Το σχολείο της ... «αναμπουμπούλας»
ΔημήτρηςΝατσιός,Δάσκαλος-Κιλκίς
«Οι Έλληνες αεί παίδες εισί» έλεγε οΑιγύπτιος στον Σόλωνα. Μας αρέσουν οι ωραίες ιστορίες, τα παραμύθια, οι μύθοικαι παραδόσεις του λαού μας. Έχω το συνήθειο, όταν εντοπίζω κάποια όμορφηδιήγηση από τα περασμένα μεγαλεία του Γένους, να την μοιράζομαι με τους μαθητέςμου. Είναι κάτι λεπτομέρειες, όχι σαν αυτές που «κρύβεται ο διάβολος», όπωςόψιμα έμαθαν και παπαγαλίζουν κάτι ουτιδανοί κολοκυθολογούντες περί τηνοικονομίαν, αλλά λεπτομέρειες χαριτωμένες, οι οποίες κρύβουν πολλές φορέςδιαμάντια ψυχωφελή, που τέρπουν και διδάσκουν. Πραγματικός παιδαγωγικόςθησαυρός είναι άγνωστα επεισόδια και συμβάντα κυρίως από την Μεγάλη Σαρακοστήτου Γένους, την περίοδο της Τουρκοκρατίας και από την Ανάστασή του, τηνευλογημένη Επανάσταση του ’21. Σ’ εκείνη την ιστορική περίοδο κρύβεται, νομίζω,και το κλειδί για μια αληθινή ανάταση της Παιδείας. Μιλάμε για το θαύμα τηςδιάσωσης του Γένους, τα 400-500 χρόνια της φρικτής σκλαβιάς, και λησμονούμε ταπροσανάμματα που φώτιζαν την δύσβατη πορεία του.
Οι σημερινές ανθρωποκάμπιες πουτρύπωσαν σε καίριες θέσεις και ελέγχουν την Παιδεία, «μαράζωσαν το πνευματικόολόδροσο δέντρο της φυλής μας» (Κόντογλου). Μας τρέχουν σε σεμινάρια για το ΝέοΣχολείο τους και φεύγουμε απ’ αυτά με θλίψη απαρηγόρητο. Έχεις την εντύπωση ότιαπευθύνονται σε στελέχη πολυεθνικών επιχειρήσεων και όχι σε δασκάλους. Να μαςμιλούν σχολικοί σύμβουλοι, νέας, πολυπολιτισμικής υφής, και να σου φαίνεται ότιόλοι αυτοί κατάπιαν την ίδια ξύλινη κασέτα που τους «εφύτεψε» στο λάρυγγα τουπουργείο δία βίου αμάθειας. Να μας μιλούν άνθρωποι, σχολικοί σύμβουλοι,αναιμικοί, άνυδροι και άκαρποι, χωρίς την πολύτιμη πείρα της τάξης, με τρειςκαι τέσσερις τετραετίες στο πόστο σαν τους πολύπλαγκτους βουλευτές, που μόνιμοςκαημός τους είναι η επανεκλογή. (Επειδή διδάσκω σ’ ένα από τα 99 πανελλαδικώςδημοτικά σχολεία, τα οποία «εφαρμόζουν» -σχήμα λόγου αυτό- τα Νέα ΠρογράμματαΣπουδών, θα επανέλθω στο θέμα. Πρέπει πρώτα να εκτυπώσω καμμιά χιλιάδα σελίδες,που είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα του υπουργείου.... φωτοτυπίας, να τιςμελετήσω και κατόπιν να σχολιάσω μετά λόγου γνώσεως).
Αυτό που πρόχειρα αποκόμισα από τα«ταχύρρυθμα» σεμινάρια τα οποία επί διήμερο υποστήκαμε είναι ότι στόχοςανομολόγητος των «ιθυνόντων» -οι ξεσκονίστρες της εξουσίας που περιβάλλουν τηνκ. υπουργό- η οριστική ρήξη με τοπαρελθόν. Γλώσσα και ορθόδοξη πίστη, αυτό πουονομάζουμε ζώσα παράδοση του Ελληνισμού, προγράφονται. Η ορθόδοξη πίστη, δενέχει θέση στο Νέο Σχολείο, διότι δεν προάγει την πολυπολιτισμικότητα, ηγλώσσα περιορίζεται στην επικοινωνιακή της διάσταση, αποσιωπάται ότι είναικυρίως παράγοντας, θεμέλιο ασάλευτο αυτογνωσίας και φορέας πολιτισμού.Γκρεμίζονται ασυλλόγιστα οι γέφυρες που μας φέρνουν στις ρίζες, την μόνη δύναμηπου μπορεί να στηρίξει το Έθνος στις τωρινές μεγάλες δοκιμασίες. Αντί νασυνέλθουμε, να συνειδητοποιήσουμε ότι η κρίση είναι συνέπεια λανθασμένηςπνευματικής επιλογής, η εκπαίδευση στην υπηρεσία της οικονομίας και τουκράτους, ετοιμάζεται η χαριστική βολή: το Νέο Σχολείο, με τα Νέα Προγράμματα.Χαντακώνουν και ωραίες λέξεις οι...καινομανείς. Πρόοδος, νέος, δημοκρατικός,κατασπαράχθηκαν οι καημένες στο στόμα των οπαδών του Νέου Σχολείου της...αναμπουμπούλας. ( «Ζούμε μια αναμπουμπούλα, άρα και το σχολείο ακολουθεί αυτήντην... αναμπουμπούλα» όπως «βαθυστόχαστα» μας το περιέγραψε σχολικήσύμβουλος-επιμορφώτρια).
Τέλος πάντων, ας επιστρέψουμε στηναρχική σκέψη. Την περίοδο τηςΤουρκοκρατίας το Έθνος παρέμεινε άθικτο, χάρη στην συνείδηση μιάς ιστορικήςαποστολής. Προσοχή σ’ ένα ωραίο κείμενο: «Το σχολείο, στα χρόνια τηςσκλαβιάς... μπορούσε με τον επιβλητικό εκείνο, άγιο άνθρωπο, τον σεβαστόγέροντα, δάσκαλο, που χωρίς ίσως ιδέα από παιδαγωγική έτσι σαν με έμμεσημετάγγιση, ψυχή με ψυχή, έδινε στο παιδί τον θησαυρό της δικής του ανώτερηςπροσωπικότητας. Και ξεσκόλιζε το παιδί, αγνώριστο κυριολεκτικά, άνθρωπος στ’αλήθεια, που ήταν η ελπίδα, το καμάρι του Γένους, ο φόβος και η ανησυχία τουκατακτητή. Πολιτισμένο με τον αφελή μα γερό πολιτισμό, το δασκαλούδι αυτό,στεκόταν αργότερα μπροστά στην κοινωνία και τα έβγαζε πέρα. Όχι μόνο εκείνοςπου είχε βγει από τα μεγάλα πνευματικά κέντρα που κατάφερε να έχει το δούλοΓένος, μα και εκείνος που είχε περάσει λίγο διάστημα σαν μαθητής στο πρόχειροΚρυφό Σχολειό. Με τα γράμματα και τα εφόδια, την πολύ ψυχική ανωτερότητα που τοέδωσε ο χρόνος της μαθητείας του σ’ εκείνο το σχολείο, το παιδί ήταν σε θέση νααντιμετωπίσει τα προβλήματα της σκληρής ζωής της σκλαβιάς. Κυβερνούσε αργότερατη φαμίλια του, μα και το χωριό του όπου η χρεία το καλούσε. Πήγαινε κι έβγαινεασπροπρόσωπος σε αρχές, σε προξένους σε δυνατούς». (αρχ. Ιω. Αλεξίου, «ΗΠαιδεία στην Τουρκοκρατία», εκδ. «Ζωής», σελ. 183). Εκείνα τα κολυβογράμματαμόρφωναν χαρακτήρες, διέπλαθαν άνθρωπο με ρίζες.
Και το μυστικό; «Η μετάγγιση ψυχή μεψυχή», η βασιλική οδός για μία ωραία διδασκαλία. Πόσο χαίρονται τα παιδιά, όταναφήνεις στην άκρη τα βιβλία, αυτά τα τυμπανιαίας αποφοράς κουρελουργήματα, καιτους μιλάς από καρδιάς, νοστιμεύοντας τον λόγο σου με το άλας της παράδοσήςμας.
«Όταν ο άνθρωπος απομακρύνεται από τακείμενα και τις παραδόσεις ομοιάζει με στήλην άλατος υπό βροχήν» θα πειπαραστατικότατα ο Ανδρέας Εμπειρίκος. Και για να κλείσω όπως άρχισα. Ψάχνω καιβρίσκω κείμενα, άνθη μυρίπονα, από τα δοξασμένα χρόνια. Ενθουσιάζουν τα παιδιά,εντυπώνονται ανεξίτηλα στην μνήμη τους, μιλούν για λησμονημένες αξίες,προβάλλουν το πρόσωπο. Στα καθ’ ημάς η προσέγγιση του μορφωτικού αγαθού ήτανπάντοτε αντολογική. Τα πάντα ήταν σαρκωμένα σε συγκεκριμένα πρόσωπα. Στον άγιο,στον ήρωα, στον ευεργέτη... Να διδάσκεις, τώρα την αρετή της λιτότητας, τηςολιγοδεϊας, της πατροπαράδοτης ελληνικής αρετής, με τι; Με συνταγές μαγειρικής;Με αέρα κοπανιστό;
Πριν από τέσσερις μήνες διηγήθηκα σταπαιδιά το παρακάτω επεισόδιο του Αγώνα και το θυμούνται σήμερα λεπτομερώς. (Αςκάνουν τον κόπο οι γονείς, να ρωτήσουν τα παιδιά τους να τους διηγηθούν ένακείμενο που θυμούνται από τα βιβλία γλώσσας τους. Θα καταλάβουν τι εννοώ...).
«Την 20ην Ιουλίου 1821συνέτρωγαν ο Δημήτριος Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης στους ίσκιους των δέντρωντου Άστρους. Γίδα ψητή στρωμένη σε φύλλα, ασκί με ρετσινόκρασο, μισό φλασκί γιαποτήρι και μαύρο ψωμί ήταν η ετοιμασία του γεύματος. Όταν εκάθησαν, κόβοντας οΚολοκοτρώνης το ψητό με τα χέρια του, είπε στον Υψηλάντη. Αυτά είναι τα χρυσάπηρούνια και τα χρυσά μαχαίρια της Ελλάδας και αυτό το ρετσινάτο τα πολύτιμακρασιά της». (Ούτε ένα κείμενο στα σαχλοέντυπα δεν θα βρεις από τον βίο και τηνπολιτεία των ηρώων και αγίων του Γένους. Θα βρεις όμως ολοσέλιδη αφίσα στην Στ’Δημοτικού, στην οποία τα παιδιά καλούνται να πάρουν μέρος σε συλλαλητήρια. Αναπομονώσεις το δεύτερο συνθετικό της λέξης «συλλαλητήριο», έχεις μια πλήρηεικόνα του εκπαιδευτικού συστήματος).
Διώξε τους ασήμαντους χαρτογιακάδεςαπό τα πανεπιστήμια και τα υπουργεία, φτιάξε μου βιβλία με τέτοια κείμενα, βάλεστο φιλότιμο τους δασκάλους και να δεις πώς αλλάζει, «άρδην», η ρημαγμένηπατρίδα.
