Ὁ ἐκκλησιασμὸς
(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)
Ο Κύριος,ἀγαπητοί μου, ὅπως λέει τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο, θεράπευσε τὴν συγκύπτουσα, μιὰ γυναῖκα δυστυχισμένη ποὺ 18ὁλόκληρα χρόνια βρισκόταν κάτω ἀπὸ τὴν ἐπήρειατοῦ πονηροῦ πνεύματος. Ὁ διάβολοςτῆς εἶχε λυγίσει τὸ σῶμα σὰν τὸ τσέρκιποὺ βάζουν στὰ βαρέλια, ὥστε τὸ κεφάλιτης ν᾽ ἀγγίζῃ στὴ γῆ κι ἀπὸ μακριὰ νὰ νομίζῃ κανεὶς ὅτι βαδίζει ἕνα τετράποδο. Τὸ θαῦμα αὐτὸ δίδειἀφορμὴ γιὰ πολλὰ θέματα, ἀλλ᾽ ἀφήνονταςτὰἄλλα ἐφιστῶ τὴν προσοχή σας στὸ ἑξῆς. Ἡ γυναίκα αὐτή, λόγῳ τῆς ἀναπηρίας της,θὰ ἦταν δικαιολογημένη νὰ μένῃ στὸ σπίτι.Ἐν τούτοις τὴν ἡμέρα τῆς ἀργίας ὁ πόθος γιὰτὴλατρεία τοῦ Θεοῦ τὴν ἔκανε νὰ μὴν ὑπολογίζῃ οὔτε τὸ ἐλάττωμά της οὔτε τὶς εἰρωνεῖες τοῦ κόσμου, ἀλλὰ νὰ δίδῃ τὸ παρὼνστὴνἑβδομαδιαία λατρευτικὴ σύναξι .Αὐτὴ λοιπὸν ἡ γυναίκα θὰ εἶνε κατήγορος τῶν ἀμελῶν ἐν ἡμέρᾳ Κρίσεως· «οἱἅγιοι τὸν κό σμον κρινοῦσι» (Α΄ Κορ.6,2). Αὐτὴ θὰ δικάσῃ τότε ἐ κείνους ποὺ χωρὶς σοβαρὸ λόγο παραλείπουντὸν ἐκκλησιασμό.
Πολλοί, ἀγαπητοί μου, ἀπουσιάζουνἀπὸ τὸ ναὸ καὶ τὴ λατρεία γιὰ διαφόρουςλόγους .Ἄλλοι διότι ξενύχτησαν τὸΣάββατο μέχρι τὶς πρωινὲς ὧρες κιὅταν οἱ καμπάνες χτυποῦν αὐτοὶ κοιμοῦνται. Ἄλλοι, ἰδίως τὸ καλοκαίρι, διότι τὴν Κυριακὴ τὸ πρωὶ ξυπνοῦν καὶ τρέχουνγιὰ μπάνιο στὶς παραλίες, κ᾽ ἐκεῖ γυμνοί, ἀρσενικοὶ καὶ θηλυκοί, κολυμποῦνὅλη μέρα.Ἄλλοι διότι, ἂν εἶνε χειμώνας, περιμένουν νὰ χιονίσῃ καὶ τότε ἀνεβαίνουνσὲ χιονοδρομικὰ κέντρα γιὰ σκί. Ἄλλοι, διότι πᾶνε γιὰ κυνήγι.Ἄλλοι λοιπὸνστὰ κρεβάτια, ἄλλοι στὶς παραλίες, ἄλλοι στὶς κορυφές, ἄλλοι στὸ κυνήγι, καὶἄλλοι διότι προφασίζονται ὅτι παρακολουθοῦντὴ λειτουργία ἀπὸ ῥαδιοφώνου. Ὅλοι αὐτοί, ἐνῷ ἔχουν ὑγεία, μὲ διάφορες προφάσεις ἀπουσιάζουν ἀπὸ τὸνἐκκλησιασμό.Εἶνε αὐτὸ σοβαρὴ ἁμαρτία; Πολὺ σοβαρή.
Εἶνε μιὰ προσβολὴστὸ Θεό . Ὅταν σὺ φωνάζῃς τὸ παιδίσου κι αὐτὸ σὲ περιφρονῇ, δὲν στενοχωρεῖσαι; Ὅταν ὁ δάσκαλος χτυπάῃ τὸ κουδούνι κι ἀπὸ τὰ 100 παιδιὰ μπαίνουν γιὰ μάθημαμόνο 2, πῶς θὰ τοῦ φανῇ; Κι ὅταν ἕνας ἀξιωματικὸς σαλπίζῃ ἐν ὥρᾳ μάχηςκ᾽ οἱ στρατιῶτες κοιμῶνται μακαρίως, τί δείχνει αὐτό;
Ἡἀπουσία ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμὸ εἶνε παράβασιςκανόνος τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ ὀγδοηκοστοῦ (π΄=80) τῆς Ἕκτης (ΣΤ΄) Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ποὺ λέει ὅτι ὅποιος Χριστινὸς ―ἐκτὸς ἂν ὑπάχῃ λόγος ἀσθενείας― ἀπουσιάζει τρεῖς Κυριακὲςσυνεχῶς ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμό, ἐὰν μὲν εἶνε κληρικὸς πρέπει νὰ καθαιρῆται, ἐὰν δὲεἶνε λαϊκὸς πρέπει νὰ ἀφορίζεται.
Καὶδὲν εἶνε μόνο παράβασις· εἶνε καὶ ζημιά .Ἂν εἴχαμε μάτια πνευματικά, θὰβλέπαμε καθ᾽ ὅλη τὴ θεία λατρεία ἕνα ἀγγελικὸχέρι νὰ σκορπάῃ μπριλάντια, ρουμπίνια καὶσμαράγδια. Τί εἶνε ὁ ἑξάψαλμος, τὰ τροπάρια, τὰ δοξαστικά; κατόπιν ἡ θεία λειτουργία, οἱ αἰτήσεις, οἱ εὐχές, ὁ ἀπόστολος, τὸ εὐαγγέλιο, τὸ κήρυγμα,καὶ παραπάνω ἀπ᾽ ὅλα ἡ προσφορὰ τοῦσώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ, τὸ μυστήριο τῶν μυστηρίων -ἡ θεία εὐχαριστία;Ὅλα αὐτὰ εἶνε δωρεὲςἀνεκδιήγητες, ποὺ προσφέρει κάθε Κυριακὴ ἡ Ἐκκλησία στὸν ἄνθρωπο. Κι ἂνδὲν εἶχες ἐκκλησία κοντά σου ἀλλ᾽ ὑπῆρχεμόνο μία ἐκκλησία στὴν πατρίδα σου,θὰ ἄξιζε νὰ ξεκινήσῃς καὶ νὰ πᾷς ἐκεῖ γιὰ νὰ λειτουργηθῇς. Ὅπωςτρέχουν γιὰ θεραπεία τοῦ σώματος σὲ ἰαματικὲς πηγὲς καὶ σὲ γιατροὺς ἀκόμα καὶ στὸ ἐξωτερικό, ἔτσι ἔπρεπε νὰ σπεύδουμε στὴν ἐκκλησία, νὰ αἰσθανώμεθα ἐκεῖνο ποὺ εἶπε ὁ ψαλμῳδός· «Εὐφράνθηνἐπὶ τοῖς εἰρηκόσι μοι· εἰς οἶκον Κυρίου πορευσόμεθα», αἰσθάνθηκα χαρὰ ὅτανμοῦεἶπαν νὰ πᾶμε στὴν ἐκκλησία(Ψαλμ. 121,2).
Δυστυχῶςὅμως αὐτὸ δὲν γίνεται καὶ πολλοὶ ἀπουσιάζουν συστηματικῶς. Καὶ ὅσες εὐλογίες χαρίζει ἡ μετοχὴ στὸν ἐκκλησιασμό,τόσακακὰ συνεπάγεται ἡ ἀποχὴ ἀπὸ αὐτόν.Διότι ἡ ἀπουσία αὐτὴ μὴ νομίσουμε ὅτιμένει χωρὶς τιμωρία. Διάβασα σ᾽ ἕνα παλιὸ βιβλίο,ὅτι τὰ χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς, τότεποὺ ἡ Ἐκκλησίαἦταν λιμάνι, παρηγοριὰ ἀλλὰκαὶ σχολεῖο(μὲ βιβλία τὴν Ὀκτώηχο καὶ τὸΨαλτήρι), συνέβη τὸ ἑξῆς.Ἕνας Χριστιανὸςνέος ἦταν δοῦλος, μαζὶ καὶ μὲ ἄλλους, στὸ σπίτι ἑνὸς Τούρκου πασᾶ.
Ἡ κυρὰ τοῦ σπιτιοῦ, κρυφὰ ἀπ᾽ τὸν ἄντρα της, εἶχε συνάψει ἀθέμιτες σχέσεις μὲ κάποιον ἄλλοδοῦλο, ὁ ὁποῖος ἔτσι εἶχε κυριαρχήσει στὸ σπίτι, ἔκανε ὅ,τι ἤθελε, καὶτυραννοῦσε τοὺς ἄλλους. Αὐτός, ἀπὸ φθόνο στὸ Χριστιανὸ δοῦλο, τὸν συκοφάντησε στὴν κυρά του κι αὐτὴ ἀποφάσισε νὰ τὸν ἐξοντώσῃ. Μήνυσε λοιπὸν στὸνἄντρα της τὸν πασᾶ, ποὺ ἦτανστὸ σαράι - διοικητήριο, τὸ ἑξῆς. Αὔριο Κυριακή,προτοῦ νὰ βγῇ ὁ ἥλιος, θὰ σοῦ στείλω ἕναδοῦλο κακοποιό· διάταξε ἕνα δήμιο νὰ τοῦ κόψῃ τὸ κεφάλι, βάλ᾽ το σ᾽ ἕνατορβᾶ, καὶ ὕστερα ἀπὸ δυὸ ὧρες θὰ σοῦ στείλω ἕναν ἄλλο δοῦλο νὰ τοῦ δώσῃς τὸν τορβᾶ νὰ μοῦ τὸν φέρῃ.Ἔτσι σκέφτηκε ἡ πονηρὴ χανούμισσα. Ὁ ἀθῷος δοῦλος ξύπνησε τὸ πρωί, πῆρε τὴν ἐντολὴκαὶ ξεκίνησε. Στὸ δρόμο πέρασε ἀπὸ μιὰἐκκλησία ποὺ λειτουργοῦσε. Θυμήθηκε τότετὴ μάνα του, ποὺ τοῦ εἶχε πεῖ· Παιδί μου, Κυριακὴ μέρα, ὅπου κι ἂν βρεθῇς κι ὅποια δουλειὰ κι ἂν ἔχῃς, νὰ πηγαίνῃς πρῶτα στὴνἐκκλησία . Μπῆκε λοιπόν, ἄναψε τοῦ κερί του,προσευχήθηκεκαὶ ἄκουσε τὴ λειτουργία μέχρι τὸ τέλος. Μετὰ βγῆκε καὶ συνέχισε γιὰ τὸ σαράι.Εἶχαν ὅμως περάσει δυὸ ὧρες. Ἐν τῷ μεταξὺ ἡκυρά, κατὰ τὴ συμφωνία, ἔστειλε τὸν ἄλλο, τὸν ἔνοχο, ποὺ ἔτσι ἔφτασε πρῶτος.Τοῦ κόβουν τὸ κεφάλι, καὶ τὸ βάζουν στὸν τορβᾶ. Σὲ λίγο φτάνει ὁ Χριστιανός, ποὺ ἔτσι ἀπὸ πρῶτοςἦρθε δεύτερος. Ὁ πασᾶς τοῦ δίνει τὸν τορβᾶ. Ἀνύποπτος αὐτὸς τὸν πάειστὴν κυρά. Ἐκείνη, μόλις τὸν εἶδε, τά ᾽χασε· ἀνοίγει τὸν τορβᾶ, κι ὅταν εἶδε τὸκεφάλι τοῦ ἐρωμένου της πῆγε νὰ πάθῃ συγκοπή…Εἴδατε; Ἡ καθυστέρησι γιὰ τὸνἐκκλησιασμὸ ἔσωσε τὸν ἀθῷο. Αὐτὸδείχνει ὅτι ὁ χρόνος τοῦ ἐκκλησιασμοῦδὲν εἶνε χρόνος χαμένος. Εἶνε μεγάλη εὐλογία . Κι ἂν σήμεραδὲν ὑπάρχουν Τοῦρκοι καὶ Νέρωνες, κάποιοι ἄλλοι ἐχθροὶ σὲ περιμένουν νὰ σοῦ κάνουν κακό,καὶ ἔχεις ἀνάγκη ἀπὸ τὴ θεία βοήθεια.
Τὸν παλιὸ καιρό, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς κατακοίτους, ὅλοιἐκκλησιάζοντο. Καὶ ὅσους ἀπουσίαζαν ὁ παπᾶς τοὺς ἐπισκεπτόταν, νὰ δῇ για-τί ἔλειψαν. Σήμερα ἄδειασαν οἱ ἐκκλησίες .Ἀπὸτοὺς 100 Χριστιανοὺς 2 μόνο ἐκκλησιάζονται. Γιατί; ποιά εἶνε τὰ αἴτια;Δὲν διστάζω, ἀγαπητοί μου, ν᾽ ἀποδώσωτὶς
εὐθῦνες πρῶτα στὸν κλῆρο. Ἐμεῖςφταῖμεγιὰ τὴν ἀραίωσι τοῦ ἐκκλησιάσματος. Γιατὶ σὲ ποιά ἐνορία παρουσιάστηκε παπᾶς εὐλαβὴς καὶ σεμνὸς καὶ ἠθικός,ποὺ νὰ λειτουργῇ μὲπίστι, καὶ δὲ μάζεψε τὸνκόσμο; Καὶ ἂν ἕνας παπᾶς συγκεντρώνῃ ἔτσι κοντά του τὸ λαό,πόσομᾶλλον ὅταν ἔτσι εἶνε καὶ ὁ δεσπότης! Μπορεῖτενὰ φανταστῆτε τί γινόταν στὰ χρόνια τῶν πατέρων ; Ὅταν λειτουργοῦσαν ἅγιοι κληρικοί (στὴν Καισάρεια ὁ ἅγιοςΒασί-λειος, στὰ Μύρα τῆς Λυκίας ὁ ἅγιος Νικόλαος,στὴν Τριμυθοῦντα τῆς Κύπρου ὁ ἅγιος Σπυρίδων κ.λπ.), ὁλαὸς ἐκκλησιαζόταν.Τὸ ἴδιο καὶ στὴ Δύσι. Στὸ Μιλᾶνο π.χ., ποὺ λειτουργοῦσε ὁ ἅγιος Ἀμβρόσιος Μεδιολάνων –ὁ ὁποῖος ἑορτάζει στὶς 7 Δεκεμβρίου, καὶ ἄπιστοι ἀκόμα ἑλκύοντο στὴν πίστι. Ὑπάρ- χουν στὸν βίο του τρία στιγμιότυπα σχετικὰ μὲ τὸ θέμα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ.
1ον. Δύο νέοι πῆγαν καὶ τοῦ ἔθεσαν μιὰ ἀπορία ἐπὶ τῆςἁγίας Γραφῆς. Ἐκεῖνος τοὺς εἶπε νὰ ἔρθουν τὴν Κυριακὴ στὴν ἐκκλησία, ὅπου θὰ ἔδιδε τὴν ἀπάντησι. Αὐτοὶ ὅμως πῆγαν βόλτα μὲ μιὰἅμαξα καὶ ἄφησαν τὸν ἐκκλησιασμό. Ἀλλὰ σὲκάποια γέφυρα ἡ ἅμαξα γλίστρησε στὸνποταμὸ καὶ πνίγηκαν στὸ ῥεῦμα (καὶ σήμερα πόσα τροχαῖα γίνονται κάθεΚυριακή!).
2ον. Οἱ αἱρετικοὶ ἔπεισαν κάποτε τὴν πολιτικὴ ἐξουσία νὰσυλ-λάβῃ τὸν Ἀμβρόσιο.Ἀλλ᾽ ὅταν οἱ στρατιῶτες πῆγαν ἐκεῖ ποὺ λειτουργοῦσε νὰτὸν βγάλουν ἔξω ἀπ᾽ τὸ ναό, θαμπώθηκανἀπὸ τὴ μορφή του καὶ ἔφυγαν ἄπρακτοι. Καὶ τὸ
3ο. Ὅταν ὁ αὐτοκράτωρΜέγας Θεοδόσιος, θυμωμένος γιὰ μία ἐπανάστασι ποὺ ἔγινε στὴ Θεσσαλονίκη,διέταξε καὶ ἔσφαξαν 6.000 ἀνθρώπους στὸν ἱππόδρομο, τότε ὁ Ἀμβρόσιος τοῦἀπηγόρευσε τὴν εἴσοδο στὸ ναὸ τῶν Μεδιολάνων καὶ τὸν ὑπέβαλε σὲ κανόναμετανοίας.
Τὸ συμπέρασμα. Δὲν ἔχουμε καλοὺς κληρικούς, ποὺ θὰἑλκύσουν τὸ λαὸ στὸν ἐκκλησιασμό. Καὶ γι᾽αὐτὸ φταῖνε καὶ τὰ λεγόμενα θρησκευτικὰ σπίτια , ποὺ δὲν ἐνέπνευσαν τὰ παιδιά τους μὲ ἕνα συνεπῆ χριστιανικὸν βίον.
Δῶστε ἕνα παιδὶ στὴν Ἐκκλησία! Καὶ τότε,μὲ καλοὺς ἱερεῖς, θὰ γεμίσουν καὶ πάλιοἱ ἐκκλησίες, καὶ αἶνος καὶ δόξα θὰ ἀναπέμπεται στὴν ἁγία Τριάδα εἰςαἰῶνας αἰώνων· ἀμήν
Ἀπομαγνητοφωνημένηὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὴναἴθουσα τῆς ὁδ. Χριστοκοπίδου 12, Ψυρρῆ - Ἀθῆναι τὴν7-12-1958.
