Τὰκατορθώματα τῆς πίστεως
(Ομιλίατου †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)
«Μεγάλα τὰ τῆςπίστεως κατορθώματα»(ἀπολυτ. ἁγ. Θεοδ. Τήρ., 17 Φεβρ.)
Δὲν πᾶμε καλά, ἀγαπητοί μου. Αὐτὸ τὸλέ-νε ὅλοι. Δὲν πᾶμε καλὰ κοινωνικῶς καὶ ἐθνικῶς. Ἀλλ᾽ ἐγὼ περιορίζομαι στὸἠθικὸ καὶθρησκευτικὸ μέρος, καὶ θὰ πῶ ὅτι δὲν πᾶμεκαλὰ ἠθικῶς καὶ θρησκευτικῶς.Ζοῦμε σὲ ἐποχὴ δύσκολη. Δύσκολη ὄχι μόνο στὸ νὰ μπορέσῃ ὁ φτωχὸς νὰ ἐξοικονομήσῃτὸ καρβέλι του. Εἶνε ἐποχὴ ἀπεριγράπτου διαφθορᾶς, ἐποχὴ ποὺ διέπραξε τὰμεγαλύτερα ἐγκλήματα. Καὶ ἐνῷ χύθηκαν ποτάμια αἷμα,ἐν τούτοις δὲ βλέπειςμετάνοια. Ὁ κόσμος ἑτοιμάζεται γιὰ ἀκόμα μεγαλύτερα ἐγκλήματα.Οἱ ἄνθρωποι ἔχουνπιεῖ ἀπ᾽ τὸ κρασὶ τοῦ διαβόλου, μέθυσαν, ἔχουν ζαλιστῆ, οἱ καρδιὲς ἔχουνμαυρίσει. Νομίζεις ὅτιὁ κόσμος ἔχει γίνει ἕνα ἀπέραντο θηριοτροφεῖο· αὐτὴ τὴν εἰκόναπαρουσιάζει ἀπὸ ἠθικῆς καὶ θρησκευτικῆς ἀπόψεως. Θέλει νὰ ζήσῃ χωρὶς τὸ Θεό,νὰλατρέψῃ νέα εἴδωλα. Θεὸς τοῦ κόσμουδὲν εἶνε πιὰ ὁ ἐσταυρωμένος Λυτρωτής· εἶνε ὁμαμωνᾶς - τὸ χρῆμα, ἡ δύναμις - τὰ ὅπλα,ἡ γνῶσις - ἡ ἐπιστήμη.
Αὐτὰ ἀκοῦμε νὰλένε.Ἀλλ᾽ ἐμεῖς γνωρίζουμε, ὅτι πέρα ἀπ᾽ αὐτὰτὰ ἐγκόσμια ἁπλώνεται ἕνας ἄλλοςκόσμος,ἀόρατος· πάνω ἀπ᾽ αὐτὲς τὶς δυνάμεις ὑπάρχει μιὰ ἄλλη δύναμις, τῆς ὁποίαςἀκριβῶς τὸ μεγαλεῖο ψάλλει σήμερα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία.Ἡ δύναμις αὐτή, ποὺνικᾷ κάθε ἄλλη ―τὸ πιστεύουμε ἀπολύτως―, εἶνε ἡ πίστις. Κι ὅταν λέμε πίστι, δὲνἐννοοῦμε μιὰ ὁποιαδήποτε πίστι· ἐννοοῦμε τὴν πίστι τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, τὴνπίστι ποὺ μᾶς παρέδωσε ὁΚύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, τὴν πίστι τῶνἁγίων πατέρων,ποὺ ἔχει φθάσει ἕως ἐμᾶς.
Ἂν προσέξατε σήμερα τὸν ἀπόστολο, θὰ εἴ δατεὅτι μιὰ λέξις ἐπαναλαμβάνεται πολλὲς φορές, ἡ λέξις ἡ «πίστις»(Ἑβρ. 11,24,33,39· 12,2).
«Πίστει…»,λέει. Κ᾽ ἐμεῖς σήμερα,ποὺ ἑορτάζουμε τὸν θρίαμβο τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως, ἂς δοῦμεμὲ λίγα λόγια τί κατορθώνει ἡ πίστις.
«Μεγάλα τὰ τῆς πίστεως κατορθώματα»,λέει ἕνας ὕμνος(ἀπολυτ.ἁγ. Θεοδ. Τήρ., 17 Φεβρ.). Ἐὰν κανεὶςθέλει νὰ δῇ ποιά εἶνε τὰ κατορθώματα τῆςπίστεως, ἂς ἀνοίξῃ τὴν Παλαιὰ καὶ τὴν Καινὴ Δι-αθήκη, ἂς διαβάσῃ τοὺς βίους τῶνἁγίων μαρτύρων καὶ τῶν ὁσίων. Θὰ δῇ ἀξιοθαύματα κατορθώματα. Οἱ ἄπιστοι τώρα τ᾽ἀμφισβητοῦν,ἀλλὰ στὸ τέλος θ᾽ ἀναγκαστοῦν κι αὐτοὶ νὰ ὁμολογήσουν σὰν τὸ Θωμᾶ «ὉΚύριός μου καὶ ὁ Θεός μου»(Ἰω. 20,28)· θὰ σκύψουν τὸ κεφάλι ταπεινωμένοιμπρὸς στὸν Ἐσταυρωμένο καὶ στὴνὈρθόδοξο πίστι μας, καὶ θὰ ποῦν αὐτὸ ποὺ ἀ-κοῦμεσήμερα στὴ λιτανεία τῶν ἁγίων εἰκόνων· «Τίς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; σὺ εἶ ὁΘεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος»(Ψαλμ. 76,14-15).
«Ἐπιλείψειμε ὁ χρόνος διηγούμενον»(Ἑβρ.11,32)τὰ κατορθώματα τῶν ἁγίων καὶ τῶν ἡρώωντῆς πίστεώς μας· δὲν ὑπάρχει χρόνος. Δὲν εἴμαστε ὅμως οὔτε ἐγὼ ἱκανός, μὲ δύναμιΧρυσοστόμου καὶ Βασιλείου, οὔτε σεῖς πρόθυμοι γιὰ μακρὲς διηγήσεις. Ἂς ἀναφέρουμελοιπὸν συνοπτικῶς μερικὰ ἀπὸ τὰ παραδείγματα ποὺ περιγράφει ὁ σημερινὸς ἀπόστολος.
Τὸ πρῶτο παράδειγμα μεγάλης πίστεως εἶνε ὁΜωυσῆς·«Πίστει Μωυσῆς μέγας γενόμενος…»(Ἑβρ. 11,24). Ὡς ἀρχηγὸς τῶν Ἰσραηλιτῶν,ποὺβασανίζονταν τετρακόσα χρόνια κάτω ἀπὸ τὴ σκλαβιὰ τοῦ φαραώ, ὡδήγησε τὸ λαότου στὴν ἐλευθερία. Ἀλλὰ ὁ φαραὼ τοὺς κατεδίωξε μὲὅπλα, ἅρματα καὶ ἱππικό. Ὁ ἄοπλοςλαὸς βρέ-θηκε σὲ δεινὴ θέσι· μπροστά τους ἡ Ἐρυθρὰ θάλασσα, πίσω τους ὁ φαραώ.
Ἀνθρωπίνωςδὲν ὑπῆρχε σωτηρία. Ἀλλὰ τότε φάνηκε ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ. Ἂς μὴν πιστεύουν οἱ ἄπιστοι –δικαίωμάτους· ἀλλὰ καὶ δικαίωμα ἡμῶν τῶνΧριστιανῶν νὰ πιστεύουμε. Τὴν ὥρα ποὺ οἱ Ἑβραῖοιἦταν ἕτοιμοι νὰ παραδοθοῦν, ὁ Μωυσῆς ἀτρόμητος στέκει μπροστὰ στὴ θάλασσα,ὑψώνειτὸ ῥαβδί του πάνω ἀπ᾽ τὰ νερά, κάνει τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ –δυὸ χιλιάδες χρόνiα προτοῦ ἀκόμα παρουσιασθῇ ὁ τίμιος σταυρός–,κάνει σημεῖο σταυροῦ καὶ –ὤ τοῦ θαύματος–τὰ νερὰ σχίστηκαν, τραβήχτηκαν καὶστάθηκαν δεξιὰ κι ἀριστερὰ σὰ νὰ ἦταν πέτρινα! Φάνηκε ὁ πυθμένας, ἄνοιξε διάδρομοςκαὶ μέσ᾽ ἀπ᾽ αὐτὸν βάδισε ὅλος ὁ λαός, ἄντρεςγυναῖκες παιδιά, μὲ τὸ Μωυσῆ.Πέρασαν ἀπέναντι «ἀβρόχοις ποσίν» , χωρὶς νὰ βρέξουν τὰπόδια τους. Πίσω τους ἀκολουθεῖὁ φαραὼ καὶτοὺς καταδιώκει μὲ τὰ ἅρματά του. Ἀλλὰ τό-τε ὁ Μωυσῆς ὑψώνει πάλι τὸ ῥαβδίτου, κάνει τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ, τὰ νερὰ ἐπανέρχονται στὴ φυσική τους θέσι,κλείνουν καὶ θάβουν ὅλη ἐκείνη τὴ στρατιά(βλ. ἔ.ἀ. 11,29).
Καὶμόνο ὁ Μωυσῆς; Κι ὁ διάδοχός του, ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ, ὅταν βρέθηκε μπροστὰ σὲ ἰσχυρὴεἰδωλολατρικὴ πόλι, τὴν Ἰεριχώ, ποὺ ἦταν φρούριο, κάστρο ἄπαρτο, διὰ τῆςπίστεως τὴν κυρίευσε. Κατ᾽ ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ τὴν κύκλωσαν οἱ Ἰσραηλῖτες ἐπὶ ἑπτὰἡμέρες καὶ τὴν τελευταία φορὰ σάλπισαν· τότε τὰ τείχη ἔπεσαν καὶ ἔτσι τὴνκατέλαβαν (βλ. ἔ.ἀ. 11,30. Ἰησ. Ναυ. κεφ. 6ο). Ὅταν κατόπιννίκησε τοὺς Ἀμορραίους, ἐπειδὴτὴ νύχτα οἱ ἐχθροὶ θὰ διέφευγαν, χρειαζότανχρόνοςγιὰ νὰ ὁλοκληρωθῇ ἡ ἐπιχείρησις. Τότε ζήτησε ἀπὸ τὸν Κύριο κάτι πρωτάκου στο,ποὺ δείχνει τὴ μεγάλη του πίστι· ζήτησε νὰ παραταθῇ ἡ ἡμέρα ἐκείνη! «Στήτω ὁ ἥλιος»,εἶπε(Ἰησ. Ναυ. 10,12). Καὶ ὁ Θεὸς τὸν ἄκουσε κι ὁ ἥλιος στάθηκε πράγματι, κ᾽ ἔτσιδόθηκε καιρὸς στοὺς Ἰσραηλῖτες νὰ τελειώσουν τὴν ἐκκαθάρισι.
Καὶ στὸν βίο τοῦ Δαυῒδ (βλ. Ἑβρ.11,32) βλέπουμε,ὅτι εἶνε «μεγάλα τὰ τῆς πίστεως κατορθώματα».Τί ἦταν αὐτός; ἕνας μικρὸς βοσκός,ἕνα ἄσημο τσοπανόπουλο δεκαοχτὼ ἐτῶν.Καὶ ὅμως τόλμησε νὰ μονομαχήσῃ μὲ τὸν περιβόητο γίγαντα Γολιάθ, ποὺ ἦταν τετραπηχιαῖος,ἕνα βουνὸ ἀπὸ σάρκες καὶ κόκκαλα. Καὶ τὸν νίκη-σε· μὲ μιὰ σφεντόνα καὶ πέντε λιθάρια ἀπ᾽ τὸ ποτάμι τὸν ἔρριξε κάτω νεκρό(βλ. Α΄ Βασ.κεφ. 17ο)
«Μεγάλα τὰ τῆς πίστεως κατορθώματα».Φαίνεται αὐτὸ καὶ στὸν βίο τοῦ προφήτου Δανιήλ·τὸν ἔρριξαν μέσα στὸ λάκκο καὶ διὰ τῆςπίστεως «ἔφραξε στόματα λεόντων»(Ἑβρ. 11,34).
Διαβάστε καὶ γιὰ τοὺς Τρεῖς Παῖδας , νὰ δῆτε ὅτι τοὺς ἔρριξαν μέσα στὸ φλογισμένο καμίνι καὶ αὐτοὶ μὲ τὴν προσευχή τους «ἔσβεσαν δύναμιν πυρός»(ἔ.ἀ.· βλ.Δαν. κεφ. 3ο-4ο). Ὄντως «μεγάλα τὰ τῆς πίστεως κατορθώματα». –Αὐτὰεἶνε παλιά, παππούλη, θὰ μοῦ πῆτε·αὐτὰ ἔγιναν «τῷ καιρῷ ἐκείνῳ» …Ὄχι, ἀδελφοίμου.
Ἡπίστις μας δὲν παλιώνει · εἶνε βέβαια παλαιά, ἀλλὰ εἶνε καὶ νέα. Ὁ Χριστὸς ζῇκαὶ «βασιλεύει εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων» (Ἀπ. 11,15). Ἐκεῖνα, ποὺ ἔγιναν στὰ πα-λιὰ τὰ χρόνια, γίνονταικαὶ σήμερα, καὶ θὰ γίνωνται μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων.Ὅταν ἡ πατρίδα μας ἦταντετρακόσα χρόνια σκλαβωμένη στοὺς Τούρκους κι ὅλα «τἄσκιαζε ἡ φοβέρα καὶ τὰπλάκωνε σκλαβιά»,σᾶς ἐρωτῶ, τί ἦταν ἐκεῖνο ποὺ τὴν κράτησεζωντανή; Κι ἂν ἐμεῖςτὸ ἀρνηθοῦμε, θὰ τὸφωνάξουν οἱ πέτρες, τὰ λαγκάδια καὶ τὰ μοναστήρια μας τὰρημαγμένα· τὴν κράτησε ἡπίστις ἡ Ὀρθόδοξος. Ποιό ἦταν ἐκεῖνο ποὺ ἔ-κανε μιὰφούχτα Ἑλλήνων χωρικῶν, σχεδὸν ἀόπλων, νὰ νικήσῃ μιὰ ἀπέραντη Ὀθωμανικὴ αὐτοκρατορία;Ἡ πίστις! ἀπαντᾷ ἡ ἱστορία.Καὶ τί εἶνε ἐκεῖνο πάλι ποὺ μᾶς κρατάει, τόσα χρόνιατώρα, ὀρθίους ἐπάνω στὰ βράχια μας τὰ ποτισμένα μὲ αἷμα; Ἡ πίστι μας, ἡ πίστι τῶνπατέρων μας, ἡ πίστι ἡ Ὀρθόδοξος. «Μεγάλα τὰ τῆς πίστεως κατορθώματα».
Σήμεραἀγαπητοί μου, ποὺ εἶνε ἡμέρα θριάμβου καὶ κυματίζουν τὰ λάβαρα τῆς Ἐκκλησίαςμας στὴν περιφορὰ τῶν ἁγίων εἰκόνων, ἂς θυμηθοῦμε τοὺς μάρτυρας καὶ ὁμολογητὰςτῆς πίστεώς μας. Ἂς θυμηθοῦμε τὰ αἵματα καὶ τὸν ἄφθαστο ἡρωισμὸ ποὺ ἔδειξαν ἐκεῖνοιγιὰ νά ᾽χουμε ἐμεῖς σήμερα πατρίδα καὶ θρησκεία ἐλευθέρα. Ἂς θυμηθοῦμε ὅλους αὐτοὺςκαὶ ἂς φωνάξουμε· «Τῶν τῆς Ὀρθοδοξίας προμάχων καὶ διδασκάλωναἰωνία ἡ μνήμη»(Συνοδ. Ὀρθοδ.) .Ἡ Ἀποκάλυψις λέει, ὅτι θά ᾽ρθουν χρόνοι ποὺ θ᾽ἀνοίξῃ ἡ κόλασι καὶ θὰ βγοῦν θηρία λυσσασμένα καὶ ἁρπακτικά (θηρία ἐννοεῖμε-γάλα καὶ ἰσχυρὰ βασίλεια). Τὸ ἕνα θὰ μοιάζῃμὲ λιοντάρι, τὸ ἄλλο μὲ ἀρκούδα,τὸ ἄλλο μὲτίγρι καὶ λεοπάρδαλι, τὸ ἄλλο μὲ λύκο. Θὰ παρουσιασθοῦν στὴ σκηνὴ τοῦκόσμου καὶ θ᾽ ἀρχίσῃ μάχη. Ποιό θὰ νικήσῃ; Ἄλλοι θὰ περιμένουν νὰ νικήσῃ τὸ ἕνα,ἄλλοι τὸ ἄλλο. Ἀλλ᾽ ὄχι. Ξαφνικὰ αὐτὰ ἐξαφανίζονται καὶ νικητὴςὅλων ἀναδεικνύεται–ποιός; Τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον, ὁ Ἐσταυρωμένος(Ἀπ. 17,14).
Τὸπιστεύω ἀκραδάντως· ἡ πίστις τῶν Ὀρθοδόξων θὰ νικήσῃ ἀπ᾽ ἄκρου εἰς ἄκρο τῆς γῆς.Οὔτε αἱρέσεις οὔτε σχίσματα οὔτε θρησκεῖες. Ἡ νίκη θὰ εἶνε τῶν ὀρθοδόξων, τοῦ ἐσφαγμένουἀρνίου, τῶν στρατευμάτων ποὺ ἔχουν σημαία τὸ σταυρό.
Μὲ τὴνπίστι αὐτὴ ἂς ζήσουμε καὶ ἂς πεθάνουμε. Κι ὅταν ἔρθῃ ἡ τελευταία ὥρα τῆς ζωῆςμας νὰ ποῦμε κ᾽ ἐμεῖς ἐν τῇ πίστει τῇ ὀρθοδόξῳ· «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅτανἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου»(Λουκ. 23,42).
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Νικολάου Φιλοπάππου - Ἀθηνῶν τὴν 3-3-1963
