Άγιος Νικόλαος: Ο γνήσιος εκφραστής του ελληνορθοδόξουιδεώδους
Η αγία μας Ορθόδοξη Εκκλησία έχει ναεπιδείξει ατέλειωτους καταλόγους επισκόπων Της οι οποίοι τίμησαν την υψηλήαποστολή τους και έγιναν ζωντανά πρότυπα για μίμηση. Μια από τιςαντιπροσωπευτικότερες μορφές ιδανικών επισκόπων Της είναι και ο λαοφιλής άγιοςΝικόλαος, επίσκοπος Μύρων της Λυκίας (Μ. Ασίας), του οποίου την ιερή μνήμη τιμάεξόχως η Εκκλησία μας στις 6 Δεκεμβρίου.
Το ιερό του συναξάρι είναι στ' αλήθειαμια λεπτομερής θεώρηση του γνησίου τύπου του ορθοδόξου επισκόπου, ο άγιοςΝικόλαος υπήρξε πράγματι αντιπροσωπευτικός τύπος γνησίου επισκόπου τηςΕκκλησίας του Χριστού. Η ζωή του ολόκληρη υπήρξε προσαρμοσμένη στη ζωή τουΧριστού που τόσο αγάπησε με όλη τη δύναμη της ψυχής του και τάχθηκε να τον υπηρετήσειπιστά. Σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας μας τη μεγάλη απόφαση ναυπηρετήσει το Χριστό και το λαό του Θεού την πήρε ενώ ήταν ακόμα παιδί!
Γεννήθηκε στην πόλη Πάταρα της Λυκίαςγύρω στα 265 μ.Χ. σε μια εποχή κρίσιμη, κατά την οποία η ειδωλολατρία έδινε τις τελευταίες και σκληρότερες μάχεςτης κατά του Χριστιανισμού. Είναι γνωστοί οι σκληροί διωγμοί των τελευταίωνειδωλολατρών αυτοκρατόρων. Τα σκοταδιστικά ειδωλολατρικά «ιερά», μεπροεξάρχοντα στην Ασία τα διαβόητα μαντεία του Κλαρίου και Διδυμαίου Απόλλωνα,είχαν αναγάγει ως κύρια αποστολή τους να συκοφαντούν τους Χριστιανούς στουςτοπικούς άρχοντες ως ασεβείς και ως εκ τούτου να τους καταδεικνύουν υπεύθυνουςγια τις δυστυχίες που έστελναν (υποτίθεται) οι «θεοί» στους ανθρώπους.Τρανταχτή περίπτωση ο φοβερότερος όλων των διωγμών που κίνησε ο Διοκλητιανόςκαθ’ υπόδειξη και υποκίνηση των ως άνω μαντείων! Ο άγιος Νικόλαος είδε το φωςτης ζωής διωκόμενος για την πίστη του.
Οι ευσεβείς γονείς του τον ανάθρεψαν με παιδεία και νουθεσία Κυρίου.Φρόντισαν επίσης να του δώσουν και την κατά κόσμον μόρφωση ώστε ο νεαρόςΝικόλαος να καταστεί μια υπέροχη πνευματική προσωπικότητα, του οποίου η φήμηαπλώθηκε νωρίς στη γύρω περιοχή. Οι αρετές και τα προσόντα του εκτιμήθηκαν απότην τοπική εκκλησία των Πατάρων, η οποία τον κάλεσε να την υπηρετήσει, τονχειροτόνησε πρεσβύτερο και αργότερα όταν χήρεψε η επισκοπή της πόλεως των Μύρωνχειροτονήθηκε αυτός επίσκοπός της. Κλήρος και λαός δέχτηκαν με ενθουσιασμό τηνεκλογή του Νικολάου, προαισθανόμενοι την υποδειγματική για όλη την Εκκλησίαποιμαντική δράση του.
Αφότου εισήλθε στις τάξεις του ιερούκλήρου έπαψε πλέον να ζει για τον εαυτό του, αλλά ζούσε μόνο για να υπηρετείτην Εκκλησία του Χριστού και όλους τους ανθρώπους χωρίς καμιά διάκριση. Μετά τοθάνατο των γονέων του μοίρασε ολόκληρη την περιουσία του στους φτωχούς τηςεπισκοπής του, ώστε πλέον ανεπηρέαστος από προσωπικές βιοτικές μέριμνες να αφοσιωθεί στοπολυποίκιλο ποιμαντικό του έργο.
Η επισκοπή των Μύρων έγινε το κέντροτης πνευματικής και φιλανθρωπικής διακονίας των κατοίκων όλης της ευρύτερηςπεριοχής της Λυκίας. Ο επίσκοπος Νικόλαος έγινε ο πατέρας, ο φροντιστής, οπαρήγορος και το καταφύγιο κάθε φτωχού, κατατρεγμένου και πονεμένου ανθρώπου.Αυτός με την απέραντη αγάπη και ανεκτικότητα που έτρεφε στα στήθη του δεν άφηνεκανέναν χωρίς να τον ευεργετήσει και να μην τον στηρίξει πνευματικά και ηθικάκαι υλικά. Κανένας δε μπόρεσε να εξηγήσει που έβρισκε τους υλικούς πόρους μετους οποίου κάλυπτε τις ανάγκες πλήθους ενδεών ανθρώπων. Παράλληλα έγινε οδιαπρύσιος στηλιτευτής των
εκμεταλλευτώνκατά των αδυνάτων και των φτωχών. Με τη σπάνια παρρησία και το θάρρος πουδιέθετε ασκούσε έλεγχο σε όλους όσοι ευθύνονταν για την κακοδαιμονία του λαού,όσο ψηλά και αν βρίσκονταν. Το συναξάρι αναφέρει πως κάποτε στις μέρες του ολαός της ευρύτερης περιοχής της επισκοπής του λιμοκτονούσε. Γεμάτος αγωνία οΝικόλαος κατέβηκε σε κάποιο λιμάνι όπου συνάντησε πλοίο γεμάτο σιτάρι που ήτανέτοιμο να αποπλεύσει για τη Γαλλία έπεισε τον πλοιοκτήτη να μείνει το φορτίοστη Λυκία, πλήρωσε, άγνωστο πως, το σιτάρι και το μοίρασε στους λιμοκτονούντεςκατοίκους τους οποίους έσωσε από βέβαιο θάνατο.
Ο κάθε αδύναμος άνθρωπος είχε τονπροστάτη του. Ο άγιος βρισκόταν κοντά σε κάθε έναν και σε κάθε δύσκοληπερίσταση ευεργετούσε ακόμα και θαυματουργικά. Ο βιογράφος του αναφέρει πλήθοςτέτοιων περιστατικών. Ο απόλυτα φτωχός άγιος προικοδοτούσε τα φτωχά κορίτσια,προστάτευε τη σοδιά των φτωχών γεωργών, γινόταν ο αρωγός των ναυτικών. Μέχρισήμερα παραμένει ο προστάτης των ναυτιλλομένων χάρη στις πάμπολλεςθαυματουργικές επεμβάσεις του προς αυτούς.
Η πολιτική εξουσία κατά τον άγιο Νικόλαουπάρχει από το Θεό να υπηρετεί το λαό. Όταν αυτή αντιστρατεύεται το πραγματικόσυμφέρον και το θέλημα του λαού πρέπει να ελέγχεται. Έτσι ο άγιος δεν άργησε ναγίνει ο ελεγκτής των διωκτών αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού, οιοποίοι έστειλαν στο θάνατο χιλιάδες χριστιανούς μάρτυρες. Με αφόρητεςπροσωπικές απαγορεύσεις, διώξεις και βασανιστήρια, υπερασπίζονταν όσουςδιώκονταν για την πίστη τους. Τους στήριζε, τους ενθάρρυνε να μη δειλιάσουν καιγίνουν αρνητές του Χριστού. Παράλληλα είχε γίνει ο παρηγορητής των συγγενών τωνμαρτύρων, πείθοντάς τους ότι το μαρτύριο για το Χριστό είναι ύψιστη τιμή!
Ο άγιος επίσκοπος υπήρξε επίσης εκφραστής και της γνήσιας και ανόθευτηςπίστης της Εκκλησίας. Η αίρεση ήταν γι' αυτόν ύβρις κατά του Θεού και τηςαλήθειας. Ως μέλος της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου (325) έδωσε σκληρή μάχη για νααπομονωθεί ο αιρετικός και βλάσφημος του Χριστού Άρειος. Για την παρρησία τουαυτή κλείστηκε στη φυλακή, διότι οι περιστάσεις τον ανάγκασαν να φερθεί σκληράστο φοβερό αιρεσιάρχη.
Τα πράγματα του κόσμου τα θεωρούσε όπωςκαι ο απόστολος Παύλος φτηνά, εφήμερα, ανούσια, πραγματικά «σκύβαλα» (Φιλιπ.3,8).Τη δόξα, το χρήμα, τη δύναμη, την κοινωνική καταξίωση τα θεωρούσε υποδεέστερααπό τη διακονία του Χριστού. Γι' αυτό, τα παραμέρισε όλα, και με θέρμη τάχθηκεστην υπηρεσία της Εκκλησίας του Θεού. Ολόκληρη η ζωή του υπήρξε υπόδειγμαπραγματικού χριστιανού ηγέτη ταγμένου στη διακονία του λαού του Θεού. Ο άγιοςΝικόλαος αποτελεί πράγματι πρότυπο για όλους τους κατοπινούς κληρικούς, γιατίυπήρξε ο ίδιος πιστός μιμητής του Χριστού, πραγματικός «Κανόνας πίστεως, εικόναπραότητος, (και) εγκρατείας διδάσκαλος» σύμφωνα με το απολυτίκιο της εορτήςτου!
Το 330 μ.Χ. κοιμήθηκε ειρηνικά, γέρος καικατάκοπος, από τον αγώνα και τη συνεχή διακονία ολόκληρης της ζωής του. Τοσεπτό αποστεωμένο σκήνωμά του έγινε αντικείμενο τιμής όχι μόνο από τους πιστούςτης επισκοπής του, αλλά και από αλλόθρησκους και ειδωλολάτρες οι οποίοι είχανευεργετηθεί ποικιλότροπα από αυτόν. Ο τάφος του μέχρι σήμερα στα Μύρα είναιτόπος προσκύνησης των απανταχού της γης χριστιανών, αλλά και πολλώναλλοθρήσκων, οι οποίοι συρρέουν για να τιμήσουν αυτή τη μεγάλη προσωπικότητα.
Δεν είναι υπερβολή να ισχυριστούμε ότι οάγιος Νικόλαος υπήρξε γνήσιος εκφραστής του χριστιανικού και του ελληνικούιδεώδους. Ως επίσκοπος υπήρξε ο αντιπροσωπευτικός τύπος του χριστιανούεπισκόπου, «εις τύπον και τόπον Χριστού», σύμφωνα με τη θεολογία του Ιγνατίουτου θεοφόρου. Φύλακας της ορθής πίστεως και πνευματικός αρωγός των πιστών. Επίπλέον υπήρξε αντιπροσωπευτικός ενσαρκωτής
τηςελληνικής παράδοσης. Το ανθρωπιστικό ιδεώδες του ελληνισμού σε συνδυασμό με τονυπέροχο χριστιανικό ανθρωπισμό συναντήθηκαν στο ιερό πρόσωπο του Νικολάου,εφαρμόσθηκαν και έγιναν πράξη. Η δημοκρατική του τακτική και η συλλογικότηταστις ενέργειές του είναι η βίωση της μακραίωνης ελληνικής παράδοσης, η οποίαδιασώθηκε και βελτιώθηκε από τη χριστιανική διδασκαλία και πράξη. Γι' αυτό ομεγάλος αυτός εκκλησιαστικός άνδρας έγινε τόσο διάσημος, τόσο λαοφιλής, ώστε νατιμάται ιδιαζόντως σε όλο τον χριστιανικό κόσμο. Γι' αυτό τιμάται ιδιαίτερα απόόλους τους ορθοδόξους και περισσότερο από τους Έλληνες, γι' αυτό υπάρχουν τόσοιπολλοί ναοί προς τιμήν του, γι' αυτό πλήθος ανθρώπων φέρουν με καμάρι το σεπτότου όνομα.
Εμείς οι ορθόδοξοι νεοέλληνες έχουμεχρέος να τιμάμε και να μιμούμαστε υπέροχες προσωπικότητες του ενδόξουπαρελθόντος μας, σαν αυτή του αγίου Νικολάου. Σε εποχές ζοφερές, σαν και τηνεποχή μας, έχουμε ανάγκη από φωτεινά πνευματικά ορόσημα, αντάξιες του αγίουΝικολάου. Στις δύστηνες μέρες μας, όπου βιώνουμε ως Έθνος μια από τιςχειρότερες περιόδους της εθνικής μας υπόστασης, όπου μας κυκλώνει το φάσμα τηςοικονομικής κατάρρευσης και αυτού ακόμα του αφανισμού μας, έχουμε ανάγκη απότην αρωγή του αγίου Νικολάου, ο οποίος έσωσε το λαό σε παρόμοιες συνθήκες στονκαιρό του, φτάνει να τον επικαλεστούμε. Άγιε του Θεού σπεύσε να μας βοηθήσειςγιατί χανόμαστε…
