Ο Χριστός και η Ανάσταση Του μέσα από τις πηγές
Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Τον Ιησού Χριστό σήμερα πιστεύουν ως Θεό και Τον ακολουθούν περίπου1,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι. Όλα αυτά τα 2000 περίπου χρόνια από τον θάνατο καιτην Ανάσταση Του τον έχουν πιστέψει πάρα πολύ περισσότεροι. Η βάση τηςδιδασκαλίας Του είναι η σωτηρία του κάθε ανθρώπου και η, ως εκ τούτου, εξ απείρου αγάπης προς και τον πιο αμαρτωλόάνθρωπο, Ενανθρώπιση, Διδασκαλία, Θυσία και Ανάσταση Του, κυρίως η τελευταία.Διότι ο Θεάνθρωπος Ιησούς νίκησε και κατάργησε τον θάνατο, Αναστήθηκε καιΑνάστησε. Και οι Χριστιανοί πιστεύουν στην ανάσταση των νεκρών: "…προσδοκώ ανάστασιν νεκρών και ζωήν του Μέλλοντος αιώνος" τονίζουν στοΣύμβολο της Πίστεως.
Πράγματι όπως γράφει ο ΑπόστολοςΠαύλος στους Κορινθίους "αν ο Χριστός δεν αναστήθηκε τότε η πίστη μαςείναι κενή και χωρίς περιεχόμενο, τότε οι χριστιανοί που πέθαναν έχουν χαθεί κιαν η χριστιανική ελπίδα μας περιορίζεται μόνο στη ζωή αυτή τότε είμαστε οι πιοαξιοθρήνητοι από όλους τους ανθρώπους" (Α' Κορ. ιε' 12-19).
Για το σημείοαυτό της προς Κορινθίους Επιστολής του Αποστόλου Παύλου γράφοντας ο ΓέρονταςΙουστίνος Πόποβιτς σημειώνει: " Εάν ο Χριστός δεν ανέστη αυτό σημαίνει ότιη αμαρτία και ο θάνατος δεν έχουν νικηθεί, αλλά τότε γιατί να πιστεύει κανείςστον Χριστό; Εκείνος όμως ο οποίος με την πίστη στον Αναστάντα Χριστόαγωνίζεται εναντίον κάθε αμαρτίας του, αυτός ενισχύει βαθμιαία μέσα του τηναίσθηση ότι ο Κύριος όντως αναστήθηκε, όντως νίκησε τον θάνατο σε όλα τα μέτωπατης μάχης. (Αρχιμ. Ιουστίνου Πόποβιτς " Ανθρωπος και θεάνθρωπος", Εκδ.Παπαδημητρίου, Αθήνα, 1969, σελ. 43). Η Ανάσταση είναι η βάση του ευαγγελισμούτων λαών. Αν δεν υπήρξε τότε όλη η χριστιανική διδασκαλία στηρίζεται σε μιαναπάτη και οι πιστοί δεν είναι μέλη του Σώματος του Αναστάντος Χριστού, αλλάενός κινήματος ή σωματείου, που έχει ημερομηνία λήξεως.
Μαρτυρίες των Αποστόλων για τον Ιησούκαι την Ανάσταση Του
Οι κύριες πηγές και μαρτυρίες για τη ζωή και τηνΑνάσταση του Ιησού Χριστού είναι αυτές των Ευαγγελίων και των Επιστολών τουΑποστόλου Παύλου και των άλλωνΑποστόλων. Ο Χριστός κατά τους Ευαγγελιστές εμφανίζεται μετά την Ανάσταση τουκαι στις 40 ημέρες έως την Ανάληψη Του:
1) Τοπρωί της Κυριακής στη Μαρία τη Μαγδαληνή (Μαρκ. ιστ' 9-11 και Ιωαν. κ' 11-18)και στις μυροφόρες γυναίκες ( Ματθ.' κη'9-10), που διαπίστωσαν ότι ο τάφος ήτανκενός.
2) Τοαπόγευμα της Κυριακής στους δύο μαθητές που οδοιπορούσαν προς Εμμαούς (Μαρκ.ιστ' 12-13 και Λουκ. κδ' 34).
3) Λίγοαργότερα, το ίδιο απόγευμα της Κυριακής, στον Απόστολο Πέτρο ( Λουκ. κδ' 34 -35).
4) Τοβράδυ της Κυριακής στους δέκα μαθητές. Ελειπε ο Θωμάς. ( Μαρκ. ιστ' 14, Λουκ.κδ' 36-43, Ιωαν. κ' 19-25).
5) Στουςέντεκα μαθητές, παρόντος δηλαδή του Θωμά, μετά από οκτώ ημέρες. Ο"άπιστος" Θωμάς ψηλάφισε τον Χριστό στα σημάδια από τον Σταυρικό Τουθάνατο (Ιωαν. κ' 26-29).
6) Σεεπτά αποστόλους στην όχθη της λίμνης Τιβεριάδος (Ιωαν. κα' 1- 14).
7) Στουςέντεκα αποστόλους στο βουνό της Γαλιλαίας, όπου τους παρήγγειλε να πάνε και νακάνουν μαθητές του όλα τα έθνη, βαφτίζοντας τα στο όνομα του Πατρός και τουΥιού και του Αγίου Πνεύματος. ( Ματθ. κη' 16-19). Και
8) Στουςέντεκα αποστόλους στη Βηθανία και κατά την Ανάληψη Του. ( Μαρκ. ιστ' 19-20,Λουκ. κδ' 50, Πραξ. α' 6-11).
Οι Ευαγγελιστές Ιωάννης ο Θεολόγος και Ματθαίος ήσανμαθητές του Ιησού Χριστού και είχαν άμεση αντίληψη των γεγονότων. Οι άλλοι δύοΕυαγγελιστές τα άκουσαν από τους Αποστόλους, αφού ανήκαν στον κύκλο τους και ήσαν στενοί συνεργάτεςτους. Πλην των Ευαγγελιστών και η μαρτυρία του Αποστόλου Παύλου για την Ανάσταση έχει μεγάλη σημασία. Πρώτον γιατί υπήρξε φανατικός διώκτης τωνΧριστιανών και με θαύμα έγινε η μεταστροφή του, δεύτερον γιατί γνώρισε προσωπικά τον Απόστολο Πέτρο καιάλλους Αποστόλους, τρίτο επειδή διέσωσε πιστά πολλά από τα λόγια του Ιησού, πουσυμπληρώνουν αυτά που γράφουν οι τέσσερις Ευαγγελιστές και τέταρτο επειδή πολλές των Επιστολών του προηγήθηκαν της συγγραφής των Ευαγγελίων. Λόγου χάρη η Α' προς Κορινθίους Επιστολήγράφτηκε μεταξύ 53 και 57 και αναφέρεται στην πρώτη επίσκεψη του Αποστόλου στηνπόλη της Κορίνθου, που έγινε περί το 50, δηλαδή μόλις 17 χρόνια μετά τηνΑνάσταση. Γι' αυτό και η φράση του ότι ο Αναστάς Χριστός "εμφανίστηκεεφάπαξ σε πάνω από πεντακόσιους αδελφούς, από τους οποίους οι περισσότεροι ζουνακόμη, ενώ μερικοί απέθαναν" δείχνει ότι ο Παύλος γνώρισε όχι μόνο τουςΑποστόλους αλλά και πολλούς άλλους από αυτούς που έζησαν την Ανάσταση τουΚυρίου.
ΆλλεςΧριστιανικές πηγές
Οι πηγές για την ιστορικότητα του Ιησού Χριστού καιγια την Ανάσταση Του συμπληρώνονται από «απόκρυφα», όπως ονομάζονται, Ευαγγέλια, δηλαδή από αυτά που δενθεωρήθηκαν από τους Πατέρες της Εκκλησίας έγκυρα και κανονικά, αλλά πουορισμένα από αυτά δίνουν πληροφορίες, που θεωρήθηκαν έγκυρες. Πληροφορίεςεπίσης παρέχονται από κείμενα των πρώτων χριστιανικών αιώνων, που έχουνδιασωθεί. Τέτοια είναι η «ΔιδαχήΑποστόλων», ελληνικό κείμενο που βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1875 καιπου φυλάσσεται στην Πατριαρχική Βιβλιοθήκη των Ιεροσολύμων. Το εν λόγω κείμενοδίνει οδηγίες για τη ζωή των Χριστιανών, όπως δόθηκαν από τον Ιησού στους Αποστόλους και από τους Αποστόλους στουςδιαδόχους τους και γενικά στους Χριστιανούς. Η συγγραφή της «Διδαχής» προσδιορίζεται περί το 80. Λίγο αργότεραγράφτηκαν οι Επιστολές του Αγίου Κλήμεντος, επισκόπου Ρώμης, προς τους Κορινθίους. Ακόμη υπάρχουν οι Επιστολές του Αγίου Ιγνατίου, ΕπισκόπουΑντιοχείας, τις οποίες έγραψε κατά την μετάβαση του και την παραμονή τουστη Ρώμη, όπου μαρτύρησε το 115, προςτους Χριστιανούς των πόλεων της Αποκάλυψης, Σμύρνη, Έφεσο, Φιλαδέλφεια καιΜαγνησία, καθώς και προς αυτούς των πόλεων Ρώμης, και Τράλλεων, αλλά και προςτον Άγιο Πολύκαρπο. Άλλα κείμενα που έχουν πληροφορίες για τον Αναστημένο Ιησούκαι τη ζωή των πρώτων Χριστιανών είναι, μεταξύ άλλων, ο «Ποιμήν»του Ερμά, το Μαρτύριο του ΑγίουΠολυκάρπου, Επισκόπου Σμύρνης και ηπρος Διόγνητο Επιστολή. Τέλος πολύτιμες πληροφορίες για τη ζωή του Χριστούυπάρχουν στην Εκκλησιαστική Ιστορία τουΑγίου Ευσεβίου, Επισκόπου Καισαρείας( 260-340) και στα κείμενα του ΑγίουΙερωνύμου, που απεβίωσε περί το 420.
Μηχριστιανικές μαρτυρίες για τον Ιησού Χριστό
Η πιο αρχαία από τις μη Χριστιανικές μαρτυρίες είναι ητου Μαρά βαρ Σαραπίωνος (73-160),Σύρου στωικού φιλοσόφου και, πιο συγκεκριμένα, η επιστολή του προς τον γιό τουΣαραπίωνα. Η μαρτυρία αυτή είναι σημαντική διότι προέρχεται από Σύρο εθνικό στο θρήσκευμα καιη σχετική επιστολή έχει διασωθεί ολόκληρη. Το απόσπασμα της, που αφορά τονΧριστό είναι το ακόλουθο:
" Και τί να πούμε όταν σοφοί βασανίζονται απότυράννους και η σοφία τους από διαβολείς βάλλεται, ώστε λόγω της απαράδεκτηςπρος αυτούς μεταχειρίσεως να μην μπορούν να αμυνθούν; ποιάν ωφέλεια τάχααποκόμισαν οι Αθηναίοι, όταν θανάτωσαν τον Σωκράτη, παρά μιαν ανταπόδοση απόλιμό και λοιμό! Η οι Σαμιώτες όταν εξόρισαν τον Πυθαγόρα, παρά το ότι η χώρατους καταχώθηκε από την άμμο! Η οι Ιουδαίοι από την καταδίκη του σοφού τους βασιλιά,αφού από τότε τους αφαιρέθηκε το βασίλειο; Διότι δικαίως τους εκδικήθηκε ο Θεόςγια τους τρεις εκείνους σοφούς: οι μεν Αθηναίοι πέθαναν από τον λιμό, οι δεΣαμιώτες καλύφθηκαν από τη θάλασσα και οι Ιουδαίοι καταστράφηκαν, εκδιώχθηκαναπό τη χώρα τους και ζουν στη διασπορά. Ο Σωκράτης δεν πέθανε χάρη στονΠλάτωνα, ο Πυθαγόρας χάρη στον Φιλόλαο και ο σοφός βασιλιάς χάρη στους νέουςνόμους που έδωσε…".
ΟΤάκιτος, ρωμαίος συγγραφέας, περιγράφοντας μεταξύ των ετών115-117 την πυρπόληση της Ρώμης από τον Νέρωνα ( τον Ιούλιο του 64 μ.Χ.)αναφέρει μεταξύ άλλων:
" Ο Νέρωνας υπέβαλε σε έκτακτες τιμωρίες αυτούςπου εκαλούντο χριστιανοί και ο λαός μισούσε για τα αισχρά τους έργα. Το όνοματους το πήραν από τον Χριστό, ο οποίος θανατώθηκε επί της βασιλείας του Τιβερίουκαι επάρχου του Ποντίου Πιλάτου. Προς καιρόν κατεστάλη η εν λόγω δεισιδαιμονία,αλλά στη συνέχεια ανεφάνη όχι μόνο στην Ιουδαία, την εστία του κακού, αλλά καιστη Ρώμη".
ΟΣουετώνιος ( 75 - 169), ρωμαίος ιστορικός, στην ιστορία του περί του βίου των δώδεκαπρώτων αυτοκρατόρων της Ρώμης σε δύο σημεία αναφέρει για τον Χριστό και τουςχριστιανούς. Το πρώτο είναι στην ιστορία του Νέρωνα, όπου σημειώνει ότι "υπέστησαν τιμωρίες οι χριστιανοί, άνθρωποι νέας και κακοποιούδεισιδαιμονίας…". Και το δεύτερο αναφέρεται στον βίο και τις πράξεις τουΚλαυδίου, ο οποίος εξόρισε τους χριστιανούς από τη Ρώμη, διότι"υποκινούμενοι από τον Χριστό προκαλούσαν ταραχές στην πρωτεύουσα τηςαυτοκρατορίας".
Μεγάλη αξία έχει και η μαρτυρία του Πλινίου του νεοτέρου, συγχρόνου τουΤάκιτου και του Σουετώνιου. Συνεργάτης του αυτοκράτορα Τραϊανού απεστάλη από αυτόν στην Βιθυνία της ΜικράςΑσίας για να συγκεντρώσει πληροφορίες για την νέα θρησκεία, που διαδιδότανταχύτατα προς ζημία της ειδωλολατρίας. Μετά την επιτόπια έρευνα που έκανε έγραψε την αναφορά του προς τον αυτοκράτορα, στηνοποία, μεταξύ άλλων τονίζει:
" Εκείνο που μπορώ να βεβαιώσω είναι ότι η μόνηενοχή ή πλάνη που βρήκα (στους χριστιανούς) είναι ότι συνηθίζουν νασυγκεντρώνονται σε τακτή ημέρα πριν από την ανατολή του ηλίου και να αναπέμπουνεκ περιτροπής ύμνο στον Χριστό, ως Θεό. Επίσης έκαμαν όρκους όχι για να διαπράξουν κάποιο κακούργημα, αλλάαντίθετα να μην διαπράττουν κλοπές, ληστείες, μοιχείες, να μην παραβαίνουνυποσχέσεις, να μην σφετερίζονται τις παρακαταθήκες. Μετά συνήθως έφευγαν καιπάλι συναντιώνταν για να φάνε τροφήκοινή και ασφαλή. Αυτό δεν σταμάτησαν νατο κάνουν και μετά την έκδοση του διατάγματος, σύμφωνα με το οποίο έδωσεςδιαταγή να απαγορεύονται οι σύλλογοι και οι συναθροίσεις τους. Προς αποκάλυψητης αλήθειας νόμισα αναγκαίο να βασανίσω και να ανακρίνω δύο υπηρέτριες μου,που είχαν μυηθεί στον χριστιανισμό, αλλά τίποτε αξιόμεμπτο δεν βρήκα σ' αυτές,παρά μια υπέρμετρη δεισιδαιμονία. Το θέμα είναι άξιο μελέτης, λόγω και τουπλήθους των ρωμαίων πολιτών που μέλλουν να κινδυνεύσουν από τον χριστιανισμό.Διότι πολλοί κάθε ηλικίας και τάξεως και των δύο φύλων υποβάλλονται ήδη και θαυποβληθούν στον κίνδυνο της κατηγορίας. Το μίασμα εκτείνεται πλέον όχι μόνοστις πόλεις, αλλά και στα χωριά και τους αγρούς, νομίζω όμως ότι μπορεί νασταματήσει η εξάπλωση και να διορθωθεί η κατάσταση. Το βέβαιο είναι ότι (ειδωλολατρικοί) ναοί σχεδόν έρημοι ήδη άρχισαν να χρησιμοποιούνται( από χριστιανούς) και συνήθη ιερά προ πολλού εγκαταλελειμμένα αναζητούνται και πωλούνται από δω κι από κει.Το μόνο που βλέπω για να διορθωθεί ηκατάσταση είναι να δοθεί χάρη σ' αυτούς που θα μετανοήσουν και θα επιστρέψουνστα είδωλα".
Από τους Ιουδαίους για τον Χριστόέγραψε ο Φλάβιος Ιώσηπος, ιστορικόςο οποίος γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ μεταξύ των ετών 37-38, δηλαδή τους πρώτουςχρόνους της αυτοκρατορίας του Καλιγούλα και πέθανε μεταξύ των ετών 94 και 100.Στην "Ιουδαϊκή αρχαιολογία" του αναφέρει για τον Ιησού Χριστό: "Επί ηγεμονίας Ποντίου Πιλάτου έζησε ο Ιησούς, σοφός άνδρας, που έκανε μαθητέςτου πολλούς μεν Ιουδαίους και πολλούς μεταξύ των Ελλήνων. Και αυτός, κατ'υπόδειξη ανθρώπων που ήσαν κοντινοί μας, τιμωρήθηκε με τον δια σταυρού θάνατο,αλλά δεν έπαυσαν να τον αγαπούν αυτοί που τον αγάπησαν από την αρχή, φάνηκε δεσ' αυτούς την τρίτη ημέρα πάλι ζωντανός, κάτι που οι θείοι προφήτες είπαν. Σήμερα οι οπαδοί του Ιησού ονομάζονται χριστιανοί και εξακολουθούν ναυπάρχουν".
Στο Ταλμούδ αναφέρεται ότι ο ραβίνος Γαμαλιήλ Β' δικαζόταν από την αδελφή του για ένα κτήμα που τουςάφησε μετά τον θάνατο του ο πατέρας τους, ραβίνος Συμεών, υιός του Γαμαλιήλ, που, περί το 70, τιμωρήθηκε από τους Ρωμαίους μαζί με άλλουςραβίνους, ως συμμέτοχος σε επανάσταση εναντίον τους. Δικαστής διορισμένος απότους Ρωμαίους ήταν κάποιος που είχε ασπασθεί τον χριστιανισμό. Στην προτροπήτου όπως τα αδέλφια λύσουν ειρηνικά τη διαφορά τους ο Γαμαλιήλ αντείπε ότι κατάτο νόμο του Μωυσέως η κόρη δεν έχει κανένα δικαίωμα επί της πατρικήςπεριουσίας. Ο δικαστής επιφυλάχθηκε και την επόμενη ημέρα αναφέρθηκε στον στίχοε' 17 από το κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο, πουείναι γραμμένο στην εβραϊκή γλώσσα, και όπου αναφέρεται ότι ο Ιησούς Χριστόςδεν ήρθε για να καταλύσει τον Νόμο, αλλά, όπως εξήγησε ο δικαστής το εδάφιο,για να τον συμπληρώσει με προσθήκες και επιδίκασε στον Γαμαλιήλ όλη την πατρικήκληρονομιά. Η συγκεκριμένη αναφορά είναι από τις πρώτες της ραβινικήςγραμματείας.-
