Οάγιος ιερομάρτυς Κλήμης επίσκοπος Αγκύρας
Του Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Ο μακάριος αυτός και θεσπέσιος Κλήμηςσε όλη σχεδόν την ανθρώπινη ζωή του πέρασε μαρτυρικά. Διότι επί είκοσι οκτώχρόνια παρατάθηκε ο αγώνας του προς τους τυράννους, χωρίς να διακόπτεται απόκάποια εκεχειρία ούτε από κάποια ανακωχή και ειρήνη, όπως γίνεται στουςπολέμους, ώστε ανανεωμένοι οι αντίπαλοι να ξαναρχίσουν και πάλι τον πόλεμο.Αντιθέτως, οι τύραννοι δυνατοί και σκληροί τον πολεμούσαν διαρκώς, ο ίδιος δευπέμενε σαν να έπασχε κάποιος άλλος, παρά το πλήθος και τη συνεχή φορά τωνκακών. Πέρασε λοιπόν από κάθε είδος βασανιστηρίων και αφού έλεγξε τουςκυρίαρχους τότε τυράννους και βασιλείς και έγινε θέατρο σε όλη σχεδόν τηνοικουμένη, κατέπληξε ακόμη και τους αγγέλους με την καρτερικότητά του και έτσιέλαβε το στεφάνι της δόξας. Καταγόταν από την πόλη Άγκυρα της Γαλατίας και οπατέρας του ήταν ειδωλολάτρης, η δε μητέρα του ευσεβής και πιστή χριστιανή,ονόματι Σοφία. Ακολούθησε ο άγιος τον μοναχικό βίο από δώδεκα ετών. Στα είκοσιχρόνια του η Εκκλησία τον έκανε αρχιερέα. Άθλησε επί των βασιλέων Διοκλητιανούκαι Μαξιμιανού. Τα είδη των βασάνων που πέρασε ήταν τα παρακάτω: Τον ανάρτησανσε ξύλο και τον μάτωσαν με ξυσμούς. Τον κτύπησαν με πέτρες, όπως επίσης τουκτύπησαν το στόμα με σκληρά αντικείμενα. Τον έβαλαν στη φυλακή. Τον έδεσαν σετροχό και τον κτύπησαν με ρόπαλα. Τον κατέκοψαν με μαχαίρια. Του ξανακτύπησαντο στόμα με ξυλόκαρφα. Του σύντριψαν τις σιαγόνες και του έσπασαν όλα ταδόντια. Τον έδεσαν με σίδερα και τον ξανάριξαν στη φυλακή. Του πέρασαν στααυτιά σιδερένιες πυρωμένες βελόνες.
Τον έριξαν σε λαμπάδες φωτιάς. Τον έδεσανσε μεγάλη πέτρα και τον κτύπησαν με σκληρά αντικείμενα στο πρόσωπο και τοκεφάλι. Και παρόλο ότι καθημερινά λάμβανε πενήντα πληγές, αυτός υπέμενε.Τελευταίο δε, έκοψαν τα κεφάλια αυτού και του μαθητή του αγίου Αγαθαγγέλου στηνΆγκυρα της Γαλατίας. Τελείται η σύναξή τους στον αγιότατο ναό τους, εκεί πουέγινε το μαρτύριο, που βρίσκεται πέρα από την περιοχή του Ευδοξίου, πιο πέρααπό το Ανάπλι, και στην αγιότατη Εκκλησία της Αγίας Ειρήνης της παλαιάς και τηςνέας».
Η επισήμανση του συναξαρίου του αγίουΚλήμεντα, ότι όλη η ζωή του ήταν μία μαρτυρική πορεία, αποτελεί και το κεντρικόσημείο που προβάλλει ο άγιος υμνογράφος Θεοφάνης, ο ποιητής του κανόνα τουαγίου. «Διάνυσες εκτεταμένους αγώνες πάνω στη γη, όσιε, και αξιώθηκες να λάβειςέτσι το στεφάνι της βασιλείας των ουρανών» («Εκτεταμένους αγώνας επί της γηςδιανύσας, όσιε, βασιλείας ουρανών ηξιώθης στέφανον λαβείν»). «Υπέμεινες,πάνσοφε, τις πληγές των βασάνων, τις πολυχρόνιες και μακρότατες, γι’ αυτό καιαποδείχτηκες πολύαθλος» («Αικίσεις, πάνσοφε, καρτερών, τας πολυχρονίους καιμακροτάτας, πολύαθλος πέφηνας»). Πράγματι, είναι να απορεί κανείς για το πλήθοςκαι τη διάρκεια των βασανιστηρίων που υπέμεινε ο άγιος, με σταθερό λογισμό,προσβλέποντας πάντοτε στον Κύριο Ιησού Χριστό. Δεν κατέπεσε με τα πρώτακτυπήματα. Οι δήμιοι υπήρξαν απέναντί του μεθοδικοί και σκληροί: ήξεραν πώς νατον βασανίζουν, χωρίς να επιφέρουν όμως το αποφασιστικό κτύπημα. Αλλά βεβαίωςέμεναν στην επιφάνεια των βασανιστηρίων τους. Αγνοούσαν και δεν μπορούσαν ναδουν βεβαίως ότι τα κτυπήματα αυτά, μεταποιούμενα από την πίστη του αγίου καιτη χάρη του Θεού, γίνονταν γι’ αυτόν, αλλά και για όλη τηνοικουμένη, «κατορθώματα και πανηγύρι». «Το ιερότατο πανηγύρι τωνκατορθωμάτων σου, που φωτιζόταν από το ουράνιο φως, φωτίζει αυτούς πουκραυγάζουν: Είσαι ευλογημένος Κύριε, Θεέ των Πατέρων μας» («Η των σωνκατορθωμάτων ιερωτάτη πανήγυρις, ουρανίω φωτί λαμπομένη, καταυγάζει τουςκράζοντας∙ Ευλογητός ει, Κύριε, ο Θεός των Πατέρων ημών»). Αυτή είναι ημυστική διάσταση των δοκιμασιών και των βασάνων που υφίσταται ένας χριστιανός:έχοντας λόγο για τα βάσανα που περνά – την πίστη και την αγάπη του για τονΧριστό – αυτά γίνονται η τρυφή και η διασκέδασή του. Δεν χαίρεται δηλαδή για ταβάσανα καθεαυτά – αυτό συνιστά ψυχική αρρώστια, όπως έχουμε ξαναπεί - αλλά γιατο τι προκαλούν αυτά και στον ίδιο και σε όλη την οικουμένη: την αύξηση τηςχάρης του Θεού, τη φανέρωση της Βασιλείας του Θεού.
Δεν πρέπει να θεωρούμε παράδοξο τονλόγο περί της παγκοσμιότητας του μαρτυρίου ενός μάρτυρα. Διότι είπαμε ότι και οίδιος πανηγυρίζει, αλλά και όλη η οικουμένη, δηλαδή όλη η Εκκλησία, η επίγειακαι η ουράνια. Όταν πάσχει ένας πιστός για την πίστη του στον Χριστό, σημαίνειότι κατεξοχήν τότε ενεργοποιεί τη θέση του ως μέλος Χριστού, ως μέλος δηλαδήΕκείνου που έπαθε υπέρ ημών. Και συνδεδεμένος έτσι με τον Χριστό, άρα και μεόλον τον κόσμο, τον οποίο προσέλαβε ο Χριστός, απλώνει τη χάρη που εισπράττειδιά του μαρτυρίου του και σε όλα τα υπόλοιπα μέλη, ακόμη και σε εκείνα πουακόμη δεν έχουν γίνει ενεργά διά του αγίου βαπτίσματος, όπως και σεόλη τη δημιουργία. Πρόκειται για τη συμμετοχή των αγίων στην καθολικότητα τηςσωτηρίας που έφερε ο ίδιος ο Χριστός. Την αλήθεια αυτή δεν τονίζει ο άγιοςΘεοφάνης μόνον με το παραπάνω αναφερθέν τροπάριο, αλλά και με άλλα, όπως αυτότης εβδόμης ωδής του κανόνα: «Με το φως του μαρτυρίου σου, χαροποίησες τηνοικουμένη, καθώς έψελνες στον Χριστό με την καθαρότητα της διάνοιας και τηςψυχής σου: Είσαι ευλογημένος Κύριε, Θεέ των Πατέρων μας» («Τη αίγλη τουμαρτυρίου, την οικουμένην εφαίδρυνας, αναμέλπων Χριστώ, διανοίας και ψυχήςκαθαρότητι∙ Ευλογητός ει, Κύριε, ο Θεός των Πατέρων ημών»).
Ο άγιος Θεοφάνης αξιοποιεί αυτό πουκάνουν όλοι οι υμνογράφοι σε ανάλογες περιπτώσεις: το όνομα του αγίου:«Κλήμης», αλλά και τον τόπο της επισκοπής του: «Άγκυρα». Αφενός το όνομά τουτον παραπέμπει στη σύνδεση που έχουμε οι χριστιανοί με τον Κύριο, σύμφωνα μεΕκείνου τη διαβεβαίωση: «Εγώ ειμι η άμπελος, υμείς τα κλήματα», σύνδεσηουσιαστική και άμεση: «Έγινες τίμιο κλήμα της αμπέλου του Χριστού, πανεύφημεΚλήμη», («Της αμπέλου γέγονας τίμιον κλήμα του Χριστού, πανεύφημε Κλήμη»),«Έφερες ωραίους καρπούς, επειδή υπήρξες κλήμα της ζωηφόρου αμπέλου του Χριστού»(«Ωραίους ήνεγκας καρπούς, κλήμα της ζωηφόρου χρηματίσας αμπέλου»), αφετέρου ηΆγκυρα, της οποίας ήταν ο ποιμένας, του θυμίζει την άγκυρα της πίστεως στονΧριστό (μη ξεχνάμε ότι η άγκυρα ήταν ένα από τα γνωστότερα πρωτοχριστιανικάσύμβολα που δήλωνε τη στέρεα πίστη), οπότε την συνδέει με τις άλλες σχετικέςαρετές, την αγάπη και την ελπίδα. «Έβαλες θεμέλιο την πίστη σαν ασφαλή άγκυρα,όπως και την ελπίδα και την αγάπη, και ανέθεσες τον εαυτό σου σαν αγιασμένοςναός, Πάτερ παμμακάριε, στην αγία ιερή Τριάδα» («Την πίστιν άγκυραν ασφαλή, ωςκαι την ελπίδα και την αγάπην, θεμέλιον θέμενος, τη σεπτή Τριάδι σαυτόνανέθηκας ναόν ηγιασμένον, Πάτερ πανόλβιε»).
Ακολουθείν
