Ἀρχιμ. Ἀθανασίου
Προηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Μετεώρου, ἉγίωνΜετεώρων
Χαιρετισμός στήν ἡμερίδα «Πατερική θεολογία καί μεταπατερικήαἵρεση»
Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πειραιῶς, ΣΕΦ 15-2-2012
Σεβασμιώτατοι, σεβαστοί πατέρες,ἐλλογιμώτατοι κ. Καθηγητές, σεβαστό προεδρεῖο, ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Χαιρετίζοντας τήν ἀποψινή ἡμερίδατῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πειραιῶς μέ θέμα «Πατερική θεολογία καί μεταπατερικήαἵρεση», προγευόμενοι τήν χαρά καί τήν ἐσωτερική πληρότητα τῆς ἁγιοπατερικῆςκαί αὐθεντικῆς θεολογίας, τῆς θεολογίας τῶν Πατέρων μας, πού θά μᾶςπροσφέρουν οἱ ἐκλεκτοί καί διακεκριμένοι εἰσηγητές τοῦ θέματος, ἀναπέμπουμεθερμή καί ἐγκάρδια δοξολογία πρός τόν ἐν Τριάδι Θεό μας γιά τήν ἰδιαίτερηαὐτή εὐλογία, τήν ἀποψινή πνευματική πανδαισία. Μία μοναδική εὐκαιρίανά ἀπολαύσουμε τούς κορυφαίους θεολόγους τῆς ἐκκλησίας μας μέ πλούσιεςπεργαμηνές καί διακρίσεις, ἐπιστημονική ἀρτιότητα, πανεπιστημιακούςτίτλους καί πληθωρική συγγραφική παρουσία καί μαρτυρία. Θεολόγουςπιστούς στήν ὀρθόδοξη πίστη καί διδασκαλία, «ἑπομένους τοῖς ἁγίοιςπατράσι», πού ἀντλοῦν τήν θεολογία τους ἀπό τήν ἁγιαστική ἐμπειρίακαί τήν ἀποκαλυπτική ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀπό τίς παρακαταθῆκεςκαί τήν σώζουσα παράδοση τῶν Ἁγίων Πατέρων μας καί τήν προσωπική τουςμετοχή στήν ἄκτιστη χάρη καί τήν μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας,χωρίς ἐξατομικευμένες καί ἐγκεφαλικές ἐπινοήσεις, ἀποκλίσειςκαί νεωτερισμούς.
Ἡ ἀποψινή ἡμερίδα εἶναι μιά ὁμολογιακήμαρτυρία καί μία ἀποφασιστική ἀπάντηση στήν νοησιαρχική,στοχαστική δυτικότροπη θεολογία, τήν λεγομένη μεταπατερική, πούἀναπτύσσεται ἀλλοτριωτικά καί διασπαστικά στίς μέρες μας.
Ἡ μεταπατερική θεολογία, σέ γενικέςγραμμές, ἀποτελεῖ προέκταση καί παρακλάδι τῶν ποικίλων νεώτερωνθεολογιῶν, πού ἀναπτύχθηκαν στήν Δύση –κυρίως τήν προτεσταντική- (κοινωνικήθεολογία, πολιτική θεολογία, θεολογία τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀπελευθέρωσης,θεολογία τῆς ἐπαναστάσεως, «μαύρη» θεολογία, θεολογία τῆς συνάφειας,φεμινιστική θεολογία, περιεκτική θεολογία κ.ἄ.) καί εἶναι καρπόςτῆς ἐκκοσμικεύσεως, τοῦ ὀρθολογισμοῦ καί τῆς παρεκκλίσεως ἀπό τάχαρακτηριστικά τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καί διδασκαλίας.
Κοινό στοιχεῖο τῶν θεολογιῶν αὐτῶνεἶναι ὅτι παραμερίζουν τό νόημα τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως,τόν ἀσκητικό, νηπτικό καί ἡσυχαστικό χαρακτήρα τῆς πίστεως, τήν ἁγιοπνευματικήἐμπειρική μέθοδο τῆς ὀρθοδοξίας, τήν μετοχή στήν ἄκτιστη χάρη καί δόξα τοῦ Θεοῦκαί μεγεθύνουν σέ ἀπόλυτο βαθμό τά κοινωνικά καί πολιτιστικά δεδομένατῆς κάθε ἐποχῆς. Παρουσιάζουν τήν πίστη καί τήν πνευματικότητα μέτρόπο προσαρμοσμένο στήν νοοτροπία καί τήν ἐκκοσμικευμένη ἀντίληψηκαί λογική τῶν συγχρόνων ἀνθρώπων. Ὑποβαθμίζουν τό ἀληθινό καί σωτηριῶδεςνόημα τοῦ Εὐαγγελίου σέ ἁπλή κοινωνική καί πολιτιστική συνθηματολογία,σέ ἄνευρη καί ἀνούσια γνωσιολογία καί φιλοσοφία.
Οἱ ποικίλες αὐτές νεώτερες δυτικέςθεολογίες σχετίζονται ἄμεσα μέ τήν λεγόμενη θεολογία τῆς συνάφειας(Contextual Theology) πού προβάλλεται στήν χώρα μας σέ συνδυασμόμέ τήν μεταπατερική θεολογία. Ἡ θεολογία τῆς συνάφειας πρωτοπαρουσιάζεταιτό 1972 στήν Συνέλευση τοῦ «Παγκοσμίου Συνεδρίου γιά τήν Ἱεραποστολήκαί τόν Εὐαγγελισμό», πού διοργανώθηκε στήν Μπαγκόγκ ἀπό τό ΠαγκόσμιοΣυμβούλιο Ἐκκλησιῶν. Ξεκίνησε ἀρχικά μέ τό πρόσχημα τῆς ἀναγκαιότητοςγιά τήν καθιέρωση μιᾶς κοινῆς θεολογικῆς μεθοδολογίας στά πλαίσιατοῦ οἰκουμενικοῦ διαλόγου. Σταδιακά, ὅμως, καθιερώθηκε ὡς κυρίαρχηθεολογική ἀντίληψη στό ΠΣΕ λαμβάνοντας μάλιστα τραγικά ἀλλοτριωτικέςτῆς χριστιανικῆς πίστεως διαστάσεις, οἱ ὁποῖες καταφάνηκαν μέτόν πιό κραυγαλέο τρόπο στήν Ζ΄ Γενική Συνέλευση στήν Καμπέρα τό1991 καί ἔγιναν αἰτία ἐντονότατων ἀντιδράσεων ἐκ μέρους τῶν ὀρθοδόξων.Κατά τήν συνήθη, ὅμως, στούς διαλόγους τακτική, ἡ θεολογία τῆς συνάφειαςσυνεχίζει νά κυριαρχεῖ στούς διαλόγους στό ΠΣΕ, παρά τό ἀντορθόδοξοπεριέχομενό της, μέ τήν συγκατάθεση καί ὀρθοδόξων ἀντιπροσώπων.
Τό πλέον, ὅμως, ἀνησυχητικό καί ἐπικίνδυνοεἶναι ὅτι ἡ θεολογία τῆς συνάφειας βρίσκει ἰσχυρούς ὑποστηρικτέςκαί ἐντός τῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας καί παρουσιάζεται ὡς, δῆθεν,χρήσιμη καί ἀπαραίτητη γιά τήν ἀπαιτούμενη μαρτυρία τῆς ὀρθοδοξίαςστόν σύγχρονο κόσμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αὐτῆς τῆς τάσεως εἶναιτό συνέδριο πού ὀργανώθηκε ἀπό τήν Ἀκαδημία Θεολογικῶν ΣπουδῶνΒόλου μέ θέμα «ΝΕΟΠΑΤΕΡΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Ή ΜΕΤΑΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ. ΤΟΑΙΤΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ».
Ἔφτασαν μάλιστα εἰσηγητές τοῦ Συνεδρίουαὐτοῦ νά κατηγοροῦν τούς ὀρθοδόξους γιά «ἐκκλησιαστική θριαμβολογία»καί «πατερικό φονταμενταλισμό». Καί ὡς ἀπάντηση στόν «πατερικό φονταμενταλισμό»προβάλλουν, οἱ εἰσηγητές αὐτοί, τήν συναφειακή καί μεταπατερική θεολογία,καθώς καί ποικίλες κακοδοξίες πού ἐκκολάπτονται στά σύγχρονα οἰκουμενιστικάκαί δῆθεν ὀρθόδοξα κέντρα. Πρόκειται γιά μία μεταλλαγμένη θεολογία·θεολογία κατασκευασμένη καί προσαρμοσμένη, θεολογία τοῦ ἐργαστηρίουκαί τοῦ σπουδαστηρίου, τῶν κλειστῶν συνεδρίων καί τῶν ἐπιλεγμένων ἀκροατηρίων.Μία θεολογία «ἐπιδοτούμενη» καί «χρηματοδοτούμενη» ἀπό ἑτερόδοξαἱδρύματα καί πανεπιστήμια καί κοσμικούς φορεῖς τῆς Δύσεως. Μία θεολογίακαί μιά ἀντίληψη πού λειτουργεῖ ἀλλοιωτικά καί διαβρωτικά ἀκόμηκαί γιά τήν ἱστορική συνείδηση καί συνοχή τοῦ Ἔθνους καί τοῦ λαοῦμας.
Συμπερασματικά θά λέγαμε πώς δένπρόκειται ἁπλῶς γιά «μία ἄλλη ἄποψη» ἤ γιά τόν «πλουραλισμό τῶν σκέψεωνκαί τῶν ἰδεῶν», ὅπως παρουσιάζεται ἡ σύγχρονη αὐτή αἱρετική καί ἐπικίνδυνηθεολογία ἀπό τούς ἐκφραστές της. Πρόκειται οὐσιαστικά γιά τήν συντονισμένηἐπιχείρηση ἀποδομήσεως καί κατεδαφίσεως ὅλων τῶν κυρίαρχων συστατικῶνπού συνθέτουν τήν μακραίωνη ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας. Μία ἐπιχείρησηπού συντελεῖται πλέον ἀπροκάλυπτα καί μέ περισσή ἀμετροέπεια καίθράσος.
Πιστεύουμε τελικά ὅτι οἱ εἰσηγητέςτῶν καινοφανῶν αὐτῶν καί αἱρετικῶν θεολογιῶν, πού ἀμαυρώνουν καίδιαστρέφουν τήν ἱστορική καί θεολογική παράδοση τῆς Ἐκκλησίαςμας καί τοῦ Ἔθνους μας, μιλώντας γιά «ἀρχαιολατρεία», γιά «βυζαντολαγνεία»,γιά «ἐγκλωβισμό στόν ἀντιθετικό ἄξονα Ἀνατολή-Δύση» καί γιά «ἀδυναμίαἀρθρώσεως σοβαροῦ θεολογικοῦ λόγου» ἐκ μέρους τῆς Ἐκκλησίας καί ἄλλατοιαῦτα, ὅπως καί τά ἔργα τους καί τά λεγόμενά τους θά βρεθοῦν πολύ σύντομαστό περιθώριο καί τήν λήθη τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱστορίας μας, καθώςεἶναι βέβαιο ὅτι ἡ αὐθεντική ὀρθόδοξη δογματική καί ἐκκλησιολογικήσυνείδηση τῆς Ἐκκλησίας μας ἀπορρίπτει καί ἀποβάλλει ὁλοκληρωτικάτέτοιου εἴδους αἱρετικές καί διχαστικές διδασκαλίες καί ἀπόψεις.
Ἐκεῖνο πού μᾶς θλίβει καί μᾶς στενοχωρεῖἰδιαιτέρως καί προκαλεῖ τόν ἔντονο προβληματισμό καί τήν ἀγανάκτησήμας εἶναι τό γεγονός ὅτι ὅλες αὐτές οἱ ἀντορθόδοξες ἀπόψεις, ἀλλάκαί οἱ εἰσηγητές τους, μεταπατερικοί θεολόγοι, βρίσκουν στέγη καί λαμβάνουντόν ἔπαινο καί τήν ἐπιβράβευση τῶν τά πρῶτα ἐχόντων τῆς ἐκκλησιαστικῆςμας διοικήσεως. Τέτοιες σοβαρές ἐκτροπές σέ θέματα πίστεως ἔπρεπεἤδη νά ἔχουν ἀντιμετωπισθεῖ ἐγκαίρως ἀπό τά ἁρμόδια θεσμικά συνοδικάὄργανα. Ἡ ἀποψινή αὐτή θεολογική ἡμερίδα, πού ἐμπεριστατωμέναθά καταδείξει τό μέγεθος τῆς παρεκτροπῆς τῶν μεταπατερικῶν καίσυναφειακῶν θεολόγων –κληρικῶν καί λαϊκῶν- εὐχόμαστε νά γίνει ἡ αἰτία γιάτήν ἀντίστοιχη συνοδική παρέμβαση.
Κλείνοντας νά ἐκφράσουμε τά θερμά,ἐγκάρδια καί εἰλικρινή συγχαρητήριά μας καί τίς ὁλόψυχες εὐχαριστίεςμας πρός τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πειραιῶς κ. Σεραφείμ, πού μέπαρρησία καί πιστότητα δίνει καθημερινά τήν μαρτυρία τῆς ἑλληνορθοδοξίας,καθώς καί στούς συνεργάτες του, γιά τήν ἐμπνευσμένη πρωτοβουλία νά διοργανώσειτήν πολύ σημαντική αὐτή θεολογική ἡμερίδα μέ τήν συμμετοχή τόσωνἐκλεκτῶν καί σεβαστῶν καί λίαν ἀγαπητῶν εἰσηγητῶν.
