Οἱ κατὰ σάρκα πρόγονοι τοῦ Χριστοῦ
(Ομιλία του †Μητροπολίτου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτου)
Λίγαἁπλᾶ λόγια θὰ σᾶς πῶ, ἀγαπητοίμου,καὶ παρακαλῶ νὰ τὰ προσέξετε. Ἀκούσατεὅλοι τὸ ἱερὸκαὶ ἅγιο εὐαγγέλιο.Τί εἶνετὸ Εὐαγγέλιο; Τὸ πιὸ ὡραῖο βιβλίο τοῦκόσμου. Δὲν ὑπάρχει ἄλλοἀνώτερο. Γι᾽ αὐτὸ πρέπει ὅλοι καθημερινῶς νὰ τὸ διαβάζουμε.Ὅπως δὲν περνάει μέρα χωρὶς φαΐ, ἔτσι δὲνπρέπει καὶ νὰ περνάῃ χωρὶς νὰ διαβάσου- με ἕνα μέρος ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο. Καὶὅμως δὲν τὸ διαβάζουμεδυστυχῶς. Μόνο μιὰ φορὰ τη βδομάδα τὸ ἀκοῦμε στὴν ἐκκλησία. Εἶνε σὰν μιὰφορὰ τὴ βδομάδα νὰ τρῶμε ψωμί! Ποιόςφταίει γι᾽ αὐτό; Φταῖνε οἱ μανάδες κ᾽οἱ πατεράδες, ποὺ δὲν ἔμαθαν τὰ παιδιάτους νὰ τὸ μελετοῦν, ὅπως γινόταν τὰ παλιὰτὰ εὐλογημένα χρόνια. Κι ὅσοι δὲνπατοῦν στὴν ἐκκλησία, δὲν τ᾿ ἀκοῦνε ποτέ στὴ ζωή τους.Ἄλλοι πάλι τὸ Εὐαγγέλιο τὸ βλέπουν μόνο στὸ δικαστήριο ὅταν ὁ πρόεδρος τοὺς λέει«Βάλε τὸ χέριστὸ Εὐαγγέλιο νὰ ὁρκιστῇς» κι αὐτοὶ τὸ βάζουν καὶ καίγονται. Γιατὶ προτιμότερονὰ βάλῃς τὸ χέρι σου στὴ φωτιὰ παρὰ νὰ ὁρκιστῇς στὸΕὐαγγέλιο. Τὸ Εὐαγγέλιο λέει νὰ μὴνκάνουμε ὅρκο καθόλου (βλ. Ματθ. 5,34).
Ὁὅρκος, ἀκόμα κι ὁ ἀληθινός, εἶνε ἁμαρτία,μεγάληἁμαρτία.Στὴ Φλώριναβρέθηκα ὅταν μαζεύτηκαν πεντακόσοι νέοιδήμαρχοι καὶ πρόεδροι κοινοτήτωνὅλου τοῦ νομοῦ. Κάθησα καὶ τοὺς μίλησα μὲ ἀγάπη·ἀλλὰ στὴν ὁρκωμοσία τους δὲν ἔμεινα.Ἔφυγα,διότι ὁ ὅρκος ἀπαγορεύεται. Εἶπα μάλιστα στοὺς βουλευτὰς τοῦ νομοῦ, νὰ συμβάλουν νὰ ψηφιστῇ ἀπὸ τὴΒουλὴ νόμος ποὺ θὰ καταργῇ τὸν ὅρκο· κανείς νὰ μὴν ὁρκίζεται. Δυστυχῶςτόσοι ἀντίθεοι νόμοι ψηφίστηκαν, καὶ ἕνας τέτοιος εὐλογημένος νόμος,100% σύμφωνος μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, δὲν ψηφίστηκε ἀκόμη.Ἂς δοῦμε ὅμως τί λέεισήμερα τὸ εὐαγγέλιο. Ἡ Κυριακὴ αὐτὴ λέγεται Κυριακὴπρὸ τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως .Διότι τὴν ἑβδομάδα αὐτὴ θὰ ἑορτάσουμε τὴ Γέννησι τοῦ Κυρίου γιὰ μία ἀκόμη φορά,ἴσως τελευταία.
―Γιατίλὲς «ἴσως τελευταία φορά»;ἐδῶ ὅλοι λέμε «χρόνια πολλά»… Δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ μᾶςἀλλ᾽ ἀπὸ τὸ Μεγαλοδύναμο ποὺ κυβερνάει τὸν κόσμο.
Πέρυσι τέτοιες μέρες πόσοι ἦταν μαζί μας!Σήμερα ζοῦν; Δὲ ζοῦν. Πέθαναν μέσα στὸ ἔτος αὐτό. Ἴσως αὐτὲς νά ᾽νε καὶ γιὰ μᾶςοἱ τελευταῖες γιορτές.
Γι᾿αὐτὸ ἂς εἴμαστε πάντα ἕτοιμοι γιὰ τὸ αἰώνιο ταξίδι.
Κυριακή, λοιπόν, πρὸ τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως. Παράξενο τὸ εὐαγγέλιο· εἶνεὅλο ὀνόματα , πενήντα περίπου. Εἶνε ὀνόματα ἑβραϊκά, ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, ποὺ ἔζησαν στὰ πρὸ Χριστοῦ χρόνια.Κ᾽ ἔχουν σημασία τὰ ὀνόματα; Μεγάλη. Στὸ Εὐαγγέλιοκαὶ μιὰ τελεία κ᾽ ἕνα κόμμα ἔχει σημασία . Ἔτσι καὶ τὰ ὀνόματα αὐτά. Ποια σημασία ἔχουν; Διδάσκουν μερικὲς σπουδαῖες ἀλήθειες.
Τ᾽ἀκοῦμε τώρα καὶ δὲ μᾶς κάνουν ἐντύπωσι. Στὴνἐποχή τους ὅμως ἔκαναν μεγάλο θόρυβο,ὅπως σήμερα τὰ ὀνόματα τῶν ἀρχόντων.Παντοῦ ἀκούγεται τὸ ὄνομα τοῦ πρωθυπουργοῦ ἢ τοῦπροέδρου τῆς δημοκρατίας. Ὕστερα ὅμωςἀπὸ ἑκατὸ χρόνια ποιός θὰ θυμᾶται ποιος ἦτανπρόεδρος δημοκρατίας καὶ ποιός πρωθυπουργὸς καὶ ποιός δεσπότης;
Περνοῦν,φεύγουν,σβήνουν. Ἔτσι καὶ τὰ ὀνόματα ὅλων αὐτῶν. Ἄλλοςἀπ᾽ αὐτοὺς ἔζησε πεντακόσα, ἄλλος χίλια χρόνια πρὸ Χριστοῦ. Μερικοὶ ἦτανπλού- σιοι, πολὺ πλούσιοι καὶ ἔνδοξοι. Ὡρισμένων τὸ ὄνομαἔγινε γνωστὸ σ᾿ ὅλο τὸν κόσμο. Τέτοιος
π.χ. ἦταν ὁ Σολομῶν. Εἶχε δόξα καὶ πλούτη, στέρναγεμάτη χρυσᾶ νομίσματα.Ἀπήλαυσε ὅ,τι θαυμάζει ὁ κόσμος, καὶ ἔζησε χρόνια πολλά.Ὅλα τὰδοκίμασε· καὶ γυναῖκες, καὶ λεπτά, καὶ φήμη, καὶδόξα. Ἂν κάποιος τὸν ρωτοῦσε ὅταν πλέον γέρασε, «Τί κατάλαβες στὴ ζωή σου ἀπ᾽ὅλα ὅσα γεύθηκες;», θὰ ἔλεγε· Ἔμαθα ἕνα πρᾶγμα, τὸ πιὸ δύσκολο μάθημα· ὅτι « ματαιότης ματαιοτήτων,τὰ πάντα ματαιότης»(᾿Εκκλ. 1,2· 12,8).
Εἶνε αὐτὸ ποὺ τραγουδᾷ ποιητὴς τοῦ λαοῦ μας·«Δακρύζω μὲπαράπονο, μὲ πόνο συλλογοῦμαι πὼς εἶνε ὅλα μάταια στὸν κόσμο αὐτὸ ποὺ ζοῦμε». Ματαιότης τὰ πλούτη, ματαιότης οἱ δόξες, ματαιότης οἱ ἡδονές, ματαιότης οἱ γυναῖκες, ματαιότηςτὰ πάντα. Ἕνα μόνο ἀξίζει καὶ μένει αἰώνιο· νά ᾽χῃς φόβο Θεοῦ καὶ νὰ τηρῇςτὶς ἐντολές του (ἔ.ἀ.. 12,13) . Αὐτὰ συλλογιζόμαστε κ᾽ ἐμεῖς στὶς κηδεῖεςὅταν ψάλλουμε· «Πάντα ματαιότηςτὰ ἀνθρώπινα ὅσα οὐχ ὑπάρχει μετὰ θάνατον…» .Πῆγα στὰ μνήματα καὶ τί εἶδα; Κόκκαλα γυμνά.
Καὶ ρώτησα· Τί νά ᾽ταν ἆραγε ὁ ἄνθρωπος αὐτός,βασιλιᾶς ἢ στρατιώτης, πλούσιος ἢ φτωχός, δίκαιος ἢ ἁμαρτωλός;… (νεκρ.ἰδιόμ. γ΄ καὶ πλ. α΄ ἤχ.) .
Τὰ ὀνόματα αὐτὰ ἐκτὸς ἀπὸ τὴ ματαιότητα διδάσκουν καὶ τὴν ἁμαρτωλότητα . Ὅλοι αὐτοὶ ποὺ ἀκούσαμεκατάγονται ἀπ᾽ τὸν Ἀδὰμ κ᾽ εἶνε ἄνθρωποιμὲ ἀδυναμίες, κλαδιὰ καὶ καρποὶ ἑνὸς δέντρου ποὺ ἡ ῥίζα του εἶνε σάπια. ῾Ρίζα τοῦ δέντρου τῆςἀνθρωπότητος εἶνε ὁ Ἀδὰμ ποὺ ἁμάρτησε, κι ὅσοικατάγονται ἀπ᾽ τὸν Ἀδὰμ φέρουν ἐντός τους τὸ σπέρμα τῆςφθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι, ὅπως τοῦ Χριστοῦ ἔτσι καὶ οἱδικοί μας πρόγονοι , ἄλλος περισσότερο ἄλλοςλιγώτερο, ἦταν ἄνθρωποι ἁμαρτωλοί.
Δὲγεννηθήκαμε ἀπὸ βράχο· μιὰ μάνα μᾶς γέννησε,καὶ τὴ μάνα τὴ γέννησε ὁ παπποῦς μας,καὶ τὸν παπποῦκάποιος ἄλλος, καὶοὕτω καθ᾽ ἑξῆς. Ἂν μπορούσαμε νὰμάθουμε ποιοί ἦταν οἱ πρόγονοί μαςπρὶν ἑκατὸ χρόνια!… Ἄλλοι θά᾿ταν κλέφτες, ἄλλοι φονιᾶδες, ἄλλοι πόρνοι ἢ μοιχοὶκαὶ λοιποὶ ἐγκληματίες. Τρομακτικὸ γιὰ ὅλους τὸ παρελθόν. Ἦρθε στὴ μητρόπολι κάποιος καὶ μοῦλέει· –Πάτερ, σὲ παρακαλῶ, ἄλλοτε, ὅταν γράφῃς τὴν ἱστορία τοῦ τόπου στὸπεριοδικό σου, μὴ γράφεις τὸ ὄνομά μας. –Γιατί; τοῦλέω. –Μὴ γράφεις τὸν πατέρα μου, γιατὶ στὰ χρόνια ἐκεῖνα σκότωσε,καὶ ντρέπομαι!…
Ὁ Χριστὸς εἶνε Θεὸς καὶ δὲ μοιάζει μὲ τοὺς ἀνθρώπους.Ἀλλ᾽ ἀφοῦ ἀποφάσισε νὰ ἔρθῃ νὰγεννηθῇ ὡς ἄνθρωπος, ἔχει καὶ αὐτὸς μητέρα,τὴνΠαναγία Παρθένο. Δὲν ἔχει ὅμως πατέρα.Ὅλοιἔχουν πατέρα· ἔτσι ὥρισε ὁ Θεός, νὰ σμίγῃ τὸ ἀντρόγυνο καὶνὰ γεννάῃ παιδιά.
ὉΧριστὸς ὅμως γεννήθηκε χωρὶς πατέρα, χωρὶςσπέρμα ἀνδρός. Γεννήθηκε ὄχι κατὰ φυσικὸ τρόπο,ποὺ γεννώμεθα ὅλοι ἐμεῖς, ἀλλὰ κατὰ τρόπο ὑπερφυσικό. «Ἰδοὺ ἡ Παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει,καὶ τέξεται υἱόν»(Ἠσ.7,14). Ἔτσι λοιπὸν καὶ ὁ Χριστὸς ὡς ἄνθρωπος εἶχε προγόνους κατὰ σάρκα –εἶνε τὰὀνόματα ποὺ ἀκούσαμε–, ποὺ ἦταν ἄνθρωποιἁμαρτωλοί. Ἀλλὰ ὁ Χριστὸς δὲ ντρέπεται νὰ δηλώνῃ τοὺς προγόνους του, ποὺπολλοὶ μάλιστα ἀπ᾽ αὐτοὺς ἦταν πολὺἁμαρτωλοί.Γιατί; Διότι ἦρθε νὰ σώσῃ τοὺς ἁμαρτωλούς.
Τὰὀνόματα λοιπὸν αὐτὰ μᾶς διδάσκουν τὴ ματαιότητακαὶ ἁμαρτωλότητα τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως κι ὅτι ὁ Χριστὸς δὲ ντράπηκε νὰ ἔχῃτέτοιους προγόνους. Τὸ σπουδαιότερο ὅμως εἶνε ὅτι περιέχουν προφητεία. Γιατὶ ὅλοι αὐτοί, τόσους αἰῶνες, ὅλοι ζοῦσαν μὲμιὰ λαχτάρα.Ἄχ, ἔλεγαν, πότε νὰ τελειώσῃ ἡ νύχτα, πότε νὰξημερώσῃ νὰ βγῇ τ᾽ ἀστέρι! ὤ νὰ προλάβουμε νὰ δοῦμε τ᾽ ἀστέρι, νὰ δοῦμε τὸΧριστό! Ὅλοι τους, ἀπ᾽ τὸν Ἀδὰμ μέχρι τὸν τελευταῖο,αὐτὸ περίμεναν. Καὶδὲν τὸ εἶ δαν. Μόνο ὁ γέρων Συμεὼν πρόλαβε, κι ὅταν πῆρεστὴν ἀγ-καλιά του τὸ Χριστὸ εἶπε· «Νῦν ἀ πολύεις τὸν δοῦλόνσου, δέσποτα, …ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸσωτήριόν σου…» (Λουκ. 2,29-30) ·σ᾽ εὐχαριστῶ,Θεέ μου, ποὺ μ᾿ ἀξίωσες νὰ δῶ τ᾿ ἀστέρι, νὰ δῶ τὸ Χριστὸ ποὺγεννήθηκε. Σήμερα λοιπὸν ἡ προφητεία ἐκπληρώνεται.
Αὐτὸποὺ προσδοκοῦσε ὁ Ἀδάμ, ὁ Ἀβραάμ, ὁ Δαυΐδ,ὅλοι οἱπροπάτορες, πραγματοποιεῖται .Κι αὐτοὶ ποὺδὲν τὸν εἶδαν ἐδῶ, τὸν εἶδαν κάτω στὸν ᾅδη.Γιατὶ ὅταν πεθαίνειὁ ἄνθρωπος τὸ κορμὶ σα-πίζει καὶ τὸ τρῶνετὰ σκουλήκια, ἡ ψυχὴ ὅμως ζῇ σ᾿ ἕναν ἄλλο κόσμο. Ἐκεῖ λοιπὸν στὸν κόσμο τοῦ ᾅδου εἶδαν κι αὐτοὶ τὸ ἀστέρι. Ὁ Χριστὸςεἶπε· Ὁ «Ἀβραὰμ …ἠγαλλιάσατο ἵνα ἴ δῃ τὴν ἡμέραν τὴν ἐμήν, καὶ εἶδε καὶ ἐχάρη»(Ἰω.8,56).Κι ἀκόμα πιὸ λαμπρὸ εἶδαν τὸ ἀστέρι –πότε;Κατὰ τὴν Ἀνάστασι,ὅταν μετὰ τὴν Σταύρωσικαὶ τὴν Ταφὴ ὁ Χριστὸς κατέβηκε στὸν ᾅδη.
Μὲτὴ Γέννησι τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶνε τὸ πιὸ σημαντικὸγεγονός, ἡ ἱστορία, ἀγαπητοί μου,χωρίζεται στὰ δύο, στὴν πρὸ Χριστοῦ καὶ στὴ μετὰΧριστόν. Ἐμεῖς ζοῦμε μετὰ Χριστόν. Καὶ πρέπει μ᾿ ὅλη τὴν καρδιά μας νὰεὐχαριστοῦμε τὸ Θεὸ γι᾽ αὐτό.Ἂν ζούσαμεπρὸ Χριστοῦ, δὲν θὰ λατρεύαμε–ἀλλοίμονο–τὸν ἀληθινὸ Θεό, ἀλλὰ τὰ εἴδωλα,ψεύτικους θεοὺς καὶ ζῷα. Ἀλλὰ ἦρθε τὸ ἀστέρι καὶ μᾶς δίδαξε, ὅτι «Εἷς ἅγιος, εἷς Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξανΘεοῦ Πατρός· ἀμήν» (Φιλ. 2,11 καὶ θ. Λειτ.) .
Νὰεὐχαριστοῦμε τὸ Θεὸ ποὺ γεννηθήκα- με μετὰ Χριστόν, ἀπὸ γονεῖςΧριστιανοὺς καὶ σὲ ὀρθόδοξη πατρίδα. Ἀλλὰ καὶ νὰ προσέξουμε νὰζοῦμε χριστιανικά . Πολλοὶ εἶνε Χριστιανοί, ἀλλὰ ζοῦν σὰνεἰδωλολάτρες. Πλησιάζουν τὰ Χριστούγεννα. Ἂς προετοιμαστοῦμε. Νὰἔρθουμε ὅλοι τὴν ἅγια νύχτα, νὰ δοῦμε τ᾽ ἀστέρι, νὰπροσκυνήσουμε τὸν Σωτῆρα, νὰ δοῦμε τὴν Παναγία καὶ τοὺς ἀγγέλους. Κι ἂς θυμηθοῦμετὶςπερασμένες γενεὲς ποὺ αἰῶνες περίμεναν τὸΧριστό, τὸν ὁποῖο πρέπει νὰ ὑμνοῦμε καὶ νὰδοξολογοῦμε σὲ ὅλους τοὺς αἰῶνες· ἀμήν
Ἀπομαγνητοφωνημένηὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Νικολάου Παπαγιάννη - Φλωρίνηςτὴν21-12-1986
