ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣΕΝΩΣΙΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ
Χαλκοκονδύλη 37. 10432 ΑΘΗΝΑ
Τηλ. 2105224180-FAX. 2105224420
Iστοχώρος: www.petheol.gr
e-mail: panenthe@otenet.gr
& : enosis@petheol.gr
Χαλκοκονδύλη 37. 10432 ΑΘΗΝΑ
Τηλ. 2105224180-FAX. 2105224420
Iστοχώρος: www.petheol.gr
e-mail: panenthe@otenet.gr
& : enosis@petheol.gr
ΑΘΗΝΑ,9/1/2012
ΤΑ ΠΙΛΟΤΙΚΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2011-12
ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2011-12
Ευαγγελίας Τσαγκαρλή-Διαμάντη, ΔρΘεολογίας-Mr Φιλολογίας Ειδίκευση: «Θεωρία και Πράξη της Διδασκαλίας καιτης Αξιολόγησης»
Έχει γίνει πολύςλόγος για τα αναλυτικά προγράμματα(ΑΠ) που προτείνονται από το ΠαιδαγωγικόΙνστιτούτο και εφαρμόζονται πιλοτικά τη χρονιά αυτή, 2011-12, σε μερικάσχολεία. Το γεγονός ότι εφαρμόζονται πιλοτικά, δηλώνει ότι είναι αναγκαία ηαξιολόγησή τους, ώστε για την επόμενη χρονιά να γίνουν δεκτά εκείνα τα στοιχείαπου θα χαρακτηρισθούν ως απαραίτητα, ή και θα απορριφθούν όλα.
Τα ΑΠ είναι έναςχώρος όπου περιλαμβάνονται οι ανησυχίες και οι προβληματισμοί όλων τωνπαραγόντων της Αγωγής, που συμβάλλουν στην ενίσχυση και την πρόοδο τηςπαιδείας.
Επίσης, το ΑΠ κάθεμαθήματος χαρακτηρίζεται ως εργαλείο και ο εκπαιδευτικός πρέπει να τοχρησιμοποιεί καθημερινά. Γι' αυτό η περιοχή ανάπτυξης προγραμμάτων θεωρείται ωςπεριοχή λήψης αποφάσεων σε θέματα που συνδέουν αποτελεσματικά το ΑΠ με τησχολική διδακτική πράξη. Τα περισσότερα ΑΠ στηρίζονται στον εκλεκτισμό, στοσυνδυασμό δηλαδή στοιχείων από διάφορες φιλοσοφίες. Σήμερα, διαφαίνονται δύοκυρίαρχοι προσανατολισμοί των αναλυτικών προγραμμάτων, ένας ανθρωπιστικός -κριτικός και ένας τεχνοκρατικός ο οποίος και τείνει να επικρατήσει. Ωστόσο, οανθρωπιστικός - κριτικός προσανατολισμός, με τη δυνατότητα που δίνει για τονοραματισμό του μέλλοντος, θα 'πρεπε να ληφθεί υπόψη, αν πραγματικά θέλουμε ναβελτιώσουμε τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αυτό δε σημαίνει ότι καταργείται ογνωσιακός χαρακτήρας του μαθήματος, με δομές του ακαδημαϊκού ΑΠ. Εξάλλου, τοδεύτερο δομικό στοιχείο του Curriculum, Περιεχόμενα, αυτή την ανάγκηεξυπηρετεί. Βέβαια, ανάλογα με την επιλογή του μοντέλου ΑΠ, δίδεται έμφαση σε κάποιοδομικό στοιχείο.
Όπως, όμως, και ανπραγματοποιηθεί ο σχεδιασμός ΑΠ, δεν γίνεται δεκτή η πληροφορία στη διδασκαλία.Η πληροφορία δεν είναι γνώση. Γι' αυτό και τα ΑΠ των Θρησκευτικών, που τώραυλοποιούνται πιλοτικά στο Γυμνάσιο, δεν είναι δυνατόν να γίνουν δεκτά. Με τοναποσπασματικό τρόπο που παρουσιάζονται, δίδεται η πληροφορία και αναμένεται ηδιδακτική διαδικασία. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί, επειδή στην Αγωγή δεν γίνεταιδεκτή η βίαιη και πραξικοπηματική παρέμβαση, αλλά η εξελικτική προσαρμογή τωνμαθητών στα σύγχρονα δεδομένα της διδακτικής-μαθησιακής διαδικασίας. Ο μαθητήςτης Πρώτης Γυμνασίου π.χ. δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει το θέμα των διωγμών,και μάλιστα από τα πρώτα μαθήματα στη νέα του τάξη, αν δε διδαχθεί τιςπροϋποθέσεις και τις συνθήκες αυτού του ιστορικού γεγονότος. Αλλά και η επιμονήστη θεατρική παράσταση με βάση τα συγκεκριμένα γεγονότα του μαθήματος, είναιεπίσης προβληματική πρόταση, αφού οι μαθητές δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, τονπρώτο καιρό και επομένως δεν είναι εύκολο να εκφραστούν ελεύθερα. Ασφαλώςμπορούν όλα να γίνουν στην ώρα τους. Όσο για τις προτάσεις των πολλών δίωρωνγια τη θρησκειολογία, είναι παντελώς αντιπαιδαγωγική πρόταση, σαυτή την ηλικιακή φάση, επειδή μπορεί να οδηγήσει σε συγκρητισμό. Μέσα από έναProject, μπορούν να δοθούν κάποια θρησκειολογικά στοιχεία, στα πλαίσια τουδιαθεματικού σχεδιασμού. Ο θρησκευτικός γραμματισμός μπορεί να γίνει, όπουυπάρχει μέθοδος και παιδαγωγία. Πάντως όχι με πολύπλοκες λέξεις και εκφράσεις,όπως συμβαίνει με το εισαγωγικό κείμενο των πιλοτικών ΑΠ.
Αλλά και η επιμονήστο μετανεωτερικό και μεταμοντέρνο, δείχνει, επίσης, ότι ορισμένα θέματα καιρεύματα γίνονται δεκτά, από τους εισηγητές, χωρίς βαθύτερο συλλογισμό καιαγώνα.
Γι' αυτό, ακόμη κιαν έλειπαν τα θεολογικά λάθη του παρόντος ΑΠ, η κοινότητα των θεολόγων θαέπρεπε να αντιδράσει έντονα στην πρόταση, επειδή τα θέματα και δεν προσφέρονταιγια σχεδιασμό Διαδικασίας, όπως επαγγέλλονται, εισαγωγικά, οι σχεδιαστές, και οσχεδιασμός των δομικών στοιχείων, όπως παρουσιάζονται στο σχεδιασμό τουπιλοτικού, δεν έχει καμιά σχέση μ αυτό το μοντέλο ΑναλυτικούΠρογράμματος.
Όταν στη δεκαετίατου «70» ο Lawrence Stenhouse πρότεινε στην Αγγλία και εφήρμοσε το HumanitiesCurriculum Project (H.C.P.), με το εξελικτικό μοντέλο ή μοντέλο διαδικασίας,στόχευε σε ερευνητικά αποτελέσματα, με την action research, που θα οδηγούσαν σεθεωρία. Οι εκπαιδευτικοί δηλαδή βρίσκονταν στο κέντρο της λειτουργίας του ΑΠ,ως δημιουργοί, διατυπώνοντας κρίσεις, με βάση τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους.Αυτό είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί μεταξύ των ελλήνων θεολόγων και εν πάσηπεριπτώσει εδώ δεν προτείνεται κάτι τέτοιο από τους εισηγητές.
Πρέπει ναεπισημανθούν και τα εξής:
α)Τα προηγούμενα ΑΠ του Γυμνασίουαλλάζουν, χωρίς αξιολόγηση, μετά την εφαρμογή τους επί τέσσερα χρόνια μόνο.
β) Ο αποσπασματικός τρόπος με τον οποίοπροτείνονται τα περιεχόμενα των νέων-πιλοτικών ΑΠ, παρέχουν μόνο πληροφορίεςόχι γνώση και αυτό μπορεί να ακυρώσει τη δυνατότητα διδασκαλίας του θεολογικούμαθήματος στο Λύκειο, επειδή δεν θα υπάρχουν υποδομές.
Αυτός είναι και ολόγος για τον οποίο δικαιούνται να παρεμβαίνουν οι διάφοροι φορείς, όσοι έχουνσχέση με το συγκεκριμένο επιστημονικό αντικείμενο, συμβάλλοντας στονπροβληματισμό για το σχεδιασμό ΑΠ του Θεολογικού μαθήματος. Νομιμοποιούνται ναπροβάλλουν την παράδοση, εκπαιδευτική και πολιτιστική και αυτό συμβαίνει καιδιεθνώς.
Η σπειροειδής μορφήσχεδιασμού του ΑΠ εξασφαλίζει την εξελικτική πορεία του μαθήματος αλλά και τηδυνατότητα εμβάθυνσης στα θέματα που προτείνονται. Ασφαλώς η επιλογήμεθοδεύσεων των διδασκαλιών μπορεί να αποτελεί τη βάση και για το άνοιγμα τουμαθήματος προς τα σύγχρονα δεδομένα, όπως απαιτεί ο ανθρωπιστικόςπροσανατολισμός, ιδιαίτερα του Θεολογικού μαθήματος. Η δυνατότητα συνεργατικώνδιδασκαλιών και η ανάπτυξη κριτικού πνεύματος, η δημιουργικότητα και η δράση,υποστηρίζονται από έλληνες και ξένους παιδαγωγούς, αλλά και από την ορθόδοξηχριστιανική διδασκαλία και παράδοση και ασφαλώς προτείνονται από το θεολογικόκόσμο, γι' αυτό και η συνεχής επιμόρφωση είναι εντελώς αναγκαία.
Η ενδελεχής καιπροσεκτική αξιολόγηση των διαστάσεων του πιλοτικού ΑΠ, από ειδικούς στο θέμα,με σύγχρονες μεθόδους και χωρίς προκατάληψη, ίσως προλάβαινε μια αποτυχία ή καιτραγωδία, αφού το μάθημα βάλλεται από πολλούς.
ΕυαγγελίαΤσαγκαρλή-Διαμάντη
