Τέκνα μου ἀγαπητά καί περιπόθητα,
«Τὰ μὲν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος τοῖς δὲ ἔμπροσθενἐπεκτεινόμενος κατὰ σκοπὸν διώκω» (Φιλιπ. γ', 14)
Ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου εἶναι πολύ ἐπίκαιρος σήμεραστήν ἀλλαγή τοῦ ἔτους, πού εἶναι μία τομή, συμβατική ἔστω, ἀνάμεσα στό παρελθόνκαί στό μέλλον.
Ζωή δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει, ἂν δέν ἀφήσουμε τά περασμέναν' ἀνήκουν στό παρελθόν καί δέν ἐλευθερώσουμε τό παρόν ἀπό τά δεσμά τοῦπαρελθόντος. Ἀλλιῶς πνίγεται τό μέλλον κάτω ἀπ' τό φορτίο τοῦ παρελθόντος.Βέβαια, κάτι - πολλά - ἀπ' τό παρελθόν παραμένουν στό παρόν καί ἀποτελοῦν τόἔδαφος, τή βάση γιά τό μέλλον...
Ὁ ἄνθρωπος ἔχει τήν ἱκανότητα νά διατηρεῖ τό παρελθόν μέτήν ἀνάμνηση καί νά χωρίζεται ἀπ' τό παρελθόν μέ τή λήθη. Ἡἰσορροπία ἀνάμεσα στήν ἀνάμνηση καί στή λήθη - ἀνάμεσα στό θυμάμαικαί ξεχνῶ - εἶναι ἕνα δεῖγμα ὑγείας, πού κάνει δυνατὴ τήν πορεία πρός τό νέο.Ὅποιος διατηρεῖ πολλά, μπορεῖ νά τοῦ γίνουν ἐμπόδια στό δρόμο του. Ἀναμνήσεις,τραύματα, συνήθειες τοῦ παρελθόντος μπορεῖ νά δηλητηριάζουν τό παρόν. Ἀλλά καίξερίζωμα ὁλοκληρωτικό ἀπό τό ἔδαφος τοῦ παρελθόντος ὁδηγεῖ ἄτομα καί λαούς στόἐσωτερικό κενό, στήν ἀπουσία παρόντος καί στήν ἀπώλεια τοῦ μέλλοντος.
Τό νά ξεχνᾶμε, λοιπόν, εἶναι ἀναγκαῖο γιὰ τήν ἀνανέωσητῆς ζωῆς. Καί ὑπάρχει πρῶτα - πρῶτα μία φυσική, θά λέγαμε, λήθη, πού συμβαίνειαὐτόματα. Αὐτή μᾶς κάνει νά ξεχνᾶμε ὅ,τι εἶναι καθημερινό, ἐπουσιῶδες, χωρὶςσημασία. Ἔτσι ξεχνιοῦνται οἱ περισσότερες μέρες τῆς ζωῆς μας.
Ἀλλὰ ὑπάρχει καί ἕνα ἄλλο εἶδος λήθης, ὅταν ξεχνᾶμε κάτισυνειδητά, ἐπειδὴ θέλουμε νά τό ξεχάσουμε. Ὅταν ἡ ἀνάμνησή μᾶς πονᾶ ἤ μᾶςβαραίνει, τείνουμε νά ξεχνᾶμε ὅ,τι ἐνοχλητικό. Ἔτσι ξεχνᾶμε, ἴσως, εὐεργεσίες,πού μᾶς ἔγιναν, γιατί μᾶς φαίνεται δύσκολη ἡ εὐγνωμοσύνη. Ξεχνᾶμε κάποια ἀγάπη,πού μᾶς προσφέρθηκε, γιατί δέν φανήκαμε ἀντάξιοί της. Ξεχνᾶμε, ἀκόμη, ἕνα παλιὸμῖσος, γιά νά μή δηλητηριάζει τήν πνευματική μας ὑγεία. Ξεχνᾶμε κάποια ἐνοχήμας, ἴσως, γιατί μᾶς ἐνοχλεῖ ἡ ἀνάμνησή της. Ὅλα αὐτὰ δὲν εἶναι μία φυσική,ἀσυνείδητη λήθη, ἀλλά μιά σκόπιμη καί συνειδητή. Ἀπωθοῦμε ὅ,τι δὲν μποροῦμε ν'ἀντέξουμε, θάβοντας το μέσα μας.
Ἀλλὰ ἐνῶ ἡ φυσική, ἡ μὴ συνειδητὴ λήθη μᾶς ἐλευθερώνειἄπο διάφορα μικροπράγματα χωρὶς σημασία, ὅ,τι συνειδητὰ θέλομε νά ξεχάσουμε δὲνμᾶς ἀφήνει εὔκολα. Ἡ ἀνάμνηση μπορεῖ νά προβάλει κάθε στιγμὴ ὀδυνηρή. Μόνο ἕναςτρόπος ὑπάρχει γιὰ πραγματικὸ χωρισμὸ ἀπ' ὅ,τι μᾶς ἐνοχλεῖ ἀπ' τὸ παρελθόν, γιάπραγματικὴ ἀπελευθέρωση ἀπ' τό παρελθὸν : ἡ μετάνοια∙ ἀλλαγὴ νοοτροπίας,σκέψεως, ζωῆς, πορείας. Ἡ μετάνοια μόνη ὁδηγεῖ ὄχι στή λήθη τῆς ἐνοχῆς, ἀλλὰστήν ὁμολογία τῆς ἐνοχῆς, ποὺ ἔχει σάν συνέπεια τήν ἀπελευθέρωση ἀπ' τήν ἐνοχήμέ τήν ἄφεση, τήν συγχώρηση. Μποροῦμε νά ξεχάσουμε, ὄχι γιατί αὐτό πού ξεχνᾶμεεἶναι χωρίς σημασία, ἀλλά γιατί ἀναγνωρίζομε τήν ἐνοχή μας. Γιατί ξέρομε ὅτι μέτήν ἄφεση συγχωρήθηκε, ξεχάσθηκε στήν αἰωνιότητα. Αὐτὸ ἐννοεῖ ὁ ἈπόστολοςΠαῦλος ὅταν λέγει ὅτι «ἐπιλανθάνεται» τα ὀπίσω, ξεχνᾶ ὅσα βρίσκονται στόπαρελθόν.
Αὐτό τό εἶδος τῆς λήθης, αὐτό τόν τρόπονά ξεχνάμε, χρειάζονται καί ὅλες οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις, πού ἀναπτύσσονται μέσα στό χρόνο. Χωρὶςτήν ἐπαναλαμβανόμενη, σιωπηλὴ συγγνώμη δέν μποροῦμε νά ζήσουμε μέ τούς ἄλλους.Αὐτή ἡ συγγνώμη περιέχει μίαν ἀντίφαση :ξεχνῶ, μολονότι θυμᾶμαι. Χωρὶς αὐτό δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει καμμιά ἀνθρώπινησχέση. Κι αὐτή ἡ συγγνώμη δέν ἐκφράζεται πάντα μέ λόγια. Εἶναι σιωπηλή,ἐκδηλώνεται μέ τήν προθυμία μας νά ἀποδεχόμαστε ἐκεῖνον πού τυχόν μᾶς πλήγωσε.Ἔτσι θεραπεύονται τά τραύματα καί ἀνανεώνονται οἳ ἀνθρώπινες σχέσεις.
Μποροῦμε νά ζοῦμε μόνο γιατί ἡ ἐνοχή μᾶς συγχωρήθηκε, μέτό αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καί ξεχάστηκε στήν αἰωνιότητα. Καί μποροῦμε ν' ἀγαπᾶμεμόνο ὅταν προσφέρομε καί δεχόμαστε τή συγγνώμη τῶν ἄλλων.
Ὅμως ἐκεῖνο πού γεμίζει μέ ἀγωνία τόν ἄνθρωπο εἴναι ὅτικι ὁ ἴδιος μιά μέρα θά ξεχασθεῖ. Μάταια προσπαθοῦμε μέ τήν ὑστεροφημία νάπολεμήσουμε αὐτὴν τήν λήθη. Οἱ προτομὲς καί τά μνημεῖα τῶν μεγάλων ἐρειπώνονταικάποτε καί ὅλοι μία μέρα ξεχνιοῦνται. Ὁ πανδαμάτωρ χρόνος, ὅπως λέει ὁ ποιητής: «Ἀπὸ τήν στάμναν χύνει τά ρεύματα τῆς λήθης, καί τά πάντα ἀφανίζει». Καί ὅμωςὁ ἄνθρωπος δέν θέλει νά ξεχασθεῖ. Ὑπάρχει κάτι ποῦ μπορεῖ νά μᾶς σώσει ἀπ'αὐτό; Ναί. τό ὅτι ἐρχόμαστε ἀπ' τήν αἰωνιότητα καί πορευόμαστε πρός τήναἰωνιότητα εἶναι τό μόνο πού μᾶς σώζει ἀπ' τήν ἀγωνία πού μᾶς γεννᾶ ἡ σκέψη ὅτιθά ξεχασθοῦμε.
Μόνο ἐπειδή εἴμαστε ριζωμένοι στήν αἰωνιότητα, πέραν τοῦπαρελθόντος καί τοῦ μέλλοντος, δέν θά ξεχασθοῦμε. Δηλαδή μόνο ὅταν μετέχουμε«ἐν Χριστῷ» στή ζωή τοῦ Θεοῦ, πού σημαίνει ἁπλά, ὅτι μένουμε ἐνσωματωμένοι στήνἘκκλησία καί ζοῦμε τή ζωή πού γεννᾶ μέσα μας τό Ἅγιο Πνεῦμα. Τότε ξεχνᾶμε ὅσαπρέπει νά ξεχάσουμε ἀπ' τό παρελθὸν καί μέ τήν ἄφεση ἐλευθερωνόμαστε ἀπό τάδεσμά του καί «ἐπεκτεινόμεθα» μέ θάρρος πρός τό μέλλον, πού κρατᾶ ὁ Θεὸς «ὁκαιροὺς καὶ χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενος» στά χέρια Του.
Δέ φοβόμαστε οὔτε τό παρελθὸν οὔτε τό μέλλον. Γιατί τόπαρόν μας βρίσκεται ἤδη στήν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ.
Ἕνα τέτοιο παρὸν ἐν Θεῷ, καὶ εὐλογημένο ἀπό τόν Θεό, ἃςεἶναι γιά ὅλους μας καί ὃ καινούργιος χρόνος 2012.
Καλή Χρονιά, πνευματικά παραγωγική καί εὐλογημένη!
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ
