Ο Ιησούς Χριστός "ανοικτός στους νεωτερισμούς" και"ρηξικέλευθος επαναστάτης" ή Σωτήρας;
Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Η Εγκύκλιος ( υπ' αριθμ. 2925) τηςΙεράς Συνόδου προς το "Χριστεπώνυμον Πλήρωμα Της Εκκλησίας τηςΕλλάδος", διαβάστηκε σε όλους τους ναούς χθες, Κυριακή, 18 Μαρτίουτρέχοντος έτους και είχε θέμα "Περί των Ιερατικών Κλήσεων". ΗΕγκύκλιος εις το τέλος της έχει τα ονόματα του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου καιτων δώδεκα Συνοδικών Μητροπολιτών, όπως επίσης - δια το ακριβές αντίγραφο - τουΑρχιγραμματέως, Επισκόπου Διαυλείας κ. Γαβριήλ. Έχει επομένως, κατά τεκμήριο,εκκλησιαστική εγκυρότητα. Μεταξύ άλλων στην εν λόγω Εγκύκλιο γράφεται: "Είναι αλήθεια ότι ο Χριστός είναι ανοιχτόςσε νεωτερισμούς. Θεωρείται μάλιστα από ορισμένους ως ρηξικέλευθος επαναστάτηςεφ' όσον φτάνει στο σημείο να διακηρύξει ανοιχτά ότι "οι τελώναι και αιπόρναι προάγουσιν υμάς εις την βασιλείαν του Θεού" (Ματθ. 21,31).
Το σημείο αυτό της Εγκυκλίουπροκαλεί απορία και διερωτάται κανείς μήπως έως τώρα από τη Θεολογία διαφεύγουν οι συγκεκριμένεςιδιότητες του Κυρίου, δηλαδή του "ανοικτού σε νεωτερισμούς" και του"ρηξικέλευθου επαναστάτη". Στη λέξη "νεωτερισμός" και στοέγκυρο λεξικό των Λίντελ και Σκοτ ( Εκδ. Σιδέρη, Γ' Τόμος, σελ. 228) γράφεται:" Νεωτερισμός= Επιχείρησις προς μεταβολήν. Ιδίως επί κακής σημασίαςκίνησις, στάσις". Στο νεότερο λεξικό, των Τεγόπουλου - Φυτράκη γράφεται:" Νεωτερισμός= Αποδοχή νέων ιδεών ή συστημάτων, μοντερνισμός". ΣτηνΚαινή Διαθήκη δεν υπάρχει η λέξη"νεωτερισμός". Υπάρχει, μία φορά, η λέξη "νεωτερική", μεπάντως τελείως διαφορετική έννοια. Είναι στο 2ο κεφάλαιο, στίχος 22,της 2ας προς Τιμόθεο Επιστολής του Αποστόλου Παύλου. Γράφει ο Απόστολος στονμαθητή του: " Τας δε νεωτερικάς επιθυμίας φεύγε, δίωκε δε δικαιοσύνην,πίστιν, αγάπην, ειρήνην, μετά των επικαλουμένων τον Κύριον εκ καθαράςκαρδίας". Οι ερμηνευτές του χωρίου αποδίδουν τις λέξεις "νεωτερικέςεπιθυμίες" ως "νεανικές επιθυμίες". Στους Πατέρες, όσο έψαξα,μέσω ευρετηρίων, δεν βρήκα τη λέξη "νεωτερισμός" και δεν τηνβρήκα ούτε στη Θρησκευτική και ΗθικήΕγκυκλοπαίδεια. Σύγχρονοι θεολόγοι χρησιμοποιούν τους όρους"νεωτερικότητα" και "μετανεωτερικότητα", με χρονική καιπολιτισμική έννοια, αλλά όχι τον όρο "νεωτερισμός". Αυτός συνηθίζεταιστο εμπόριο, ενώ μεταξύ των σύγχρονων θεολόγων έχει μάλλον αρνητική έννοια.
Το ερώτημα παραμένει. Τι εννοεί ηΙερά Σύνοδος με τον λόγο της, ότι "ο Χριστός είναι ανοικτός σενεωτερισμούς"; Μπορεί να σκεφτεί κανείς διάφορα "νεωτεριστικά",που κατά καιρούς έχουν προταθεί για την Εκκλησία και τα μέλη Της, καλύτερα όμωςοι ίδιοι οι Συνοδικοί Αρχιερείς να μας εξηγήσουν, σε ποιες αλλαγές είναιανοικτός ο Χριστός. Εμείς, έως τώρα,γνωρίζουμε ότι "Ιησούς Χριστός χθες και σήμερον ο αυτός και εις τουςαιώνας" (Εβρ.ιγ΄' 8), ότι εμείς πρέπει να είμαστε δεκτικοί της καλήςαλλοίωσης και της μεταμόρφωσης της ψυχής μας, όχι Εκείνος. Είναι σαφής οΑπόστολος Παύλος: " Ει τις εν Χριστώ καινή κτίσις" (Β' Κορ. ε' 17). Ηφράση της Ιεράς Συνόδου περί του ότι οΧριστός είναι "δεκτικός σε νεωτερισμούς" μου θύμισε κάτι πουπαλαιότερα είχε γράψει ο Μητροπολίτης πρώην Ερζεγοβίνης κ. Αθανάσιος Γιέβτιτς,εν όψει της Πανορθόδοξης Συνόδου, όποτε αυτή συγκληθεί: " Αι μέχρι τώρα γενόμεναι δηλώσεις, κείμενα,και εργασίαι ομοιάζουν προς μίαν απομίμησιν των προβλημάτων του Βατικανού ή τουΠαγκοσμίου Συμβουλίου της Γενεύης, ή το πολύ προς τα προβλήματα των"ομολογιών" της εποχής του Μογγίλα και εντεύθεν. Είναι γνωστόν ότι ηεμπλοκή εις τα ψευδοπροβλήματα οδηγεί αναποφεύκτως εις ψευδείς λύσεις και αυτώνακριβώς ολιγώτερον παντός άλλου έχει ανάγκην η Ορθόδοξος Εκκλησία σήμερον. Ηυπό της Ορθοδόξου Εκκλησίας αντιμετώπισις των προβλημάτων του συγχρόνουανθρώπου και του κόσμου πρέπει και δύναται να είναι η ιδία προς τηναντιμετώπισιν των αποστόλων και των Πατέρων και των Συνόδων: η ορθή ομολογίακαι μαρτυρία περί της εν Χριστώ σωτηρίας του ανθρώπου εν τη αληθινή ΕκκλησίαΤου" ( Αθ. Γιέβτιτς, "Χριστός, Αρχή και Τέλος", Ιδρ.Γουλανδρή Χορν, Αθήναι, 1983, σελ. 198-199).
Ο Κύριος αναφέρεται στην Εγκύκλιοκαι " ρηξικέλευθος ( και όχι ριξηκέλευθος όπως γράφεται στο κείμενο της Ι.Συνόδου) επαναστάτης". Έως τώρα γνωρίζουμε ότι ο ίδιος ο Θεός εισήλθε στηνΙστορία, με την ενσάρκωση του Υιού Του και δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος.Αυτό κάποιοι το χαρακτηρίζουν "επανάσταση", άλλοι "αναίρεση τηςπτώσης", ή "αποκατάσταση του ανθρώπου στην παραδεισένιακατάσταση", ή "άνοιγμα του δρόμου για τη θέωση του ανθρώπου"…Όμως η προσθήκη του επιθέτου "ρηξικέλευθος" (=νεωτεριστής,καινοτόμος) κατεβάζει ακόμη περισσότερο τον κοσμικό όρο "επαναστάτης". Μετατρέπει τον Σωτήρα σε κάτι το ανθρώπινο,κάτι χοϊκό, "ουμανιστικό". Ο χαρακτηρισμός θα μπορούσε ναχρησιμοποιηθεί άνετα και από τους οπαδούς των Τσε Γκεβάρα, Ζαπάτα, Ροβεσπιέρου,ή Λένιν. Θυμίζει "Θεολογία της Απελευθέρωσης", ρεύμα που αναπτύχθηκεστους κόλπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και είναι αποτέλεσμα τηςεκκοσμίκευσης της.
Κάτι τελευταίο. Ο συντάκτης τηςΕγκυκλίου δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό "ρηξικέλευθος επαναστάτης"γράφοντας ότι ο Ιησούς Χριστός διακήρυξε ανοιχτά ότι " οι τελώνες και οιπόρνες σας προάγουν στη Βασιλεία του Θεού". Καλόν θα ήταν ναδιευκρινιστεί ότι στο συγκεκριμένο χωρίο ο Ιησούς Χριστός μιλάει στουςΑρχιερείς και στους πρεσβυτέρους, στουςοποίους τονίζει ότι οι τελώνες και οι πόρνες θα πάνε πριν από αυτούς στηΒασιλεία του Θεού, γιατί Τον πίστεψαν και μετάνιωσαν για τα έργα τους.
Η έκφραση της απορίας και τωνσκέψεων αυτών απευθύνεται στον Αρχιεπίσκοπο και στους Συνοδικούς Αρχιερείςκαι θα ήθελα μιαν απάντηση από τους Μητροπολίτες Κερκύρας κ. Νεκτάριο, Εδέσσηςκ. Ιωήλ, Μεσογαίας κ. Νικόλαο, Κυθήρων κ. Σεραφείμ και τους άλλους, ανσυμφωνούν με τα συγκεκριμένα σημεία της Εγκυκλίου. Παράκληση να μην θάψουν τοζήτημα. Αν συμφωνούν να μας εξηγήσουν την άποψη τους. Αν έχουν άλλη άποψη να τηδιατυπώσουν δημόσια. Αν δεν συμφωνούν μην αφήσουν το λάθος να παραμείνει στηνΙστορία. "Scriptamanent"και δεν είναι καλό να παραμείνουν οι συγκεκριμένοι χαρακτηρισμοί του Κυρίου ωςθέσεις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.-
