Το αναμμένο καντήλι της Μικρασίας
Κωνσταντίνος Χολέβας, Πολιτικός Επιστήμων
Οπάντα δραστήριος Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών που ιδρύθηκε το 1928 διοργάνωσε στις9 Ιανουαρίου μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα πώς βιώνουν οι νεώτερεςγενιές Μικρασιατών το τραύμα του 1922. Ομιλήτρια ήταν η κ. Ελευθερία Λίμπυ Τατά-Αρσέλ, η οποία είναι Ελληνίδα καθηγήτρια σε Πανεπιστήμιο της Δανίας.Ειδικεύεται στην μετατραυματική Ψυχολογία ατόμων και ομάδων που υπέστησανβιασμό, βασανιστήρια, προσφυγιά, εθνική κάθαρση και άλλα παρεπόμενα τωνπολέμων...
Μεγλαφυρό τρόπο μας μίλησε για την εμπειρία της οικογενείας της. Η μητέρα τηςκαταγόταν από το Τσανταρλή της Περγάμου και ο πατέρας της από την Πέτρα τηςΛέσβου. Και οι δύο παππούδες της σκοτώθηκαν από τους Τούρκους. Ο Μυτιληνιόςπαππούς διότι βοήθησε το 1912 το θωρηκτό ΑΒΕΡΩΦ να αποβιβάσει Έλληνεςστρατιώτες στο νησί. Ο Μικρασιάτης κάηκε ζωντανός μαζί με τους άλλους άνδρες τουχωριού το 1922.
Η κ.Τατά -Αρσέλ μάς θύμισε ότι οι διωγμοί στο χωριό της Μικρασιάτισσας γιαγιάς τηςάρχισαν το 1914. Οι Τούρκοι έσφαξαν και εξεδίωξαν Έλληνες ως εκδίκηση για τηνίκη της Ελλάδος στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13. Φέτος που εορτάζουμετα 100 χρόνια από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων ας φέρουμε στο νου μας καιεκείνους τους Έλληνες Μικρασιάτες που σκοτώθηκαν ή κυνηγήθηκαν ως αντίποινα γιατην τουρκική ήττα. Εξάλλου αυτή η υπενθύμιση της ομιλήτριας δίνει και μίααπάντηση σε εκείνους τους αναθεωρητές ιστορικούς μας, οι οποίοι δικαιολογούνότι οι τουρκικές βιαιότητες του 1922 ως αναμενόμενη απάντηση των Τούρκων στηνπαρουσία ελληνικού στρατού από το 1919 έως το 1922. Η αλήθεια είναι ότι ηεθνοκάθαρση του Ελληνισμού στην Μικρά Ασία άρχισε ήδη από το 1914, πέντε χρόνιαπριν αποβιβασθεί ο Ελληνικός Στρατός. Υπάρχει και σχετική Μαύρη Βίβλος τουΟικουμενικού Πατριαρχείου.
Μιλώνταςγεια τους Μικρασιάτες πρόσφυγες και ειδικότερα για τη γιαγιά της επεσήμανε ότιη πίστη στον Θεό και η ύπαρξη πνευματικών ανατάσεων και ενδιαφερόντων βοηθούνπερισσότερο τον άνθρωπο να επουλώσει τα οποιαδήποτε τραύματα. Περιγράφοντας τηνένδεια των προσφύγων που μετακινούνται βιαίως μακριά από τα σπίτια τους τόνισεμία φράση, την οποία άκουσε και από Μικρασιάτες, αλλά και από θύματα τουΒοσνιακού Πολέμου: « Όταν φτωχαίνεις αλλάζεις γούστα», δηλαδή προσαρμόζεις τιςανάγκες σου, γίνεσαι πιο λιτοδίαιτος και λιγότερο απαιτητικός. Χρήσιμη συμβουλήόχι μόνο για πολεμικές περιόδους, αλλά και για ειρηνικές δεδομένης της οικονομικήςκρίσης που βιώνουμε.
Η κ.Τατά -Αρσέλ διεξήγαγε μία επιστημονική έρευνα μεταξύ νέων της τρίτης γενιάς πουκατάγονται από Μικρασιάτες παππούδες και γιαγιάδες. Ρώτησε τί ξέρουν για τησφαγή -που φυσικά δεν ήταν συνωστισμός- και για τις περιπέτειες των προγόνωντους και επίσης τους ρώτησε τι αισθάνονται για τους Τούρκους. Οι νέοι αυτοίάνθρωποι ηλικίας από 30 έως 50 ετών βλέπουν με επιφυλακτικότητα την Τουρκία,αλλά δεν έχουν μέσα τους μίσος και εκδικητικότητα. Πάντα υπάρχουν οι λιγότεροενδιαφερόμενοι για τα ιστορικά, υπάρχει όμως συνήθως ένα παιδί σε κάθεοικογένεια που ψάχνει σε βάθος την Ιστορία. Αυτό οι επιστήμονες το ονομάζουν«το παιδί που κρατά αναμμένο το καντήλι».
Ηομιλήτρια αναφέρθηκε στην έρευνά της επί θυμάτων του γιουγκοσλαβικού δράματοςκαι υπογράμμισε ότι το μίσος και η βία μεταξύ Σέρβων, Κροατών καιΒοσνιομουσουλμάνων οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι επί Τίτο και κομμουνισμούδεν συζητήθηκαν καθόλου τα αιματηρά γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κυρίωςη σφαγή Σέρβων από Κροάτες. Ηχηρό μάθημα σε όσους θέλουν να κουκουλώσουν τατουρκικά εγκλήματα του 1922.
