«ΕΣΤΑΥΡΩΘΗΣ ΔΙ’ ΕΜΕ, ΙΝΑ ΕΜΟΙ ΠΗΓΑΣΗΣ ΤΗΝ ΑΦΕΣΙΝ»
(Θεολογικό σχόλιο στο περιεχόμενο και τα νοήματα της Μεγάλης Παρασκευής)
«Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή τα άγια καισωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστούεπιτελούμεν΄ τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τουςγέλωτας, την πορφυράνχλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους,την λόγχην και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον, α δι’ ημάς κατεδέξατο΄έτι δε και την του ευγνώμονος ληστού, του συσταυρωθέντοςαυτώ, σωτήριον εν τωσταυρώομολογίαν». Το ιερό συναξάρι της αγίας αυτής ημέρας αναφέρει μελεπτομέρεια τι τιμούμε και προσκυνάμε αυτή την αγία ημέρα.
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι για μας τουςχριστιανούς η πλέον φρικτή, πένθιμη και λυπητερή ημέρα, αλλά και η πιο ιερή, ηπιο αγία, η πολυσέβαστη και πλέον αγαπητή και προσκυνητή ημέρα της Εκκλησίαςμας. Κι αυτό, διότι ο Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων, οΕνανθρωπήσας Υιός και Λόγος του Θεού, κρέμεται καρφωμένος, γυμνός, άπνους,επάνω στο ξύλο του σταυρού, ως χείριστος κακούργος. Ο Εσταυρωμένος Χριστός μαςπήρε επάνω Του όλες τις αμαρτίες του κόσμου και ανέβηκε εκών στο φρικτό Γολγοθάγια να εξαγοράσει, μυστήριο πως, με το τίμιο Αίμα Του, τη λύτρωση τουανθρωπίνου γένους.
Ποια καρδιά δεν λυγίζει την ημέρα αυτήμπροστά στη φρικτή και ανείπωτη θεοκτονία;. Ποια μάτια δε βουρκώνουν στο αντίκρισματου γλυκύτατου Εσταυρωμένου; Ποια ψυχή δε μαλακώνει μπροστά στα άδικα παθήματα;Ποια γόνατα δεν κλείνουν κάτω από το Σταυρό για να προσκυνήσουν τα Θεία Πάθη;Εκατομμύρια πιστοί χριστιανοί πενθούν για τον οδυνηρό θάνατο του Χριστού μας.Κατακλύζουν τους ιερούς Ναούς με μπουκέτα άνθη στα χέρια για να τα εναποθέσουνστον ιερό Επιτάφιο. Να προσκυνήσουν το Λυτρωτή τους, Αυτόν, ο Οποίος «εξηγόρασενημάς εκ της κατάρας του νόμου τω τιμίω Του αίματι».
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός αφούσυνελήφθη στον κήπο του Όρους των Ελαιών, ύστερα από την προδοσία του Ιούδα,σύρθηκε δέσμιος σε μια δραματικήνυκτερινή δίκη. Η μανία των αρχόντων του ισραηλιτικού λαού ήταν τέτοια που δενμπορούσε να περιμένει για να ξημερώσει η αυριανή ημέρα. Οι ιεροί Ευαγγελιστέςαναφέρουν λεπτομέρειες για την δίκη – παρωδία. Η καταδίκη ήταν ήδηπροαποφασισμένη και μόνο έπρεπε να τηρηθούν κάποια νομιμοφανή προσχήματα. Τηλύση έδωκαν πληρωμένοι ψευδομάρτυρες, οι οποίοι, διαστρέφοντας τα λόγια τουΧριστού στήριξαν την επιθυμητή κατηγορία: Ένοχος θανάτου!
Με το φως της ημέρας οδηγήθηκε στο Πραιτόριο,στην έδρα του Ρωμαίου διοικητή Πιλάτου. Η επίσημη καταδίκη έπρεπε να απαγγελθείαπό τη «νόμιμη εξουσία». Επιστρατεύθηκε ο όχλος για να φωνασκεί και να απαιτείτην σταυρική Του καταδίκη. Είναι αυτός ο ίδιος ο όχλος που λίγες ημέρες πρινφώναζε «Ευλογημένος ο Ερχόμενος»! Ο διεφθαρμένος εκπρόσωπος της διεφθαρμένηςρωμαϊκής εξουσίας, ανταλλάσσει την καταδίκη του Μεγάλου Αθώου με την ελευθερίατου μεγάλου κακούργου Βαραββά. Τελικά παρ’ όλες τις επιφυλάξειςτου ο Πιλάτος παραδίδει το Χριστό «ίνα σταυρωθή» (Λουκ.19,16).
Φορτωμένος το βαρύ ξύλο του σταυρούπέρασε από τους δρόμους της αγίας πόλεως για διαπόμπευση, οδηγούμενος στον τόποτου μαρτυρίου, το λόφο του Γολγοθά. Το κουρασμένο σαρκίο Του δεν αντέχει τοβάρος του ξύλου και πέφτει καταμεσής στο δρόμο. Αγγαρεύεται ο διερχόμενος Σίμωνο Κυρηναίος, ο οποίος
τελικάανεβάζει το φονικό όργανο στον τόπο της εκτελέσεως. Σκουριασμένα χοντρά καρφιάμπήγονται στα χέρια και τα πόδια Του. Το τίμιο Αίμα Του χύνεται άφθονο καιβάφει τα άνομα χέρια των δημίων Του. Ως άνθρωπος πονά και υποφέρει, μα υπομένει
τοφοβερό μαρτύριο, το οποίο τον οδηγεί αργά και βασανιστικά στο θάνατο.Εκατέρωθέν Του σταυρώνονται δύο αδίστακτοι ληστές, από τους οποίους ο έναςμετανοεί και σώζεται (Λουκ.23,40). Είναι ο πρώτος που εισέρχεται στονΠαράδεισο! Μέσα σους αφόρητουςπόνους και το χειρότερο κάτω από το αίσθημα της άδικης καταδίκης Του, όχι μόνοδεν οργίζεται και δεν καταριέται τους άνομους δημίους Του,
αλλάπαρακαλεί τον Ουράνιο Πατέρα να τους συγχωρήσει, διότι «Ουκ οίδασι τι ποιούσι»(Λουκ.23,34). Τελικά «ην δεν ωσεί ώρα έκτη» (Λουκ.23,44), ο Κύριος «κράξας φωνήμεγάλη αφήκε το πνεύμα» (Ματθ.27,50). Αμέσως συνέβησαν θαυμαστά φαινόμενα: «σκότοςεγένετο εφ’ όλην την γην έως ώρας ενάτης, του ηλίου εκλείποντος» (Λουκ.23,44), «τοκαταπέτασμα του ναού εσχίσθη εις δύο από άνωθεν έως κάτω, και η γη εσείσθη καιαι πέτραιεσχίσθησαν, και τα μνημεία ανεώχθησαν και πολλά σώματα τωνκεκοιμημένων αγίων ηγέρθη, και εξήλθον εις την αγίανπόλιν και ενεφανίσθησανπολλοίς» (Ματθ.27,51-52). Αν οι σκληρόκαρδοι Ιουδαίοι έμειναν απαθείς μπροστάστην φρικτή θεοκτονία, η άψυχη φύση συγκλονίστηκε συθέμελα, διαμαρτυρόμενη γιατη μεγαλύτερη κακουργηματική πράξη όλων των εποχών.
Ο επί κεφαλής του εκτελεστικούαποσπάσματος «εκατόνταρχος και οι μετ’ αυτού τηρτούντες τον Ιησούν, ιδόντες τονσεισμόν και τα γινόμενα εφοβήθησαν σφόδρα λέγοντες΄ αληθώς Θεού υιός ην ούτος»(Ματθ.27,54). Το ίδιο «και πάντες οι συμπαραγενόμενοι όχλοι επί τηνθεωρίανταύτην, θεωρούντες τα γενόμενα, τύπτοντες εαυτών τα στήθη υπέστρεφον»(Λουκ.23,48). Αντίθετα οι αρχιερείς και οι Φαρισαίοι, όχι μόνο δεν συγκινήθηκαναπό τα συγκλονιστικά γεγονότα, αλλά πήγαν στον Πιλάτο ζητώντας: «κέλευσονασφαλισθήναιτον τάφονεως τρίτης ημέρας, μήποτε ελθόντες οι μαθηταί αυτού νυκτός κλέψωσιναυτόν και είπωσι τω λαώ, ηγέρθη από των νεκρών΄ και έσται η εσχάτη πκλάνηχείρωντης πρώτης» (Ματθ.27,64).
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι, όπωςπροαναφέραμε, ημέρα θλίψεως και συντριβής για μας του πιστούς. Όμως για τηθεολογία της Εκκλησίας μας η Μεγάλη Παρασκευή είναι ήδη Πάσχα. Η ψυχή τουΚυρίου, ως ψυχή αληθινού ανθρώπου έπρεπε να ακολουθήσει την προδιεγεγραμμένηπορεία της, να κατέβει στον παμφάγο Άδη, στον τόπο κατοικίας όλων των ψυχώνόλων των εποχών. Όμως η ψυχή του Κυρίου, ως αναπόσπαστο μέρος της θεανδρικήςυποστάσεως του Θεού Λόγου, δεν ήταν δυνατόν να κρατηθεί στον τόπο της βασάνου,δεν ήταν δυνατόν η ψυχή της πηγής της ζωής να γίνει βορρά του θανάτου καιπαραμείνει δέσμια του Άδη. Σύμφωνα με την πατερική διδασκαλία της Εκκλησίας μαςη ψυχή του Κυρίου λειτούργησε ως δόλωμα στον Άδη. Ως παμφάγος κατάπιε το δόλωμααυτό και πιάστηκε και αιχμαλωτίσθηκε από αυτό και νικήθηκε!
Το Θείο Πάθος έχει λοιπόν και μια άλλησημαντική παράμετρο για μας τους ορθοδόξους πιστούς. Χωρίς αγώνα και παθήματαείναι αδύνατο να υπάρξει νίκη και θρίαμβος. Χωρίς θυσία είναι αδύνατον ναυπάρξει λύτρωση. Χωρίς σταυρό δεν μπορείνα υπάρξει ανάσταση. Το Θείο Πάθος δείχνει και σε μας την ανάγκη ναακολουθήσουμε πρόθυμα το δικό μας δρόμο του μαρτυρίου και ανεβούμε στο δικό μαςσταυρό, που είναι η σταύρωση και ο θάνατος του παλαιού πτωτικού εαυτού μας,προκειμένου να έχουμε την μακάρια ελπίδα και της δικής μας ανάστασης.
