ΑποστολικόΑνάγνωσμα: Ρωμ. ιγ΄ 11 – ιδ΄ 4
ΕυαγγελικόΑνάγνωσμα: Ματθ. στ΄ 14 – 21
«Εάν γαρ αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει καιυμίν ο πατήρ υμών ο ουράνιος» (Ματθ. στ΄ 14).
Η τελείωση του ανθρώπου και η ομοίωσήτου με το Θεό είναι σκοπός ζωής και ποθητή ελπίδα για κάθε άνθρωπο, ιδιαίτερατο Χριστιανό άνθρωπο που θέλει να ταυτίσει τη ζωή του με το θέλημα του Θεού. Μετον τρόπο αυτό η ζωή του αποκτά νόημα, η δε προσπάθειά του για κατάκτηση αυτήςτης ζωής, γίνεται αγώνισμα πνευματικό. Όμως, όπως κάθε αγώνας, έτσι και αυτός,ιδιαίτερα μάλιστα αυτός, θα πρέπει να θεμελιώνεται πάνω στην ελεύθερη βούληση,γιατί όπως λέει και ο ποιητής «θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία». Θέλει αρετή,γιατί αυτή τότε μόνον αποκτά αξία όταν είναι απαλλαγμένη από καταναγκασμό, ήυστεροβουλία. Θέλει παράλληλα και τόλμη η ελευθερία, γιατί θα χρειαστεί νασυγκρουστεί με πολλές καταστάσεις που βρίσκονται μέσα του και γύρω του και τότενικητής να αισθανθεί τη χαρά της ελευθερίας.
Η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής,που αρχίζει από αύριο, υπενθυμίζει αυτό το σκοπό της ζωής του ανθρώπου καιπαράλληλα προσφέρει και τα μέσα ούτως ώστε πρακτικά να διαπιστώσει ότι ο δρόμοςπου οδηγεί στην τελείωση είναι μεν δύσβατος, όχι όμως και αδιάβατος. Τοσημερινό Ευαγγέλιο, θέλοντας να δώσει νόημα στη ζωή μας, μας αποκαλύπτειμερικούς τρόπους με τους οποίους θα καταστεί η ζωή μας περισσότερο πνευματικήκαι άρα και η ιδιότητά μας ως Χριστιανών δε θα περιορίζεται μόνο στα χαρτιά.
Ο πρώτος τρόπος με τον οποίο θαδοκιμάσουμε τις αντοχές μας και θα δοκιμαστούμε σαν Χριστιανοί είναι ηαμνησικακία. Δηλαδή να μην κρατώ κακία και να το αποδεικνύω στην πράξη με το ναμπορώ να συγχωρώ. Ναι, να μπορώ να συγχωρώ εκείνον ή εκείνην που με έβλαψε ήπου με συκοφάντησε. Να μπορώ να συγκρατώ το πάθος για εκδίκηση και να τοκαταστέλλω πλήρως, έστω κι αν η πικρία που νιώθω είναι δικαιολογημένη. Εκείνητη στιγμή πηγή δύναμης μπορεί να ν’ αποτελέσουν οι σημερινοί λόγοι του Κυρίου:«Εάν γαρ αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρυμών ο ουράνιος».
Ας συγκρατηθούμε την ώρα που είμαστεέτοιμοι για να ξεσπάσουμε την οργή μας. Ας θυμηθούμε τις δικές μας ατέλειες. Αςθυμηθούμε το κατά πόσον βλάψαμε το συνάνθρωπό μας στον οποίο είμαστε έτοιμοι ναξεσπάσουμε. Ας θυμηθούμε τις λίγες, ή τις πολλές φορές που δε συμπεριφερθήκαμεσωστά σε συνανθρώπους μας. Ιδιαίτερα, όμως, ας θυμηθούμε το πόσες φορέςαμαρτήσαμε ενώπιον του Θεού και από τον οποίο ζητούμε συγχώρηση. Εκείνη τηστιγμή, λοιπόν, της οργής ας θυμηθούμε την προτροπή του: «Συγχωρήστε για νασυγχωρεθείτε κι εσείς από τον ουράνιο Πατέρα μου, το Θεό». Αν δεν έχω αυτή τηδύναμη να συγχωρήσω δεν μπορώ να πω ότι μπαίνω στη Μεγάλη Σαρακοστή και ότιαρχίζω τον αγώνα τον πνευματικό. Άρα, η όποια συμπεριφορά μου πρέπει νααντανακλά αυτό που νιώθω μέσα μου. Αν αυτό που νιώθω μέσα μου είναι διαφορετικόαπό αυτό που εκδηλώνω στην πράξη, τότε οδηγούμαι στην υποκρισία.
Σκοπός του πνευματικού αγώνα δεν είναινα γίνουμε ή να φανούμε αρεστοί στους ανθρώπους, αλλά να γίνουμε αρεστοί στοΘεό. Αυτό μας οδηγεί σήμερα σ’ ένα δεύτερο στόχο πνευματικού αγώνα από τονΚύριο. Την αποφυγή της κενοδοξίας, της κούφιας δόξας και την καταπολέμηση κάθεμορφής επίδειξης.
Και αυτό τον κίνδυνο τον διατρέχουμε μετη νηστεία, η οποία μπορεί να γίνεται «προς το θεαθήναι» και όχι στηνεξυπηρέτηση του ουσιαστικού στόχου, που είναι η δόξα του Θεού μέσα από τοσεβασμό των εντολών του, μια από τις οποίες είναι και η εντολή για τη νηστεία.Η νηστεία, εκτός του ότι δεν πρέπει να είναι επιδεικτική και άρα να καταντάυποκριτική, θα πρέπει να κινείται σε δύο άξονες που είναι ο πνευματικός και ουλικός. Δηλαδή, νηστεία παθών και νηστεία τροφών. Εάν δεν υπάρξει αυτός οσυνδυασμός, τότε η υλική νηστεία καταντά δαιμονική. Γιατί και οι δαίμονεςαποφεύγουν την τροφή, δεν αποφεύγουν όμως το κακό.
Ο υμνωδός είναι σαφής καικατηγορηματικός. Μας προτρέπει να στραφούμε στην ψυχή μας και όχι στο σώμα μαςκαι να της πούμε: «Βρωμάτων νηστεύουσα, ψυχή μου και παθών μη καθαρεύουσα,μάτην επαγάλλη τη ατροφία. Ει μη γαρ αφορμή σοι γένηται προς διόρθωσιν, ωςψευδής μισείται παρά του Θεού και τοις κακίστοις δαίμοσιν ομοιούται τοιςμηδέποτε σιτουμένοις».
Η νηστεία, λοιπόν, είναι η απαρχή γιαδιόρθωση και η κάθαρση των παθών. Αν η νηστεία περιοριστεί μόνο στην κάθαρσητου σώματος, τότε καταντά απλή δίαιτα. Η νηστεία, που είναι «πολιτεία τωναγγέλων», για να οδηγεί στη σωτηρία των ανθρώπων πρέπει να είναι αληθινή. Καιαληθινή νηστεία είναι η αποξένωση από τα πάθη: «Αληθής νηστεία η των κακώναλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός, καταλαλιάς,ψεύδους και επιορκίας». Η νηστεία σαν πράξη υπακοής οικοδομεί τη μετάνοια,νεκρώνει τις επιθυμίες, καλλιεργεί την επιείκεια και στεγάζει την αγάπη, γιατίαυτό που περικόπτει από τον εαυτό του το προσφέρει στο συνάνθρωπο με τη μορφήτης ελεημοσύνης, της φιλανθρωπίας και της αγαθοεργίας.
Αυτή η δυναμική που αποκτά η πορεία τηςπνευματικής ζωής θα οδηγήσει τον άνθρωπο σε ένα τρίτο στάδιο απεξάρτησης, αυτότης συγκέντρωσης υλικών αγαθών. Γιατί μέσα από τη συγκέντρωση υλικών θησαυρών οάνθρωπος επιθυμεί δύο πράγματα, την ασφάλεια και την ευτυχία. Όμως πόσοασφαλισμένος είναι ένας θησαυρός που μπορεί να κλαπεί ή να καταστραφεί; Ακόμημπορεί ο πλούτος να προσφέρει μόνιμη ευτυχία στον άνθρωπο; Ο ίδιος ο Κύριος μαςλέει ότι: «ουκ εν τω περισσεύειν τινί η ζωή αυτού εστιν εκ των υπαρχόντωναυτού». Και τούτο γιατί τα πλούτη, όσο περίσσια κι αν είναι, δεν δίνουν τηναληθινή ζωή στον άνθρωπο, γεγονός που επιβεβαιώνει και η καθημερινή ζωή τωνανθρώπων, ακόμα και σε δύσκολες εποχές, όπως και η δική μας.
Σε μια τέτοια δύσκολη εποχή καλούμαστεκι εμείς να μπούμε στο στίβο τον πνευματικό, περιορίζοντας τις δικές μαςανάγκες και εκδηλώνοντας ενδιαφέρον για τις ανάγκες των συνανθρώπων μας. «Ώραημάς εξ ύπνου εγερθήναι», κατά το σημερινό «Απόστολο». Ας ριχτούμε στον αγώνατης νηστείας των τροφών, αλλά με παράλληλο αγώνα στη νηστεία των παθών. Αςριχτούμε στο στίβο της πνευματικής ζωής, όπου τα βραβεία είναι πολλά. Τόσαπολλά όσοι και οι «αθλητές» που θα αγωνιστούν «νομίμως». Σε αντίθεση με τουςΟλυμπιακούς, περιφερειακούς, ή τοπικούς αγώνες όπου τα βραβεία τα παίρνουν οιπρώτοι, στον αγώνα αυτό του πνευματικού στίβου, βραβείο παίρνει όχι μόνοεκείνος που θα τερματίσει πρώτος, αλλά και εκείνος που θα τερματίσειτελευταίος. Ας προσηλωθούμε σ’ αυτόν τον αγώνα. Ο Κύριος μας παρακολουθεί καιπεριμένει να μας βραβεύσει. «Άρα ουν έκαστος ημών περί εαυτού λόγον δώσει τωΘεώ» (Ρωμ. ιδ΄ 12), κατά τον Απόστολο Παύλο. «Καθένας μας, λοιπόν, θαλογοδοτήσει στο Θεό για τον εαυτό του». Αυτό ας μην το ξεχάσουμε ποτέ. Αμήν.
Θεόδωρος Αντωνιάδης
