. «Λάζαρε, έλα έξω». Και
γιατί κάλεσε τον νεκρό με το όνομά του; Γιατί; Για να μην απευθυνθεί η φωνή του ελεύθερα προς όλους τους νεκρούς και
να τους αναστήσει από τους τάφους, γι΄αυτό λέει: «Λάζαρε, έλα έξω». Εσένα μόνο προς το παρόν ανακαλώ από το πλήθος
των νεκρών, ώστε με το επιμέρους να δείξω τη δύναμή μου και για τα μελλοντικά·
διότι εγώ που ανέστησα ένα νεκρό, εγώ θα αναστήσω και την οικουμένη· διότι «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή(:Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή. Εγώ έχω τη δύναμη να ανασταίνω, διότι
είμαι η πηγή της ζωής)»[Ιω.11,25].
«Καὶ ταῦτα εἰπὼν φωνῇ μεγάλῃ ἐκραύγασε·
Λάζαρε, δεῦρο ἔξω(:Και
αφού τα είπε αυτά, δείχνοντας την κυριαρχική εξουσία Του και πάνω στον ίδιο τον
θάνατο, κραύγασε: ‘’Λάζαρε, βγες έξω’’)»[Ιω.11,43].
«Καὶ ἐξῆλθεν ὁ
τεθνηκὼς δεδεμένος τοὺς πόδας καὶ τὰς χεῖρας κειρίαις, καὶ ἡ ὄψις αὐτοῦ σουδαρίῳ
περιεδέδετο. λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· λύσατε αὐτὸν καὶ ἄφετε ὑπάγειν(:Και ο νεκρός βγήκε από το μνημείο με τα πόδιακαι τα χέρια του δεμένα με επιδέσμους, και το
πρόσωπό του περιτυλιγμένο και σκεπασμένο με ένα πλατύ ύφασμα. Τότε είπε ο
Ιησούς σε εκείνους που παρευρίσκονταν εκεί: ‘’Λύστε τον και αφήστε τον μόνο και
χωρίς βοηθό να πάει στο σπίτι του’’)»[Ιω.11,44].
Πωπω, παράδοξα πράγματα. Εκείνος που έλυσε την ψυχή από τα δεσμά του θανάτου, Εκείνος
που γκρέμισε τις πύλες του άδη, Εκείνος που συνέτριψε τις χάλκινες πύλες και
τους σιδερένιους μοχλούς και ελευθέρωσε την ψυχή από τα δεσμά του θανάτου, Αυτός
δεν μπορούσε να λύσει τις λευκές ταινίες του νεκρού; Ναι, μπορούσε, αλλά προστάζει τους Ιουδαίους να λύσουν τις λευκές
ταινίες, τις οποίες οι ίδιοι έσφιξαν πιο μπροστά όταν τον ενταφίαζαν, ώστε να
αναγνωρίσουν τα σημάδια των δεσμών που έθεσαν οι ίδιοι και να γνωρίσουν από τα
ίδια τα πράγματα που έκαναν οι ίδιοι, ότι ο Λάζαρος είναι αυτός που
ενταφιάστηκε από αυτούς, και ο Χριστός είναι Αυτός που ήρθε στον κόσμο με τη
συγκατάθεση και ευαρέσκεια του Πατέρα Του και που έχει εξουσία επί της ζωής και
του θανάτου.
Σε
Αυτόν ανήκει η δόξα και η δύναμη και συγχρόνως και στον άναρχο Πατέρα Σου και
στο Πανάγιο και Ζωοποιό Σου Πνεύμα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των
αιώνων. Αμήν.
·Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα ταέργα,
Ομιλίες δογματικές. Εορταστικές Α΄, Περί του Ομοουσίου, ομιλία Θ΄, Στον
τετραήμερον Λάζαρον, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ.
οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1984, τόμος 35, σελίδες 300-315.
·Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με
σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή
νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη,
Αθήνα 2014.
·Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική
απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος
θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
·Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις
αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
Ετσι
εξηγείται ότι δεν περιλήφθηκαν οι χριστιανικές αξίες στο Προσχέδιο Συντάγματος
της Ευρώπης (2004) και γιατί η Ευρώπη ετοιμάζεται για πόλεμο την ώρα που οι
λαοί της περιμένουν με αγωνία να ευοδωθούν οι ειρηνευτικές συνομιλίες Τραμ –
Πούτιν…
ΟΥΡΣΟΥΛΑ
ΦΟΝ ΝΤΕΡ ΛΑΪΕΝ: «Η Ευρώπη είναι οι αξίες στο Ταλμούδ»!
Στις 13 Ιουνίου 2022 η Πρόεδρος Ursula von der Leyen ανακηρύχθηκε
επίτομος διδάκτορας από το Πανεπιστήμιο Ben-Gurion του Negev. Κατά τη διάρκεια
της ομιλίας αποδοχής της είπε: « Η
Ευρώπη είναι οι αξίες του Ταλμούδ, η εβραϊκή αίσθηση της προσωπικής ευθύνης,
της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης… Με την πάροδο των αιώνων, ο εβραϊκός λαός
ήταν «φως για τα έθνη». Και θα είναι φως για την Ευρώπη για πολλούς αιώνες… Η
κληρονομιά του Ben-Gurion είναι διαρκής» .
Ακολουθεί η περίληψη της ομιλίας της κ. Λάιεν, όπως
την παρέθεσε ο ιστότοπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στις 14 Ιουνίου 2022:
"Εφόσον μπορώ να σκεφτώ, ήμουν πεπεισμένος για
δύο πολύ απλά γεγονότα. Πρώτον, δεν υπάρχει Ευρώπη χωρίς Ευρωπαίους Εβραίους.
Και δεύτερον, η Ευρώπη και το Ισραήλ είναι υποχρεωμένοι να είναι φίλοι και
σύμμαχοι. Επειδή η ιστορία της Ευρώπης είναι η ιστορία του εβραϊκού λαού. Η
Ευρώπη είναι η Simone Veil και η Hannah Arendt. Η Ευρώπη είναι ο Mahler και ο
Kafka και ο Freud. αλληλεγγύη».
Η ίδια συνέχισε λέγοντας:
"Σήμερα,
σχεδόν 80 χρόνια μετά το Shoah, η εβραϊκή ζωή στην Ευρώπη ευδοκιμεί ξανά. (...)
Και όμως, η ευρωπαϊκή εβραϊκή ζωή αντιμετωπίζεται επίσης και κινδυνεύει. Ο
αντισημιτισμός δεν έχει εξαφανιστεί. Δηλητηριάζει ακόμα τις κοινωνίες μας. Και
αντισημιτικές επιθέσεις συμβαίνουν σήμερα στην Ευρώπη.
Ο πρόεδρος φον
ντερ Λάιεν πρόσθεσε:
"Η δημοκρατία μας ανθίζει αν ανθίσει και η
εβραϊκή ζωή στην Ευρώπη. Κατά τη
διάρκεια των αιώνων, ο εβραϊκός λαός ήταν "φως για τα έθνη". Και θα είναι φως για την Ευρώπη για πολλούς
αιώνες μπροστά. (…)
Η
Μεγάλη εβδομάδα των Παθών και της Ανάστασης του Κυρίου Ιησού Χριστού συγκινούν
εμάς τους Έλληνες. Αυτές κυρίως τις ημέρες αποδεικνύεται το πόσο δυνατό
θρησκευτικό συναίσθημα έχει ο λαός. Οι Εκκλησίες κατακλύζονται και τα έθιμα
τηρούνται. Ακόμη η με πολλά αργύρια επιβαλλόμενη από την εξουσία μηδενιστική
ιδεολογία δεν έχει καταφέρει να αλώσει τις ψυχές των Ελλήνων. Οι επιθέσεις
είναι συνεχείς, αλλά ο λαός, γνωρίζοντας ως βεβαία την Ανάσταση, αντιστέκεται.
Είναι
η μοίρα του λαού μας, από την εποχή των περσικών πολέμων έως σήμερα, πολλές
φορές να βρίσκεται σε κίνδυνο θανάσιμο, να κινδυνεύει να διαγραφεί από τον
χάρτη, αλλά να επιζεί. Όσο και αν η πίστη και η ελπίδα δεν μας λείπουν βιώνουμε
το ότι οι ηγεσίες μας είναικατώτερες των
προσδοκιών μας και των περιστάσεων. Δύο πρόσφατα γεγονότα το καταδεικνύουν.
Πρόκειται πρώτον για τη συμφωνία των Πρεσπών, ο πρωταγωνιστής της οποίας Αλ.
Τσίπρας, επικεφαλής τότε της «αριστερής» κυβέρνησης,τον καιρό αυτό ποιεί τας διατριβάς του στις
ΗΠΑ...
Το δεύτερο
γεγονός είναι η ψήφιση του Νόμου για τον «γάμο» των ομοφυλοφίλων, ενέργεια που
βάλλει ευθέως κατά της φυσικής οικογένειας, όταν έχουμε οξύτατο
δημογραφικόπρόβλημα και κατά των ηθών,
όπως έχουν διαμορφωθεί εδώ και αιώνες. Σημειώνεται ότι η πρόσφατη εξαγγελία
τουΥπουργού Δικαιοσύνης, ότι δια Νόμου
θα απαγορευθεί το δικαίωμα σε ομοφυλόφιλα ζευγάρια να αποκτήσουν παιδιά μέσω
παρένθετης μητρότητας, μπορεί να αποδειχθεί πομφόλυγα. Όπως σχολίασε σε
καθημερινή εφημερίδα δημοσιογράφος, η εξαγγελία είναι τρωτή και θα καταπέσει
στο ΕΔΑΔ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων), αφού το εν λόγω δικαίωμα
προκύπτει μετά την ψήφιση του πολιτικού γάμου των ομοφυλόφιλων. Το σχόλιο πάντωςακουσίως αποδεικνύει το πόσο θανάσιμο για την
ελληνική οικογένεια και κατ’ επέκταση την ελληνική κοινωνία ήταν η ψήφιση του
Νόμου για τον «γάμο» των ομοφυλοφίλων.
Από την πλευρά του
λαού το σημαντικό είναι ότι σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση της Μέτρον Ανάλυσις
και στο ερώτημα ποιόν θεσμό εμπιστεύεται, η οικογένεια είχε 82% θετικές
απαντήσεις! Ο λαός μας, στη συντριπτική του πλειονοψηφία,εξακολουθεί, να θεωρεί την οικογένεια ως το
ύψιστο αγαθό. Αντίθετα στο ναδίρ της εμπιστοσύνης των πολιτών είναι η
Κυβέρνηση,και το Κοινοβούλιο….
Οι
συνεχείς βολές κατά της οικογένειας, η πλύση εγκεφάλου στις γυναίκες να μην
αποκτούν παιδιά, η έναντι της οικογένειας χωρίς όραμα και χωρίς πρακτικό
αποτέλεσμα πολιτική των πρόσφατων κυβερνήσεων, ο ωφελιμιστικός τρόπος ζωής που
κάνει πολλούς γονείς να προτρέπουν τα παιδιά τους να φύγουν στο εξωτερικό και
να λησμονούν την προσφορά της Πατρίδας σε αυτά προκαλούν το οξύτατο δημογραφικό
ζήτημα. Σε σχετική μελέτη του ο πρ. Αντιπρόεδρος της Βουλής, Υπουργός και
καθηγητής ΑΣΟΕΕ Μανόλης Δρεττάκης γράφει: « Η πολύ μεγάλη μείωση του πληθυσμού
της Ελλάδος κατά 722.000 τα 13 χρόνια της περιόδου 2011 – 2023, είχε ως
συνέπεια την επιτάχυνση της γήρανσής του με σοβαρές και μακροχρόνιες κοινωνικές
και οικονομικές συνέπειες, μεγάλα προβλήματα στο συνταξιοδοτικό, στο ΕΣΥ, στην
Πρόνοια, ακόμα και στην άμυνα της χώρας». (Εφημ. «Χριστιανική», 23/1/2025, σελ.
9).
Η
πολιτική των κυβερνήσεων Παπανδρέου, Τσίπρα και Μητσοτάκη μας έχει οδηγήσει να
είμαστε, μετά τη Βουλγαρία, οι πιο πτωχοί πολίτες όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής
Ένωσης, ενώ είμαστε η τρίτη χώρα (μετά τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία) σε ετήσιες
ώρες εργασίας... Οι Έλληνες εργαζόμαστε 1.955 ώρες ετησίως, έναντι 1.790 ωρών
εργασίας που είναι ο μέσος όρος στις χώρες μέλη της ΕΕ. Παρότι όμως εργαζόμαστε
τις περισσότερες ώρες, «η παραγωγικότητα στην Ελλάδα παραμένει πολύ χαμηλά»,
όπως δήλωσε στην «Καθημερινή» (8/12/2024) ο γενικός γραμματέας του ΟΟΣΑ Ματίας
Κόρμαν.
Ένα
άλλο ζήτημα ενδεικτικό της κατάστασης που ταλαιπωρεί τη χώρα μας είναι η
διαφθορά. Η θέση της Ελλάδος (49) στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, όπως τον
δημοσίευσε η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς (ΔΔΕ), είναι στην ίδια θέση με την
Ιορδανία, τη Ναμίμπια και τη Σλοβακία! Σε έρευνα του Ειδικού και Έκτακτου
Ευρωβαρομέτρου του 2024, το 54% των ερωτηθέντων πιστεύει πως η διαφθορά
εμπόδισε τους ίδιους ή τις επιχειρήσεις τους να κερδίσουν έναν δημόσιο
διαγωνισμό. Εξάλλου σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου η
ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα έχει υποστεί συστημική κρίση από το 2021. Η
εμπιστοσύνη του πληθυσμού στα μέσα ενημέρωσης είναι από τις χαμηλότερες στην
Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια. (Βλ.σχ. Δελτίο Τύπου της ΔΔΕ, 13/2/2025). Στο θέμα
της διαφάνειας είναι εκτεθειμένη η κυβέρνηση, όταν για το πέρασμα του Νόμου για
τον «γάμο» των ομοφυλόφιλων υπήρξε εισροή χρημάτων από τις ΗΠΑ (USAID) και όταν ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, επί
Προέδρου Μπάϊντεν, Άντονι Μπλίνκεν αποκάλυψε ότι οι ΗΠΑ πίεσαν την Κυβέρνηση να
θεσμοθετήσει τον «γάμο» των ομοφυλοφίλων.
Είναι
λυπηρό για τον Ελληνισμό πως η διοίκηση της Εκκλησίας μας τον αφήνει μόνο να
αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες, που προκαλούν ισχυρά κράτη και λόμπι. Πάντοτε ο
κλήρος ήταν ζυμωμένος με τον λαό, αφού ήταν οστό από τα οστά του και πάντοτε
ήταν η παρηγοριά και το στήριγμά του. Είναι η πρώτη φορά που τον αφήνει μόνο να
αντιμετωπίσει τις επιθέσεις κατά της υπόστασής του. Στο Μακεδονικό τήρησε
ουδέτερη στάση, την ώρα που ο λαός διαδήλωνε για να μη νοθευθεί η ιστορία και η
ύπαρξή του. Στο θέμα του «γάμου» των ομοφυλοφίλων προς στιγμή έδειξε μιαν
αντίδραση, που γρήγορα ξεχάστηκε… Τώρα για την κορυφή της Εκκλησίας είναι ως να
μη συνέβη τίποτε στην οικογένεια, στην κοινωνία. Το κατά την Ιερά Παράδοση
σωστό είναι ότι η πλήρης αποκατάσταση των σχέσεων της Εκκλησίας με τους παραβάτες
συμβαίνει μόνο όταν επαναφέρουν την τάξη στην οικογένεια και στην κοινωνία. Έως
τότε είναι τυπικές. Παράδειγμα η Εκκλησία και οι εικονοκλάστες Αυτοκράτορες.
Το άλλο ζήτημα
που προέκυψε είναι αν θα διαβάζεται η νεκρώσιμη ακολουθία στους νεκρούς που
οδηγούνται στο κρεματόριο. Η ΔΙΣ εξέδωσε εγκύκλιο,με την οποία απαγορεύει μεν τη νεκρώσιμη
ακολουθία, αλλά αφήνει στη διακριτική ευχέρεια των Μητροπολιτών το να τελείται
τρισάγιο, δηλαδή «μίνι» νεκρώσιμη ακολουθία… Η εγκύκλιος έχει προκαλέσει
σύγχυση, αφού οι ιερείς ρωτάνε τους Μητροπολίτες τους τί να πράξουν και ο
καθένας τους απαντά κατά την εκκλησιαστική του συνείδηση…
Για
τη βάπτιση παιδιών ζεύγους ανδρών ομοφυλόφιλων, που τέλεσε στη Βουλιαγμένη ο
Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος δεν εγνώσθη τίποτε για το ποια είναι η
αντίδραση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο οποίο ανήκει, ούτε ποια είναι η
θέση της Εκκλησίας της Ελλάδος για το αν πρέπει να βαπτίζονται στη βρεφική
ηλικία, ή όταν ενηλικιωθούν. Έτσι όταν ερωτώνται οι Μητροπόλεις αυτές απαντούν
ότι ακόμη δεν έχει αποφανθεί η Σύνοδος… Στο Ουκρανικό οι Ορθόδοξοι εορτάζουν
και το φετινό Πάσχα διχασμένοι και με μίσος ανάμεσα στους Ορθόδοξους Ουκρανούς
και Εσθονούς. Μια από τις «επιτυχίες» του Φαναρίου…
Η
Εκκλησία της Ελλάδος εκτός από κάποιες ανούσιες Εγκυκλίους ουδεμία παρέμβαση
πνευματική έχει κάνει στα τεκταινόμενα, με συνέπεια να είναι χαμηλά στη
συνείδηση των Ελλήνων. Όλα συμβαίνουν ουσιαστικά ερήμην Της. Ένα παράδειγμα, ο
Μητροπολίτης Περιστερίου που αυθαιρέτησε και αφαίρεσε στους ναούς της
Μητρόπολής του τον Εσταυρωμένο από τη θέση Του, όπισθεν της Αγίας Τραπέζης. Η
Σύνοδος εξέδωσε ανακοίνωση, με την οποία ανακοίνωσε ότι έκανε λάθος, εκείνος
απάντησε ότι κάποιοι φονταμενταλιστές υποκίνησαν τις λαϊκές διαμαρτυρίες για
την απομάκρυνση του Εσταυρωμένου και τα σκάγια φυσικά παίρνουν και την Σύνοδο,
ότι διέπεται από φονταμενταλιστικές αρχές… Έτσι η μεν Σύνοδος νομίζει ότι
έπραξε το καθήκον Της και ο Περιστερίου συνεχίζει να σκανδαλίζει τον πιστό
λαό...
Το
λυπηρό για τον Ελληνισμό είναι ότι το σύστημα εκλογής ηγεσιών στην Πολιτεία και
στην Εκκλησία δεν είναι τόσο δημοκρατικό, ώστε να εκλέγονται οι άριστοι, που να
ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του λαού
και στις ευθύνες τους έναντι της Ιστορίας μας. Όταν εκλέγεται κάποιος ηγέτης
Κόμματος λόγω επωνύμου και όταν κάποιος ελπίζει να εκλεγεί στον Αρχιεπισκοπικό
θρόνο όχι λόγω προσόντων, αλλά επειδή επισκέπτεται με κάθε ευκαιρία τους
Μητροπολίτες εκλέκτορες, κάτι δεν πηγαίνει καλά στις διαδικασίες. Δυόμισι
χιλιάδες χρόνια πριν οι Έλληνες εκλέγαμε ή διορίζαμε τους αρίστους, που αν δεν εκτελούσαν
σωστά τα καθήκοντα, τα οποία ανελάμβαναν ετιμωρούντο. Σήμερα η εκλογή των
αρίστων είναι ζητούμενο…Όμως, όπως εγράφη στην αρχή, η ελπίδα είναι ζωντανή, γιατί γνωρίζουμεότι ο Αναστηθείς Ιησούς δεν θα μας αφήσει να
χαθούμε. Καλή Ανάσταση!.-
Εισερχόμαστε με
την χάρη του Θεού στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, κατά την οποία η Αγία μας
Εκκλησία μας καλεί να ακολουθήσουμε τον Λυτρωτή μας Χριστό στο δρόμο προς το
Γολγοθά. Να βιώσουμε τα Άχραντα Πάθη Του, τα οποία δέχτηκε να υποστεί για τη
δική μας απολύτρωση και σωτηρία και να πανηγυρίσουμε την λαμπροφόρο Ανάστασή
Του. Να Τον υποδεχτούμε «λαμπαδηφόροι»,ως τον «δικαιοσύνης ἥλιον, πᾶσι ζωὴν ἀνατέλλοντα»[1].
Έχουμε άλλωστε την ύψιστη δωρεά και ευλογία να είμαστε μέλη της αληθινής και
μοναδικής Εκκλησίας του Χριστού, τα οποία μπορούμε να ζούμε, ως τα μύχια της
ψυχής μας, το κοσμοσωτήριο γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου και Λυτρωτή μας
Χριστού και με αυτή την πίστη πορευόμαστε στον τραχύ επίγειο βίο μας. Έχουμε το
προνόμιο να ανήκουμε στην «Εκκλησία της
Αναστάσεως», όπως χαρακτηρίζεται η Ορθόδοξος Εκκλησία μας!
Θα προσεγγίσουμε
την χαρά της Αναστάσεως υπό την προϋπόθεση ότι θα βιώσουμε τα Θεία Παθήματα
στην πραγματική τους διάσταση και για τούτο η Αγία μας Εκκλησία φρόντισε να μας
παραθέσει αυτές τις άγιες ημέρες έναν πλούσιο πνευματικό ανεφοδιασμό, στις
λατρευτικές και λειτουργικές της ακολουθίες. Μέσω της υπέροχης υμνολογίας μας
εισάγει στο μυστήριο της σωτηρίας, όχι ως στείρα νοητική σύλληψη, αλλά ως
βιωματικό γεγονός. Η Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία μας, η Μία, Αγία, Καθολική και
Αποστολική Εκκλησία του Χριστού, καθοδηγούμενη από το Πανάγιο Πνεύμα, την «εις πάσαν την αλήθειαν» (Ιωάν.16,17),
θέτει σαφή όρια ανάμεσα στο υπερφυσικό και το φυσικό, ανάμεσα στο Θεό και τον
άνθρωπο, ανάμεσα στην Θεία Αποκάλυψη και την ανθρώπινη γνώση. Ένεκα τούτου, δεν
προβάλλει το «πως»της σωτηρίας μας,
η οποία είναι μυστήριο, αλλά στέκεται στο σωτήριο αποτέλεσμα, στην δια του
Χριστού απολύτρωσή μας.
Αντίθετα με την
Εκκλησία μας οι αιρέσεις, ως «σπέρματα
του διαβόλου», αποθεώνουν τον ανθρώπινο νου, θέλοντας τα πάντα εξηγούμενα
από αυτόν. Αυτή είναι άλλωστε η ουσία της αίρεσης, η πρόταξη της ατομικής
σκέψης σε σχέση με την αποκεκαλυμμένη αλήθεια της Εκκλησίας. Και είναι γνωστό
πως η αποθέωση του ανθρώπινου νου έλαβε χώρα στην αιρετική Δύση, με τον
σχολαστικισμό, την νοησιαρχία, στην οποία υπέταξαν την Θεία Αποκάλυψη και την
απογύμνωσαν από τον υπερβατικό και μυστικό της χαρακτήρα.
Μια τέτοια
χαρακτηριστική περίπτωση είναι και η φοβερή και υπερβαλλόντως βλάσφημη αίρεση «Περί της Ικανοποιήσεως της Θείας
Δικαιοσύνης», η οποία προσβάλλει καίρια το δόγμα περί σωτηρίας της
Εκκλησίας. Το εκκοσμικεύει, εντάσσοντάς το στην αντίληψη περί κοσμικού δικαίου,
στην έννοια της δικαιοσύνης, όπως την αντιλαμβάνεται ο κόσμος και δει στην
μεσαιωνική περί δικαιοσύνης αντίληψη που επικρατούσε όταν κυριαρχούσε στην
Ευρώπη ο φράγκικος απάνθρωπος φεουδαλισμός. Τότε που οι Φράγκοι ηγεμόνες
θεωρούνταν επί γης θεοί και οι υποτελείς τους ανδράποδα, επιβάλλοντας σ’ αυτούς
την οποιαδήποτε θέλησή τους.
Μέσα σε αυτό το
νοσηρό κλίμα ο Θεός έπαψε να πιστεύεται και να θεωρείται ως αγάπη και πηγή των
οικτιρμών, αλλά λογίστηκε ως κάποιος απόκοσμος φεουδάρχης και η συμπεριφορά του
ως μισάνθρωπη φεουδαλική εξουσία. Όπως λειτουργούσε η απάνθρωπη εξουσία των
φεουδαρχών, έτσι κατανοήθηκε και η «εξουσία»του Θεού. Όπως εφάρμοζαν εκείνοι το «δίκαιό»τους στους δουλοπάροικους υπηκόους τους με βία, έτσι όρισαν και το Θεό να
επιβάλλει το δικό του δίκαιο με βία, απανθρωπιά και «εξιλεωτικές»τιμωρίες. Όπως ζητούσαν και επέβαλλαν εκείνοι φρικτές
τιμωρίες και αντίποινα για προσβολές και αδικήματα στους υπηκόους τους, έτσι
και ο Θεός «απαιτεί»τιμωρίες,
αντίποινα και «εξιλεώσεις»από τους
ανθρώπους!
Τι είναι λοιπόν
αυτή η παπική πλάνη, η οποία κληρονομήθηκε και στους προτεστάντες; Μας το
εξηγεί ο θεολόγος κ. Ιωάννης Καρντάσης:
«Ένα από τα κύρια δογματικά θέματα, που
χωρίζουν την Ορθόδοξη Εκκλησία από τον Παπισμό είναι και αυτό της ικανοποίησης
της θ. δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία πρεσβεύει, ότι ο
θάνατος είναι δημιούργημα του Διαβόλου, ο δε Λόγος εσαρκώθη για να καταποντίσει
το κράτος του θανάτου (“θανάτω θάνατον πατήσας”), πράγμα που έγινε με την
σταύρωση και ανάστασή Του, για τον Παπισμό, ο θάνατος είναι δημιούργημα του
Θεού, ο δε Λόγος εσαρκώθη και εσταυρώθη προς ικανοποίηση της θείας δικαιοσύνης
και για να δώσει το καλό παράδειγμα της αγάπης και της υπακοής, ως προϋπόθεση
ένωσης με τον Θεό, αυτός δε ο θάνατος θα καταργηθεί με την β΄ παρουσία»[2].
Και διευκρινίζει:«Eκφράζει την εντελώς αντίθετη
δογματική θέση, που εδράζεται στη διαφορετική της άποψη έναντι του προπατορικού
αμαρτήματος και της δημιουργίας του Σατανά, τον οποίον θεωρεί ως όργανο και
υπηρέτη του Θεού προς τιμωρία του ανθρώπου ένεκα της θείας οργής (με την Ορθόδοξη
δογματική θέση να είναι βεβαίως εκ διαμέτρου αντίθετη)»[3].
Πιο συγκεκριμένα
η κακοδοξία αυτή έχει ως εξής, σύμφωνα με άλλο κείμενο: «Σύμφωνα με την άκρως κακόδοξη αυτή θεωρία, η πτώση του ανθρώπου δεν
εκλαμβάνεται ως αστοχία, ως μια λαθεμένη επιλογή, όπως διδάσκει η Εκκλησία,
αλλά ως “προσβολή της Θείας Δικαιοσύνης και του μεγαλείου του Θεού”. Η πτώση
των Πρωτοπλάστων αποτέλεσε μια τρομακτικών διαστάσεων ύβρη και προσβολή κατά
του Δημιουργού, προκαλώντας μια μεγάλη ενοχή, με την παράβαση του αιώνιου θείου
νόμου. Ήταν δε τόσο μεγάλη η προσβολή κατά του Θεού, όσο και η αξία του
προσβαλλόμενου Θεού. Γι’ αυτό απαιτούνταν ανάλογη εξιλέωση, για την
αποκατάσταση της “τρωθείσας θείας μεγαλειότητας και της ηθικής τάξεως”. Ο
προσβαλλόμενος Θεός διατελούσε σε θυμό και μόνιμη αγανάκτηση και απέχθεια
εναντίον του ανθρωπίνου γένους, το οποίο έπρεπε να υποστεί τις συνέπειες της
προσβολής κατά του Θεού. Για τούτο ο Θεός δημιούργησε τον θάνατο, ως “δίκαιη
τιμωρία”. Σύμφωνα με την βλάσφημη αυτή πλάνη, το θάνατο δημιούργησε ο Θεός και
όχι oδιάβολος, όπως διδάσκει η Εκκλησία!
Και όχι μόνον ο θάνατος, αλλά και η κόλαση είναι δημιούργημα του Θεού, για την “δίκαιη
τιμωρία” του πεσόντος στην αμαρτία ανθρώπου. Μάλιστα, όπως αναφέρεται σε παπικά
“θεολογικά” κείμενα, στηριζόμενα σε ένα από τα πολλά ατυχή θεωρήματα του ι.
Αυγουστίνου, ο Θεός ευφραίνεται βλέποντας τους κολασμένους να βασανίζονται και
τέρπεται ακούγοντας τις φρικτές οιμωγές τους! Αλλά ούτε ο θάνατος, ούτε η
κόλαση, ως έσχατη τιμωρία, ήταν αρκετά να κατευνάσουν τον “θείο θυμό”, να
ικανοποιήσουν την “διασαλευθείσα ηθική τάξη” και την “τρωθείσα Θεία Δικαιοσύνη”.
Έπρεπε να υπάρξει άλλου είδους “εξιλέωση”, πολύ μεγάλη, ανάλογη του μεγέθους
της θεία μεγαλειότητας. Και αν ακόμα είχε “θυσιασθεί” ολόκληρο το ανθρώπινο
γένος, ως “θυσία εξιλέωσης”, και πάλι δεν θα μπορούσε να καταλαγιάσει η “θεία
οργή”! Έπρεπε να θυσιαστεί κάτι ανώτερο από τον άνθρωπο. Γι’ αυτό επιλέχτηκε να
θυσιαστεί ο Υιός του Θεού στη θέση του ανθρώπου. Να τιμωρηθεί Εκείνος στη θέση
του ανθρώπου, να χύσει το αίμα Του για να ικανοποιηθεί ο “οργισμένος” ουράνιος
Πατέρας! Έπρεπε να πονέσει και να πεθάνει, με τον επώδυνο θάνατο του σταυρού,
στη θέση των αμαρτωλών ανθρώπων, προσφέροντας το αίμα Του “λύτρο εξαγοράς” στο
Θεό, προκειμένου να κατευναστεί ο θυμός του Πατέρα, να του προσφέρει άπειρη
ικανοποίηση, για να δώσει την νομική συγχώρηση των αμαρτιών. Ο Χριστός
πάσχοντας και χύνοντας το αίμα Του στο Γολγοθά, προσέφερε δεκτή θυσία στον “οργισμένο”
ουράνιο Πατέρα, κατευνάστηκε ο θυμός του, ικανοποιήθηκε η Θεία Δικαιοσύνη,
αποκαταστάθηκε η ηθική τάξη και έτσι συντελέστηκε η σωτηρία! Ο Χριστός
σαρκώθηκε για να ικανοποιήσει την Θεία Δικαιοσύνη, να κατευνάσει την θεία οργή
και να αποκαταστήσει την ηθική τάξη και όχι να απολυτρώσει τον άνθρωπο από την
αιχμαλωσία του Σατανά, την δουλεία της αμαρτίας, τη φθορά και το θάνατο, να
ενώσει τον άνθρωπο με το Θεό και να τον θεώσει, όπως δοξάζει η Εκκλησία. Εφόσον
“ικανοποιήθηκε” η θεία δικαιοσύνη αυτόματα συντελέστηκε και η σωτηρία του
ανθρώπου!»[4].
Η αντιχριστιανική και άκρως βλάσφημη αυτή
δοξασία «πρωτοεμφανίζεται σε έργα του
Αρχιεπισκόπου του Canterbury Άνσελμου (1033-1109), ιδρυτή του Σχολαστικισμού
στη Δύση και αγίου από τον Παπισμό. Συνέγραψε το έργο: Cur Deus homo? (Γιατί ο
Θεός (έγινε) άνθρωπος;), στο οποίον διαπραγματεύεται τη θεωρία της λύτρωσης.
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, που στηρίζεται στη φεουδαλική διάρθρωση της
κοινωνίας, ο πεπερασμένος άνθρωπος διέπραξε ένα έγκλημα (αμάρτημα) κατά του
απείρου Θεού. Στη φεουδαλική κοινωνία, ο προσβάλλων αναγκαζόταν να παράσχει
ικανοποίηση ή να καταβάλει αποζημίωση στον προσβληθέντα, που ήταν ανάλογη προς
τη θέση του τελευταίου. Έτσι, ένα έγκλημα εναντίον ενός βασιλιά απαιτούσε
μεγαλύτερη ικανοποίηση από ένα έγκλημα εναντίον ενός βαρώνου κ.ο.κ. Σύμφωνα με
αυτόν τον τρόπο σκέψης, ο πεπερασμένος άνθρωπος, αφού δεν μπορούσε ποτέ να
παράσχει ικανοποίηση στον άπειρο Θεό, θα έπρεπε να περιμένει μόνο τον αιώνιο
θάνατο. Το όργανο για την επαναφορά του ανθρώπου σε μια ορθή σχέση με τον Θεό
θα έπρεπε να είναι ένας Θεάνθρωπος (Χριστός), με του οποίου την άπειρη αξία ο
άνθρωπος εξαγνίστηκε σε μια πράξη συνεργασίας –αναδημιουργίας»[5].
Αυτή την
κακόδοξη θεωρία και πλάνη την υιοθέτησε και ο Θωμάς Ακινάτης (1225-1274), δίνοντάς της πιο σαφή καθορισμό, ως
προς το περιεχόμενό της, την οποία όρισε ως «διδασκαλία της Εκκλησίας»και «επικυρώθηκε με τη σύνοδο του Τριδέντου, η οποία καθόρισε ότι η
αξιομισθία του ανθρώπου αδυνατεί να προσφέρει τη σωτηρία, εκτός αν συναφθεί με
την αξιομισθία του Χριστού. Διέκρινε δε δυο είδη ποινών, την αιώνια και την
πρόσκαιρη. Από την πρώτη απαλλάσσεται ο άνθρωπος μόνο δια του σταυρικού θανάτου
του Χριστού, ενώ από τη δεύτερη με τα έργα της μετανοίας. Οι λυσίποινες αυτές
αφέσεις αμαρτιών βάσει των αξιομισθιών του Χριστού και των Αγίων προφανώς
βασίζονται στην εκδοχή περί ικανοποιήσεως της θ. δικαιοσύνης. Εν προκειμένω
εξαγοράζονται μόνον οι πρόσκαιρες ποινές και όχι οι αιώνιες, οι οποίες
εξαλείφονται μόνο δια του σταυρικού θανάτου»[6].
Τέλος η Α΄ «Σύνοδος»του Βατικανού
(1870), την όρισε «δόγμα πίστεως»για την παπική «εκκλησία», που
σημαίνει ότι είναι υποχρεωτική πίστη για τους πιστούς της παπικής «εκκλησίας»,με «σωτηριολογικές» συνέπειες!
Ο Καθηγητής Ν. Ματσούκας διευκρινίζει: «Η θεωρία αυτή του Άνσελμου ορμάται εκ
προϋποθέσεων και σκέψεων ξένων προς την βιβλική και την ανατολική πατερική
διδασκαλία. Η θεωρία αυτή δεν μπορεί να στηριχθεί εις τας παραστάσεις περί “θυσίας”
και “λύτρου” υπέρ των ανθρώπων, ως αναπτύσσεται εις την ορθόδοξη ανατολική
παράδοση, όπου εξαίρεται η πράξη του Σταυρού ως προσφορά υπέρ του ανθρώπου και
όπου δεν γίνεται λόγος περί της συνδιαλλαγής της αγάπης και της δικαιοσύνης στο
Θεό. Η ερμηνεία αυτή του απολυτρωτικού έργου μετατόπισε το πρόβλημα από την
ανθρώπινη περιοχή στη θεία. Η βιβλική διδασκαλία και η Ορθόδοξη παράδοση
δέχονται το απολυτρωτικό έργο ως προελθόν εκ της αγάπης του Θεού, ο οποίος
εισέβαλε στην ιστορία και ελευθέρωσε τον άνθρωπο από τα χέρια του Διαβόλου και
από τη δύναμη της φθοράς και την άλωση από το κράτος του θανάτου»[7].
Ο μακαριστός Καθηγητής π. Ιωάννης Ρωμανίδηςεπισημαίνει τις σοβαρότατες συνέπειες που έχει αυτή η παπική βλάσφημη πλάνη
όσον αφορά την σωτηρία: «Η εν τη Δύσει
επικρατούσα περί απολυτρώσεως διδασκαλία είναι εν γενικαίς γραμμαίς η περί
ικανοποιήσεως θεωρία του Ανσέλμου, η οποία δεν προϋποθέτει ως αναγκαίαν την
συνεχή και αδιάκοπον κοινωνίαν και παρουσίαν του Χριστού εν τοις σώμασι των
πεφωτισμένων, όπου δε η προϋπόθεσις αύτη δια βιβλικούς λόγους απαντά, είναι
δευτερευούσης σημασίας. Εφ’ όσον δια της σταυρικής θυσίας του Κυρίου
ικανοποιείται η θεία δικαιοσύνη, δεν υπάρχει πλέον ουσιαστική ανάγκη της
διαρκούς και πραγματικής εν τη Εκκλησία παρουσίας Αυτού προς σωτηρίαν των
πιστών»[8].
Η βλάσφημη περί
ικανοποιήσεως της θείας δικαιοσύνης θεωρία αντίκειται απόλυτα στην βιβλική και
αγιοπατερική γραμματεία. Ο απόστολος Παύλος είναι σαφής: «Ἐπεὶ οὖν τὰ παιδία κεκοινώνηκεν αἵματος καὶ σαρκός, καὶ αὐτὸς (ο
Χριστός) παραπλησίως μετέσχεν τῶν αὐτῶν, ἵνα διὰ τοῦ θανάτου καταργήσῃ τὸν τὸ
κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τουτέστιν τὸν διάβολον, καὶ ἀπαλλάξῃ τούτους ὅσοι
φόβῳ θανάτου διὰ παντὸς τοῦ ζῆν ἔνοχοι ἦσαν δουλείας» (Εβρ.2,14-15). Το
Πάθος τουΚυρίου έγινε για να καταργήσει
με το δικό Του θάνατο, τον δικό μας θάνατο και όχι να «ικανοποιήσει την θεία δικαιοσύνη»! Ο Χριστός έγινε άνθρωπος για να
καταργήσει «τήν ἁμαρτίαν ἐν τῇ σαρκί αὐτοῦ,
ἵνα οἱ ἐν τῷ Ἀδάμ ἀποθνήσκοντες, ζωοποιηθῶσιν ἐν αὐτῷ». Και γι’ αυτό ήταν
αναγκαία η Ενανθρώπησή Του, αλλά και το Πάθος Του, «ἔδει αὐτὸν πολλάκις παθεῖν … εἰς ἀθέτησιν ἁμαρτίας διὰ τῆς θυσίας αὐτοῦ
πεφανέρωται» (Εβρ.9,26). Και διευκρινίζει ο μεγάλος Απόστολος: «ὁ Θεὸς τὸν ἑαυτοῦ υἱὸν πέμψας ἐν ὁμοιώματι
σαρκὸς ἁμαρτίας καὶ περὶ ἁμαρτίας, κατέκρινε τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ σαρκί»
(Ρωμ.8,3), μη αφήνοντας κανένα περιθώριο να νοηθεί η Ενανθρώπηση και το Πάθος
του Κυρίου διαφορετικά, παρά μόνο να σώσει τον άνθρωπο από την αιχμαλωσία του
Σατανά, τη δουλεία της αμαρτίας, τη φθορά και το θάνατο.
Πουθενά, επίσης,
στα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας μας δεν συναντάται αυτή η παπική
κακοδοξία.Η πατερική περί σωτηρίας
διδασκαλία είναι απόλυτα σύμφωνη και απηχεί την βιβλική αποκάλυψη περί σωτηρίας
του ανθρώπου. Μεγάλοι Πατέρες όπως οι Άγ.
Ειρηναίος, Μ. Αθανάσιος, Κύριλλος Αλεξανδρείας, Γρηγόριος Θεολόγος, Ιωάννης
Χρυσόστομος, Μάξιμος Ομολογητής, Νικόλαος Καβάσιλας, Γρηγόριος Παλαμά κ.ά. ορίζουν
την σωτηρία μας ως ύψιστο δείγμα της θείας αγάπης, η οποία φθάνει και ως την
θυσία του σαρκωμένου Υιού και Λόγου του Θεού.
Ο Άγιος Γρηγόριος Θεολόγοςαναφέρει
χαρακτηριστικά: «τις ο λόγος, Μονογενούς
αίμα τέρπειν Πατέρα, ως ουδέ τον Ισαάκ εδέξατο παρά του πατρός προσφερόμενον,
αλλ’ αντηλλάξατο την θυσίαν, κριόν αντιδούς του λογικού θύματος; Ή δήλον, ότι
λαμβάνει μεν ο Πατήρ, ουκ αιτήσας, ουδέ δεηθείς, αλλά δια την οικονομίαν, και
το χρήναι αγιασθήναι τω ανθρωπίνω του Θεού τον άνθρωπον. ιν’ αυτός ημάς
εξέληται, του τυράννου βία κρατήσας, και προς εαυτόν επαναγάγη δια του Υιού
μεσιτεύσαντος, και εις τιμήν του Πατρός τούτο οικονομήσαντος, ώ τα πάντα
παραχωρών φαίνεται»[9]!
Ο Μ. Αθανάσιος έγραψε πως: «η ημών αιτία
εκείνω γέγονε πρόφασις της καθόδου, και η ημών παράβασις του Λόγου την
φιλανθρωπίαν εξεκαλέσατο, ώστε και εις ημάς φθάσαι και φανήναι τον Κύριον εν
ανθρώποις»[10]και«Αυτός γαρ ενηνθρώπησεν ίνα
ημείς θεοποιηθώμεν και της εκείνου Ενσωματώσεως ημείς γεγόναμεν υπόθεσις»[11]
. Ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων αποφάνθηκε: «...Ἀνέλαβε
τό ὅμοιον ἡμῶν ἐξ ἡμῶν ὁ Κύριος ἵνα τήν ἀνθρωπότητα σώση..., ἵνα τῷ λείποντι
μείζονα δῶ τήν χάριν, ἵνα ἡ ἀνθρωπότης ἡ ἁμαρτωλός Θεοῦ γένηται κοινωνός...
Δέλεαρ τοίνυν τοῦ θανάτου γέγονε τό σῶμα, ἵνα ἐλπίσας καταπιεῖν ὁ δράκων, ἐξεμέση
καί τούς ἤδη καταποθέντας....»[12]και όχι να «ικανοποιήσει» κάποια «τρωθείσα θεία δικαιοσύνη». Για τον Άγιο Γρηγόριο Νύσσηςη αμαρτία είναι «αλλοτρίωση
από τον Θεό»και για τον Άγιο Μάξιμο
Ομολογητή«ασθένεια», η οποία
θεραπεύεται μόνο δια της μετανοίας και της συγχωρήσεως από μέρους του
φιλάνθρωπου Θεού. Πουθενά δεν θα βρούμε να μιλάνε οι Πατέρες για τη θεραπεία
της αμαρτίας με καταδίκες, τιμωρίες και ενοχές. Ο κολασμός της βρίσκεται μέσα
στην ουσία της αμαρτίας, ήτοι στον εθελούσιο αποκλεισμό της κοινωνίας του
αμαρτωλού με το Θεό. Αυτός είναι ο πραγματικός κολασμός, ασύγκριτα πιο οδυνηρός
και από τις «εξιλεωτικές τιμωρίες»που
πρεσβεύει ο αιρετικός δυτικός Χριστιανισμός.
Αντίθετα όμως
για τους δυτικούς (ι. Αυγουστίνο,
Άνσελμο, Θωμά Ακινάτη, Λούθηρο, κλπ) η αμαρτία δεν θεωρείται πνευματική
ασθένεια, αστοχία, αλλά «παράβαση νόμου»και ως εκ τούτου απαιτείται
ανάλογη τιμωρία για εξιλέωση. Είναι
χαρακτηριστική η ρήση του παπικού «θεολόγου» J. Phole: «Η ενσάρκωση
μπορεί να εννοηθεί ως αναγκαίος όρος της απολύτρωσης, μόνο κάτω από την
προϋπόθεση ότι ο Θεός απαίτησε επαρκή (δηλ. άπειρη) ικανοποίηση για τις
αμαρτίες των ανθρώπων»[13].
Γι’ αυτό η δυτική παράδοση δίνει ιδιαίτερη «σωτηριολογική»σημασία στην Σταύρωση του Χριστού και λιγότερο, έως ελάχιστη στην Ανάσταση, η
οποία είναι για μας τους ορθοδόξους η πραγματική νίκη επί του θανάτου, «θανάτω θάνατον πατήσας»!
Δυστυχώς η
κακόδοξη και βλάσφημη αυτή πλάνη είχε τρομακτικές και ανεπανόρθωτες συνέπειες
στην δυτική χριστιανοσύνη. «Ο αιώνιος και άτρεπτος, ο “αεί ωσαύτως ον”
Θεός, ο “χθες και σήμερον ο αυτός και εις τους αιώνας” παρουσιάζεται να
τρέπεται, να αλλοιώνεται, να αλλάζει διαθέσεις, να κυριαρχείται από ανθρώπινα
πάθη, όπως ο θυμός και η εκδίκηση, να διακατέχεται από “αναγκαιότητες”, όπως
είναι η “ικανοποίηση της δικαιοσύνης” του. Να απαιτεί συναλλαγές, τύπου δούναι
και λαβείν, για να αλλάξει διάθεση. Διαστρεβλώνεται πλήρως η αγαθή του φύση,
όπως τη δίδαξε ο Χριστός. Δεν είναι ο στοργικός Πατέρας της παραβολής του
ασώτου υιού, αλλά άτεγκτος και ανελέητος, ο οποίος “διψά” για εκδίκηση και “απολαμβάνει”
την “δίκαιη τιμωρία” των αμαρτωλών. Δεν είναι ομανιακά αγαπών τον άνθρωπο, αλλά ένα φοβερό απόκοσμο φόβητρο, ένας “τρομοκράτης
θεός”, απαράλλακτος των “θεών” του παγανισμού. Δεν εμπνέει αγάπη, ηρεμία,
στοργή, τρυφερότητα, εμπιστοσύνη, ασφάλεια και ελπίδα, αλλά φόβο και τρόμο.
Αυτή η τρομακτική διαστρέβλωση της εννοίας του Θεού συντέλεσε τα μέγιστα στην
απέχθεια του δυτικού ανθρώπου να τον αποδεχτεί, γέννησε την αθεΐα και τον
οδήγησε σε φοβερά αδιέξοδα. Φυσικά πρόκειται για επινόηση και δημιουργία ενός
άλλου “θεού” ανύπαρκτου, ένα φρικτό είδωλο, απόλυτα αντίθετου με τον Θεό της
ανόθευτης χριστιανικής πίστεως. Μαζί διαστρεβλώθηκε και αποσαρθρώθηκε πλήρως
και η περί της Θείας Οικονομίας διδασκαλία της Εκκλησίας μας. Ο Χριστός “αναγκάστηκε”
να σαρκωθεί, όχι να απολυτρώσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, τη φθορά και τον
θάνατο, αλλά από το “θείο θυμό”, για να “ικανοποιήσει” την “τρωθείσα θεία
δικαιοσύνη”! Η υπέρτατη θεία δωρεά της σωτηρίας κατανοείται ως μια δικανική
διαδικασία, απογυμνωμένη πλήρως από το στοιχείο της αγάπης του Θεού. Εφόσον η
σωτηρία είναι αποτέλεσμα συναλλαγής και δικανικών κανόνων, υπερτονίζεται η
επιτέλεση “καλών έργων” και υποβιβάζεται η εσωτερική αλλαγή του ανθρώπου, η
συνεχής μετάνοια, η οποία προσελκύει τη θεία χάρη και τον αγιασμό, με απώτερο
στόχο την θέωση. Όσα περισσότερα “καλά έργα” επιτελεί ο πιστός, τόσο
περισσότερο “ευαρεστεί” το Θεό. Οι άγιοι “αγίασαν” επιτελώντας περισσότερα από
όσα χρειάζονταν και αυτά τα “περισσευούμενα” τα διαχειρίζεται ο “Πάπας”,
πουλώντας τα σε όσους τους “λείπουν”, με τα γνωστά “συγχωροχάρτια”»[14]!
Όπως τόνισε σε
περισπούδαστο σύγγραμμά του[15]και ο σεπτός Ποιμενάρχης μας, η βλάσφημη και σατανικής εμπνεύσεως αυτή πλάνη
του Παπισμού, έμελλε να έχει τρομακτικές συνέπειες στη δυτική χριστιανοσύνη,
διαστρεβλώνοντας ριζικά την έννοια του αγαθού Θεού της αγάπης και των
οικτιρμών. Τονίζει και κάτι άλλο πολύ σημαντικό: «Οὕτω δέ διεμορφώθη ἕν παράλογον καί αἱρετικόν, σύστημα νομικῶν σχέσεων
μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, καί τῶν πνευματικῶν, ἐν γένει, κτισμάτων, καί τοῦ Θεοῦ,
διότι δέν κατενοήθη ἐπαρκῶς ἡ ἔννοια τῆς ὑπό τοῦ Θεοῦ δωρηθείσης, εἰς τά
πνευματικά κτίσματα, ἐνσυνειδήτου ἐλευθερίας καί ἐθεωρήθη ἀδύνατος ἡ ὕπαρξις ἐλευθέρων
βουλήσεων οὐχί μόνον ἀντικειμένων εἰς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ ἀλλά καί ἀντενεργουσῶν
εἰς τό ἔργον Αὐτοῦ. […] δέν εὑρέθη ἄλλο τοιοῦτον ἐξιλαστήριον θῦμα καί ἀντάλλαγμα
εἰμή ἡ Σταυρική θυσία τοῦ Κυρίου, τοῦ τελείως ἀθώου δηλαδή καί ἀναμαρτήτου ἀνθρώπου,
ἐν ὦ, προσέτι, θά ἐνώκει ὁ “ἐν μορφῇ Θεοῦ ἀνάρχως ὑπάρχων” (πρός Φιλιππ.Β΄6) αἰώνιος
Λόγος - Θεός. Ὁ Θεάνθρωπος! Διότι μόνον τοιαύτη θυσία θά ἦτο δυνατον νά ἐξευμενίσῃ
πλήρως τόν οὕτω πως προσβληθέντα! καί ἐξοργισθέντα! Θεόν. Ἡ θυσία δηλαδή τοῦ
Θεανθρώπου!»[16].
Ο Θεός κατέστησε τον Μονογενή και αγαπητό Του Υιό, εξιλαστήριο θύμα της οργής
Του! Προφανώς χειρότερη διαστροφή της περί Θεού αντιλήψεως δεν θα μπορούσε να
υπάρξει! Εκτείνοντας το παράλογο αυτής τα πλάνης θεωρούμε πως, εφόσον ο Υιός
είναι ενωμένος με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, ως μία ουσία, ο Θεός «θυσίασε»εν τέλει τον ίδιο τον εαυτό
Του, προκειμένου να κατευνάσει την οργή Του! Ο Θεός έπεσε θύμα του ιδίου του
εαυτού Του, για να ικανοποιήσει ένα φρικτό πάθος Του!
Αυτόν το
αλλόκοτο και σαδιστή «Θεό» απέρριψε
ο δυτικός κόσμος, προτιμώντας τον αγνωστικισμό και προωθώντας την σύγχρονη
αθεΐα! Μάλιστα ο Νίτσε, μέσα στον αθεϊστικό του παραλογισμό, πρόβαλλε και μια
αναντίρρητη φρικτή πραγματικότητα, τον «θάνατο» του Θεού από την δυτική
οιστρηλατημένη νοησιαρχία και την δημιουργία ενός θλιβερού ειδώλου Του, «κατ’ εικόνα και ομοίωση»του αιρετικού
αλλοτριωμένου, από τον φραγκισμό, ευρωπαίου ανθρώπου. Αυτή είναι άλλωστε και η κύρια αιτία της
πνευματικής, ηθικής και κοινωνικής αποστασίας των νεωτέρων χρόνων του δυτικού
Χριστιανισμού, από την αυθεντικότητά του! Και ας μην ψάχνουμε λοιπόν αλλού τις
αιτίες της σύγχρονης πολύπλευρης κατάπτωσης!
Κλείνουμε την
ανακοίνωσή μας εκφράζοντας την εξής εύλογη απορία: Γιατί δεν αποτέλεσε και αυτή
η φρικώδης παπική πλάνη αντικείμενο συζήτησης στους μικτούς θεολογικούς
διαλόγους Ορθοδόξων – Ρ/Καθολικών; Διερωτόμαστε: οι ορθόδοξοι συμμετέχοντες σ’
αυτούς δεν θεωρούν απαραίτητο να τεθεί και αυτή η σοβαρή πλάνη στο τραπέζι των
συζητήσεων; Είναι δυνατόν ποτέ να δεχτούμε «ένωση»με τους παπικούς, αποδεχόμενοι (και) αυτή την κακοδοξία, η οποία στρεβλώνει,
όπως προαναφέραμε, ριζικά την περί Θεού και Θείας Οικονομίας βιβλική και
πατερική διδασκαλία;
Ευχόμαστε στου
αγαπητούς αναγνώστες μας καλή και ευλογημένη Μεγάλη Εβδομάδα, καλό και
ευλογημένο Πάσχα!
Κατά τη Μεγάλη Εβδομάδαπου ανοίγεται ήδη
μπροστά μας, ο Χριστός πραγματοποιεί την πορεία που είχε πολλές φορές προαναγγείλει,
προετοιμάζοντας τους μαθητές του για τα επικείμενα Πάθη και την Ανάστασή του. «Μέλλει
ο Υιός του ανθρώπου παραδίδοσθαι εις χείρας ανθρώπων και αποκτενούσιν αυτόν και
τη τρίτη ημέρα εγερθήσεται» (Ματθ. 17, 22-23).
Την πορεία
αυτή μας υπενθυμίζει από την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας η Εκκλησία. Από το
βράδυ κιόλας της Κυριακής των Βαΐων, όπου ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης
Δευτέρας και ξεκινάει η πρώτη ακολουθία του
Νυμφίου, ακούμε το Κάθισμα: «Τα πάθη τα σεπτά η παρούσα ημέρα ως φώτα
σωστικά ανατέλλει τω κόσμω». Αν και πρόκειται για την πιο επώδυνη διαδικασία
που γνώρισε ποτέ ο κόσμος, όμως τα Πάθη είναι δόξα και λαμπρότητα για τον
Χριστό. Ακτινοβολούν στον κόσμο σαν φώτα σωτήρια, όπως προβάλλει ο ήλιος το
πρωί και φωτίζει με τις ακτίνες του τα πάντα.
Η πρώτη λοιπόν
ημέρα που παρουσιάζει «των παθών του Κυρίου τας απαρχάς», ήδη «λαμπροφορεί». Δοξάζουμε
ευγνώμονα, πανηγυρίζουμε «την απόρρητον Λόγου Θεού κατάβασιν», δεν μοιρολογούμε
για τα βάσανα του Χριστού με άρρωστους συναισθηματισμούς.
Η σταυρική
πορεία του Κυρίου υποσημαίνεται ακριβώς με την παραβολή του αμπελώνος, που
ακούμε ήδη στην ευαγγελική περικοπή από την πρώτη βραδιά. Εκεί οι κακοί γεωργοί
έδειραν, απέκτειναν, λιθοβόλησαν τους δούλους που απέστειλε το αφεντικό τους
για να παραλάβουν τους καρπούς. Εν συνεχεία σκέφτηκαν να κάνουν το ίδιο και
στον υιό του κυρίου τους. «Δεύτε αποκτείνωμεν αυτόν και κατάσχωμεν την
κληρονομίαν αυτού». Έτσι λοιπόν τον συνέλαβαν και «εξέβαλον έξω του αμπελώνος
και απέκτειναν αυτόν».
Αποδοκιμάζεται
λοιπόν ο Χριστός, εξοντώνεται από τους ανθρώπους που ο ίδιος έβαλε για να
φροντίζουν τα δικά του. Καταδέχεται «σταυρόν, ετασμούς (ανακρίσεις) και
μάστιγας, Πιλάτω κρινόμενος». Ραπίζεται στο πρόσωπο από δούλους, ανέχεται τα
πάντα, «ίνα σώση τον άνθρωπον».
Μα ο θάνατος
δεν είναι το τέλος του, όπως νόμισαν οι φονείς του. Είναι μεν ο λίθος που τον «απεδοκίμασαν
οι οικοδομούντες», που τον πέταξαν ως ακατάλληλο για χτίσιμο, αλλά ο λίθος «ούτος
εγενήθη εις κεφαλήν γωνίας». Έγινε ακρογωνιαίος. Το αγκωνάρι που κρατάει όλη
την οικοδομή. «Παρά Κυρίου εγένετο αύτη». Θεμελιώθηκε ατράνταχτα πάνω στο αίμα
του Χριστού. Κανένας δεν μπορεί να την γκρεμίσει πλέον. Η θαυμαστή αυτή οικοδομή
είναι η Εκκλησία (Ματθ. 21, 33-42).
Πάνω της μας
καλεί να χτιστούμε κι εμείς. «Θεού οικοδομή εστε», λέει (διά Παύλου) ο Χριστός.
Ο Λόγος αυτός αποτελεί
ένα άνθος της αυθεντικής Ορθόδοξης πνευματικότητας του Αγίου. Αναμφίβολα, στο
κείμενο αυτό η συνείδησή του εξωτερικεύεται με την καθολικότητα του φωτισμένου∙
συνείδηση που συναιρεί όλη την φιλανθρωπία της ένσαρκης οικονομίας του Χριστού.
Στον Λόγο αυτό
αποτυπώνεται η μέριμνα του Ποιμένος, η μέριμνα της σωτηρίας των πιστών με την
επίγνωση των ορίων της Μετανοίας.
Να θυμηθούμε, ότι οι κατηχούμενοιεβαπτίζοντο σε ορισμένες ημέρες, στις οποίες
συμπεριελαμβάνετο και η Κυριακή του Πάσχα: Γι’ αυτό και ο Ι. Χρυσόστομος
απευθύνει τον Λόγο του στους κατηχουμένους –
νεοφώτιστους, αναλύοντας το βαθύτερο νόημα της Αναστάσεως
(Βλέπε Πατρολογία Migne: Patrologiacgraecaecursuscompletes 59, 721-724).
Ο Λόγος του Ι.
Χρυσοστόμου εστιάζεται στη λυτρωτική σημασία της Αναστάσεως του Χριστού, ο
οποίος κατελθών στον Άδη κατέλυσε την εξουσίαν του Άδη, γενόμενος (ο Κύριος)
προάγγελος της παγκόσμιας αναστάσεως των κεκοιμημένων. Ακριβώς με την συνειδητή
(προετοιμασμένη) συμμετοχή μας στο Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας, σωζώμεθα!
Προσέχοντες (κατά το
δυνατόν) τις δυσκολίες της αρχαΐζουσας γλώσσας του κειμένου – Λόγου,
βοηθούμενοι όμως από το γλαφυρόν – υψηλόν και περίτεχνον της γλώσσας του Ι.
Χρυσοστόμου, διακρίνουμε στο Λόγο του (σε αλληλουχία νοημάτων, ενότητάς τους),
τις εξής ενότητες (πέντε νομίζω):
α) «Ει τις
ευσεβής…πανηγύρεως»
Το κάλεσμα του Ι.
Χρυσοστόμου ξεκινά από την γνώση της Αγίας Γραφής, από την Αποστολική
παραδεδομένη διδασκαλία – χριστιανοσύνη, και προχωρεί με τις πνευματικές
εμπειρίες του, που αφομοίωσε στην Λειτουργική Άσκησή του, ποθώντας ανάσταση και
ξαναγέννημα του εαυτού του και των πιστών (ποιμνίου).
β) «Ει τις δούλος…
και την πρόθεσιν επαινεί»
Ο Ι. Χρυσόστομος
αισθάνεται την ανάγκη επιτάχυνσης της μετανοίας – σωτηρίας των μη επαρκώς
προετοιμασμένων (καλοπροαίρετων) πιστών∙ επικαλούμενος την μακροθυμία και το
έλεος του Χριστού, τους καλεί στο Μυστήριο της Θ. Κοινωνίας, στην βίωση της
Αναστάσεως του Χριστού.
γ) «Ουκούν εισέλθετε…
συγγνώμη γαρ εκ του τάφου ανέτειλε»
Υπάρχει νοηματική
συγγένεια με την ανωτέρω (β) ενότητα. Μετά το επεξηγηματικό κάλεσμα, τους
προτρέπει στην Θεία Κοινωνία, στην Ευχαριστιακή οργάνωση της ζωής τους.
δ) «Μηδείς φοβείσω
θάνατον… ουδείς εν των μνήματι»
Θάνατος! Ένας όρος
περιεκτικός, εκφραστικός πολλών πραγμάτων (παραστατικός όρος), που δημιουργεί
σε πολλούς ανθρώπους υπαρξιακό άγχος (αγχόνη), ως λεκτική και υπαρξιακή αγωνία.
Ο έντονος παλμός της
πνευματικής ζωής (χάρις Θεού), δημιουργεί την γαλήνια (εν Χριστώ) προσπέλαση
στο μυστήριο του θανάτου, χωρίς φόβο. Πάντοτε ο θάνατος αποτελεί επικαιρότητατου ανθρώπου, φόβος του, όταν μάλιστα ο
άνθρωπος αφήνει πίσω του περιφρονητικά την Ορθόδοξη πνευματική ζωή στην
Εκκλησία. Με την Ανάσταση του Χριστού, ο θάνατος δεν είναι πλέον ο αρνητικός
παράγοντας της πρόσκαιρης ζωής μας.
ε) «Χριστός γαρ
εγερθείς… απαρχή των κεκοιμημένων εγένετο»
Ακόμη και ο μεγάλος
φιλόσοφος Καρλ Γιάσπερςέχει εισάγει στο λόγο
του τη μέριμνα των εσχάτων∙ συγκλίνει (φιλοσοφικά) προς τη διδασκαλία της
Γραφής. Γράφει: «οι νεκροί θα αναστηθούν με μια πράξη του Θεού, που θα τους
ξαναζωντανέψει με τα σώματά τους. Την έσχατη ημέρα, θα αναστήσει τους νεκρούς
από τους τάφους τους για την Τελευταία Κρίση» («Μαθήματα Φιλοσοφίας» Σελ. 182 –
Εκδ. ΑΡΜΟΣ).
Το νοηματικό επίκεντρο
(κεντρική ιδέα) του Λόγου του Αγίου, που είναι το γεγονός της Λυτρώσεως του
ανθρώπου δια της Αναστάσεως του Χριστού, δια της καθόδου του Κυρίου στον Άδη,
ενισχύεται (το επίκεντρο αυτό) με το συμπαγές (κατά λογική τάξη) ύφος του Ι.
Πατρός. Πειθαρχημένα τα νοήματα του Λόγου αναπτύσσονται με σχήματα λειτουργικότητας και στόχου, δηλ.:
α) Toκείμενο αρχίζει με οκτώ (8) υποθετικούς λόγους καθηλωτικούς, που
σκορπίζουν παρηγοριά και υπόσχεση σωτηρίας
β) Το κείμενο περιέχει
πολλές αντιθέσεις, όπως: «πλούσιοι – πτωχοί»,«εγκρατείς – ράθυμοι», «έλαβε σώμα – περιέτυχε
Θεώ», «έλαβε γην – συνήντησεν ουρανώ».
γ) Υπογραμμίζουμε και το
γλωσσικό θησαυρό των ερωτήσεων, δηλ.: «που σου… κέντρον»,
«πού…νίκος».
δ) Στο αναπεπταμένο
πεδίο της θεολογικής γνώσεώς του, ο Ι. Πατήρ χρησιμοποιεί επανόδους – επαναφορές: «Μηδείς… πενίαν», «Μηδείς… πταίσματα», «Μηδείς…
θάνατον», «Επικράνθη… Επικράνθη…. Επικράνθη… Επικράνθη», καθώς και «έλαβε
σώμα…», «έλαβεν όπως έβλεπε», «έλαβε γην…».Επίσης συσχετίζει τα
προηγούμενα με την Ανάσταση του Χριστού:
ε) «Ανέστη Χριστός… καταβέβλησαι», «Ανέστη Χριστός… δαίμονες», «Ανέστη
Χριστός… άγγελοι», «Ανέστη Χριστός… πολιτεύεται» και «Ανέστη Χριστός… ουδείς εν
τω μνήματι».
στ) Χρησιμοποιεί ο Ιερός
Χρυσόστομος και σχήματα με το χαρακτήρα του
απροσδόκητου, όπως:
«Ει τις υστέρησεν,
προσελθέτω μηδέν ενδοιάζων», «ει τις μετά την έκτην έφθασε, μη φοβηθή την
βραδύτητα» και ακολουθούν οι συναθροισμοί – επιτροχιασμοί, όπως: «δέχεται,
αναπαύει, ελεεί, θεραπεύει, δίδωσι, χαρίζεται, ασπάζεται, τιμά, επαινεί».
ζ) Σε πολλά σημεία του
Λόγου υπάρχουν σχήματα εμφάσεως, με χάρι και πειστικότητα, όπως και σχήμα συγχωρήσεως (συνδρομής), όπου αυτός που ομιλεί δίδει στον ακούοντα μικρόν τι, δια να
κερδίση κάτι μεγαλύτερο.
1οΣχόλιο:
Προσπαθήσαμε να προσπελάσουμε στο πραγματικό νόημα –
περιεχόμενο (συνείδηση) του Λόγου του Ιερού Χρυσοστόμου, με τη βοήθεια των
ειδικών περί των σχημάτων λόγου, δηλ. Καχριμάνη Ν. και Κολλάρου Ζ, από την
εργασία τους: «Τα σχήματα λόγου της αρχαίας και Νέας Ελληνικής» - εκδ. Ρώσση.
2οΣχόλιο:Βαθειά (θεολογικά) η γλώσσα του Ι. Χρυσοστόμου, διότι βγαίνει από τη
βαθειά βιωματική – φωτισμένη ψυχή του. Έχει βάθος ο Εκκλησιαστικός λόγος, που
δεν το υποψιάζεται η «σύγχρονη» ανεμόεσσα σκέψη των ανθρώπων.
Ανεμόεσσαείναι και η σκέψη των αιρετικών οικουμενιστών, που προσπαθούν να
δημιουργήσουν «κρίση εκκλησιαστικής γλώσσας» προωθώντας τη δημοτική.
Με τη δημοτική
δυσκολεύονται στην απόδοσή τους τα σημασιολογικά – θεολογικά φορτία των λέξεων
των Εκκλησιαστικών κειμένων.
Οι εκκλησιαστικές λέξεις
έχουν Αγιοπνευματική γόμωση, για να μεταφέρουν με ακρίβεια και βεβαιότητα τις
αλήθειες του Ευαγγελίου (Γραφής).
Δεν υπάρχει πρόβλημα –
κρίση στην Εκκλησιαστική γλώσσα∙ κρίση υπάρχει στη σκέψη των οικουμενιστών, που
με τη σειρά της παραπέμπει στην κρίση που δημιουργεί (πνευματικά) η αίρεση
στους ανθρώπους. Έχουμε δηλ. ένα φαυλεπίφαυλο κύκλο.
Στο β΄ μέρος της
εργασίας θα προσπαθήσω να μεταφέρω – αποδώσω το δυνατό Πασχαλινό μήνυμα του Ι.
Χρυσοστόμου στους άξονες (οριζόντιο - κάθετο), που ορίζουν οι λόγοι της Γραφής
και των Πατέρων (Συνεχίζεται)
Μετά την συστηματική αξιοποίηση του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου
(Αρχαγγέλων Ροτόντα) ως χώρου διεξαγωγής κάθε είδους εκδηλώσεων αλλά και
μουσικών συναυλιών, μετά την σταδιακή μετατροπή των εκκλησιών μας σε χώρους
συναυλιών ακόμη κ έντεχνης μουσικής (κατά παράβαση των ιερών κανόνων και της
αυτονόητης ευλάβειας που θα έπρεπε να υπάρχει εντός των ναών), ...
φθάσαμε στη φετινή «λατρευτική εβδομάδα» που διοργανώνει ο Δήμος Θεσσαλονίκης
(ο οποίος πριν λίγους μήνες υποδέχθηκε με θέρμη και το euro pride 2024 υπό την
αιγίδα του - υπηρετεί δύο κυρίους) να εμφανίζονται μέσα σε Ορθόδοξους Ναούς
«μεσαιωνικά λατινικά ρεπερτόρια» (παραποπή 1) ακόμη κ μέσα στον Ιερό Ναό της
Παναγίας Αχειροποιήτου, όπου διακονούσε μέχρι την κοίμησή του ο ευλαβής
Ιερομόναχος π. Ιωσήφ Αϊβάζογλου.
Image may be NSFW. Clik here to view.
Μια άλλη
προγραμματισμένη εκδήλωση του Δήμου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της
«λατρευτικής εβδομάδας», λαμβάνει χώρα σε «παπικό ναό» της
Θεσσαλονίκης!!! (παραπομπή 2)
Είναι φανερό ότι υπό το πρόσχημα της δήθεν τουριστικής
ανάπτυξης, με την ανοχή ή τη συνεργασία της τοπικής Ιεράς
Μητρόπολης, επιβάλλεται στην πράξη ο οικουμενισμός, ο συγκερασμός δηλαδή
της Ορθοδοξίας με τις αιρέσεις.
Πολύ φοβάμαι ότι οι προθέσεις τους πλέον δεν αφήνουν
περιθώρια για δικαιολογίες ή παρερμηνείες.
Οι Ορθοδόξοι Πιστοί
δεν είμαστε ούτε ακραίοι, ούτε θρησκόληπτοι επειδή θέλουμε τους Ορθοδόξους
Ναούς μας να παραμείνουν τόποι προσευχής και λατρείας μέσα στους οποίους θα
τελούνται τα Ιερά και Άχραντα Μυστήρια της Εκκλησίας μας σύμφωνα πάντα και με
τίς αποφάσεις τών Οικουμενικών Συνόδων.
Υπάρχουν άφθονες
αίθουσες στην πόλη μας που μπορούν να φιλοξενήσουν κοσμικές εκδηλώσεις. Οι
Ιεροί Ναοί παύουν να είναι ιεροί από τη στιγμή που χρησιμοποιούνται για μη
λατρευτικούς σκοπούς.
Σεβαστείτε τις
Εκκλησίες μας.
Μην πληγώνεται άλλο τα
αισθήματα των Ορθοδόξων Πιστών.
Για μια ακόμα φορά, με τη χάρη του
Θεού, οδεύουμε στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, στην ιερότερη εορτολογική περίοδο
του έτους. Για μια ακόμη φορά θα ακολουθήσουμε τα ίχνη του Νυμφίου της
Εκκλησίας μας Χριστού και θα γίνουμε συνοδοιπόροι του Θείου Πάθους Του. Σύμφωνα
με τον ιερό υμνογράφο, καλούμαστε όπως «συμπορευθώμεν
αυτώ και συσταυρωθώμεν και νεκρωθώμεν δι΄αυτόν ταις του βίου ηδοναίς΄ ίνα και
συζήσωμεν αυτώ». Με αυτή την προϋπόθεση θα γίνουμε πραγματικοί κοινωνοί της
Αναστάσεώς Του. Μόνο έτσι θα νοιώσουμε πραγματικά τη χαρά της Θείας Εγέρσεως. Η αφετηρία αυτής της τόσο σημαντικής
εορτολογικής περιόδου είναι πανάρχαια και ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους.
Η νηστεία και η πνευματική προετοιμασία των πιστών της αρχαίας Εκκλησίας είναι
πιθανόν να έχει καθιερωθεί από τους ίδιους τους Αποστόλους, σύμφωνα με τους
λόγους του Κυρίου προς αυτούς: «Ελεύσονται
δε ημέραι, όταν απαρθή απ΄αυτών ο νυμφίος και τότε νηστεύσουσιν» (Ματθ.9,15).
Ο άγιος Διονύσιος Αλεξανδρείας (+264) μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τον
εορτασμό της Μεγάλης Εβδομάδος τον 3οαιώνα. Ιδιαίτερα κατατοπιστική
είναι η προσκυνήτρια Αιθερία (5οςαιώνας), η οποία στο περίφημο
Οδοιπορικό της στους Αγίους Τόπους μας πληροφορεί πώς η Ιεροσολυμίτικη
Εκκκλησία εόρταζε τη Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα στα πρωτοχριστιανικά
χρόνια.
Σύμφωνα με το ιερό Χρυσόστομο «Μεγάλην καλούμεν την Εβδομάδα, ουκ επειδή πλέον
έχει το μήκος των ωρών΄ και γαρ εισί έτεραι πολλώ μείζους ώρας έχουσαι΄ ουκ
επειδή πλείους ημέρας έχει΄ και γαρ ο αυτός αριθμός και ταύτης και ταις άλλαις
πάσαις. Τίνος ουν ένεκεν μεγάλην ταύτην καλούμεν; Μεγάλα τινά και απόρρητα
τυγχάνει τα υπάρξαντα ημίν εν αυτή αγαθά. Εν γαρ ταύτη ο χρόνιος ελύθη πόλεμος,
θάνατος εσβέσθη, κατάρα ανηρέθη, του διαβόλου η τυραννίς κατελύθη, τα σκεύη
αυτού διερπάγη, Θεού καταλλαγή προς ανθρώπους γέγονεν» (Ομιλ.30, Εις
Γένεσιν, P.G.53,273).
Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών του
Κυρίου και Θεού μας Ιησού Χριστού αποτελεί αναμφίβολα σπουδαιότατο σταθμό
πλουσίου πνευματικού ανεφοδιασμού των ψυχών μας. Η μνεία των ιερών γεγονότων
μαζί με τις θεσπέσιες ακολουθίες των αγίων ημερών, δημιουργούν ατμόσφαιρα
κατάνυξης και περισυλλογής. Τα Άγια και Σεπτά Πάθη του Χριστού μας ελάχιστες
ψυχές ανθρώπων αφήνουν ασυγκίνητες. Μόνο οι πωρωμένοι από την αμαρτία και το
κακό ελάχιστοι άνθρωποι παραμένουν απαθείς τις άγιες αυτές ημέρες. Το μεγάλο
πλήθος των ανθρώπων, οι οποίοι μάλλον θα μπορούσε κάποιος να τους χαρακτηρίσει
αδιάφορους, αυτές τις άγιες ημέρες κατακλύζουν τους ναούς με τη «Σύνοψη» στο
χέρι να σιγοψάλλουν μαζί με τους ψάλτες τους ύμνους των ιερών ακολουθιών.
Πρέπει να επισημάνουμε σε αυτούς που δεν
γνωρίζουν την εκκλησιαστική τάξη, πως η Εκκλησία μας έχει καθιερώσει τη Μ.
Εβδομάδα να τελείται ο Όρθρος της ημέρας το προηγούμενο βράδυ, π.χ. ο Όρθρος
της Μ. Δευτέρας τελείται το βράδυ της Κυριακής, ο Όρθρος της Μ. Τρίτης το βράδυ
της Μ. Δευτέρας κ.ο.κ. Αυτό γίνεται για να μπορούν οι εργαζόμενοι πιστοί να συμμετέχουν στις ιερές ακολουθίες.
Η δομή της Μεγάλης Εβδομάδος είναι
ακριβώς η αναπαράσταση της τελευταίας εβδομάδος της επί γης παρουσίας του
Χριστού μας. Κάθε ημέρα «μνείαν
ποιούμεθα», όπως αναφέρει το ιερό συναξάρι, κάποιου από εκείνα τα σωτήρια
γεγονότα. Τη Μεγάλη Δευτέρα τιμάμε μια μεγάλη προσωπικότητα της Π.Δ. τον Ιωσήφ
τον Πάγκαλο, ο οποίος είναι ο ίδιος, με τα άδικα παθήματά του, τύπος του
Χριστού και επίσης ενθυμούμαστε το
γεγονός της «ξηρανθείσης συκής» από τον Κύριο, ως ζωντανή προτροπή στους
πιστούς για παραγωγή πνευματικών καρπών. Τη Μεγάλη Τρίτη ενθυμούμαστε τις
διδακτικότατες παραβολές των Δέκα Παρθένων και των Ταλάντων, οι οποίες έχουν
υψίστη σημασία για τη σωτηρία μας, υπενθυμίζοντάς μας την φοβερή και αδέκαστη
Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Την Μ. Τετάρτη τιμάμε τη μετάνοια της αμαρτωλής
γυναικός, η οποία άλειψε με μύρο από ευγνωμοσύνη τα πόδια του Κυρίου, λίγο πριν
το Πάθος Του και ακόμα τη μέρα αυτή θυμόμαστε την προδοσία του άθλιου Ιούδα. Τη
Μ. Πέμπτη εορτάζουμε τα σωτήρια γεγονότα που συνέβηκαν κατά τη διάρκεια του
Μυστικού Δείπνου, τον ιερό Νιπτήρα, την παράδοση της Θείας Ευχαριστίας, την
Αρχιερατική Προσευχή του Κυρίου και την σύλληψη του Κυρίου. Την Μ. Παρασκευή
προσκυνούμε τα άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Το Μ. Σάββατο τιμάμε τη θεόσωμο Ταφή του Κυρίου μας και την εις Άδου Κάθοδόν
Του.
«Αι
μνήμαι και τα γεγονότα των ημερών της Μ. Εβδομάδος, γράφει σύγχρονος λόγιος
κληρικός, έχουν ορισθή κατά την ιστορικήν των σειράν, ώστε δι’ αυτών να
δύνανται οι Χριστιανοί να παρακολουθούν, ως να είσαν παρόντες, πρώτον την
πορείαν του Κυρίου προς το πάθος, έπειτα αυτό το πάθος και την ταφήν και τέλος
την ανάστασίν του» (Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάς, έκδοσις Αποστολικής Διακονίας
της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήναι 1990, σελ.10).
Οι άγιοι Πατέρες στόλισαν τη Μ. Εβδομάδα
με υμνολογικό περιεχόμενο υψίστης ποιητικής και μουσικής αξίας. Οι μεγαλύτεροι
υμνογράφοι της Εκκλησίας μας, εμπνευσμένοι από το Θεό, με πίστη και ευλάβεια,
συνέθεσαν για τη Μεγάλη Εβδομάδα ύμνους ύψιστης θεολογικής και αισθητικής
αξίας. Η υμνολογία της Μ. Εβδομάδος
αποτελεί το απόγειο της παγκοσμίου ποιήσεως. Μεγάλοι μουσουργοί έντυσαν αυτούς
με έξοχη μελωδία. Ποια ανθρώπινη καρδιά
δεν μένει ασυγκίνητη στο άκουσμα του κατανυκτικού τροπαρίου «Ιδού ο Νημφίος έρχεται», ή του
άφθαστου δοξαστικού «Κύριε η εν πολλαίς
αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή», η του συγκλονιστικού καθίσματος «Σήμερον Κρεμάται επί ξύλου», ή του
περίφημου δοξαστικού «Εξέδυσάν με τα ιμάτιά
μου»ή των μελωδικότατων εγκωμίων του Επιταφίου «Η Ζωή εν τάφω»;
Η Αγία μας Εκκλησία μας καλεί αυτές τις
ημέρες να βιώσουμε με συντριβή και κατάνυξη τα άγια και σεπτά Πάθη του Κυρίου
μας Ιησού Χριστού. Καλούμαστε να γίνουμε συνειδητοί κοινωνοί των παθημάτων του
Λυτρωτή μας, διότι έτσι θα νοιώσουμε το μέγεθος της θείας αγάπης και
φιλανθρωπίας. Μόνο έτσι θα καταλάβουμε πως «ου
φθαρτοίς αργυρίω ή χρυσίω ελυτρώθημεν εκ της ματαίας αναστροφής πατροπαραδότου,
αλλά τιμίω αίματι ως αμνού αμώμου και ασπίλου Χριστού» (Α΄Πέτρ.1,19-20). Η
σωτηρία μας είναι αποτέλεσμα των Παθημάτων και της αδίκου Θυσίας του Κυρίου
μας, καθ ότι «τας αμαρτίας ημών αυτός
ανήνεγκεν εν τω σώματι αυτού επί το ξύλον, ίνα ταις αμαρτίαις απογενόμενοι τη
δικαιοσύνη ζήσωμεν» (Α΄Πετρ.2,24). Ο Χριστός «υπέρ πάντων απέθανεν … ίνα οι ζώντες μηκέτι εαυτοίς ζώσιν, αλλά τω υπέρ
αυτών αποθανόντι και εγερθέντι» (Ρωμ.5,15). Αυτό
προϋποθέτει η βίωση από μέρους μας των σωτηρίων Παθημάτων του Λυτρωτή μας
Χριστού να μην είναι τυπική ή μόνο συναισθηματική, αλλά πρέπει να είναι
καθολική οντολογική μέθεξη των σωτηριωδών ενεργειών, οι οποίες απορρέουν από «τον της πίστεως αρχηγόν και τελειωτήν
Ιησούν» (Εβρ.12,2).
Στις 9 Απριλίου 2025 το Κοινοβούλιο της Εσθονίας ενέκρινε σε
τρίτη ανάγνωση το νομοσχέδιο υπ’ αριθμ. 2-5/25-00033 «Περί των τροπολογιών στον
Νόμο της Δημοκρατίας της Εσθονίας “Περί εκκλησιών και ενοριών”», το οποίο
εμπράκτως αποβλέπει στην απαγόρευση της δραστηριότητας της Εσθονικής Ορθοδόξου
Χριστιανικής Εκκλησίας, της αυτοδιοίκητης Εκκλησίας, που υπάγεται στο
Πατριαρχείο Μόσχας.
Ο νέος νόμος εξαναγκάζει τους πιστούς να διακόψουν την
ιεροκανονική σχέση με τον Αγιώτατο Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών και
την Ιερά Σύνοδο της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Αυτή η απόφαση επιβάλλει διακρίσεις εις βάρος 250 χιλιάδων
θρησκευομένων Εσθονών πολιτών, στερώντας τους την ελευθερία του θρησκεύσθαι.
Ως αιτιολόγηση της ανάγκης να υιοθετηθεί ο εν λόγω νόμος
προβλήθηκε ο ανεδαφικός ισχυρισμός ότι δήθεν ο ιεροκανονικός δεσμός των
ορθοδόξων χριστιανών της Εσθονίας με το Πατριαρχείο Μόσχας δημιουργεί απειλή
για την ασφάλεια του εσθονικού κράτους, το συνταγματικό καθεστώς και τη δημόσια
τάξη στη χώρα.
Παράλληλα αγνοήθηκε απολύτως το γεγονός ότι η Εσθονική
Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία δεν εμπλέκεται στην πολιτική ζωή, ούτε στις
διακρατικές σχέσεις.
Μέχρι σήμερα δεν έχει καταγραφεί ουδεμία περίπτωση
δημιουργίας από τις δομές ή τους πιστούς της οιωνδήποτε απειλών για την κρατική
και τη δημόσια ασφάλεια.
Τούτο, όμως δε σταμάτησε τις εσθονικές πολιτικές δυνάμεις,
που ακολούθησαν τη γραμμή καταπολέμησης της Ρωσικής Ορθοδοξίας, η οποία επί
αιώνες αποτελούσε τμήμα της πολιτιστικής κληρονομιάς του εσθονικού λαού.
Ένας από τους κυρίους στόχους καταδιώξεως κατέστη η ιερά μονή
Πιούχτιτσα, ιερό σέβασμα της οικουμενικής Ορθοδοξίας και τόπος προσκυνήματος
για πιστούς από διάφορες χώρες.
Οι σημερινές ενέργειες των Αρχών της Εσθονίας αναπαράγουν
μεθόδους, που εφαρμόσθηκαν στον αγώνα κατά της Εκκλησίας τα χρόνια της
αθεϊστικής θεομαχίας.
Η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας εκφράζει
αμέριστη συμπαράσταση στον Σεβασμιώτατο μητροπολίτη Ταλλίνης και πάσης Εσθονίας
Ευγένιο, τους ιεράρχες, τον ευαγή κλήρο και τα πιστά τέκνα της Εσθονικής
Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας υπό τις συνθήκες των εντεινόμενων διώξεων εις
βάρος της, καλώντας τους να μείνουν αφοσιωμένοι στους ιερούς κανόνες.
Η ιστορία της Ορθοδοξίας στην Εσθονίας είναι πλούσια σε
παραδείγματα γενναίας επιμονής στην πίστη, αρχής γενομένης από τον ιερομάρτυρα
Ισίδωρο του Γιούριεφ και τους συν αυτώ μαρτυρήσαντες, μέχρι τον μαρτυρικό αγώνα
του Αγίου επισκόπου Ρέβελ Πλάτωνα και άλλων νεομαρτύρων της γης της Εσθονίας.
Πιστεύουμε ότι με τις πρεσβείες αυτών η Εσθονική Ορθόδοξη
Χριστιανική Εκκλησία θα ανταπεξέλθει επαξίως στις δοκιμασίες που ενέσκηψαν σε
αυτή.
Καλούμε τη διεθνή κοινότητα να καταδικάσει τα γεγονότα βίας
εις βάρος της συνειδήσεως των ορθοδόξων και την παράνομη ανάμειξη των εσθονικών
Αρχών στις εσωτερικές υποθέσεις της Εσθονικής Ορθοδόξου Χριστιανικής Εκκλησίας,
γεγονός που ολοφάνερα περιφρονεί τις διεθνώς αποδεκτές αρχές της ελευθερίας του
θρησκεύεσθαι.
Ξεχασμένος
και εγκαταλελειμμένος ο Εθνοϊερομάρτυρας Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ στις 10
Απριλίου, την ημέρα της μνήμης του. Η φτιαγμένη από τον γλύπτη Γ. Φυτάλη με
πεντελίσιο μάρμαρο ανάγλυφη λάρνακα με το άφθαρτο, κατά τις υπάρχουσες
μαρτυρίες, λείψανό του βρίσκεται στον Μητροπολιτικό ναό των Αθηνών και αποτελεί
πολύτιμη ευλογίαγια όλο τον Ελληνισμό.
Όπως έγραψε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ο απαγχονισθείς από τους
Οθωμανούς την ημέρα του Πάσχα του 1821 Πατριάρχης «ήταν και παραμένει στις
ψυχές των απλών Ελλήνων το σύμβολο των θυσιών του Έθνους για την ελευθερία του».
(Χριστοδούλου, Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος « Γρηγόριος Ε΄, ο
Πατριάρχης της οδύνης», Εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα, 2004, σελ. 640).
Image may be NSFW. Clik here to view.
Φέτος,
στις 10 Απριλίου, λοιπόν για την Αρχιεπισκοπή Αθηνών και τον Μητροπολιτικό Ναό
των Αθηνών η μνήμη του Αγίου Πατριάρχου ήταν ως μια συνηθισμένη ημέρα. Ένας
μόνο ιερεύς του Μητροπολιτικού Ναού λειτούργησε στην Προηγιασμένη Θεία
Λειτουργία! Ο Αρχιεπίσκοπος δεν προέστη. Ήταν στην Αρχιεπισκοπή και δέχθηκε την
επίσκεψη του Υπουργού Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του κρατιδίου Βόρειας
Ρηνανίας – Βεστφαλίας... Δεν προέστη κάποιος από τους υπέρ τους δέκα βοηθούς
Μητροπολίτες και Επισκόπους, που έχει η Αρχιεπισκοπή, δεν λειτούργησε ο
προϊστάμενος του Μητροπολιτικού Ναού, ούτε καν ο έτερος συνεφημέριος του. Ούτε
ψάλτες ήσαν εκ των χορών του Ναού. Μόνο ο εκ τη Μητροπόλεως Γόρτυνος και
Μεγαλοπόλεως ιερεύς και κάποιοι γόνοι της Δημητσάνας, από όπου καταγόταν ο
Άγιος Πατριάρχης τίμησαν τη μνήμη του...
Δικαιολογία
δεν υπάρχει καμία για το ότι η μνήμη τουΠατριάρχου είναι μέσα στη Σαρακοστή. Η τιμή προς ένα Άγιο δεν έχει σχέση
μόνο με πανηγύρεις, λιτανείες, γεύματα, έχει κυρίως σχέση με τη λατρεία και την
τιμή που του αποδίδει η Εκκλησία. Η μνήμη των Αγίων και η προσφορά τιμής προς
αυτούς είναι το κύριο μέλημα της Εκκλησίας. Ο Άγιος συνελήφθη μετά την Θεία
Λειτουργία του Πάσχα (10 Απριλίου 1821) και αυθημερόν εκτελέστηκε προ της πύλης
του Πατριαρχείου, η οποία έκτοτε παραμένει κλειστή. Στο στήθος του υπήρχε η
επιγραφή «προδότης της βασιλείας».
Θα μπορούσε η
Εκκλησία να πράξει για τον Άγιο Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ ό, τι συμβαίνει με την
έξοδο του Μεσολογγίου. Ανεξαρτήτως ημερομηνίας η ηρωική έξοδος εορτάζεται κάθε
χρόνο την Κυριακή των Βαΐων (στο τέλος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και στην αρχή
της Μεγάλης Εβδομάδος…) με κάθε
επισημότητα, με πάνδημη συμμετοχή και με την παρουσία Μητροπολιτών, του
Ανώτατου Άρχοντος και της πολιτικής ηγεσίας της Ελλάδος. Η αρμόζουσα τιμή στον
Γρηγόριο Ε΄ θα έπρεπε να αποδίδεται στις 10 Απριλίου, ή επειδή ο φόνος
διεπράχθη ανήμερα το Πάσχα, θα μπορούσε η μνήμη του «κρεμασμένου ωσάν νάτανε
φονιάς» Πατριάρχη να ορισθεί να εορτάζεται κάποια ημέρα της Διακαινησίμου εβδομάδας έως
και την Κυριακή του Θωμά. Υπενθυμίζεται ότι η 10ηΑπριλίου είναι με
το παλαιό ημερολόγιο, που με το νέο είναι 23 Απριλίου. Όμως το ότι ο
απαγχονισμός του συμπίπτει με την περίοδο της Σαρακοστής επ’ ουδενί δικαιολογεί
την επιδειχθείσα αδιαφορία.
Σημειώνεται ότι
φέτος ζητήθηκε η αναβολή της εορτής του Αγίου Πατριάρχου Γρηγορίου για την
Κυριακή του Θωμά, αλλά προεβλήθησαν
άτοπα κωλύματα… Σημειώνεται επίσης ότι στον Μητροπολιτικό Ναό είναι
θησαυρισμένα και τα λείψανα της Αγίας μάρτυρος μοναχής Φιλοθέης, η μνήμη της
οποίας, τον περασμένο Φεβρουάριο, τιμήθηκε με μεγαλοπρέπεια και συμμετοχή του
Αρχιεπισκόπου. Μετά τη λειτουργία ακολούθησε και λιτάνευση του Σκηνώματός Της.
Η Αγία μοναχή τιμάται και δικαίως. Ο Άγιος Πατριάρχης δεν αξίζει οποιασδήποτε
τιμής;
Για σύγκριση
συμπεριφορών αναφέρεται το πώς δέχθηκαν οι Πειραιώτες και οι Αθηναίοι τα
λείψανα του Αγίου Πατριάρχου το 1871 από τη Ρωσία και πώς η Ιερά Σύνοδος το
1921 αποφάσισε την αναγνώριση «του στην αγχόνη μαρτυρήσαντος Πατριάρχου
Γρηγορίου Ε΄ ως αγίου Ιερομάρτυρος». Η μετακομιδή των λειψάνων του Πατριάρχου
έγινε την Κυριακή 25 Απριλίου 1871, πενήντα χρόνια μετά την Επανάσταση και τον
απαγχονισμό του. Η υποδοχή ήταν πάνδημη. Ο Δήμος Πειραιώς έστησε μεγαλοπρεπή
Πύλη για να διέλθει το σεπτό Σκήνωμα, ενώ όλοι οι δρόμοι, σπίτια εξώστες,
πεζοδρόμια, ήσαν γεμάτα από πλήθη κόσμου. Στον Σιδηροδρομικό Σταθμό των Αθηνών
ανέμεναν τα Λείψανα του Αγίου Πατριάρχου οι Βασιλείς, τα μέλη της Ιεράς
Συνόδου, το Υπουργικό Συμβούλιο, Ανώτατοι Αξιωματικοί. Μετά την υποδοχή η
λάρνακα με τα Λείψανα του Πατριάρχου τοποθετήθηκαν επί οκρίβαντος πυροβόλου που
έσερναν άλογα. Υπό κανονιοβολισμούς ξεκίνησε η πομπή στην οποία μπροστά βάδισαν
ο βασιλιάς, με στολή στρατηγού και οι αρχές της χώρας. Οδοιπορώντας επί δίωρο
έφθασαν στον Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών. Το επόμενο έτος, 1872, στις 25
Μαρτίου,έγιναν τα αποκαλυπτήρια του
ανδριάντος του Αγίου Πατριάρχου, μπροστά στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου
Αθηνών. Παρόντες οι βασιλείς και χιλιάδες Ελλήνων. Κατά τα εγκαίνια ο ποιητής
μας Αριστοτέλης Βαλαωρίτης απήγγειλε ο ίδιος το γνωστό ποίημά του: «Πώς μας
θωρείς ακίνητος; Πού τρέχει ο λογισμός σου, τα φτερωτά σου όνειρα;…»
Στις 8 Απριλίου 1921
και με την ευκαιρία των 100 ετών από την έκρηξη της Ελληνικής Επαναστάσεως και
του απαγχονισμού του Πατριάρχη η Ιερά Σύνοδος συνέταξε μετά των άλλων Αγίων τον
Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ και ο τότε Μητροπολίτης Αθηνών Θεόκλητος σε ευχή που
ανέγνωσε στη συνέχεια είπε μεταξύ άλλων: «Κύριε ο Θεός ημών ο παντοδύναμος ο εν
τη αφάτω σου προς ημάς συγκαταβάσει ευδοκήσας όπως αναστηθή προ
εκατονταετηρίδος το Γένος ημών και αναστηλωθή δι’ αυτού η χριστιανική πίστις
προς σωτηρίαν του κόσμου εν τη Ανατολή, επίβλεψον εφ’ ημάς καθιερούντας την
θρησκευτικήν εορτήν της επετείου του αγίου Γρηγορίου, Πατριάρχου
Κωνσταντινουπόλεως, μαρτυρήσαντος υπέρ πίστεως και πατρίδος και πρόσδεξαι την
πράξιν ημών ταύτην ως λατρείαν και αίνον του παναγίου σου ονόματος».
Από καιρό
αντιεκκλησιαστικοί κύκλοι έχουν αμφισβητήσει την αγάπη προς το ποίμνιό του, και την δια του μαρτυρίου θυσία του Αγίου Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε΄.
Σε αυτούς λοιπόν τους δύσκολους καιρούς που διερχόμαστε η εκ μέρους της
διοικούσης Εκκλησίας και μερίδας του υπόλοιπου κλήρου αδιαφορία στη μνήμη του,
έστω και αν γίνεται από αβελτηρία, είναι τουλάχιστον λανθασμένη και άδικη για
τον απαγχονισθέντα Άγιο Πατριάρχη.-
(Σημ.
Όλα τα στοιχεία που αναφέρθηκαν βρίσκονται στο προαναφερθέν βιβλίο του
μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου).
Συγχαρητήρια
επιστολή στη συντονιστική επιτροπή πιστών της Ιεράς Μητροπόλεως Περιστερίου
Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί,
Με μεγάλη μας χαρά πληροφορηθήκαμε τη δικαίωση των
αγώνων σας σχετικά με την αυθαίρετη και βασισμένη σε θεολογικά σφάλματα, έξωση
του Εσταυρωμένου Ιησού από το Ιερό Βήμα.
Δοξάζουμε τον Θεό και ευχαριστούμε τους συνοδικούς
Αρχιερείς για την ορθή τοποθέτησή τους. Οφείλουμε, όμως, να επαινέσουμε και
εσάς. Πιστά και τίμια μέλη της Εκκλησίας, που λοιδορηθήκατε, αδικηθήκατε, αλλά
μείνατε με υπομονή, ακλόνητοι στο στόχο σας, ο οποίος δεν είχε προσωπικό
όφελος. Μοναδικό κίνητρο ήταν η αληθινή αγάπη σας για την Εκκλησία του Χριστού
και την Αγία Παράδοσή της.
Δίπλα στον όσιο ιδρυτή μας, π. Σαράντη Σαράντο, μάθαμε
ότι οι αγώνες μέσα στην κοινωνία δεν είναι κάτι μεμπτό πνευματικά, όπως ισχυρίζονται
εσφαλμένα κάποιοι μοντέρνοι θεολόγοι. Αντιθέτως συμπληρώνουν τον προσωπικό
πνευματικό αγώνα του καθενός πιστού, από τον οποίο πνευματικό αγώνα
καταξιώνονται και οι κοινωνικοί αγώνες.
Για αυτό και ο π. Σαράντης, πάντοτε πρότασσε την
προσευχή και την έλλειψη εμπαθείας, ως βάσεις μία επιτυχημένης κοινωνικής
διεκδίκησης. Η εμπάθεια νοθεύει τον αγώνα και σπαταλάει τον πνευματικό μισθό
του πιστού. Και εσείς, όντως χωρίς εμπάθεια, αλλά με απόλυτο σεβασμό, παρά τις
προκλήσεις και την απαξίωση από την άλλη πλευρά, βαδίσατε τον δρόμο της αρετής,
που είναι δύσκολος, αλλά γλυκύς από την παρηγοριά του Θεού και την ελπίδα της
τελικής εν Χριστώ δικαίωσης.
Από την άλλη, η απαθής αποδοχή κάθε νεωτερισμού, δεν
είναι δείγμα πνευματικής ζωντάνιας, αλλά νέκρωσης ή δειλίας. Οι χριστιανοί
καταξιωνόμαστε πνευματικά, όταν υποχωρούμε στις εναντίον μας αδικίες, αλλά
έχουμε ενοχή όταν ανεχόμαστε αδιαμαρτύρητα τις αδικίες εναντίον των άλλων, πολύ
περισσότερο εναντίον της πολυτίμητης παράδοσής μας.
Κι ενώ έχουμε φθάσει στο σημείο να θεωρείται
φυσιολογική η προσπάθεια δικαίωσης των χριστιανών σε προσωπικά τους ζητήματα,
όταν διεκδικείται η δικαίωση της Εκκλησίας, σύσσωμοι οι φορείς της
εκκοσμίκευσης, σπεύδουν να μιλήσουν για φανατισμούς, αφήνοντας υπόνοιες ακόμα
και για κρύφια προσωπικά οφέλη, κρίνοντας μάλλον εξ ιδίων τα αλλότρια.
Μη σας
πτοούν αυτές οι προσβολές. Ο αγώνας σας ήταν ιερός. Και αυτό αποδείχθηκε, καθώς
ο Θεός τον ευλόγησε και φώτισε τους Αρχιερείς μας, ώστε να φθάσουν σε αυτή την
ιστορική απόφαση που ανέπαυσε το κατασκανδαλισμένο ποίμνιο και φέρνει την
ειρήνευση στην τοπική σας Εκκλησία, μέσα στην αγκαλιά του Εσταυρωμένου και
Αναστημένου Χριστού μας.