Οιάγιοι δέκα μάρτυρες οι εν Κρήτη μαρτυρήσαντες
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Οι άγιοι αυτοί άθλησαν επί Δεκίουβασιλέως, στη νήσο Κρήτη, προερχόμενοι από διαφορετικά μέρη αυτής και όχι απόμία μόνο πόλη της. Πέντε ήταν από τη μητρόπολη Γορτύνης, ο Θεόδουλος, οΣατορνίνος, ο Εύπορος, ο Γελάσιος και ο Ευνικιανός. Από την Κνωσό ήταν οΖωτικός. Από το Επίνειο Πανόρμου ο Αγαθόπους. Από την Κυδωνία ο Βασιλείδης καιαπό το Ηράκλειο ο Ευάρεστος και ο Πόμπιος. Αυτοί παραδόθηκαν από τους απίστουςστον άρχοντα της νήσου, ο οποίος επέτρεψε στον δήμιο να τους περιφέρει στουςβωμούς των ειδώλων, κι αν δεν θυσιάζουν, να τους βασανίζει με παντός είδουςβασανιστήρια. Τριάντα ημέρες λοιπόν γύριζαν συρόμενοι από τους άτακτεςυβριστές, οι οποίοι τους κορόιδευαν και τους έσερναν κατάγης μέσα στις κοπριές, κι ύστερα, επειδή είδε ο δικαστής ότι είχαν αμετακίνητοκαι στέρεο το φρόνημά τους, παρ’ όλα τα κτυπήματα και τουςλιθοβολισμούς, τους στρέβλωσαν τα μέλη του σώματος, τους υπέβαλαν σε άλλαφοβερά μαρτύρια και τέλος τους έκοψαν το κεφάλι. Τελείται δε η σύναξή τους στοναό του αγίου Στεφάνου, πλησίον των Πλακιδίων».
Η αγαπημένη σκέψη του Ιωσήφ τουυμνογράφου, να συνδέει τις εορτές των αγίων με τα προεόρτια των Χριστουγέννων,συνεχίζεται. Ό,τι είδαμε και με την αγία Αναστασία την φαρμακολύτρια, ναπροβάλλεται δηλαδή από τον υμνογράφο ως φως που φωτίζει την Γέννηση του Κυρίου,το ίδιο βλέπουμε και εδώ με τους αγίους δέκα μάρτυρες τους εν Κρήτη: «εφέστηκενη μνήμη – τονίζει – των Μαρτύρων, κηρύττουσα την Γενέθλιον ημέραν τουΣωτήρος∙ και τη τούτων αθλήσει προοιμιάζεται ημίν Δεσποτική εορτή» (έφτασεη μνήμη των Μαρτύρων, που κηρύσσει τη Γέννηση του Σωτήρος. Και η Δεσποτικήεορτή κάνει την εμφάνισή της σε εμάς με την άθλησή τους). Με ποιοντρόπο οι άγιοι μας παραπέμπουν στα Χριστούγεννα; Μα με την προσφορά των δώρωντους στον εκ Παρθένου γεννηθέντα: τη θυσία του εαυτού τους. «Μάγοι τα δώρά σοιπροσήγον, οι δε Μάρτυρες τα αίματα τω γεννηθέντι επί γης εκ Παρθένου εν τηπόλει Δαυίδ» (Οι μάγοι σου πρόσφεραν τα δώρα, οι δε μάρτυρες τα αίματα τουμαρτυρίου τους, σε Σένα που γεννήθηκες επί γης από Παρθένο κόρη στην πόλη τουΔαυίδ). Κατά τον άγιο Ιωσήφ το μαρτύριο των δέκα μαρτύρων λειτουργεί ως τύποςτης Γέννησης του Κυρίου: είναι το νέο αστέρι, που κηρύσσει στους πιστούς Αυτόνπου η Παρθένος εκύησε. «Αστήρ μεν το πριν τοις μάγοις επέστη, οδηγών ενΒηθλεέμ, πόλει Ιούδα∙ ούτοι δε ημίν κηρύττουσιν εν βασάνοις, ον η Παρθένοςασπόρως εκύησεν» (Ο αστέρας παλαιά φανερώθηκε στους μάγους, οδηγώντας τους στηΒηθλεέμ, την πόλη Ιούδα. Αυτοί δε κηρύσσουν σε εμάς με τα βάσανά τους Αυτόν πουη Παρθένος εκύησε χωρίς συνάφεια ανδρός).
Η καταγωγή των δέκα μαρτύρων από τηνΚρήτη δεν μένει αναξιοποίητη από τον άγιο υμνογράφο. Παίρνει αφορμή να θυμηθείτον μεγάλο απόστολο Παύλο και τους μαθητές του, οι οποίοι πέρασαν από την Κρήτηκαι ίδρυσαν την τοπική Εκκλησία. Στο πρόσωπο των δέκα αυτών ο Ιωσήφ βλέπει τηνπροέκταση του αποστόλου των εθνών, τα κλήματα που ανήκουν στη φυτείαεκείνου. «Τίτου και Κάρπου κλήματα ώφθητε, μάρτυρες, ως εκ της Παύλου φυτείαςαναθάλλοντες, καρπούς ομολογίας εκ χειλέων τω Χριστώ προσενέγκαντες» (Φανήκατεκλήματα του Τίτου και του Κάρπου, μάρτυρες, σαν να βλαστήσατε από τη φυτεία τουΠαύλου, αφού προσφέρατε από τα χείλη σας στον Χριστό τους καρπούς της ομολογίαςσας). Η επισήμανση του αγίου υμνογράφου είναι ιδιαιτέρως σημαντική: εκείνοςθεωρείται γνήσιος συνεχιστής της παράδοσης των αποστόλων, όταν έμπρακτα, καιμάλιστα με τη θυσία της ζωής του, φανερώνει την πίστη που αυτοί παρέδωσαν. Μίααλήθεια που πρέπει πάντοτε να έχουμε κατά νου, δεδομένου ότι συχνά οι νεώτεροι καυχόμαστεγια τους πατέρες μας, χωρίς καμία προσπάθεια συντονισμού μας με τη ζωή εκείνων.
Η αποστολικής καταγωγής πίστη στονΧριστό των αγίων μαρτύρων προβάλλεται από τους ύμνους της ακολουθίας τους καιμε μία εξαίσια εικόνα: μοιάζει η πίστη τους με πλοίο ευρισκόμενο σε απάνεμολιμάνι, και γι’ αυτό προφυλαγμένο από τα άγρια κύματα της θάλασσας. Η πίστηστον Χριστό δηλαδή ήταν εκείνη που έδινε τη δύναμη στους μάρτυρες να ξεπερνούνόλα τα κτυπήματα των αθέων, που σαν κύματα έρχονταν εναντίον τους.«Κυμαινομένηςως θαλάσσης κατά της ομολογίας Χριστού της τυραννίδος του εχθρού, ως φιλεύδιοιλιμένες αυτή, επέστησαν αθρόως οι αθληταί, ως ναυν την πίστιν αυτώνσυναιρούντες» (Σαν κύμα της θάλασσας ήταν η τυραννίδα του εχθρού που κτυπούσετην ομολογία του Χριστού. Οι αθλητές όμως φάνηκαν όλοι σαναπάνεμα λιμάνια, κρατώντας την πίστη τους σαν πλοίο). Όλη η ιστορία τηςΕκκλησίας και της ανθρωπότητας αδιάκοπα επιβεβαιώνει ότι πράγματι η μεγαλύτερηδύναμη στον κόσμο, αυτή που έκαμψε σιδηρόφρακτες αυτοκρατορίες και υπερίσχυσεθεωρουμένων πανίσχυρων αυτοκρατόρων και βασιλέων, είναι η πίστη στον Χριστό.Όταν βεβαίως αυτή δεν εξαντλείται στα λόγια – τούτο συνιστά βλασφημία – αλλάφανερώνεται ως ζωή. Και δικαίως: είναι η πίστη που συνιστά τη δίοδο τηςπαρουσίας του ίδιου του Θεού μέσα στον κόσμο.
Ακολουθείν
