«Ἑαυτόνἐκένωσε μορφήν δούλου λαβών»
Κείμενοτου Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου. Από το περιοδικό της Ιεράς Αρχιεπισκοπής "ΠαρέμβασηΕκκλησιαστική". Τεύχος 17ο (Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου 2011).
Ἡ Γέννηση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦκαί ὅλα τά γεγονότα πού τήν συνοδεύουν, καθώς ἐξιστοροῦνται στά Ἱερά Εὐαγγέλια,φανερώνουν μέ τόν πιό ἔντονο τρόπο ἀφενός τήν ἄπειρη ἀγάπη καί ἀφετέρου τήν ἄρρητηταπείνωση τοῦ Θεανθρώπου.
Στήν Ἁγία Γραφή καί τή Θεολογία τῶν ἉγίωνΠατέρων, τό Μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου χαρακτηρίζεται ὡς «κένωσις»,«οἰκονομία», «πτωχεία», «ἄπειρος συγκατάβασις», «φιλανθρωπία», «ταπείνωσις» τοῦΘεοῦ.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς λέγειχαρακτηριστικά: «Αὐτός ὁ (προαιωνίως γεννηθείς) ἀπό τόν Θεό (Πατέρα) ΘεόςΛόγος, ἀφοῦ ‘‘ἐκένωσεν’’ μέ ἀπόρρητο τρόπο τόν Ἑαυτόν Του καί ‘’κατέβη’’ ἀπότόν οὐρανό στήν ἔσχατη ἀνθρώπινη (ταπείνωση) καί ἀφοῦ τήν συνέδεσε μέ τόν ἙαυτόΤου, μέ τρόπο πού δέν λύνεται πλέον καί ταπεινώθηκε καί ἐπτώχευσε τή δική μαςπτωχεία, ἔφερε τά κάτω (τήν ‘‘πεπτωκυῖαν’’ ἀνθρώπινη φύση) ἄνω (πρός τή θείαφύση). Μᾶλλον δέ ἔφερε τά δύο σέ ἕνα, ἀφοῦ ἕνωσε τή θεότητα μέ τήν ἀνθρωπότητα,καί ἔτσι ὑπέδειξε σέ ὅλους τήν ταπείνωση ὡς τήν ὁδό πού ὁδηγεῖ πρός τά ἄνω,προβάλλοντας τόν Ἑαυτόν Του ὡς παράδειγμα καί στούς ἀνθρώπους καί στούς Ἁγίους Ἀγγέλους».
Γιά τήν ἀγάπη καί τήν ταπείνωση τοῦ ἸησοῦΧριστοῦ κάνει λόγο σέ σχετική ὁμιλία του καί ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, μέτή χαρακτηριστική γλῶσσα τῆς ἐποχῆς του: «Ἴδε ὅμως εἰς τί λογῆς ταλαιπωρίανκατήντησε διά τήν ἀγάπην μας, Ἐκεῖνος ὁποῦ διαμοιράζει τά πλούτη καί τούςθησαυρούς τῆς παρούσης ζωῆς καί τῆς μελλούσης· ‘‘ἐμόν τό ἀργύριον καί ἐμόν τόχρυσίον, λέγει Κύριος παντοκράτωρ’’ · καί στοχάσου: Ποῦ εἶναι τό παλάτιον ὅπου ἐγεννήθη;Ποῦ αἱ προετοιμασίαι; Ποῦ αἱ μαῖαι; Ποῦ τό στρῶμα τό βασιλικόν; Ποῦ τά βρεφικάπεριρραντήρια; Ποῦ ἡ δορυφορία τῶν δούλων; Ποῦ ἡ φωτία καί ἡ ἀνάπαυσις; Ποῦ ἡσυνδρομή τῶν συγγενῶν καί φίλων; Ἔμβα κατά μέρος καί ἴδε τό πτωχότατον σπήλαιονὁποῦ ἐγεννήθη, καί τήν εὐτελεστάτην φάτνην εἰς τήν ὁποία ἀνεκλίθη, καί θέλης εὕρηςμεγάλην ἔλλειψιν ἀπό ὅλα τά ἀναγκαῖα, ἐπειδή ὁ γλυκύτατός μου Ἰησοῦς γεννᾶταισχεδόν εἰς τόπον ξέσκεπον, ἐν τῇ ὥρᾳ τοῦ μεσονυκτίου, εἰς τήν καρδίαν τοῦ χειμῶνος,μόνος μέ μόνην τήν μητέρα, καί τόν νομιζόμενον πατέρα, χωρίς σκεπάσματα, χωρίςζεστά φαγητά, τά συνηθισμένα εἰς τάς γεννήσεις καί αὐτῶν τῶν πενιχροτάτωνπαιδίων, χωρίς κἄν τάς ἐλλιπεῖς ἐκείνας ἀναπαύσεις τοῦ πτωχικοῦ ὀσπητίου ὁποῦ εἶχενεἰς τήν Ναζαρέτ».
Ὁ τόσο ταπεινός Ἰησοῦς εἶναι φυσικό νά ἀναγνωρίζεταιμόνο ἀπό τούς ἐπίσης ταπεινούς ἀνθρώπους ὡς Σωτήρας καί Λυτρωτής. Οἱ ὑπερήφανοιδέν Τόν καταλαβαίνουν, δέν τόν πιστεύουν, δέν τόν δέχονται ὡς τόν Υἱόν καίΛόγον τοῦ Θεοῦ, πού φωτίζει τά σκοτάδια τῶν ἀλόγων ἀνθρώπων.
Αὐτός ὁ ταπεινός Χριστός δέν μπορεῖ νάγεννηθεῖ καί νά βασιλεύσει στίς καρδιές πού εἶναι γεμᾶτες ἀπό ἀλαζονεία, ἐγωισμό,αὐτάρκεια, κοσμική αὐτοπεποίθηση, ματαιοδοξία, κοσμικότητα καί σκληρότητα.
Ἡ τόσο ἀκατανόητη, γιά τό σκοτισμένο ἀνθρώπινονοῦ, ταπείνωση τοῦ Θεανθρώπου εἶναι ἡ αἰτία πού, ὁ γεμᾶτος αὐτοθαυμασμό γιά τάσπουδαῖα ἐπιστημονικά καί τεχνολογικά ἐπιτεύγματά του, ἄνθρωπος Τόν ἐκτόπισε ἀπότήν οἰκογένεια, ἀπό τό σχολεῖο, ἀπό τό πανεπιστήμιο, ἀπό τόν χῶρο ἐργασίας, ἀπότήν καθημερινή ζωή! Στόν ὑπερήφανο «πολιτισμό» τοῦ 21ου αἰώνα, πού ἔχει ποτιστεῖβαθιά ἀπό τήν ἀτομοκεντρική, ὑλιστική φιλοσοφία καί νοοτροπία, «οὐκ ἔστι τόπος ἐντῷ καταλύματι» γιά τόν ταπεινό τῇ καρδίᾳ Ἰησοῦ!
Τά ἀποτελέσματα τοῦ ἐκτοπισμοῦ τοῦΘεανθρώπου ἀπό τή ζωή τοῦ συγχρόνου ἀλαζόνα ἀνθρώπου εἶναι ὁλοφάνερακαταστρεπτικά: Τά ἀγαθά, πού ὁ Δημιουργός σκόρπισε μέ τήν ἀγάπη Του ἁπλόχεραστή γῆ, συσσωρεύονται στά χέρια τῶν λίγων πανίσχυρων πλουσίων, ἐνῷ στούςπολλούς μένει ἡ ἀνέχεια, ἡ πείνα, ἡ ἀρρώστια, ἡ ἐξαθλίωση! «Πολέμους καί ἀκοάςπολέμων» μέ ἑκατομμύρια θυμάτων καί στυγνή ἐκμετάλλευση τοῦ ἀνθρώπου ἀπότόν ἄνθρωπο, μόνο καί μόνο γιά τόν πλοῦτο, τή δύναμη, τήν ἡδονή κ.τ.ὅ. Ἡ ἀγωνία,ὁ φόβος, τό ἄγχος, ἡ ἀνασφάλεια εἶναι ἡ μόνη συντροφιά τοῦ, χωρίς Χριστό, ἀνθρώπου.
Ἡ ἑορτή τῶν Χριστουγέννων εἶναι γιά ὅλουςτούς ἀνθρώπους καί κυρίως γιά μᾶς τούς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς μιά πρόσκληση νάξαναφέρουμε στήν καθημερινή μας ζωή τήν ἁγία ταπείνωση τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ μας.
Αὐτό θά τό ἐπιτύχουμε, ὅπως μᾶςσυμβουλεύει ὁ Μέγας Βασίλειος, «μιμούμενοι τόν ἐξ οὐρανοῦ καταβάντα Κύριον πρόςτήν ἐσχάτην ταπεινότητα». Καί συνεχίζει ὁ Ἅγιος: «Διότι ὅλα ὅσα ἀφοροῦν στόνΚύριο βλέπουμε ὅτι μᾶς παιδαγωγοῦν πρός τήν ταπεινοφροσύνη. Ὄντας ἀκόμη βρέφος,ἀμέσως μέσα στό σπήλαιο (τοποθετεῖται) καί ὄχι σέ κρεββάτι, ἀλλά στή φάτνη·(κατόπιν Τόν βλέπουμε) μέσα στό σπίτι ξυλουργοῦ καί πτωχῆς μητέρας, ὑποτασσόμενοστή μητέρα καί τόν μνηστῆρα της... (Ἀργότερα Τόν βλέπουμε) ἐνώπιον τῶν ἀρχιερέωννά στέκεται δικαζόμενος, πρός τόν (ρωμαῖο) ἡγεμόνα νά προσάγεται καί νά ὑποφέρειτήν κρίση του καί παρών νά ἐλέγχει τούς συκοφάντες Του, μέ τό νά ὑπομένεισιωπηλός τίς συκοφαντίες τους. (Τόν βλέπουμε) νά ἐμπτύεται ἀπό δούλους καί ἀλητόπαιδακαί τέλος νά παραδίδεται στόν θάνατο καί μάλιστα τόν πιό αἰσχρό, κατά τήν γνώμητῶν ἀνθρώπων, θάνατο».
«Ὁ ἐν σπηλαίῳ γεννηθείς καί ἐν φάτνῃ ἀνακλιθείς»Θεάνθρωπος καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες ὁδηγοῦν μέ σοφία ὅλους μας (κληρικούς καίλαϊκούς, ἄρχοντες καί ἀρχόμενους, ἄνδρες καί γυναῖκες, λευκούς καί ἔγχρωμους,πλουσίους καί πτωχούς) στήν ὁδό τῆς ταπεινώσεως. Βέβαια, ταπείνωση δέν εἶναι ἡταπεινοσχημία καί ἡ ταπεινολογία, ἀλλά τό ταπεινό φρόνημα, «καρδίανσυντετριμμένην καί τεταπεινωμένην» , γιά τήν ὁποία χρειάζεται συνεχής ἀγώνας.
Δέν ὑπάρχει ἄλλη ὁδός γιά νά ἑνωθοῦμεμέ τόν Θεό καί τούς συνανθρώπους μας, ἐκτός ἀπό τήν ὁδό πού ἄνοιξε ὁ ἴδιος ὁΘεός ἐρχόμενος στή γῆ, τήν ὁδό τῆς ταπεινώσεως.
Εἴθε τά ἐφετεινά Χριστούγεννα ν’ ἀξιωθοῦμεὅλοι, μέ τήν εὐλογημένη ταπείνωση, νά κοινωνήσουμε ἀληθινά μέ τόν Χριστό καίτούς ἀδελφούς μας, ὥστε νά βροῦμε τή χαρά, τήν εἰρήνη καί τήν ἀγάπη πού τόσοποθοῦμε ὅλοι οἱ κουρασμένοι ἄνθρωποι.
Καλά Χριστούγεννα.
