Η Σύναξις της ΥπεραγίαςΘεοτόκου
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Μετάτην απόφαση του Ηρώδη να φονευτούν όλα τα παιδιά στη Βηθλεέμ, άγγελος Κυρίουφάνηκε στον ύπνο του Ιωσήφ λέγοντάς του: «Σήκω και πάρε το παιδί και τη ΜητέραΤου και φύγε στην Αίγυπτο». Φεύγει λοιπόν για την Αίγυπτο η Θεοτόκος με τοβρέφος και τον Ιωσήφ, για τους παρακάτω δύο λόγους: Πρώτον, για να εκπληρωθείαυτό που είχε λεχθεί από τον προφήτη ότι «Από την Αίγυπτο κάλεσα τον Υιό μου».Δεύτερον, για να κλείσει κάθε στόμα αιρετικών. Διότι αν δεν είχε φύγει, θασυλλαμβανόταν το βρέφος. Κι αν μεν φονευόταν, θα εμποδιζόταν η σωτηρία τωνανθρώπων. Αν δε δεν φονευόταν, ή με ξίφος ή με άλλη τιμωρία, προκειμένου ναεκπληρωνόταν το σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία, θα μπορούσε να θεωρηθεί απόπολλούς ότι ήλθε κατά φαντασία και δεν έγινε αληθινά πραγματικός άνθρωπος.Διότι αν ήταν αληθινός άνθρωπος, θα σφαζόταν από το σπαθί του τυράννου, κάτιπου και χωρίς να υπάρχει πρόφαση, τόλμησαν οι άθεοι αιρετικοί να τοπουν, ότι δηλαδή γεννήθηκε κατά φαντασία. Γι’ αυτό λοιπόν φεύγει στην Αίγυπτο,και για να συντρίψει τα εκεί είδωλα και για να σώσει όλη την οικουμένη κατά τονκαιρό της σωτήριας Σταύρωσης».
ΗΣύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου θα πρέπει καταρχάς να θυμίσουμε ότι στοιχεί στηνπαράδοση της Εκκλησίας, να εορτάζεται μετά από ένα μεγάλο γεγονός του ερχομούτου Θεού στον κόσμο για τη σωτηρία του ανθρώπου, το πρόσωπο που πρωταγωνίστησεσ’ αυτό. Έτσι μετά τη Γέννηση του Κυρίου έχουμε τη Σύναξη της Θεοτόκου, Εκείνηςπου έγινε η«γέφυρα δι’ ης κατέβη ο Θεός», όπως και μετά τη Βάπτισή Του έχουμετη Σύναξη του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού. Είναι περιττό βεβαίως να πούμε ότιτο ίδιο το γεγονός, η καθαυτό εορτή, βρίσκεται σε άμεση σχέση με τοπρωταγωνιστούν πρόσωπο, με άλλα λόγια η εκάστοτε Σύναξη αποτελεί την προέκτασητης εορτής, τονίζοντας και επαναλαμβάνοντας το ίδιο νόημά της, σε μεγάλο βαθμόδε και τους ίδιους τους ύμνους της.
ΗΣύναξη της Θεοτόκου λοιπόν τονίζει και πάλι τη Γέννηση του Κυρίου, με ιδιαίτερηεπιμονή στην πραγματικότητα της Σάρκωσής Του. Το στοιχείο αυτό ίσωςδεν γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτό σήμερα, μετά από τόσους αιώνες εξαγγελίας καιβίωσης από την Εκκλησία της θεολογικής σημασίας της. Στους πρώτουςχριστιανικούς χρόνους και αιώνες όμως ήταν ό,τι πιο καίριο και σημαντικό,δεδομένου ότι αμφισβητείτο από αιρετικούς η πραγματικότητα της ενσάρκωσης, οιοποίοι «έφριτταν» στη σκέψη ότι ο Θεός πήρε πραγματική ανθρώπινη σάρκα,προσέλαβε δηλαδή την ύλη του κόσμου τούτου. Τι κρυβόταν πίσω από την άρνησήτους αυτή; Η πεποίθηση ότι ο κόσμος αυτός είναι κόσμος κακός, δημιούργημαάλλου, μη καλού Θεού, συνεπώς φανέρωναν τον μη χριστιανικό προβληματισμό τους,μάλλον την με επίφαση του χριστιανισμού δήλωση των ανατολίτικων δυαλιστικώνπερί Θεού δοξασιών τους. Θέλουμε να πούμε ότι οι αιρετικοί αυτοί στηνπραγματικότητα ήταν οπαδοί του ιρανικού λεγόμενου παρσισμού, κατά τον οποίο υπάρχουνδύο θεοί, ο θεός του καλού και ο θεός του κακού, ο οποίος θεός του κακού είναικαι ο δημιουργός του κόσμου. Πώς λοιπόν η κακή ύλη του κακού θεού μπορούσενα προσληφθεί από τον καλό Θεό, που ερχόταν να σώσει την ψυχή – όχι ασφαλώς καιτο σώμα – του ανθρώπου;
ΗΕκκλησία μας λοιπόν αντέδρασε σθεναρά, διότι επικράτηση αυτών των αντιλήψεων(κατά δόκηση ή φαντασία εμφάνιση του Υιού του Θεού) θα σήμαινε πλήρη διαστροφήτης αλήθειας της και άρνηση του πραγματικού Χριστού. Με ένταση λοιπόν τόνισεότι ο Χριστός, ο Υιός και Λόγος του Θεού, έλαβε πραγματική και όχι κατάφαντασία την ανθρώπινη φύση, το σώμα και την ψυχή, ώστε ενσωματώνοντάς τα στονΕαυτό Του να σώσει τον άνθρωπο και δι’ αυτού και όλη τη δημιουργία. Και αιτίαγι’ αυτό βεβαίως ήταν το γεγονός ότι ο κόσμος όλος, η ύλη και το σώμα τουανθρώπου, αποτελούν δημιουργήματα του ενός Θεού, του φύσει αγαθού Θεού, πουείναι και ο Δημιουργός βεβαίως του κόσμου. Ήταν τόσο σημαντική η αλήθεια αυτή,ώστε ήδη από την Καινή Διαθήκη ο άγιος Ιωάννης ο θεολόγος να τονίζει ότι απότην αποδοχή ή όχι της αληθινότητας της σάρκωσης του Θεού φανερώνεται κανείς ωςχριστιανός ή όχι. «Πας ος μη ομολογεί Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα εκ τουΘεού ουκ έστι», και «πας ος ομολογεί Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα εκ τουΘεού εστι». Πάνω στην αλήθεια αυτή δηλαδή κρινόταν η αλήθεια από την αίρεση. Κιαυτό τονίζει ιδιαιτέρως σήμερα η Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου, πουπροεκτείνει, όπως είπαμε, τη Γέννηση του Κυρίου. «Ο γαρ ην διέμεινε, Θεός ωναληθινός, και ο ουκ ην προσέλαβεν, άνθρωπος γενόμενος διά φιλανθρωπίαν». (Αυτόπου ήταν ο Υιός και Λόγος του Θεού το κράτησε, δηλαδή ότι είναι Θεός αληθινός,και αυτό που δεν ήταν το προσέλαβε κι έγινε άνθρωπος από φιλανθρωπία). Οπροβληματισμός της Υπεραγίας Θεοτόκου στον οίκο του κοντακίου της σημερινήςεορτής το διακηρύσσει επίσης έντονα: «Την γαρ σφραγίδα της Παρθενίας μου ορώσαακατάλυτον, κηρύττω σε άτρεπτον Λόγον, σάρκα γενόμενον» (Βλέποντας τη σφραγίδατης παρθενίας μου να μένει χωρίς να χαλάσει, σε κηρύσσω αληθινό Λόγο του Θεού,που πήρες την ανθρώπινη σάρκα).
Καιβεβαίως η σημερινή εορτή της Σύναξης υπενθυμίζει πάλι ότι μπροστά στοπανθαύμαστο γεγονός του ερχομού του Θεού στον κόσμο ως ανθρώπου, όλη ηδημιουργία ανταποκρίνεται με ευχαριστία, προσφέροντας τα δώρα της, το καλύτεροόμως όλων των δώρων ήταν του ίδιου του ανθρώπου. Διότι ακριβώς πρόσφερε ό,τιωραιότερο και ανώτερο μπορούσε ποτέ να φανεί ως κτίση: την Παναγία Παρθένο. «Έκαστοντων υπό σου γενομένων κτισμάτων την ευχαριστίαν σοι προσάγει∙ οι άγγελοιτον ύμνον∙ οι ουρανοί τον αστέρα∙ οι μάγοι τα δώρα∙ οι ποιμένεςτο θαύμα∙ η γη το σπήλαιον∙ η έρημος την φάτνην∙ ημείς δε ΜητέραΠαρθένον» (Καθένα από τα δημιουργήματά Σου, Κύριε, σου προσφέρει την ευχαριστίατου: οι άγγελοι τον ύμνον, οι ουρανοί το αστέρι, οι μάγοι τα δώρα, οι ποιμένεςτον θαυμασμό τους, η γη το σπήλαιο, η έρημος τη φάτνη, εμείς όμως ΜητέραΠαρθένο). Μη ξεχνάμε: η Παναγία είναι ο εκπρόσωπός μας στον Ουρανό, Εκείνη πουέδωσε το αίμα και τη σάρκα της προκειμένου να γίνει άνθρωπος ο ίδιος ο Θεός,συνιστά την «αξιοπρέπειά» μας, αποτελεί πάντοτε την παρηγοριά και την ελπίδαμας. Προς χάρη Της η όποια προσευχή μας γίνεται εισακουστή από τον Θεό, αφούΕκείνος θέλησε να γίνει σαν κι εμάς μέσα από Εκείνην.
Ακολουθείν
