Ἡκαύση τῶν νεκρῶν
Ἔντονα στίς μέρες μας προβάλλει τόπολυσυζητημένο θέμα σχετικά μέ τήν καύση τῶν νεκρῶν, μέ τά ἐπιχειρήματα τῶν ὑποστηρικτῶντῆς τακτικῆς αὐτῆς νά εἶναι πολλά,τήν ὁποία θέλουν νά ἐφαρμόσουν καί στή δικήμας χώρα.
Ἕνα, μάλιστα, ἀπό τά κυριότερα ἐπιχειρήματαπού θέτουν,ἴσως τό πιό βασικό, ἀποτελεῖ το χωροταξικό ἀδιέξοδο γιά την ταφή τῶννεκρῶν, ἀφοῦ μέ τά προβλήματα τῶν μεγαλουπόλεων θεωρεῖται πρακτικότερη ἡ ἀποτέφρωσητῶν νεκρῶν.
Στό βασικό αὐτό τους ἐπιχείρημα, θάπρέπει νά σημειώσουμε δύο πράγματα. Πρῶτον,ὅταν χρειάζονται νά καλυφθοῦν ἄλλες ἀνάγκεςτῆς κοινωνίας, πάντοτε βρίσκεται ὁ κατάλληλος χῶρος, χωρίς ἰδιαίτερη δυσκολία.Δεύτερον, στόν δικό μας τόπο, ἀλλά καί σέ ὅλο τον ὀρθόδοξο κόσμο, εἶναι ἔντονη ἡἐπιθυμία τῶν ἀνθρώπων να διατηρηθεῖ ἡ μνήμη τοῦ νεκροῦ τους ἄσβεστη, μέ ὅλες ἐκεῖνεςτίς ἐκδηλώσεις πού συνάδουν στή διατήρησή της (μνημόσυνα, τρισάγιο στόν τάφο τοῦνεκροῦ κ.ἄ.). Αὐτό συνακόλουθα σημαίνει καί τήν ὕπαρξη τάφου πού θά διατηρεῖζωντανή τή μνήμη τοῦ κεκοιμημένου, ἡ ὁποία θά θυμίζει συνάμα τις ρίζες καί τήνΠαράδοσή μας.
Ὅποτε, αὐτή ἡ ἀνάγκη τῶν ζωντανῶν πρόςτούς νεκρούς ἔρχεται σέ πλήρη ἀντίθεση καί σύγκρουση μέ τό κύριο αὐτό ἐπιχείρημαπού προβάλλεται ἀπό ἀρκετούς πολιτικούς,κοινωνικούς καί ἄλλους κύκλους.
Ὅποτε, αὐτή ἡ ἀνάγκη τῶν ζωντανῶν πρόςτούς νεκρούς ἔρχεται σέ πλήρη ἀντίθεση καί σύγκρουση μέ τό κύριο αὐτό ἐπιχείρημαπού προβάλλεται ἀπό ἀρκετούς πολιτικούς,κοινωνικούς καί ἄλλους κύκλους.
Οἱ κύκλοι αὐτοί, προσπαθώντας νά ἐπιβάλουντά ἐπιχειρήματά τους, ἰσχυρίζονται ἀκόμα ὅτι ὁ Θεός δέν θά ἀναστήσει μόνο αὐτούςπού τάφηκαν, ἀλλά καί αὐτούς οἱ ὁποῖοι κάηκαν.
Τό ἐπιχείρημα αὐτό, ἀσφαλῶς, δένβρίσκει ἀντίθετη τή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, ἀφοῦ στή Δευτέρα Παρουσία ὅλοι ὅσοιἔζησαν σέ αὐτόν τόν κόσμο,μέ ὅποιο τρόπο κι ἄν ἔφυγαν ἀπό αὐτή τή ζωή, θά ἀναστηθοῦνμέ τά σώματά τους ἀρτιμελῆ. Τό ἐπιχείρημα, ὅμως, ὅτι κάποιοι ἀπό τούς Ἁγίους τηςἘκκλησίας μας, π.χ οἱ Ἅγιοι Δεκατέσσερεις Ὁσιομάρτυρες τῆς Καντάρας πού κάηκαν ἀπότούς τότε Λατίνους κατακτητές, ἁγίασαν παρ’ ὅλο πού κάηκαν, μόνο ὡς κακόγουστο ἀστεῖομπορεῖ νά ἐκληφθεῖ, διότι ἄλλο θέμα εἶναι νά ἐπιθυμεῖ κάποιος μετά θάνατον νάκαεῖ καί ἄλλο νά ὁδηγεῖται στό μαρτύριο γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.
Ἐδῶ θά πρέπει νά σημειώσουμε χωρίςπεριστροφές, γιά νά γίνει ξεκάθαρο, ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δέν ἀποδέχεται την καύσητῶν νεκρῶν, ἀλλά ἀντιθέτως γιά λόγους καθαρά θεολογικούς ὑποστηρίζει τήν ταφή τῶννεκρῶν σωμάτων.
Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί Θεολογία τόσῶμα δέν ὑποτιμᾶται καί δέν μπαίνει σέ δεύτερη μοίρα ἐν σχέσει μέ τήν ψυχή. Ἡ Ἐκκλησίαδέν υἱοθετεῖ τις ἀντιλήψεις τῶν, κατά διαφόρων καιρῶν καί ἐποχῶν, φιλοσόφων,π.χ. τοῦ Πλωτίνου ὁ ὁποῖος ντρεπόταν ἐπειδή εἶχε σῶ μα, καί γενικά τήν ἀποστροφήτοῦ σώματος σέ κάποιες εἰδωλολατρικές ὁμάδες, τίς ὁποῖες ἡ Ἐκκλησία καταδικάζειὡς αἱρετικές. Τό σῶμα τοῦ κάθε ἀνθρώπου εἶναι ἱερό καί, σύμφωνα μέ τούς λόγουςτοῦ Ἀποστόλου Παύλου στήν Α΄ προς Κορινθίους Ἐπιστολή, ἀποτελεῖ ναό καίκατοικητήριο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅταν ἡ Ἐκκλησία ὁμιλεῖ γιά ἁγιασμό τοῦ ἀν θρώπου,δέν ἐννοεῖ μόνο ἁγιασμό τῆς ψυχῆς, ἀλλά καί τοῦ σώματος. Τρανταχτό παράδειγματούτου ἀποτελοῦν τά λείψανα τῶν Ἁγίων μας. Γι’ αὐτό ἡ Ἐκκλησία τά τιμᾶ, τάλιτανεύει, τά θέτει σέ προσκύνηση καί τά φυλάσσει μέ τόν πρέποντα σεβασμό.
Ἡ ταφή τῶν νεκρῶν συνδέεται ἄμεσα μέτήν πίστη τῆς Ἐκκλησίας στήν ἀνάσταση τῶν κεκοιμημένων. Ὁ νεκρός τίθεται στό μνῆμα,ὅπως ὁ κόκκος τοῦ σιταριοῦ στή γῆ. Τό σιτάρι θα σαπίσει, θά ἀλλοιωθεῖ, ἀλλά ἀπόαὐτό θά προέλθει ἕνα νέο φυτό, ζωντανό. Τό ἴδιο καί ὁ νεκρός. Θά ἀποσυντεθεῖ τόσῶμα του, θά γίνει ἕνα μέ τή γῆ ἀπό τήν ὁποία προῆλθε, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία προσδοκᾶτήν ἡμέρα κατά τήν ὁποία οἱ νεκροί θά ἐγερθοῦν. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ἐξάλλου,κατετέθη ἀπό τούς μαθητές του σέ μνῆμα, ἀπό τό ὁποῖο ἠγέρθη καί πρόβαλε ἔτσι ἀπότοῦ τάφου ἡ ὄντως Ζωή. Ἐκεῖ πού ὑπάρχει πίστη στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ -πούπρομηνύει καί τή δική μας ἀνάσταση- ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ να ἀντιμετωπίσει ὀρθά καίτό γεγονός τοῦ θανάτου.
Ἀντίθετα, στή σημερινή κοινωνία, οἱπάντες σχεδόν, προσπαθοῦν νά ἀποσιωπήσουν το γεγονός τοῦ θανάτου. Ὁ σύγχρονος ἄνθρωποςἐπιδιώκει την ἀπεμπόληση τοῦ θανάτου καί γι’ αὐτό ἐπιθυμεῖ τήν ἐξαφάνιση τοῦνεκροῦ σώματος πού παραπέμπει σέ αὐτόν, σέ ἀντίθεση με τήν ταφή πού διατηρεῖ τήμνήμη τοῦ νεκροῦ καί κατ’ ἐπέκταση τοῦ θανάτου. Δέν θά ἦταν ὑπερβολή νά ποῦμε ὅτιτο μόνο σίγουρο στόν ἄνθρωπο εἶναι ὅτι μία μέρα θά ἀποθάνει καί θά ἀπέλθει ἀπότόν κόσμο αὐτό. Ὅσο κι ἄν προσπαθοῦν νά ἀποσιωπήσουν τό γεγονός αὐτό, νά τόθέσουν ἔξω ἀπό τη ζωή, ὁ θάνατος θά συμβεῖ. Ἄλλωστε, κάθε νέα γέννηση ἑνός ἀνθρώπουπρομηνύει καί ἕνα νέο θάνατο.
Τελειώνοντας τίς πιό πάνω σκέψειςσχετικά μέ τό πολυσυζητημένο θέμα τῆς καύσης τῶν νεκρῶν, ἀξίζει νά σημειώσουμε ὅτιἡ Ἐκκλησία δέν ἐπιβάλλει - καί δέν πρέπει νά ἐπιβάλει- τον ἐνταφιασμό τῶν νεκρῶνσέ κανένα πού δέν τό ἐπιθυμεῖ και ἰδιαίτερα σέ ἀνθρώπους ἄλλων θρησκειῶν. Ὅμως,ἀπό τήν ἄλλη πλευρά πρέπει νά γίνει σεβαστή ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καί νά μήνπροσπαθοῦν να τῆς ἐπιβάλουν ἤθη πού δέν συνάδουν μέ τό ἦθος καί τή διδασκαλίατης.
"ΠαρέμβασηΕκκλησιαστική". Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου 2011.
