Το αιώνιον Πάσχα
Υπό Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου
Εάν το Πάσχα της Παλαιάς Διαθήκηςπροεικονίζει και προτυπώνει το Πάσχα της Καινής, τούτο πάλι διαδοχικάπροαναγγέλλει και προδιαγράφει το αιώνιον Πάσχα, το Πάσχα της Βασιλείας τωνΟυρανών. Και όπως το Πάσχα της Παλαιάς καταργήθηκε από το Πάσχα της Καινής,έτσι και αυτό με τη σειρά του θα καταργηθεί από το αιώνιον Πάσχα. Τούτοφαίνεται σαφέστατα από τους βαρυσήμαντους εκείνους λόγους, τους οποίουςαπηύθυνε ο Κύριος προς τους μαθητάς του κατά το τελευταίο πασχάλιο δείπνο, κατάτο οποίο συνέφαγε μαζί τους ολίγον προ του πάθους Του.
Όπως μας πληροφορούν οι συνοπτικοίευαγγελιστές (Ματθ.26,26-29, Μαρκ.14,22-25, Λουκ.22,16-20), ο Ιησούς κατά τηνδιάρκεια του δείπνου εκείνου «λαβών τον άρτον και ευχαριστήσας έκλασε καιεδίδου τοις μαθηταίς και είπε, λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου». Πήρεδηλαδή στα άχραντα χέρια του άρτον και ευχαρίστησε τον Πατέρα του.
Προτούπαραδώσει το μυστήριον ευχαριστεί, για να διδάξει και σε μας την αδιάλειπτηευχαριστία μας προς τον Θεόν, αφού αυτόκαθ’ εαυτό το μυστήριο αποτελεί έκφραση της υψίστης αγάπης του Θεού προς τονάνθρωπον. Από την πράξη δε αυτή τηςευχαριστίας έλαβε στη συνέχεια το μυστήριο την ονομασία Θεία Ευχαριστία.Κατόπιν, αφού ετεμάχισε τον άρτον, τον διεμοίρασε στους μαθητές του και τους προέ-τρεψε να φάγουνόλοι από αυτόν με την βεβαιότητα, ότι δεν τρώγουν πλέον κοινό ψωμί αλλά το ίδιοτο σώμα του. Στη συνέχεια κατά παρόμοιον τρόπον έλαβε ποτήριον πλήρες οίνουκαι αφού και πάλι ευχαρίστησε τον Πατέρα του, έδωσε να πιούν όλοι από αυτό καιείπε «τούτο εστί το αίμα μου το της Καινής Διαθήκης…». Τους βεβαιώνει δηλαδή,ότι αυτό που πίνουν τώρα δεν είναι πλέον κρασί, αλλά το ίδιο το αίμα του. Είναιτο αίμα εκείνο, το οποίον πρόκειται σε λίγο να χυθεί επάνω στο σταυρό και ναποτίσει την γή του Γολγοθά υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας. Είναι το αίματης Καινής Διαθήκης, το οποίον επικυρώνει και επισφραγίζει τη Νέα Διαθήκη, πουπραγ-ματοποιεί ο Θεός με τους ανθρώπους, όπως ακριβώς το αίμα του αμνού, τονοποίον εθυσίαζαν οι Εβραίοι στην εορτή του Πάσχα, επεσφράγιζε και επεκύρωνε τοπαλαιό Πάσχα. Όπως επισημαίνει ο ιερός Χρυσόστομος «ώσπερ η Παλαιά πρόβατα καιμόσχους είχεν, ούτω και αύτη το αίμα το Δεσποτικόν». Στο σημείο αυτό πολύεύστοχα παρατηρεί ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: «Δεικτικώς είπε τούτο μου εστίτο σώμα, τούτο μου εστί το αίμα, ίνα μη νομίσης τύπον είναι τα φαινόμενα, αλλάδια τινός αρρήτου, του πάντα ισχύοντος Θεού μεταποιείσθαι εις σώμα και αίμαΧριστού». Δηλαδή δείχνοντας αυτά (τον άρτον και τον οίνον) είπε «τούτο εστί τοσώμα και τούτο εστί το αίμα μου», για να μη νομίσης, ότι είναι τύπος ταφαινόμενα, αλλ’ ότι πραγμα-τικά μεταβάλλονται σε σώμα και αίμα Χριστού με τηνάρρητη παντοδυναμία του Θεού.
Όπως μας πληροφορούν οι συνοπτικοίευαγγελιστές (Ματθ.26,26-29, Μαρκ.14,22-25, Λουκ.22,16-20), ο Ιησούς κατά τηνδιάρκεια του δείπνου εκείνου «λαβών τον άρτον και ευχαριστήσας έκλασε καιεδίδου τοις μαθηταίς και είπε, λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου». Πήρεδηλαδή στα άχραντα χέρια του άρτον και ευχαρίστησε τον Πατέρα του.
Προτούπαραδώσει το μυστήριον ευχαριστεί, για να διδάξει και σε μας την αδιάλειπτηευχαριστία μας προς τον Θεόν, αφού αυτόκαθ’ εαυτό το μυστήριο αποτελεί έκφραση της υψίστης αγάπης του Θεού προς τονάνθρωπον. Από την πράξη δε αυτή τηςευχαριστίας έλαβε στη συνέχεια το μυστήριο την ονομασία Θεία Ευχαριστία.Κατόπιν, αφού ετεμάχισε τον άρτον, τον διεμοίρασε στους μαθητές του και τους προέ-τρεψε να φάγουνόλοι από αυτόν με την βεβαιότητα, ότι δεν τρώγουν πλέον κοινό ψωμί αλλά το ίδιοτο σώμα του. Στη συνέχεια κατά παρόμοιον τρόπον έλαβε ποτήριον πλήρες οίνουκαι αφού και πάλι ευχαρίστησε τον Πατέρα του, έδωσε να πιούν όλοι από αυτό καιείπε «τούτο εστί το αίμα μου το της Καινής Διαθήκης…». Τους βεβαιώνει δηλαδή,ότι αυτό που πίνουν τώρα δεν είναι πλέον κρασί, αλλά το ίδιο το αίμα του. Είναιτο αίμα εκείνο, το οποίον πρόκειται σε λίγο να χυθεί επάνω στο σταυρό και ναποτίσει την γή του Γολγοθά υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας. Είναι το αίματης Καινής Διαθήκης, το οποίον επικυρώνει και επισφραγίζει τη Νέα Διαθήκη, πουπραγ-ματοποιεί ο Θεός με τους ανθρώπους, όπως ακριβώς το αίμα του αμνού, τονοποίον εθυσίαζαν οι Εβραίοι στην εορτή του Πάσχα, επεσφράγιζε και επεκύρωνε τοπαλαιό Πάσχα. Όπως επισημαίνει ο ιερός Χρυσόστομος «ώσπερ η Παλαιά πρόβατα καιμόσχους είχεν, ούτω και αύτη το αίμα το Δεσποτικόν». Στο σημείο αυτό πολύεύστοχα παρατηρεί ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας: «Δεικτικώς είπε τούτο μου εστίτο σώμα, τούτο μου εστί το αίμα, ίνα μη νομίσης τύπον είναι τα φαινόμενα, αλλάδια τινός αρρήτου, του πάντα ισχύοντος Θεού μεταποιείσθαι εις σώμα και αίμαΧριστού». Δηλαδή δείχνοντας αυτά (τον άρτον και τον οίνον) είπε «τούτο εστί τοσώμα και τούτο εστί το αίμα μου», για να μη νομίσης, ότι είναι τύπος ταφαινόμενα, αλλ’ ότι πραγμα-τικά μεταβάλλονται σε σώμα και αίμα Χριστού με τηνάρρητη παντοδυναμία του Θεού.
Στη συνέχεια, αφού εγκαινίασε τοΠάσχα της Καινής Διαθήκης, προανήγγειλε το αιώνιον Πάσχα, το Πάσχα τηςΒασιλείας των Ουρανών: «λέγω δε υμίν, ότι ου μη πίω απ’ άρτι εκ τούτου τουγεννήματος της αμπέλου, έως της ημέρας εκείνης, όταν αυτό πίνω μεθ’ υμών καινόνεν τη Βασιλεία του Πατρός μου» (Ματθ.26,29). Δηλαδή σας βε-βαιώνω, ότι από τώρακαι στο εξής δεν πρόκειται να ξαναπιώ το προϊόν αυτό της αμπέλου, (το κρασί),μέχρι της ημέρας εκείνης, κατά την οποίαν θα το πίνω ευφραινόμενος μαζί σας μεένα καινούργιο τρόπο στην Βασιλεία του Πατρός μου. Μ’ άλλα λόγια δεν πρόκειταινα συνεορτάσω μαζί σας άλλο πασχάλιο δείπνο στην παρούσα ζωή, πίνοντας μαζί σαςκαι ευφραινόμενος από το γέννημα της αμπέλου, διότι σε λίγο θα βαδίσω τονδρόμο, που οδηγεί στο πάθος, την ταφή και την ανάσταση. O επόμενος συνεορτασμόςθα γίνει όχι πλέον στην παρούσα ζωή, αλλά στην Βασιλεία του Πατέρα μου. Τότε θαχαρώ και θα συνευφρανθώ μαζί σας με ένα άλλο κρασί, που δεν θα είναι φθαρτό καιυλικό, όπως αυτό, που πίνουμε τώρα, αλλά «καινόν». Εδώ ο Κύρι-ος χρησιμοποιείτην εικόνα του καινούργιου κρασιού, για να περιγράψει την άρρητη χαρά καιευφροσύνη της Βασιλείας του, επείδη το κρασί είναι σύμβολο χαράς και ευφροσύνηςκαι επειδή δεν υπάρχουν κτιστές λέξεις και περιγραφές, που μπορούν να αποδώσουντο μέτρο εκείνης της απολαύσεως. Πέραν τούτου στην Βασιλεία του τα πάντα θαείναι καινά, όπως μας βεβαιώνει ο ευαγγελιστής της αγάπης στην Αποκά-λυψη:«Ιδού καινά ποιώ τα πάντα» (21,5).
Στο τριετές διάστημα της δημοσίαςτου δράσεως ο Κύριος είχε συνεορτάσει με τους μαθητές του τρία πασχάλια δείπνα.Τα δύο πρώτα ήταν το νομικό Πάσχα της Παλαιάς Διαθήκης. Το τρίτο και τελευταίο,που αντικατέστησε το νομικό, ήταν το Πάσχα της Καινής. Ήταν ένα Πάσχα, που μεπολλή λαχτάρα περίμενε να συνεορτάσει, καθώς τούτο φαίνεται από όσα σημειώνει οΛουκάς: «επιθυμία επεθύμησα τούτο το Πάσχα φαγείν μεθ’ υμών προτού με παθείν»(22,16). Και είχε αυτή την λαχτάρα ο Κύριος, διότι κατ’ αυτό επρόκειτο ναεγκαινιάσει το Πάσχα της Καινής Διαθήκης, καταργώντας το Παλαιό. Θα τουςπαρέδιδε δηλαδή το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά και για έναν ακόμηλόγο. Για να τους αναγγείλει το Πάσχα της Βασιλείας των Ουρανών, το οποίο θααποτελέσει την συνέχεια αυτού, το οποίο εορτάζει τώρα μαζί τους. Οι μαθητές,διά της μεθέξεώς των στο ζωοποιό σώμα και αίμα του Χριστού, ενώθηκαν μυστικά σ’ένα σώμα μαζί του. Η μυστική εμπειρία αυτής της ενώσεως είναι η εμπειρία τουΚαινού Πάσχα, είναι η απαρχή, ο αρραβώνας της πλήρους και τελείας ενώσεως καιεν ταυτώ της πλήρους και τελείας ευφροσύνης και αγαλλιάσεως, την οποίαπρόκειται να απολαύσουν όχι μόνον οι μαθητές, αλλά και όλα τα πιστά μέλη τηςΕκκλησίας, στην ανέσπερη ημέρα της Βασιλείας των Ουρανών. Αυτήν ακριβώς τηνπραγματικότητα περιγράφει και ο Μέγας Βασίλειος σε μια ευχή της ΘείαςΛειτουργίας του «Ος εστίν…Λόγος ζών, Θεός αληθινός…ο αρραβών της μελλούσηςκληρονομίας, η απαρχή των αιωνίων αγαθών…». Τούτο το Πάσχα είναι επίσης καιμυστικόν, επείδη κατά τρόπον μυστικόν ενούμεθα με τον Χριστόν διά τηςμεταλήψεως των αχράντων μυστηρίων. Γι’ αυτό και ψάλλουμε την ώρα αυτή τοτροπάριο «του Δείπνου σου του μυστι-κού σήμερον υιέ Θεού κοινωνόν μεπαράλαβε…». Αυτό επίσης θέλει να δηλώσει και ο υμνογράφος στο τροπάριο τουαναστασίμου κανόνος «…και Πάσχα το μυστικόν σοις Χριστέ μαθηταίςευηγγελίσαντο». Αντίθετα το αιώνιον Πάσχα δεν θα είναι πλέον μυ-στικόν, αλλάφανερόν, σύμφωνα με τον λόγον του αποστόλου Παύλου «όταν ο Χρι-στός φανερωθεί,η ζωή ημών, τότε και υμείς συν αυτώ φανερωθήσεσθε εν δόξη» (Κολ. 3,4). Σ’εκείνο το Πάσχα θα έχουμε άμεση την θεωρία και εν ταυτώ την άρρητη ηδονή καιευφροσύνη, που πηγάζει από την θεωρία της θείας δόξης. Θα βλέπουμε και θααπολαμβάνουμε πρόσωπον προς πρόσωπον τον επουράνιον νυμφίον Χριστόν, καθώς μαςβεβαιώνει ο απόστολος: «Βλέπομεν γαρ άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δεπρόσωπον προς πρόσωπον» (Α΄ Κορ.13,12) και παλιν «Οψόμεθα αυτόν καθώς εστίν»(Α΄ Ιω. 3,2). Την ίδια αυτή πραγματικότητα θέλει να δηλώσει ο υμνογράφος σ’ έναάλλο τροπάριο του αναστασίμου κανόνος: «…ώ σοφία και Λόγε του Θεού και δύναμις,δίδου ημίν εκτυπώτερον σού μετασχείν εν τη ανεσπέρω ημέρα της Βασιλείας σου».
Μακάρι, αγαπητέ φίλε αναγνώστα, νααξιωθούμε και εμείς αυτής της «εκτυπωτέρας» μεθέξεως και χαράς της Βασιλείαςτων Ουρανών. Αμήν.
