Αναγνώσματα: Απόστολος: Εβρ. δ΄,14 – ε΄, 6. Ευαγγέλιο: Μάρκ. η΄,34 – θ΄, 1
(Εωθινόν 11ο,Ήχος γ΄)
Το μυστήριο του Σταυρού
Το πανίερο Σύμβολο του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού, ίσταται καισήμερα, Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, ενώπιόν μας, αγαπητοί μου, καθώςβρισκόμαστε στο μέσον της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Έρχεται να μάςπροετοιμάσει εσωτερικά για τα κορυφαία γεγονότα του Πάθους και της Σταυρώσεωςτου Θεανθρώπου, που σε λίγες μέρες θα εξελιχθούν και πάλι στη ζωή τηςΕκκλησίας. Έρχεται να μάς μιλήσει για το μυστήριο που κρύβει πάνω Του. Τομυστήριο του Σταυρού.
Ποιός μπορεί ν’ αμφισβητήσει, αλήθεια, ότι διανύουμε μια εποχήόπου κυριαρχεί ο ορθολογισμός και η απολυτοποίηση της ανθρώπινηςδυναμικής, μια εποχή που απομονώνει και εξοστρακίζει κάθε τι το μεταφυσικό, τομυστηριακό, το υπέρλογο. Η φιλολογία ενός νέου, χειρότερου ουμανισμού τείνει ναγίνει καθεστώς και ο άνθρωπος έχει ήδη εγκλωβιστεί στα τείχη των επιτευγμάτωντου, τα οποία τελικά και τον συντρίβουν. Φυσικά, μέσα σε μια τέτοια ζοφερήατμόσφαιρα το να ομιλεί κανείς για το μυστήριο του Σταυρού και να επιχειρεί ναεντοπίσει τη θέση που έχει ή που θα έπρεπε να έχει στη ζωή, μοιάζει με ουτοπία.Είναι καιρός, όμως, και απόλυτη ανάγκη, ν΄ αφήσουμε πια αυτή την άκαρπηφιλολογία, για να πλησιάσουμε το μυστήριο του Σταυρού και να δούμε ποιός είναιο δρόμος που περνάει κάτω από τον ίσκιο Του και τον οποίο πρέπει ν’ ακολουθούμεοι Χριστιανοί για να βρούμε τη λύτρωσή μας, τη διέξοδο στ’ αδιέξοδά μας.
Η ζωή του ανθρώπου σ’ αυτό τον κόσμο και δη η ζωή του πιστού,είναι σταυρική. Είναι μια πορεία έντονης αγωνίας, πολύμοχθου αγώνα,προσπαθειών, εντάσεων, πτώσεων και ανατάσεων. Ο βίος μας μοιάζει με μιααπέραντη θάλασσα στα κύματα της οποίας κλυδωνίζεται καθημερινά ο προσωπικόςκόσμος του καθενός. Γι’ αυτό, απόλυτη εφαρμογή έχει και ο σοφός λόγος της ΑγίαςΣυγκλητικής, η οποία χαρακτηρίζει το Σταυρό του Κυρίου ως ιστίο, με το οποίο μονάχα μπορούμε ναδιαπλεύσουμε το πέλαγος της ζωής. Πραγματικά, δίχως το Σταυρό, ο Χριστιανός δεθα είχε τη δύναμη να προχωρήσει, ν’ αγωνιστεί σκληρά με τους πειρασμούς και τοσατανά και να νικήσει στο τέλος. Γιατί δεν είναι το απλό ξύλο ή το σημείο τουΣταυρού που κάνει αδιάφορα ο άνθρωπος, μα η μυστική δύναμη που έρχεται από τηθυσία και το πανάγιο αίμα του Εσταυρωμένου, εκείνη που γιγαντώνει τον άνθρωπο,που έχει σύμμαχο το Σταυρό.
Όπως η σημαία, που δεν είναι παρά ένα κομμάτι απλό πανί, μάςκάνει στο πέρασμά της ν’ αναριγούμε, γιατί εκφράζει τα ιερά και τα όσια τηςπολυβασανισμένης μας πατρίδος, έτσι και με το Σταυρό, ο νους μας πηγαίνει στοΓολγοθά και στέκεται νοερά δίπλα στην Παναγία και κλαίει από αγάπη για Εκείνονκαι πίνει από τη ανοιχτή Θεία πληγή τη ζωή που βλάστησε για να λυτρωθούν οιαμαρτωλοί.
Ατενίζοντας κανείς το μέγιστο αυτό σύμβολο της θυσίας και τουπόνου με πίστη, μπορεί να δει, με τα μάτια της ψυχής και της καρδιάς του, μιαπραγματικότητα που μόνο συγκλονισμό και δέος μπορεί να προκαλέσει. Βλέπεικρεμασμένο πάνω στο Σταυρό το Πανάγιο Σώμα του Χριστού, που τόσα ενήργησε σ’αυτή τη γη και τόσα έπαθε για τους ανθρώπους όλων των εποχών, ενώ ο άνθρωποςπαραλείπει τα περισσότερα για τη σωτηρία του.
Βλέπει μια λογχισμένη καρδιά να στάζει το αίμα της αγάπης τηςκαι να κράζει προς τον Πατέρα Πάτερ άφες αυτοίς 1 τη στιγμή που εκείνοςδυσκολεύεται να συγχωρήσει όσους τον έβλαψαν ή τον έκαναν να πονέσει.
Βλέπει τις ταπεινώσεις και τους εξευτελισμούς που υπέστη οΘεάνθρωπος για το πλάσμα Του, ενώ εκείνος δυσανασχετεί, αντιδρά στιςπεριπτώσεις κατά τις οποίες τον χλευάζουν για την κατά Χριστόν βιωτή καιπολιτεία του.
Βλέπει τον τεράστιο εκείνο και βαρύ Σταυρό αλλά δυσκολεύεται νασηκώσει τους πολύ ελαφρύτερους σταυρούς των δυσκολιών και των προβλημάτων αυτήςτης ολιγόχρονης διαδρομής στη γήινη πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, διαβάζειεκεί στο Σταυρό του Κυρίου όσα κανένα βιβλίο, κανένα πανεπιστήμιο, όσα ακόμακαι όλη η σοφία αυτού του κόσμου δε μπορεί να διδάξει. Διαβάζει ότι «όποιοςμάς παραδίδει στο Σταυρό, μάς αποθέτει στην αγκαλιά της Αγίας Τριάδος, μάςχαρίζει το εισιτήριο για την αιώνια μακαριότητα. Όλοι μας, κατά κάποιο τρόπο,είμαστε σταυρωτές του Ιησού ή του αδελφού μας. Το ερώτημα είναι, θα θελήσουμεαπό σταυρωτές να γίνουμε σταυρωμένοι; Αν το θελήσουμε, θα ζήσουμε τη Βασιλείατου Θεού αιώνια και θα την κάνουμε γνωστή και στην εποχή μας και στο περιβάλλονμας»2.
Στην ανατολή της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αι., σ’ αυτό το ιστορικό μεταίχμιο,μπροστά στο άγνωστο της τρίτης χιλιετίας, ο άνθρωπος μοιάζει ανήμπορος ν’αντεπεξέλθει στις προκλήσεις των καιρών. Κατά το παρελθόν ζήτησε στηρίγματα σελογής – λογής διεξόδους, προσπαθώντας να γαντζωθεί και να αυτοεπιβεβαιωθεί. Ηφιλοσοφία, οι τέχνες, ο πολιτισμός, ο αθλητισμός, η πολιτική, το χρήμα, ήταν οικατά καιρούς «Θεοί» που μάγεψαν τον ταλαίπωρο διαβάτη της ιστορίας,ικανοποιώντας, όμως, μόνο προς στιγμήν τους πόθους και τα όνειρά του για κάτιανώτερο και ποιοτικότερο. Στην εποχή μας αυτοί οι «Θεοί» έχουν αλλάξει και τηθέση τους πήραν τα τεχνολογικά επιτεύγματα, η ηλεκτρονική τεχνολογία, ηεξερεύνηση του σύμπαντος, που μετατράπηκαν σε αυτοσκοπό. Οι καταστάσεις αυτές,όμως, αντί τελικά ν’ ανοίξουν νέες προοπτικές και να δημιουργήσουν διεξόδους,επιβάρυναν την πνευματική αποχαύνωσή του και τον αποξένωσαν ακόμα πιο πολύ απότο περιεχόμενο της ουσίας του, που ξεφεύγει, τελικά, από αυτά τα περιορισμέναστεγανά, στα οποία ο ίδιος έχει δεσμεύσει τον εαυτό του.
Ο Κύριος δέχτηκε να κρεμαστεί πάνω στο Σταυρό για να δώσειδιέξοδο στ’ αδιέξοδα που γνώριζε ότι πάντα θα ταλαιπωρούν το πλάσμα Του. Με τησταυρική Του θυσία μάς κάλεσε ν’ αποθέσουμε, με τη σειρά μας, πάνω στο σύμβολοτου Σταυρού Του τη ζωή και τα έργα μας. Να στηρίξουμε εκεί τις ελπίδες και τιςπροσδοκίες μας. Να σταυρώσουμε τα πάθη και την αμαρτωλότητά μας. Μάς κάλεσε νακατανοήσουμε ότι η σημασία του Σταυρού έγκειται στην προοπτική της Ανάστασηςπου τον ακολουθεί, ότι αν στηρίξουμε τη ζωή μας στο Σταυρό Του, την οδηγούμε σεκανάλια αναστάσιμα, που μόνο μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας, μακριά από τιςπροκλήσεις και τα δέλεαρ του κόσμου, μπορεί κανείς να γευτεί και να βιώσει.ΑΜΗΝ!
Αρχιμ. Επιφάνιος Οικονόμου.
1. Λουκ. 23,34
2.Μητροπολίτης Σουρόζ Antony Bloom (+)
