Η Σύλληψις της αγίας Άννης, μητρός τηςΥπεραγίας Θεοτόκου
«Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, θέλονταςνα ετοιμάσει για τον Εαυτό Του έμψυχο και άγιο οίκο για κατοικία Του, απέστειλετον άγγελο Αυτού προς τους Δικαίους Ιωακείμ και Άννα (από τους οποίους θέλησενα προέλθει η κατά σάρκα μητέρα Του) και προμήνυσε τη σύλληψη της άγονης καιστείρας Άννας, για να καταστήσει βέβαιη τη γέννηση της Παρθένου. Γι’ αυτόκαι συνελήφθη η αγία Παρθένος Μαρία και γεννήθηκε, όχι όπως μερικοί λένε, επτάμηνών ή χωρίς άνδρα, αλλά γεννήθηκε σε εννέα τέλειους μήνες, όπως και απόυπόσχεση μεν Θεού, από συνάφεια όμως και σπορά άνδρα. Διότι μόνος ο Κύριος ημώνΙησούς Χριστός γεννήθηκε από την αγία Παρθένο Μαρία απορρήτως και ανερμηνεύτως,καθώς γνωρίζει μόνος Εκείνος, χωρίς των θελημάτων της σαρκός, και ενώ είναιτέλειος Θεός προσέλαβε όλη την τελειότητα της κατά σάρκα οικονομίας Του, όπωςδημιούργησε και έπλασε τη φύση των ανθρώπων από την αρχή.
Αυτήν λοιπόν την ημέρα πανηγυρίζουμε,διότι υπενθυμίζει τους χρησμούς που δόθηκαν από άγγελο, ο οποίος ευαγγελίστηκετην αγία σύλληψη της αγνής Θεομήτορος. Αυτούς τους χρησμούς εκπληρώνονταςο Θεός που δημιούργησε τα σύμπαντα εκ του μηδενός, διέγειρε τηστείρα κοιλιά για να καρποφορήσει. Και έκανε παιδοτόκο μητέρα κατά παράδοξοτρόπο αυτήν που έφτασε σε βαθειά γεράματα χωρίς παιδιά, δίνοντάς τηςτη χάρη αυτή σαν άξιο τέλος της δίκαιης αίτησης των Δικαίων. Από αυτό το δώροτου Θεού σε αυτούς, δηλαδή την Παναγία, έμελλε ο Ίδιος να γεννηθείως ενσαρκωθείς Θεός - καθώς ευδόκησε οι σώφρονες αυτοί να τηνγεννήσουν, αυτήν δηλαδή που προορίστηκε και εκλέχτηκε από όλες τις γενιές. Τελείταιδε αυτή η Σύναξη στον σεβάσμιο οίκο της Θεοτόκου, που βρίσκεται στα Ευόρανα,πλησίον της αγιωτάτης Εκκλησίας».
Το πρώτο που τονίζει η ακολουθία τηςεορτής, η οποία και αυτή στηρίζεται σε πηγές πέραν της Καινής Διαθήκης –δείγμα, είχαμε πει σε ανάλογο προβληματισμό άλλης εορτής για την Παναγία, τηςελευθερίας της ίδιας της Εκκλησίας να προσλαμβάνει υλικό και έξω από την ΑγίαΓραφή, όταν βλέπει ότι είναι αληθινό – το πρώτο λοιπόν που τονίζει είναι τογεγονός ότι η σύλληψη και η γέννηση ενός παιδιού δεν είναι θέμα μόνον τωνγονιών του. Πολλά ζευγάρια, και μάλιστα χωρίς να έχουν ιδιαίτερο ιατρικόπρόβλημα, αδυνατούν να τεκνοποιήσουν, με αποτέλεσμα να θλίβονται, νααγχώνονται, να προσπαθούν να εξεύρουν διάφορες λύσεις προς υπέρβασή του. Γιατην πίστη της Εκκλησίας μας, η σύλληψη και η γέννηση είναι θέμα συνεργασίας τουζεύγους και της ίδιας της ενέργειας του Θεού. «Ο Θεός διανοίγει την μήτραν τηςγυναικός» μας διδάσκει ο λόγος του Θεού, που σημαίνει ότι ο άνθρωπος ως ζεύγοςπροσφέρει τον εαυτό του και ο Θεός ενεργοποιεί και μεταποιεί την προσφορά αυτή,ώστε να υπάρξει η καρποφορία. Δεν έχει σημασία αν έχει επίγνωση αυτής τηςπραγματικότητας τις περισσότερες φορές ο άνθρωπος. Η ενέργεια του Θεού λειτουργεί,έστω και κατά τρόπο ανεπίγνωστο από πολλούς, όπως αντιστοίχως συμβαίνει και μετην ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου και του κάθε όντος επί γης, που η ενέργεια τουΘεού τα φέρνει σε φως και τα διακρατεί, είτε υπάρχει η πίστη σ’ Αυτόν είτε όχι.«Ο γαρ Θεός εστίν ο διδούς πάσι ζωήν και πνοήν και τα πάντα», κατά τον λόγο τουαποστόλου Παύλου στους Αθηναίους στον Άρειο Πάγο.
Η ατεκνία λοιπόν ενός ζεύγους εξαρτάταικαι από το θέλημα του Θεού, που σημαίνει λειτουργεί εν προκειμένω κάποιοσυγκεκριμένο σχέδιο του Ίδιου, το οποίο συνήθως το ζεύγος αδυνατεί να τοκατανοήσει παρά μόνον μετά από μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα. Η επίγνωση όμωςτης συνεργείας αυτής, Θεού και ανθρώπου, για ένα τόσο μεγάλο έργο: τον ερχομόστον κόσμο ενός παιδιού, μπορεί να ενεργοποιήσει την προσευχή του ανθρώπου, τηνεκζήτηση από Αυτόν της χάρης Του, ώστε να «μεταβάλει» ακόμη και αυτό το σχέδιόΤου. Και πράγματι, όχι λίγες φορές, ο Θεός μεταστρέφεται, υπακούοντας στοαίτημα των ανθρώπων, και δίνει τη χάρη της καρποφορίας στη γυναίκα και τηνυπέρβαση επομένως της ατεκνίας της.
Τον προβληματισμό αυτό τον βλέπουμε,όπως είπαμε, έντονα και στη συγκεκριμένη εορτή της συλλήψεως της αγίας Άννης.Άτεκνο το άγιο ζεύγος του Ιωακείμ και της Άννης, δεν χάνει όμως την ελπίδα τουστον Θεό. Και μάλιστα σε εποχή για τους Ιουδαίους, που η ατεκνίαθεωρείτο μέγα όνειδος, ντροπή, αφού αποδείκνυε ότι το συγκεκριμένο ζεύγος δενμπορούσε να θεωρηθεί μέσον ερχομού του Μεσσία στον κόσμο. Και γι’ αυτόαποδύεται σε προσευχή. Η δραματική ένταση των ύμνων εν προκειμένω φτάνει στοαπώγειό της: «Αδωναΐ Σαβαώθ, το της απαιδίας οίδας όνειδος∙ αυτός την οδύνηνμου, της καρδίας διάλυσον, και τους της μήτρας, καταρράκτας διάνοιξον, και τηνάκαρπον, καρποφόρον ανάδειξον». (Κύριε των Δυνάμεων, γνωρίζεις την ντροπή τηςαπαιδίας. Συ λοιπόν διάλυσε την οδύνη της καρδιάς μου και διάνοιξε τουςκαταρράκτες της μήτρας και ανάδειξέ με, εμένα που είμαι άκαρπη, καρποφόρο). Καιη προσευχή της εισακούεται. Ο Θεός επιβλέπει επί το άγιο ζεύγος. «Πάλαιπροσευχομένη πιστώς, Άννα η σώφρων και Θεώ ικετεύουσα, Αγγέλου φωνής ακούει,προσβεβαιούντος αυτή, την των αιτουμένων θείαν έκβασιν». (Παλαιά καθώςπροσευχόταν με πίστη η Αννα η σώφρων και ικέτευε τον Θεό, ακούει φωνή Αγγέλου,που την βεβαίωνε ότι ο Θεός θα πραγματοποιήσει τις προσευχές της). «Υπήκουσετης Άννης Θεός τους στεναγμούς και προσέσχε Κύριος δεήσει τη αυτής». (Υπάκουσεο Θεός τους στεναγμούς της Άννας και πρόσεξε ο Κύριος τη δέησή της).
Το γεγονός της επέμβασης του Θεού, πουτη στείρωση την κάνει καρπογονία, το προσλαμβάνει ο υμνογράφος για να τοδιευρύνει και επί πνευματικού επιπέδου: πέρα από το ότι κάνει αναδρομή στοπαρελθόν για να δείξει αντίστοιχες καταστάσεις της Παλαιάς Διαθήκης – «Συ ο τηΣάρρα δους ποτέ εν γήρα βαθυτάτω…υιόν τον μέγαν Ισαάκ∙ συ ο διανοίξας τηνστειρεύουσαν νηδύν της Άννης, Παντοδύναμε, μητρός Σαμουήλ του προφήτου σου»(Συ, παντοδύναμε, που έδωσες κάποτε σε βαθύτατο γήρας στη Σάρρα υιό, τον μέγαΙσαάκ, συ που διάνοιξες τη στείρα κοιλιά της Άννας, της μητέρας τουπροφήτου σου Σαμουήλ) – θεωρεί ότι ο Θεός, όπως παλιά, όπως τώρα με την Άννα,κατεξοχήν όμως μετά τον ερχομό Του στον κόσμο, μπορεί την άνυδρη και χωρίς χάρηανθρώπινη φύση να την μεταβάλει και να της δώσει τη δροσιά που πρέπει, ώστε νακαρποφορήσει. «Η του κόσμου σήμερον χαρά, λόγω προκηρύττεται, και μητρικάςοδύνας εις ευφρόσυνον χαρμονήν μεθίστησι, και πολύτεκνον την της φύσεωςστείρωσιν έσεσθαι μηνύει, έργοις τοις της χάριτος πληθύνουσαν». (Η χαρά τουκόσμου σήμερα προκηρύσσεται με λόγο και αλλάζει τις μητρικές οδύνες σε χαράευφροσύνης, και φανερώνει ότι η στείρωση της φύσης θα γίνει καρποφόρα, πουπληθαίνει με τα έργα της χάρης). Κι αυτό σημαίνει ότι εμείς που ζούμε πια μεταΧριστόν, σε οποιαδήποτε κατάσταση ξηρασίας και αν βρισκόμαστε, πνευματική ήηθική, αν στραφούμε με πίστη στον Θεό, θα δούμε τη θαυματουργική επέμβασή Του.Ο Θεός θα διανοίξει τις πόρτες της καρδιάς μας, ώστε να πλημμυρίσουμε από τηνπαρουσία της χάρης Του. Αρκεί να υπομένουμε και να επιμένουμε.
Κι είναι περιττό βεβαίως και νασημειώσουμε ότι η σύλληψη της αγίας Άννης αποτελεί εορτή της Εκκλησίας μας όχιπρωτίστως για να δείξει το αποτέλεσμα της υπομονής και της επιμονής στη δέησητου Θεού, αλλά διότι με τη σύλληψή της αυτή μπαίνουν οι βάσεις για τη γέννησηΕκείνης, η οποία σαν νέος ουρανός θα έφερνε τον κόσμο τον ήλιο Χριστό, τονΣωτήρα του κόσμου. Με την προοπτική του ερχομού του Κυρίου φωτίζεται και αυτή ηεορτή, συνεπώς είναι μία ακόμη αφορμή δοξολογίας του αγίου ονόματός Του. «Ονέος ουρανός, εν κοιλία της Άννης τεκταίνεται Θεού παντουργού επινεύσει∙ εξ ουκαι επέλαμψεν ο ανέσπερος ήλιος, κόσμον άπαντα φωταγωγών ταις ακτίσι τηςΘεότητος» (Ο νέος ουρανός, δηλαδή η Παναγία, με τη θέληση τουπαντουργού Θεού φτιάχνεται στην κοιλιά της Άννας. Από αυτόν τον ουρανό έλαμψεδυνατά και ο ανέσπερος ήλιος, δηλαδή ο Χριστός, που δίνει φως σε όλον τον κόσμομε τις ακτίνες της θεότητας).
Ακολουθείν
