Οόσιος πατήρ ημών Δανιήλ ο Στυλίτης
ΤουΠρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Δορμπαράκη
«Ο όσιος Δανιήλ έζησε επί Λέοντος τουμεγάλου βασιλιά, του Μακέλλη, ορμώμενος από τη Μεσοποταμία, από τηνπεριοχή των Σαμοσάτων, από κώμη που ονομαζόταν Μαρουθά, και οι γονείςτου ονομάζονταν Ηλίας και Μάρθα. Μετά τον πέμπτο χρόνο της ηλικίαςτου, οι γονείς του τον έβαλαν σε μοναστήρι, όπου διέπρεψε στην ασκητική ζωή.Όταν ήδη είχε προκόψει στην άσκηση, πήγε προς τον όσιο Συμεών τον στυλίτη καιευλογήθηκε από αυτόν. Κατά θεία αποκάλυψη, ήλθε στα μέρη της Θράκης, κοντά στοΒυζάντιο, στην περιοχή του Ανάπλου. Εκεί κλείστηκε σε κάποιο ειδωλολατρικό ναόκαι υπέστη πολλούς δαιμονικούς πειρασμούς. Έπειτα ανέβηκε σε κίονα, δείχνονταςπολλή άσκηση και υπομονή, σε ζέστη και σε κρύο, εκτεθειμένος στις προσβολές τωνανέμων. Έκανε λοιπόν πολλά θαύματα, τόσο που η φήμη της αρετής του έφτασε καιστον βασιλιά Λέοντα, όπως και στον μετά από αυτόν Ζήνωνα και τον τύραννοΒασιλίσκο. Αυτοί επισκέφτηκαν και προσκύνησαν τον άγιο, ο οποίος τουςπροανήγγειλε αυτά που επρόκειτο να συμβούν, και έτσι βοήθησε την αγία Εκκλησία,που πολεμείτο από τους αιρετικούς. Έζησε τη ζωή του με τρόπο όσιο και άμεμπτοκαι εξεδήμησε προς τον Κύριο. Τελείται η σύναξή του στην περιοχή του Ανάπλου».
Το Άγιον Όρος θεωρείται και είναι ηαναφορά των ορθοδόξων ανά τα πέρατα της Οικουμένης. Μπορεί να ακούγεται ότι καιεκεί υπάρχει πολύ γήινο στοιχείο, δεν παύει όμως να προσφέρει, σ’ εκείνους πουθα θελήσουν, όλες τις προϋποθέσεις για υπέρβαση των παθών τους, γιακάθαρση της καρδιάς τους, για έλλαμψη θείου φωτός στην ύπαρξή τους. Αν μη τιάλλο, θεωρείται το Όρος τόπος άσκησης και αγιασμού, που στο διάβα των αιώνωνγέννησε και ανέδειξε μεγάλους οσίους, οι οποίοι αποτελούν καύχημα τηςΕκκλησίας. Το Άγιον Όρος έτσι λειτούργησε και λειτουργεί ως σημείοπροσανατολισμού, ως εικόνα που παραπέμπει πάντοτε στις αγιασμένες μορφές του,κατανύσσοντας τις καρδιές όλων των καλοπροαιρέτων ανθρώπων. Ποιος γιαπαράδειγμα, ακούγοντας γι’ αυτό – δεν μιλάμε για εκείνους που έχοντας«χαλασμένο» νου διαστρεβλώνουν τα πάντα, παίρνοντας αφορμή από πραγματικά ήφανταστικά σενάρια σκανδάλων – δεν φέρνει στο μυαλό του μορφές σαν του ΓέρονταΠαϊσίου, σαν του γέροντα Πορφυρίου, σαν του Γέροντα Εφραίμ του Κατουνακιώτη;Όρος Άγιον: «αρκεί το βλέπειν σε και το ακούειν περί σου» για να δώσεις όραμακαι ώθηση αναγωγής στην ψυχή του κάθε πιστού!
Γιατί η αναφορά στο Άγιον Όρος σήμερα,που γιορτάζουμε τον όσιο Δανιήλ τον στυλίτη; Για τον απλούστατο λόγο ότι και οιύμνοι της Εκκλησίας μας, προβάλλοντας τον όσιο, τον χαρακτηρίζουν ως «όροςΆγιον της Εκκλησίας του Χριστού». Που σημαίνει: όπως το επίγειο Άγιον Όροςανεβάζει την ψυχή του ανθρώπου και μόνο με τη μνήμη του ή την όρασή του, τοίδιο και περισσότερο προκαλείται ο πιστός να ανέβει πνευματικά και μόνο με τοάκουσμα του ονόματος του οσίου Δανιήλ. Γιατί; Διότι ο όσιος, κατά τον υμνογράφοτου, είναι ο τύπος του ασκητή, του πνευματικού αθλητή, του προθυμότατουαγωνιστή, του εμπειρότατου ιατρού. «Τι σε Δανιήλ ονομάσωμεν; ασκητήν, ότι ταπάθη καθυπέταξας τω νω∙ αθλητήν, ότι προς πάσαν εκαρτέρησας ποινήν∙ προςύψος από γης στύλον αιρόμενον, εν πέτρα αληθείας ερειδόμενον∙ αγωνιστήνπροθυμότατον και ιατρόν εμπειρότατον». (Τι να σε ονομάσουμε Δανιήλ; Ασκητή,γιατί τα πάθη σου τα υπέταξας στον νου∙ αθλητή, γιατί έδειξες υπομονή σεκάθε σκληραγωγία∙στύλο που υψώθηκε από τη γη προς τον ουρανό, στερεωμένο στηνπέτρα της αλήθειας∙ αγωνιστή προθυμότατο και ιατρό εμπειρότατο).
Ο υμνογράφος, ο άγιος Ιωσήφ,διευκρινίζει ακόμη περισσότερο τον χαρακτηρισμό του ως «όρους αγίου»: ο όσιος,υπερβαίνοντας τα πάθη του διά της εγκρατείας που επέδειξε, έφθασεστο όρος της αληθινής απάθειας, συνεπώς, κατά την υπόσχεση του ίδιου τουΚυρίου, έγινε κατοικητήριο Εκείνου, ο Οποίος ζει στην κεκαθαρμένη καρδιά τουανθρώπου. «Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται». «Ράβδωτης εγκρατείας, την των παθών θάλασσαν, Πάτερ, διαρρήξας, διέβηςακαταπόντιστος, και όρος έφθασας της αληθούς απαθείας και Θεώ ωμίλησας νουκαθαρότητι». (Αφού έσχισες στα δύο την θάλασσα των παθών, Πάτερ, μετο ραβδί της εγκράτειας, την διάβηκες, χωρίς να καταποντιστείς σ’αυτήν, και έφτασες στο όρος της αληθινής εγκράτειας και μίλησες με τον Θεό διάτης καθαρότητας του νου σου). Ο παραλληλισμός είναι σαφέστατος: ο όσιοςπαρομοιάζεται με τον Μωυσή, ο οποίος κατ’ εντολή του Θεού κτύπησε με το ραβδί τουτην ερυθρά θάλασσα, ανοίχτηκε αυτή στη μέση, διάβηκε ο λαός του Ισραήλ, ανέβηκεέπειτα ο Μωυσής στο όρος Χωρήβ για τις δέκα εντολές.
Το ιδιαιτέρως αξιοπρόσεκτο στοιχείο τουύμνου, το οποίο έρχεται και επανέρχεται σε όλη σχεδόν την ακολουθία του οσίου, είναιτο γεγονός ότι ο όσιος Δανιήλ υπερέβη τα πάθη του και ανέβηκε στονΘεό με το ραβδί της εγκρατείας. Την εγκράτεια του οσίου Δανιήλ προβάλλει καιτονίζει διαρκώς ο άγιος Ιωσήφ, διότι δι’ αυτής πορεύτηκε σε όλη τη ζωή του οόσιος, αποδεικνύοντας ότι τον νου και την καρδιά του τα είχε μεταθέσει στονΚύριο: μόνον ο «κολληθείς τω Κυρίω» μπορεί να εγκρατευτεί, με την έννοιαακριβώς να περιορίσει την εμπαθή προσκόλλησή του στον κόσμο τούτο. «Ταςορέξεις, Πάτερ, και παθών τας ορμάς εχαλίνωσας, εγκρατείας πόνοις». (Χαλίνωσες,Πάτερ, τις ορέξεις και τις ορμές των παθών, με τους κόπους της εγκράτειας).
Την αρετή της εγκρατείας, που συνιστάκαρπό της παρουσίας του αγίου Πνεύματος («ο γαρ καρπός του Πνεύματόςεστιν…εγκράτεια»), έχουμε ιδιαιτέρως ανάγκη και εμείς σήμερα, σε εποχή που οκόσμος με τα θέλγητρά του έχει γίνει σχεδόν η αποκλειστική πηγή ζωής τουανθρώπου, δυστυχώς και του χριστιανού. Αλλά το πράγμα είναι πολύ καθαρό και τοτονίζει και η ζωή του οσίου Δανιήλ: δεν μπορεί κανείς να πλησιάσει τον Θεό, δενμπορεί να ανεβεί λίγο πνευματικά, δεν μπορεί δηλαδή να γευτεί τον Χριστό, χωρίςτη γενική αρετή της εγκρατείας. Στον βαθμό που αρχίζουμε να χαλιναγωγούμε τιςορέξεις μας: στις πράξεις, στα λόγια μας, στις επιθυμίες και τους λογισμούςμας, θα αρχίσουμε να γινόμαστε αληθινοί χριστιανοί. Ειδικά, ενόψει της εορτήςτων Χριστουγέννων, θα λέγαμε ότι τούτο αποτελεί μονόδρομο.
Ακολουθείν
