«Οὐκἔχω γλῶτταν ἀξίως εἰπεῖν τά λίαν μεγάλα. Ἰσχνόφωνος γάρ καί βραδύγλωσσος, καί οὐκεὔλαλος ὑπάρχω, ἵν’ οὕτως εἴπω, περί τῆς μεγαλωνύμου καί ὁσίας καί ἀπειρογάμουκαί Θεοτόκου Μαρίας, μητρός τοῦ Κυρίου...».
«Δένἔχω γλῶσσα πού νά μπορεῖ νά ἐκφράσει ἐπάξια τά πολύ σπουδαῖα καί μεγάλα. Διότιεἶμαι ἰσχνόφωνος καί βραδύγλωσσος καί δέν εἶμαι εὔγλωττος γιά νά μιλήσω καθώςπρέπει γιά τή μεγαλώνυμη, τήν ὁσία, αὐτήν πού δέν εἶχε πείρα γάμου, τή ΘεοτόκοΜαρία, τή Μητέρα τοῦ Κυρίου...».
Μέαὐτούς τούς λόγους, ἀδελφοί μου, ὁ Ἅγιος Ἐπιφάνιος Ἐπίσκοπος Κύπρου ὑμνολογεῖτό πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ὀνομάζει τόν ἑαυτό του ἰσχνόφωνο καίβραδύγλωσσο καί ὄχι εὔλαλο καί ἰκανό γιά νά μεγαλύνει, μαζί μέ τίς ἀγγελικέςδυνάμεις καί τή θριαμβεύουσα Ἐκκλησία τῶν Ουρανῶν, τήν ἀπειρόγαμο ΘεοτόκοΜαρία, τή μητέρα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Ἔτσιαἰσθάνονται οἱ θεοτοκόφιλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Θέτουν «φυλακήν τῷ στόματι αὐτῶν»ὅταν μιλοῦν γιά τό «μυστήριο τῶν μυστηρίων» τοῦ Χριστοῦ. Καί ἐάν ὁ θεόπτης Μωυσῆς,ὅπως γράφει ἕνας Σέρβος θεολόγος, στεκόταν μέ φόβο καί τρόμο μπροστά στήν ἄφλεκτοβάτο στό Σίναιον Ὄρος, πού ἤταν σκιά τῆς ἀληθείας, σκιά τῆς ἀληθινῆς βάτου – τῆςὙπεραγίας Θεοτόκου, πῶς μπορεῖ μία ἀνθρώπινη γλῶσσα ἁμαρτωλή καί ἀνάξια καί ἕναςἀνθρώπινος νοῦς νά μιλήσει γιά τήν Παναγία; Τήν πλησιάζουμε, ὅμως, ἐπειδή εἶναιἡ μητέρα τοῦ Κυρίου μας, ἀλλά συγχρόνως καί δική μας μητέρα καί τήν μεγαλύνουμεσύμφωνα μέ τήν ὀρθόδοξη παράδοσή μας, ἡ ὁποία ἔχει σάν ἀρχή τόν πρωτοστάτη Ἄγγελο,ὁ ὁποῖος τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ της «οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τόχαῖρε». Αὐτό τό «χαῖρε» συνοψίζει ὁλόκληρο τό χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς ἐλεύσεως τοῦΧριστοῦ, πού γίνεται παράδοση τιμῆς καί εὐλαβείας στό πρόσωπό της, ὅπως ἀκριβῶςτό προεφήτευσε καί ἐκείνη: «ἰδού γάρ ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι αἱ γενεαί»(Λουκ. 1,48). Ὁ κάθε ὕμνος καί τό κάθε ἐγκώμιο μέσα στήν Ἐκκλησία μας εἶναισυγχρόνως καί θεολογία, δηλαδή ὀρθή δόξα γιά τά ἄρρητα μυστήρια τοῦ Θεοῦ, τά ὁποῖαπραγματοποιήθηκαν διά τῆς Παναγίας.
Σήμερα,λοιπόν, πού γιορτάζουμε τό γεγονός τοῦ Εὐαγγελισμοῦ της καί πού εἶναι αὐτή ἡγιορτή «τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό κεφάλαιον», θά ἤθελα νά μεταφέρω στήν ἀγάπη σαςλίγες σκέψεις δανεισμένες ἀπό τό θεοφόρο αὐτόν Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας, τόν Ἅγιο Ἐπιφάνιο.
Ἀπευθυνόμενοςπρός τή Θεοτόκο, τήν χαιρετίζει μαζί μέ τόν Ἀρχάγγελο τῆς χαρᾶς καί τήν ὀνομάζει:
πρῶτον,λαμπρόν ουρανόν. «Χαῖρε κεχαριτωμένη, ὁ λαμπρός οὐρανός, ἡ τόν ἀχώρητον ἐν οὐρανοῖςἔχουσα Θεόν».
Οὐρανός,λοιπόν, ἡ Παναγία. Καί, ὅπως ἀπό τόν οὐρανό καθημερινά ἀνατέλλει ὁ ἥλιος, πού εἶναιδημιούργημα καί μέ τίς ἀκτῖνες του ζεσταίνει, ἀπολυμαίνει καί φωτίζει ὁλόκληρητή δημιουργία, ἔτσι καί ἀπό τόν πνευματικό οὐρανό ἀνέτειλε ὁ νοητός Ἥλιος τῆςΔικαιοσύνης, πού εἶναι ὁ Χριστός. «Ἀνέτειλε τό φῶς τό τῆς γνώσεως», ψάλλουμεστή γιορτή τῶν Χριστουγέννων· τό μοναδικό φῶς τοῦ κόσμου, ἀφοῦ ὁ ἴδιος ὁΧριστός μᾶς εἶπε: «Ἐγώ εἰμι τό φῶς τοῦ κόσμου· ὁ ἀκολουθῶν ἐμοί οὐ μή περιπατήσῃἐν τῇ σκοτίᾳ ἀλλ΄ ἕξει τό φῶς τῆς ζωῆς» (Ἰω. 8,12).
Ὅποιος,λοιπόν, στέκεται μέ εὐλάβεια μπροστά σέ αὐτόν τόν πνευματικό οὐρανό, φωτίζεται,γίνεται ὅλος φῶς, γιατί τό φῶς πού ἀνέτελλει ἀπό τή γαστέρα τῆς Θεοτόκουφωτίζει κάθε ἄνθρωπο «ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον». Καί ὅποιος μακαρίζει καί ὑμνολογεῖαὐτόν τό λαμπρό οὐρανό, γίνεται καί αὐτός θρόνος πού φιλοξενεῖ τόν Ἀμνό τοῦ Θεοῦ.
Δεύτερον.Ὑμνολογεῖται ἡ Παναγία Παρθένος ἀπό τόν Ἅγιο Ἐπιφάνιο καί ὀνομάζεται ὄχι μόνο οὐρανός,ἀλλά καί ναός καί θρόνος τῆς θεότητος. Τήν ὀνομάζει ναό, ἀφοῦ εἰσῆλθε, σύμφωναμέ τήν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, ὅπου ὑπῆρχαν τά ἱερότεραἀντικείμενα τῆς Σκηνῆς τοῦ Μαρτυρίου καί τά ὁποῖα συμβόλιζαν τό πρόσωπο τῆςΠαναγίας.
Τήν χαρακτηρίζει ναό, διότι ἔγινε πραγματικά ὁ ναός τῆς θεότητος, φιλοξενῶνταςστά παρθενικά της σπλάχνα, τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ. Γι΄ αὐτό καί ψάλλουμε στήγιορτή τῶν Εἰσοδίων: «Ὁ καθαρώτατος ναός τοῦ Σωτῆρος, ἡ πολυτίμητος παστάς καίπαρθένος, τό ἱερόν θησαύρισμα τῆς δόξης του Θεοῦ».
Τήν χαρακτηρίζει ναό, διότι ἔγινε πραγματικά ὁ ναός τῆς θεότητος, φιλοξενῶνταςστά παρθενικά της σπλάχνα, τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ. Γι΄ αὐτό καί ψάλλουμε στήγιορτή τῶν Εἰσοδίων: «Ὁ καθαρώτατος ναός τοῦ Σωτῆρος, ἡ πολυτίμητος παστάς καίπαρθένος, τό ἱερόν θησαύρισμα τῆς δόξης του Θεοῦ».
Τήνὀνομάζει, ἀκόμη, ναό, γιατί ἐγέννησε τόν πραγματικό Ναό, πού εἶναι ὁ Χριστός· ἀφοῦὁ ἴδιος ὀνόμασε τόν ἑαυτό Του ναό: «λύσατε τόν ναόν τοῦτον καί ἐν τρισίν ἡμέραιςἐγερῶ αὐτόν» (Ἰω. 2,19). Ἔφερε ἡ Θεοτόκος στόν κόσμο Αὐτόν, πού εἶναι ὁπραγματικός καί μόνος Ναός, μιά πού στήν ἄλλη ζωή δέν θά ὑπάρχουν ἄλλοι ναοί,καθώς μᾶς τό βεβαιώνει ὁ Εὐαγγελιστής Θεολόγος στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως: «Καίναόν οὐκ εἶδον ἐν αὐτῇ· ὁ γάρ Κύριος ὁ Θεός ὁ Παντοκράτωρ ναός αὐτῆς ἐστι, καίτό Ἀρνίον» (Ἀποκ. 21,22).
Καίἕνας τρίτος χαιρετισμός βγαλμένος ἀπό τόν κάλαμο τοῦ Ἁγίου Ἐπιφανίου εἶναι: ἡΠαναγία ὡς ἡ πύλη τῶν οὐρανῶν. «Χαῖρε κεχαριτωμένη, ἡ πύλη τῶν οὐρανῶν».
ἩΠαναγία εἶναι ἡ πύλη, ἀπό τήν ὁποία κατέβηκε σάν οὐράνια βροχή, «ὡς ὑετός ἐπί πῶκον»,ὅπως ψάλλει ὁ ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Χριστός, τό Δεύτερο Πρόσωπο τῆς ἉγίαςΤριάδος, προκειμένου νά ἀναπλάσει καί νά ἀνακαινίσει ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινογένος. Ἡ θύρα ἀπό τήν ὁποία περνάει ὁ Χριστός γιά νά ἔρθει στόν κόσμο εἶναι ἡ ἀγάπη.Καί αὐτήν τή θύρα μᾶς τήν ἀνοίγει ἡ Θεοτόκος Μαρία. Γι΄ αὐτό καί ψάλλουμεχαρακτηριστικά: «Τῆς εὐσπλαχνίας τήν πύλην ἄνοιξον ἡμῖν εὐλογημένη Θεοτόκε».
Ἔγινεἡ πύλη, ἀπό τήν ὁποία ἦλθε στούς ἀνθρώπους ἡ ἀνατολή τῆς ζωῆς νικῶντας τόνθάνατο, κατά τόν θεοφόρο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό. Εἶναι, ἡ μακαρία Παρθένος, ἡμοναδική πύλη μέσῳ τῆς ὁποίας ἀνατέλλει τό φῶς τῆς θείας εὐσπλαχνίας σέ ὁλόκληροτό ἀνθρώπινο γένος.
ἩΠαναγία, ἀκόμη, θά γίνει ἡ πύλη τῆς εἰσόδου μας στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Γι΄ αὐτόκαί τῆς ζητᾶμε, μέσα στίς Ἱερές Ἀκολουθίες καί μάλιστα πρίν ἀρχίσουμε τή ΘείαΛειτουργία, νά μᾶς ἀνοίξει τήν πύλη τῆς μητρικῆς της ἀγάπης, γιά νά σκηνώσει ὁΧριστός μέσα μας καί νά μπολιαστοῦμε ἐμεῖς μέ τή ζωή τοῦ Χριστοῦ.
Σ΄αὐτόν τόν πνευματικό οὐρανό, στόν ἐξαστράπτοντα Θρόνο τῆς θεότητος καί στήνπύλη τῆς εὐσπλαχνίας καταφεύγουμε καί ἐμεῖς σήμερα. Καί θά πρέπει νά τό κάνουμεὄχι μόνο σήμερα, ἀλλά καθημερινά, ζητῶντας τίς σωστικές της πρεσβεῖες στό Θρόνοτῆς θείας μεγαλωσύνης.
Καίὅποιος τιμᾶ καί εὐλαβεῖται τήν Παναγία, τιμᾶ, συγχρόνως, καί τόν Πανάγιο Τόκο τῆςἈειπαρθένου. Ὅποιος μέ εὐλάβεια ἀσπάζεται τόν χαρακτῆρα τῆς Θεοτόκου, αὐτός,ταυτόχρονα, ἀποκτᾶ οἰκειότητα καί μέ τόν Υἱό, ἀλλά καί μέ τή Μητέρα.
Σ΄αὐτήν κατέφευγαν οἱ πατέρες μας. Αὐτήν παρακαλοῦσαν οἱ ἀγωνιστές τοῦ 1821,προκειμένου νά παλέψουν καί νά νικήσουν «γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστιν τήν ἁγίανκαί τῆς πατρίδος τήν ἐλευθερίαν».
«Παναγίαμου» ἔλεγε ὁ γέρος τοῦ Μωριᾶ στό ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας στό Χρυσοβίτσι «βοήθησεκαί τούτη τή φορά τούς Ἕλληνες γιά νά ἐμψυχωθοῦν». Καί ὅταν βρέθηκε στάΔερβενάκια, παρακάλεσε ἕναν Ἱερέα νά ψάλλει εἰδική δέηση πρός τήν Παναγία γιάτήν ἔκβαση τοῦ ἀγῶνος, κατά τή διάρκεια τῆς ὁποίας ὁ πιστός ὁπλαρχηγός ἦτανγονατισμένος καί προσηύχετο μετά δακρύων μαζί μέ τούς ἄνδρες του.
ΣτήνΠαναγία ἀπευθύνεται καί ὁ ἐθνεργέτης τῆς Ρούμελης, Ἐθνομάρτυς Ἐπίσκοπος ΣαλώνωνἨσαΐας. Αὐτήν καλοῦσε σέ βοήθεια. Καί ὅταν περικυκλωμένος ἔβλεπε τούς Τούρκουςνά πλησιάζουν γιά νά τόν θανατώσουν φώναξε: «Παναγία, σῶσον τουλάχιστον τήνπατρίδα».
Καί αὐτό θά πρέπει νά εἶναι καί τό αἴτημά μας σήμερα, τίς δύσκολες αὐτές ὧρεςπού διέρχεται ἡ πατρίδα μας:
Καί αὐτό θά πρέπει νά εἶναι καί τό αἴτημά μας σήμερα, τίς δύσκολες αὐτές ὧρεςπού διέρχεται ἡ πατρίδα μας:
«Παναγίαμου, σῶσε τήν πατρίδα μας»,
«Παναγίαμου, σῶσε τόν τόπο μας»,
«Παναγίαμου, σῶσε τό γένος μας».
Καίνά εἴμαστε σίγουροι ὅτι ἡ Παναγία θά εἶναι κοντά μας καί θά μᾶς σκεπάζει μέ τήνκραταιά καί ἀκαταίσχυντη προστασία της, χαρίζοντας στόν καθένα μας ὑγεία,προκοπή βίου καί πίστεως καί ἐκπλήρωση κάθε εὐγενοῦς ἐπιθυμίας.
Εὐχέτηςπρός τήν Ὑπέρμαχο Στρατηγό τοῦ γένους μας
Ο Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Ο Σ Σ Α Σ
ΟΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ
