«Οθεοχώρητος ναός, η Θεοτόκος, εν ναώ Κυρίου εισάγεται».
Η εις τον ναόν τον νομικόν είσοδος τηςΥπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου απετέλεσε από αρχαιοτάτων χρόνων υπόθεσιν εορτήςΘεομητορικής, την οποία εορτάζει η Εκκλησία μας την 21ην Νοεμβρίου, διότιαποτελεί σημαντικότατο σταθμό στην επί γής ζωήν της. Όσα γνωρίζομε περί τηςεορτής αυτής προέρχονται από την Παράδοση, πατερική και υμνογραφική, διότι καμμίαπληροφορία δεν μας δίδει σχετικώς η αγία Γραφή. Σύμφωνα με το Συναξάρι τηςεορτής, οι γονείς της Θεοτόκου, οι άγιοι Ιωακείμ και Άννα, ήταν άτεκνοι,παρακαλούσαν δε τον Θεόν με επίμονες προσευχές να τους χαρίσει ένα παιδί,υποσχόμενοι να το αφιερώσουν σ’ Αυτόν εάν ετύγχανον του ποθουμένου.
Πράγματι οΘεός άκουσε τις θερμές προσευχές των και τους χάρισε την Θεοτόκον, αυτήν ηοποία επρόκειτο να αποτελέσει κατόπιν σκήνωμα και κατοικητήριόν Tου, όταν όμωςαυτοί είχαν φθάσει σε βαθύ γήρας και είχαν παύσει πιά να ελπίζουν, ότι θααποκτήσουν παιδί. Όταν δε η Θεοτόκος έφθασε στην ηλικία των τριών ετών, οιγονείς της εξεπλήρωσαν την υπόσχεσή τους και έφεραν αυτήν, στον ναό τωνΙεροσολύμων, για να παραμείνει εκεί ως αφιέρωμα στον Θεό. Τότε την παρέλαβε οαρχιερέας Ζαχαρίας και την οδήγησε στα άγια των αγίων, στον ιερότερο δηλαδή καιαγιότερο τόπο του ναού, στον οποίον κανένας δεν επιτρεπόταν να εισέλθει παράμόνον ο αρχιερέας, και αυτός μία μόνον φορά το έτος, κατά την ημέρα τουεξιλασμού. Εκεί παρέμεινε επί δώδεκα χρόνια, τρεφομένη με ουράνιον άρτον διάχειρός αγγέλου, και ευρισκομένη σε κατάσταση αδιαλείπτου θεωρίας και κοινωνίαςμε τον Θεόν. Από τα πρώτα ακόμη παιδικά της χρόνια παρουσιάζει πνευματικήωριμότητα ενηλίκου γυναικός, κάτι το θαυμαστό, που υπερβαίνει τα ανθρώπιναμέτρα. Απαρνείται τις παιδικές συναναστροφές, τα παιχνίδια, και την επιθυμίατων γονέων, κάτι που αποτελεί σύμφυτη ψυχική ανάγκη της ηλικίας αυτής, για ναστραφεί ολοκληρωτικά προς τον Θεόν. Απαρνείται κάθε σχέση και επικοινωνία μετον έξω κόσμο, για να δοθεί απερίσπαστα, ψυχή τε και σώματι, στην καλλιέργεια των αρετών.Με την προσευχήανύψωνε τον νούν και την καρδιά της πάνω από τα βλεπόμενα και πρόσκαιρα τουκόσμου αυτού στον επουράνιο πνευματικό κόσμο και απολάμβανε την δόξα του Θεού.Και όπως παρατηρεί ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς σε σχετική ομιλία του, «ζούσεσαν στον παράδεισο και σε τόπο ανυψωμένο από την γή, μάλλον δε σαν σεεπουράνιες αυλές, αφού τα άδυτα εκείνα (τα άγια των αγίων), ήσαν και αυτώντύπος. Ζούσε διανύοντας βίο απαράσκευο, αφρόντιστο, αμέριμνο, άμοιρο λύπης,αμέτοχο αγενών παθών, ανώτερον και από αυτήν την ηδονήν την όχι χωρίς οδύνη,ζώντας μόνον γιά τον Θεό, βλεπομένη μόνον από τον Θεό, τρεφομένη από τον Θεό,τηρουμένη μόνον από τον Θεό, που επρόκειτο να σκηνώσει σε μας δι’ αυτής, πάντωςδε και αυτή βλέποντας μόνον τον Θεό, τον Θεό κάμνοντας τρυφή της, στον Θεόδιηνεκώς αφιερωμένη». Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, αναφερόμενος στο ίδιογεγονός, παρατηρεί, ότι η Θεοτόκος «φυτευθείσα και καλλιεργηθείσα με την δύναμητου αγίου Πνεύματος στον οίκο του Θεόυ ωσάν ελαία κατάκαρπος, έγινεκατοικητήριον κάθε αρετής. Αφού απεμάκρυνε τον νουν της από κάθε βιοτική καισαρκική επιθυμία, διατήρησε την ψυχή και το σώμα της παρθένον, όπως ήταν αρμόζονκαι πρέπον σ’ αυτήν, η οποία επρόκειτο να δεχθεί μέσα στους κόλπους τηςτον Θεόν. Διότι ο Θεός άγιος ων,αναπαύεται στους αγίους». Σε άλλο σημείο των λόγων του λέγει, απευθυνόμενοςπρος αυτήν: «Δεν ζούσες για τον εαυτόν σου, διότι δεν γεννήθηκες για τον εαυτόνσου. Ζούσες για τον Θεό, για τον οποίον ήρθες στον κόσμον, έτσι ώστε ναδιακονήσεις στη σωτηρία του κόσμου. Και έτσι να εκπληρωθεί διά σου η αρχαίαβουλή του Θεού, η σάρκωση του Θεού Λόγου και η θέωση ημών».
Η παραμονή της Θεοτόκου στον ναό κατάτην περίοδο αυτή της ζωής της αποτελεί περίοδο προετοιμασίας και προπαρασκευής,εντάσσεται δε στο πάνσοφο σχέδιο της Θείας προνοίας για την πραγματοποίηση τηςενσάρκου Θείας Οικονομίας. Η Παναγία, παραμένουσα μέσα στον ναό καιπροσευχομένη αδιαλείπτως, διεφύλαξε με την δύναμη της Χάριτος του ΑγίουΠνεύματος την παρθενία της άσπιλη καθαρή και αμόλυντη από κάθε μολυσμό τηςαμαρτίας του έξω κόσμου. Όπως δηλαδή ο Θεός πρίν από την ενανθρώπισή τουέστειλε στον κόσμο το σκεύος της εκλογής του τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο γιανα προπαρασκευάσει τις καρδιές των ανθρώπων με την μετάνοια, προκειμένου ναυποδεχθούν τον Μεσσία και να πιστεύσουν σ’ Αυτόν, έτσι και εδώ. Λαμβάνει ο Θεόςπρόνοια για το κατ’ εξοχήν σκεύος της εκλογής του, την Θεοτόκον, έτσι ώστε μέσωτης αφιερώσεώς της εις τον ναόν, αφ’ ενός μεν να διαφυλαχθεί από κάθε μολυσμόαμαρτίας, αφ’ ετέρου δε να προπαρασκευασθεί κα-τάλληλα, για να αποτελέσει άξιοκατοικητήριό Του, από το οποίο θα προσλάβει την ανθρώπινη φύση.
Πέραν αυτών, η τοιαύτη διαγωγή καιπολιτεία της μέσα στο ναό αναδεικνύει αυτήν πρότυπο ησυχαστικής ζωής καιαδιαλείπτου προσευχής, υπογραμμίζει δε την σημασία και την αξία της ησυχίας καιτης προσευχής ως αναγκαίων προϋποθέσεων για την πνευματική καρποφορία τουπιστού. Για τις δύο αυτές αρετές μας ομιλούν σε πλείστα όσα σημεία των έργωντους οι άγιοι Πατέρες. Ο μέγας Βασίλειος, γευθείς ο ίδιος εκ πείρας τουςκαρπούς της ησυχίας και πόσο αυτή συμβάλλει στην κάθαρση της καρδιάς, γράφεισε μια επιστολή του, ότι «η ησυχία είναι αρχή καθάρσεως της ψυχής, καθώς ηγλώσσα δεν λέγει τα ανθρώπινα, ούτε παρασύρεται σε ευτράπελα λόγια τωνγελωτοποιών ανθρώπων, πράγμα το οποίον κατ’ εξοχήν παραλύει τον τόνον τηςψυχής». Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, αναφερόμενος στην προσευχή παρατηρεί ότι«η προσευχή ως προς την ποιότητά της είναι συνουσία και ένωσις του ανθρώπου μετον Θεόν και ως προς την ενέργειά της σύστασις και διατήρησις του κόσμου,συμφιλίωσις με τον Θεόν, μητέρα των δακρύων καθώς επίσης και θυγατέρα,συγχώρησις των αμαρτημάτων, γέφυρα που σώζει από τους πειρασμούς, τοίχος πουμας προστατεύει από τις θλίψεις, συντριβή των πολέμων, έργο των αγγέλων…εργασίαπου δεν τελειώνει, πηγή των αρετών, πρόξενος των χαρισμάτων, αφανής πρόοδος,τροφή της ψυχής , φωτισμός του νου, πέλεκυς, που χτυπά την απόγνωση…». Ο άγιοςΙωάννης ο Χρυσόστομος σε πολλά σημεία των λόγων του τονίζει την αξία τηςπροσευχής. Σ’ έναν από αυτούς ονομάζει την προσευχή «μέγα όπλον», «μεγάληασφάλεια», «μέγα θησαυρόν», «μέγα λιμένα», «άσυλον χωρίον» κ.λ.π.
Βέβαια κάθε λόγος περί ησυχίας καιαδιαλείπτου προσευχής φαίνεται ανέφικτος, απρόσιτος, ακατόρθωτος, ίσως καιεξωγήϊνος στην εποχή μας, η οποία χαρακτηρίζε-ται για την εξωστρέφεια, τιςποικίλλες δραστηριότητες σε διάφορους τομείς της κοινωνικής ζωής, το άγχος καιτην αγωνία για την επιβίωση και την έξοδο από την κρίση, που μαστίζει τηνπατρίδα μας. Ωστόσο ο Θεός γνωρίζει τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες ζούμε καιδεν ζητάει από μας πράγματα, που υπερβαίνουν τις δυνάμεις μας. Εκείνος περιμένεινα δεί τον κόπο μας και είναι πρόθυμος να αναπληρώσει το ελλείπον, για να μαςδώσει πλούσια την Χάρη του.
